|
Doruske 3 - Leerling,
kwekeling
Theo van
Doorn
|
Een
dilemma |
Van
het malen was ik zo goed als af, maar niet van mijn problemen. Ik
zat ermiddenin: problemen rond de keuze van en de toelating tot
mijn vervolgonderwijs. Er waren voor mij maar twee mogelijkheden:
naar de mulo of naar de Norbertus-hbs. Vader wilde niet dat ik
naar de hbs ging. Alleen jongens van notabelen gingen daar naartoe
of ze nu leren konden of niet, en geen kinderen van
middenstanders, al konden die nog zo goed studeren. Naar de mulo
wilde ik niet, omdat daar uit ons dorp alleen Jan Scherp naartoe
ging. Jan was ongeveer tweeëneenhalf jaar ouder dan ik, hij was
blijven zitten en ging naar de tweede klas mulo. Hij wist zoveel
over meisjes waar ik nog nooit van gehoord had. Hij deed rare
dingen met meisjes, wat ik van mezelf, laat staan van mijn ouders
niet zou mogen doen. Ik vertrouwde hem ook niet, ook al wist ik
niet waarop dat wantrouwen gebaseerd was. Uiterlijk leken we op
elkaar, maar innerlijk voor geen cent, dacht ik.
Later, toen ik al meester was, werd ik op een dag
door twee agenten aangehouden, toen ik onderweg was van school
naar huis. Ze keken me diep in de ogen, schatten mijn lengte,
zochten mijn gezicht af en zeiden niets. Toen ze met hun onderzoek
klaar waren, zei de oudste politie: "Fietst u maar
door." Ik snapte er niets van, wat wilden die lui van me;
waarom werd ik aangehouden? In ons dorp was de geruchtenstroom al
op gang gekomen. "Heb je het al gehoord Dorus, de politie
zoekt Jan Scherp, hij heeft gestolen, fraude gepleegd op zijn
kantoor en meisjes lastig gevallen. Jij lijkt wel op hem, maar jij
bent gelukkig uit een beter nest." Ik wilde protesteren, maar
zweeg. Ik kende de moeder van Jan, een vroom maar vooral ook goed
mens.
Met die Jan Scherp dus wilde ik toen niet
dagelijks op en neer naar de mulo fietsen - over mijn lijk -
terwijl vader zich zou doodschamen bij zijn klanten en vooral in
het café, als zijn zoon op de hbs zat. Wat verbeeldde dat
bakkertje zich wel. Ik zou nooit naar de hbs mogen - over zijn
lijk. Het was een dilemma. Ik sprak er met mijn oudste broer over.
"Zet vader voor het blok", adviseerde hij. "Maar
hoe?" vroeg ik. Zorg dat je voor het toelatingsexamen voor de
mulo zakt, en dat je voor dat van de hbs slaagt." "Dat
is makkelijker gezegd dan gedaan," wierp ik tegen. "Dat
is simpel. Je krijgt eerst een test. Je moet bijvoorbeeld heel
snel 25 X 25 uitrekenen." "625," antwoordde ik.
"Maar dat moet je dan niet opschrijven, je doet er telkens 1,
2, 3 enz. bij en bij andere sommen eraf. Je krijgt ook opgaven
waaruit moet blijken dat je kunt nadenken; bijvoorbeeld: een kind
heeft één vader en één moeder, die twee hebben ook ouders, dat
maakt vier, en die vier ook weer, dat is acht. Conclusie: er komen
hoe langer hoe minder mensen. Vraag: is dat juist of onjuist en
waarom." "Dat is natuurlijk onjuist, want ouders hebben
meestal meer kinderen." " Je doet het dan helemaal
verkeerd, jij antwoordt dan: juist, het antwoord op dat waarom
laat je weg. Je moet dat met al die waaromvragen doen.
Gesnapt?" "Dat wel, maar ik vind het toch lastig."
Op het toelatingsexamen voor de mulo kon ik door zo vaak als het
kon foute antwoorden te geven, het tempo niet bijbenen.
Het toelatingsexamen voor de hbs enkele dagen
later was heel wat makkelijker en verliep ook vlotter. Er waren
lang niet zoveel geheugenvragen bij en ook meer redactiesommen.
Eerst kwam de uitslag van de mulo bij het hoofd der school binnen.
Hij begreep er niets van. "Je hebt je dag niet gehad, was je
soms ziek?" Ik voelde me rood worden en werd bang dat heel
het plan van mijn broer zou mislukken. Een dag later ontving het
hoofd de uitslag van de hbs. Hij heeft nooit laten blijken wat hij
diep in zijn hart terecht vermoedde. Hij riep vader bij zich. Naar
de mulo kon ik niet, want daarvoor was ik gezakt; naar de hbs
evenmin ook al was ik geslaagd, want vader bleef bij zijn
standpunt. Dus vond het hoofd een compromis. "Laat hem naar
het internaat gaan, een internaat van de broeders. Na zeven jaar
is hij meester." Het was voorlopig nog zo’n slecht
compromis niet.
|
|
|
|
|
|