Ronald Peeters & Ed Schilders

Taxandria - Trottoirpoëzie

Taxandria, Antiquariaat

Antiquariaat Taxandria werd in 1976 door mevr. M.J.A.Th. Peeters-van Berkel (Tilburg 1926), de moeder van de auteur, opgericht te Tilburg. Taxandria, verwijzend naar de vroegere gouw waartoe ook Noord-Brabant behoorde; het is gespecialiseerd in topografische kaarten, prenten en boeken over Noord-Brabant.

juli 2001

Antiquariaat Taxandria heeft tot 1996 bestaan. 

Teken, Het

Ronald Peeters

In 1983 hebben Rolf Janssen en Jef van Kempen enkele werken in eigen beheer uitgegeven, onder de uitgeversnaam Het Teken. In januari publiceerden zij een overdruk uit Actum Tilliburgis van hun artikel Anthony Kok, Tilburgs dichter en denker, in juli het boekje 85 hinkelpotten geschreven door Rolf Janssen (oplage 100 stuks), en in november van dat jaar publiceerden zij een voorstel om aan het centraal station door middel van primaire kleuren en een gedenkplaat, een verwijzing aan te brengen naar Anthony Kok en De Stijl.

Jef van Kempen en Rolf Janssen, 'Anthony Kok, Tilburgs dichter en denker (1882-1969), in: Actum Tilliburgis, jrg. 13, 1982, nr. 4, p. 98-131;

• Rolf Janssen en Jef van Kempen, 'Een verwijzing naar "De Stijl" op het centraal station van Tilburg', in: Tilburg, jrg. 2, 1984, nr. 2, p. 8-10.
 

teleXpress (15 augustus 2015)

Bibliofiele uitgeverij, in 2000 gestart door fotograaf, cultureel ondernemer, en eigenaar van Ruimte X in de Telexstraat, Ernest Potters. In de altijd zeer verzorgde uitgaven van teleXpress wordt voortdurend gestreefd naar samenwerking van schrijvers, dichters, essayisten en beeldend kunstenaars. Uitgaven staan vaak in het teken van culturele manifestaties in de stad zoals het Theatertekstenfestival, Gedichtendag,  en de kermis. Een bijzondere reeks van teleXpress is Het geslacht Sus, vijf uitgaven waarin het varken centraal staat. teleXpress verzamelde ook het werk van een aantal stadsdichters na hun ambstermijn. Vaste redactrice van teleXpress is Ingrid Luycks. Medewerkers aan teleXpressuitgaven waren onder vele anderen Walter Kerkhofs, Ivo van Leeuwen en Nick J. Swarth.

  WorldCat

Luycks, Ingrid, and Walter Kerkhofs. Tilburg Theatertekstenfestival 2000. Tilburg: TeleXpress, 2000.

Megens, Albert, Kees Reijnen, Walter Kerkhofs, and Ingrid Luycks. Varkens in Binnenstebuitenland. Tilburg: TeleXpress, 2000. Het Geslacht Sus 1.

Naaijkens, Jan, Walter Kerkhofs, and Ingrid Luycks. Het Varken. Tilburg: TeleXpress, 2001. Het Geslacht Sus 2.

Olivat, Hans , and Jeroen . Leijer. In De Ban Van De King: Een Interactieve Cursus Zelfdenkzaamheid. Tilburg: TeleXpress, 2001.

Luycks, Ingrid, Marcel Roelfsema, Kyra Fooy, Hans d'Olivat, and Walter Kerkhofs. Theatertekstenfestival 2002. Tilburg: TeleXpress, 2002.

Swarth, Nick J, Christine Lohmann, and Ingrid Luycks. Vier Zure Zultsculpturen. Tilburg: TeleXpress, 2002. Het Geslacht Sus 3

Lamb, Charles, Hans Heesen, Ingrid Luycks, and Nina Kurth. Een Verhandeling Over Gebraden Varkensvlees. Tilburg: TeleXpress, 2002. Het Geslacht Sus 4.

Roelfsma, M, K Fooy, and H Olivat. Tilburg Theater Teksten Festival 2002. Tilburg: TeleXpress, 2002.

Swarth, Nick J, K Heinsel, and Ingrid Luycks. Kaka, Kuus & Knikker: Het Varken in De Kunst En Cultuur Van Het Avondland. Tilburg: TeleXpress, 2002.

Roelfsema, Marcel, Kyra Fooy, Hans d'Olivat, and Walter Kerkhofs. Theatertekstenfestival 2003. Tilburg: TeleXpress, 2002.

Megens, Albert, and Walter Kerkhofs. Ode Aan De Pijn: Een Loflied Op Jan Pijnenburg. Tilburg: Telexpress, 2003.

Dinjens, Thierry, Ingrid Luycks, and Annette Paulsen. Het Dak. Tilburg: TeleXpress, 2003.

Kerkhofs, Walter, and Annette Paulsen. Beeldzeitung Tilburg. Tilburg: TeleXPress, 2003.

Megens, Albert, and Ernest Potters. De Kanonbal: Mr Pijnenburg Coureur Tilburg Holland. Tilburg: TeleXpress, 2003.

Mikkers, Jasper, Paul Bogaert, and Ingrid Luycks. [gedichten]. Tilburg: TeleXpress, 2004. Het Geslacht Sus 5.

Himbergen, A , and  Kerkhofs. Sneeuw: Gedichten, Teksten, Citaten. TeleXpress, 2004.

Swarth, , and Ingrid Luycks. Het Pikkie Met De Kale Wup: 15 Jaar Roze Maandag : Tilburgse Kermis 2005. Tilburg: TeleXpress, 2005.

Luycks, I, D . Alphen, and E Potters. 'spoorzone, 't Nieuwe Atelier, Tilburg': Een Me(e)ting Van Cultuurhistorie - Ontwerpopgaven - Maatschappij. Tilburg: teleXpress, 2007.

Grootjans, Loek, and Rob Moonen. Uit Het Nucleair Onderkomen. Tilburg: teleXpress, 2007.

Swarth, . Naked City Poems. Tilburg: Telexpress, 2007.

Leijer, Jeroen , and Bart . Dijk. Snack-o-theek. Tilburg: TeleXpress, 2009.

Luycks, Ingrid. Tilburg Absurdistan?Tilburg: TeleXpress, 2009.

Pamelen, Frank . Tilburg Tintelt: Stadsdichter 2007-2009. S.l.: teleXpress, 2009.

Beversluis, Martin. Talisman. Tilburg: teleXpress, 2011.

Megens, Albert. Requiem Voor Een Wielrenner: Gedichten. Tilburg: teleXpress, 2011.

Bogaers, Paul C. Een Jongensdroom. Tilburg: TeleXpress, 2013.

Porcelijn, Esther, and Esther Bruls. De Keren Dat Ik Verwaai. Tilburg: published by teleXpress, 2013.

Welten, Ruud. De Hel =: L'enfer : Sartre - Camus. Tilburg: teleXpress, 2013.

Ed Schilders

Het geslacht sus

Theatertekstenfestival

Stadsdichters

Wielrennen

► Pijnenburg

Nationale poëziedag

Letteren

In samenwerking met Hamtil produceerde teleXpress in 2003, Nobody (niet in WorldCat); formaat: 36 x 28,5 cm staand, . Met bijdragen van Nick J. Swarth, Jeroen de Leijer Dieter Glasmacher, Jan de Bie, Tobias Regensburger, Christine Lohmann, Gummbah, Henning Kles, Walter Kerkhofs. Oplage 140 exemplaren.

Rechts: bijdrage Jeroen de Leijer.

Toen er voor de bibliofiele Cobbenhagenpers geen plaats meer was in het Cobbenhagencollege (waar de pers deel uitmaakte van het grafisch/kunstonderwijs) werd de Grafix proefpers liefdevol opgenomen in Ruimte X. In 2005 verscheen daar in een oplage van slechts 20 exemplaren 'uitgegeven door TeleXpress Ruimte X' het drukwerk X en. De omvangrijke, met een spiraal gebonden uitgave is als het ware een letterproef, maar dan slechts van één letter: de X, en wel de X'en biljetletters van hout uit het begin van de 20ste eeuw. Zet- en drukwerk werden verzorgd door Cees Hamann en Frans de Kock.

Tijdens de kermisdagen van 2003 en 2004 was teleXpress de uitgever van een 'kermiskrant', getiteld Beeld zeitung Tilburg. De afleveringen (tabloidformaat) werden gedrukt op de hoogdrukpers van Ruimte X (de voormalige Cobbenhagenpers) en de zeefdrukpers van Walter Kerkhofs.  Elke 'jaargang' bestaat uit vier afleveringen in een oplage van vijftig exemplaren.

teleXpress 2007

Theologische Faculteit, Bibliotheek

Blad uit een missaal voor het bisdom Kamerijk uit 1530 met randversieringen en met handgetekekende initialen. Collectie van de voormalige bibliotheek van de Theologische faculteit Tilburg; fotografie: Frans van Ameijde; gereproduceerd uit een kalender voor het jaar 2000, samengesteld door Ed Schilders.

Grotere weergave

De bibliotheek van de Theologische Faculteit te Tilburg, tegenwoordig onderdeel van de Katholieke Universiteit Brabant, bestaat sinds 1968. De collectie is samengesteld uit drie bronnen. De eigen faculteitsbibliotheek vormt de basis. Een tweede groep vormt een vijftiental parochie- en kloosterbibliotheken van de paters kapucijnen. De derde groep is de grootste. Het betreft de 100.000 banden tellende bibliotheek van de in 1798 gestichte en van 1839 tot 1967 in Haaren (N.Br.) gevestigde bibliotheek van Nederlands oudste diocesaan groot-seminarie. Stichter van dit Bossche seminarie was de Tilburger Antonius van Gils (1758-1834). Zijn uit Leuven meegenomen boeken vormden de grondslag van de groot-seminariebibliotheek. Daaronder bevonden zich ook zeven van de totaal 134 kostbare Haarense handschriften, die de Theologische faculteit nu rijk is. Een aanzienlijk deel van het boekenbezit was afkomstig van zijn vriend Jac. Goyers, kanunnik en pastoor in Haren bij Brussel. Deze heeft veel Belgische kloosterbibliotheken gered. Van Gils en zijn opvolger wisten na het ineenstorten van het Ancien Régime ook veel oude boeken uit gesloten kloosters te verwerven, grotendeels uit de zeventiende en achttiende eeuw.
 

Ronald Peeters

Ex libris Antonius van Gils

De bibliotheek bevat thans 185 handschriften, 37 incunabelen (boeken uit de eerste tijd van de boekdrukkunst, vóór 1501) en zo'n tweeduizend zestiende-eeuwse drukken. 
In de Haarense collectie bevonden zich veel boeken over de geschiedenis van Brabant. Van de kapucijnen van 's-Gravenhage werd een Russische bibliotheek verworven. Eveneens van de kapucijnen afkomstig, is een belangrijke collectie (meer dan achthonderd banden) over Franciscus van Assisi.
NvhZ van 13-12-1979

• HN van 5-1-1989;

• Ed Schilders, 'Een schatkamer vol boeken', in: Tilburg Magazine, jrg. 1, nr. 1, dec. 1990, p. 36-39;

• Jeroen van de Ven, Handschriften en handschriftfragmenten in het bezit van de Theologische Faculteit Tilburg (Tilburg, 1990), boekbespreking door Jan van Laarhoven in: Archief van de geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland, jrg. 32, 1990, nr. 2, p. 217-218; 
juli 2001

Ton van der Meer, 'Bibliotheek Theologische Faculteit Tilburg en kapucijnenboeken', in: Tilburg, XVII (1999), nr. 3, p. 80-91.
13 januari 2015

Detail van een pagina uit Hartmann Schedels 'Chronicarum liber', beter bekend als 'de Neurenberges kroniek' (1493). Collectie van de voormalige bibliotheek van de Theologische faculteit Tilburg; fotografie: Frans van Ameijde; gereproduceerd uit een kalender voor het jaar 2000, samengesteld door Ed Schilders.

Grotere weergave

Ter gelegenheid van de jaarwisseling 1999-2000 werd een jaarkalender vervaardigd onder redactie van Ed Schilders als nieuwjaarsgeschenk voor relaties van de Tilburgse drukkerij Groels, met als thema lezen en lezers. De teksten en het beeldmateriaal werden gekozen door Ed Schilders, wat het beeld betreft voornamelijk op basis van de 'tresor' van de bibliotheek van de Theologische Faculteit. De vormgeving werd verzorgd door Hans Lodewijkx (x-hoogte), de aanvullende fotografie door Frans van Ameijde. Gids door de boekencollectie van de Theologische Faculteit was Ton van der Meer.

De bibliotheek van de Theologische Faculteit is sindsdien opgegaan in de bibliotheek van de universiteit.

Grotere weergave

Links: Handgeschreven gebedenboek uit de 16de eeuw, met een ex libris van 'Jan van Dungens huisvrouwe' en later 'Peter Jan Masten Broek'. De laatstgenoemde waarschuwde dat bij verlies van dit boek de eerlijke vinder het moest terugbezorgen. Deed hij dit niet, dan moest hij voor elke letter een rozenkrans bidden'. Rechts: Pagina uit 'Exotische Schmetterlinge' van O. Standinger (1888). Collectie van de voormalige bibliotheek van de Theologische faculteit Tilburg; fotografie: Frans van Ameijde; gereproduceerd uit een kalender voor het jaar 2000, samengesteld door Ed Schilders.

Frans van Ameijde fotografeert boeken uit de bibliotheek van de Theologische Faculteit (2000). Foto: Ed Schilders.

Het grootste boek uit de bibliotheek van de Theologische Faculteit in Tilburg. Het is een gezangenboek. Het stond op een lutrijn en de letters zijn zo groot omdat de tekst vanaf een behoorlijke afstand (vanuit de koorbanken) leesbaar moest zijn. De letters zijn niet gedrukt maar gekalligrafeerd. Foto: Ed Schilders.

En de kleinste. Foto: Ed Schilders

14 januari 2015

Een beschouwing over de geschiedenis van de bibliotheek van de Theologische Faculteit Tilburg door Ton van der Meer (1999) is ook hier te lezen: Theologische Faculteit - Ton van der meer

3 mei 2015

Een Encyclopedie (niet uitgegeven) op de Divina Commedia van Dante Alighieri. In 19 ordners. Dit is een van de vele curiosa in de collectie van de bibliotheek van de Theologische Faculteit Tilburg, sindsdien opgegaan in de bibliotheek van de universiteit.

Foto: Ed Schilders

Over dit onvoltooide monnikenwerk van een zekere Pastoor Van Rossum schreef Ed Schilders eind 1999 een column voor de Volkskrant, toen hij in het kader van de millenniumwisseling op zoek ging naar 'De Beste Lezer van de twintigste eeuw':

A.W. van Rossum was zeven jaar pastoor in Almelo toen hij in 1943 door de Duitsers geïnterneerd werd. Als besluit van een kort voorwoord bij zijn titanenarbeid schrijft hij dat hij in het Huis van bewaring met zijn werk begonnen is. Pas nadat hij in 1961 eervol ontslag kreeg, heeft hij het voortgezet, maar in de tussenliggende jaren moet hij voortdurend in zijn Dante gelezen en gestudeerd hebben zodra dat ene andere boek, het Woord van God, even zonder zijn aandacht kon zijn. Twee ordners bevatten een register op persoonsnamen. De rest is een enorm woordenboek met vertalingen van de Italiaanse en Latijnse woorden in hun context. En het is ook een concordantie, want Van Rossum beperkte zich niet tot de 'Goddelijke komedie' maar bracht het gehele oeuvre in lexicografische kaart. 'Niet beëindigd' typt hij in 1963 als laatste woorden; en dus niet gepubliceerd. Daardoor is hij gebleven wat hij altijd was: een lezer. Als pastoor diende hij slechts één Heer, als lezer slechts één schrijver. A.W. van Rossum is mijn lezer van het millennium.

Theologische Faculteit - bibliotheek - door Ton van der Meer

Tilburg in de literatuur

Enige bekende Nederlandse / Belgische literaire auteurs refereren in hun boeken aan Tilburg of voeren Tilburg op als locatie. Zonder een volledig beeld te geven, volgen hier enkele voorbeelden:

De Vlaamse auteur Willem Elsschot (pseudoniem voor Alfons Jozef De Ridder; 1882-1960) in zijn boek Kaas (Amsterdam, 1933; E. Querido, 1989, 25e druk, p. 28):

Het zou een indruk hebben gemaakt als van een die plotseling met Tilburg komt aanzetten terwijl de restaurants van de Rivièra worden opgesomd.
 

Regionaal Archief Tilburg. Heuvel, zuidzijde 1961.

Gerard Reve schreef op 24 april 1964 een brief aan 'Jan' vanuit Hotel Riche op de Heuvel, kamer 33. Deze brief is gepubliceerd in zijn boek Brieven aan mijn lijfarts, 1963-1980 (Amsterdam/Antwerpen, Veen, 1991, p. 21):

Heel snel even een korte groet, voordat ik naar beneden ga voor mijn lezing, om 8.30, voor de plaatselijke vereniging van vrouwelijke artsen, geloof ik. Ik heb van 10-12.30 en van 2.30-6.30 geluld, voor twee groepen jonge seminaristen en religieuzen. Moeilijk te peilen publiek, secundair reagerend en weinig spontaan. Maar alles ging naar wens. Nu dus nog de derde ronde. (Ik heb een uurtje op bed gerust.)[..].

Regionaal Archief Tilburg. Spoorlaan 1957.

Een andere brief, die Reve vanuit de 'Stationswachtkamer Tweede Perron' vanuit Tilburg op 25 januari 1968 aan Lieve Sterke en Lenige Beer schreef, publiceerde hij in het boek Brieven aan geschoolde arbeiders 1959-1981 (Utrecht/Antwerpen, Veen, 1985, p. 144-146):

Na een buiten verwachting geslaagd optreden alhier voor de Kleine Academie heb ik de nacht doorgebracht in Kamer 1 van Hotel P. Mulders, een net, degelijk stationshotel, waarin helaas mijn kamer aan de straat gelegen was. Toch heb ik een flink aantal uren geslapen, terwijl ik bij het wakker liggen drie maal mijn Geheime Deel heb beroerd ter gedachtenis aan jou. Er is een grens aan beroemdheid en aanbidding, waarboven alles even onwaarschijnlijk als onsmakelijk en obsceen wordt. Ze hebben een enorm tekort aan volgroeide, volwaardig voelende en denkende mensen, de katholieken, en ik moet steeds weer als Koning Eénoog opdraven. Enfin, waarom ook niet.[..]

In het boek De pornograaf ('s-Gravenhage, A.A.M. Stols, 1961, p. 144-145) van de Tilburger Jos Panhuijsen, wordt over de Tilburgse fr. Cecilius Dieks geschreven:

Maar ik heb dat liedje van de late vader al gezongen toen ik nauwelijks lezen kon. Het stond in Koning Alcohol. Ken je Koning Alcohol niet? Nee, jij bent te jong voor Koning Alcohol. Het was een boek, dat we op school lazen om vroegtijdig van de Brabantse gewoonte af te komen om zich bij iedere gelegenheid te bezatten. Er stonden hele reeksen zeer magere kinderen, vrouwen en mannen in afgebeeld, allen onderdanen van Koning Alcohol. [..] Het was uitgegeven bij de Uitgeverij Het R.K. Jongensweeshuis te Tilburg en de auteur ervan heette C.H.M. Dieks. Een frater natuurlijk, een drager van het halve hoge hoedje dat de fraters destijds op hun hoofd plachten te zetten. Hij wist wel hoeveel er gezopen werd in het donkere zuiden. En hij wist dat er werkelijk veel magere vrouwen en kinderen in Tilburg rondliepen. Hij had dat liedje daarom ook vertaald en hij had het goed vertaald. Dat moet gezegd. Vader, o vader, keer huiswaarts met mij, want de klok van de toren slaat twee. [..] Die frater, frater Cecilius, had lupus. Hij had een verschrikkelijk gezicht, een neus bezat hij niet meer, alleen maar twee spleten voor de neusgaten.

Fraters van Tilburg.

Jan G. Elburg, lid van de Experimentele Groep en verwant aan de Cobrabeweging in de jaren vijftig, legde ooit een gekke schakel tussen Tilburg en Elburg in het verhaal Gewichtig in het boek De kikkers van Potter (Amsterdam, De Bezige Bij, 1981):

'Ga je weer...eh...van Tilburg' 'Ja, ik ga weer 's van Tilburg'. Geheimtaal tussen de gezinsleden Elb en schrijver dezes wanneer zij hem met touw-en-blok de bibliotheekkamer in zien stappen. Maar het wil gewoon zeggen dat ik HET boek weer eens van de plank ga takelen.

In de roman Spanningen (Amsterdam, 1953, p. 85-87) van Til Brugman, die bevriend was met de Van Doesburgs, Schwitters, Mondriaan en Rietveld, staat een passage, waarin de architect Dick Belders (vermoedelijk Gerrit Rietveld) terugdenkt aan zijn ontmoeting met Thomas Lange (Theo van Doesburg) in Tilburg, toen deze op 9 februari 1917 voor de Wetenschappelijke Kring in café Marinus een lezing gaf onder de titel 'Het aesthetisch beginsel der moderne kunst':

Toen was er in deze stad van keibuters iemand van de avant-garde een voordracht komen houden, in het achterzaaltje van Concordia, vandaag al lang afgebroken om voor een monsterachtige bioscoop plaats te maken [...] Voor amper twintig mensen had deze apostel van het nieuwe levensbesef staan praten. Hij had gevloekt en geketterd, de geloofsbelijdenis van De Stijl tegelijk met het ogenschijnlijk potsierlijke, metterdaad uiterst opruiende evangelie van Dada verkondigd, een hymen, dat hij tot eigen vermaak maar meteen zou inzegenen. [...] In optocht waren hij en ettelijke andere verbijsterde enthousiasten met de spreker naar een kroeg getogen die in de gegeven stemming de aannemelijkste in Tilburg leek. [..] Tegen het sluitingsuur had hij met de waardin gedanst en haar plechtig verzekerd, dat haar boezem en billen, de omvang in aanmerking genomen, expressionistische elementen waren, die in De Stijl eens en voor al waren overwonnen. In één woord, het was groots geweest.
 

Ronald Peeters.

Cees Nooteboom beschrijft in zijn roman Rituelen (Amsterdam, De Arbeiderspers, 1980, p. 39-42) een uit Tilburg afkomstige fabrikantenfamilie:

Want die rit naar Doorn was een rit naar het verleden van zijn familie, naar namen, doden, naar het Tilburg van de eeuwwisseling, naar wollen stoffen, agenturen, fabrikanten. Haar accent verdikte zich. Tilburgs moest het lelijkst uitgesproken dialect van Nederland zijn. [...] De eerste Wintrop die naar Tilburg kwam was luitenant-kolonel bij de lansiers. Ze kwamen uit het Westland. [..] Hij kwam met de lijfwacht van Willem de Tweede mee toen die het Paleis-Raadhuis bouwde, waar hij nooit gewoond heeft. Hij trouwde met een katholiek meisje.
Hans Renders, 'Elburg, I presume', in: SIC, jrg. 1, nr. 3, 1986, p. 29-48;

• Jef van Kempen, 'Ik kom en breng een hemel hier op aarde. Over Theo van Doesburg', in: Tilburg, jrg. 7, 1989, nr. 3, p. 68-80.

13 januari 2015

Ed Schilders.

Een zeer uitgebreide verzameling van 'Tilburg in de literatuur' werd in 1999 samengesteld door Ed Schilders op verzoek van Stichting dr. P.J. Cools msc -- de organisator van de Tilburgse boekenmarkt 'Boeken rond het Paleis'. Het betreft uitsluitend citaten uit het werk van niet-Tilburgse auteurs.

Tilburg van O ja, en waar leg dat dan...

Tilburgse Bronnenreeks (18 september 2015)

Op 13 mei 1975 vond de oprichtingsvergadering plaats van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Sinds 1983 fungeert deze stichting als uitgever van Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur. Vanaf 1992 wordt de serie Tilburgse Historische Reeks uitgegeven, en sinds 1994 de Tilburgse Bronnenreeks beide onder (kern)redactie van drs. Henk van Doremalen en Ronald Peeters. Tot nu toe (2014) verschenen de delen:
TBR 1  Tilburgse toponiemen in de 16e eeuw Een tentatieve reconstructie en naamsverklaring, J.R.O. Trommelen en M.P.E. Trommelen [1994]

TBR 2  Het stadsdialekt van Tilburg   klank- en vormleer, Dirk Boutkan en Maarten Kossman [1996]

TBR 3  Tilburgs bevrijding beschreven door de bevrijders,  Theo Dekker [1999]

TBR 4  Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Ad de Beer en Gerrit Kobes [2002]

TBR 5  Alles was gericht op vernedering. Tilburger Embrecht van Os onder curatele van de SS, 1943-1945, Embrecht van Os (bewerking Ad de Beer) [2007]

Ronald Peeters

Naar het begin van de pagina

Inhoud De paap van gramschap

CuBra Home

Tilburgse Historische Reeks (18 september 2015)

Op 13 mei 1975 vond de oprichtingsvergadering plaats van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Sinds 1983 fungeert deze stichting als uitgever van Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur. Vanaf 1992 wordt de serie Tilburgse Historische Reeks uitgegeven, onder (kern)redactie van drs. Henk van Doremalen en Ronald Peeters.

Tot nu toe (2015) verschenen de delen:

THR 1   Geworteld inTaxandria.  Historische aspecten van de relatie Tilburg-Turnhout [1992]

THR 2  drs. Henk van Doremalen,  Blauwsloten en riolen. Een milieu-historische studie over Tilburg en zijn rioolstelsel [1993]

THR 3  drs. Ad de beer,  Zo maar een stad. Tilburg 1940-1945 [1994]

THR 4  dr. Frans van Puijenbroek,  Tilburgse toonzettingen. 125 jaar gesubsidieerd muziekonderwijs, een sociaal-culturele verkenning [1994]

THR 5  drs. Thijs Kemmeren,  Huismeesters van het sociale. Vijftig jaar wijk- en buurtwerk in Tilburg [1995]

THR 6  mr. B.J. van Spaendonck,  Gerard Cornelis van Spaendonck (1804-1873). Enkele facetten van de Tilburgse samenleving in het midden der negentiende eeuw [1995]

THR 7  drs. Cor G.W.P. van der Heijden,  Kleurloos, reukloos en smaakloos drinkwater. De watervoorziening in Tilburg vanaf het einde van de negentiende eeuw [1995]

THR 8  drs. Henk J.M. van Doremalen,  De handen ineen. Geschiedenis van 100 jaar vakbeweging in Tilburg [1996]

THR 9  Godsvrucht en deugdzaamheid. Godsdienst en kerk in Tilburg door de eeuwen heen [1997]

THR 10  mr. B.J. van Spaendonck,  In de wol geverfd. De Tilburgse wollenstoffenindustrie vanuit de optiek van een lokale ondernemersvereniging (1896-1940) [2000]

THR 11  Tilburgse sprokkelingen. Bijdragen tot de Tilburgse geschiedenis  [2003]

THR 12  mr.dr. B.J. van Spaendonck,  Het laatste bedrijf. Van André van Spaendonck & Zonen naar Spandon. De geschiedenis van een familiebedrijf  [2004]

THR 13  dr. Ad van den Oord, Voor het oog van het kerkvolk. Tilburgse volksklasse tussen klerikale normering en geleefde praktijk, 1927-1939 [2007]

THR 14   Bladeren door Tilburg. 25 jaar tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur [2008] 

THR 15  prof. ir. Wout van Bommel, Het Tilburg e.o. van architect Jos. Donders toen (1898-1940) en nu [2010] 

THR 16  Dirk van Alphen, Henk van Doremalen, Joost Op 't Hoog en Ronald Peeters (red.), Nieuw elan in historische omgeving. Herbestemming van industriële gebouwen in Tilburg [2011]
THR 17 drs. Guido van den Eynde en drs. Lauran Toorians (red.), Moerenburg in veelvoud. Een historische buitenplaats in Tilburg herleeft [2012]
THR 18 drs. Jeroen Ketelaars, Veertien tuinen, vier seizoenen. Leven met de natuur op de Tilburgse volkstuinen [2015]
THR 19 drs. Joost van Hest, ‘O, prachtig huis!’ De Goirkese kerk in Tilburg : geschiedenis, gebouw en inventaris [2015]

Ronald Peeters

Tilburgse Revue (15 juli 2015)

Logo: Studio Kees Schepens

Om in 1986 het 25-jarig bestaan van de Tilburgse schouwburg op een bijzondere manier te kunnen vieren, lanceerde oud-journalist Pierre Claeesens in 1984 het idee om het fenomeen 'Tilburgse revue' nieuw leven in te blazen. Met steun van de -- eveneens door hem opgerichte -- 'Persclub' en Schouwburg Tilburg in de personen van Leo de Brabander en Piet Maes, werd de basis gelegd voor een nieuwe traditie: vanaf 1986 tot begin 2015 werden twaalf revues geproduceerd waarin Tilburgse amateurspelers onder leiding van een professioneel productieteam gemiddeld twaalf keer op het podium van de schouwburg kunnen spelen.

1986: Kannen & Kruiken - tekst: Ed Schilders, Marc Taminiau, Jace van de Ven, Ad Vinken

1989: Hemel & aarde - tekst: Ed Schilders, Jace van de Ven

1991: Tilburgs Tumult - Tekst Jace van de Ven

1993: Paling & Petticoats - Tekst Ed Schilders, Jace van de Ven

1996: Een beeld van een stad - Tekst Berry van Oudheusden, Jace van de Ven

1999: Van AaBe tot PC - Tekst Ko de Laat, Berry van Oudheusden, Ed Schilders

2002: Meej de meziek mee - Tekst Ko de Laat, Ed Schilders, Jace van de Ven

2005: Fèèn femilie - Tekst Ko de Laat, Ed Schilders, Jace van de Ven

2007: Nostalgie in Tivoli - Ko de Laat, Ed Schilders, Jace van de Ven

2009: Gloria Historia - Tekst Ko de Laat, Frank van Pamelen, Ed Schilders, Jace van de Ven

2011: Duizend Dromen - Bart de Groof, Berry van Oudheusden, Frank van Pamelen, Ed Schilders, Jace van de Ven

2015: Ik zal oe leere - Tekst Bart de Groof, Frank van Pamelen, Hans Rube, Ed Schilders

Ed Schilders

1993 - Omslagtekening: Luc Verschuuren (Tilburg, Boekhandel Gianotten)

2011 - Omslagfoto August Swietkowiak (Tilburg, Stichting Tilburgse Revue)

Tilburgs sonnet (27 maart 2017)

Deze versvorm werd in 2016 bedacht door Bas Jongenelen. Net als het gewone (Italiaanse) sonnet heeft het Tilburgs sonnet 14 versregels maar met betrekking tot de compositie heeft Jongenelen een aantal typische voorwaarden geformuleerd.

1 – Het Tilburgs sonnet telt 13 autonome regels (conform 013, het kengetal van de stad) terwijl de veertiende regel samengesteld wordt uit een deel van de dertiende en een deel van de eerste regel.

2 – Alle versregels tellen tien lettergrepen (de zgn. pentameter), bestaande uit vijf jamben (= 5 keer onbeklemtoond / beklemtoond).

3 – Het Tilburgs sonnet bestaat achtereenvolgens uit strofen van 4, 3, 3, en 3 regels (een kwatrijn en drie terzetten), plus de losse veertiende regel.

4 – Er is geen vast rijmschema, al gaat in het kwatrijn de voorkeur uit naar omarmend rijm (abba).

5 – Op dit moment (2017) is de vraag of een Tilburgs sonnet een titel moet hebben nog niet definitief beantwoord. Wie geen titel wenst te gebruiken noeme zijn gedicht gewoon ‘Tilburgs sonnet’. Wie wel een titel gebruikt, dient ervoor te zorgen dat de letters t, i, l, b, u, r, g daarin voorkomen.

Een voorbeeld van een Tilburgs sonnet:

J.J. Slauerhoff in Tilburg

 

Verdomd! Alleen in Tilburg kan ik wonen,

nooit vond ik ergens anders onderdak.

Parijs of Barcelona, nee, geen zak

vond ik eraan. Ik hou van rare bonen

 

of ze nu heilig zijn, of bruin of snij.

Aan Ringbaan Oost wil ik mijn onderkomen,

of West, of Noord, of Zuid, of in Broekho-

 

ven. Fatima! De Piushaven! Vrij-

heid, blijheid, ’t is de stad van al mijn dromen,

dat Tilburg. Het is voor mij een groot cadeau.

 

In Tivoli, of in De Blaak, zo blij

word ik ervan. De Reeshof of de bomen-

buurt: je van het is dat. Ik voel me zo…

 

Ik voel me zo verdomd alleen in Tilburg.

Dit Tilburgs sonnet van Bas Jongenelen is te vinden in de bloemlezing van Tilburgse sonnetten Een kruik vol oude pis, onder redactie van Jongenelen en Martijn Neggers. De bloemlezing bevat daarnaast Tilburgse sonnetten van onder anderen Anne-Marie Maartens, Ditmar Bakker, Hannelly Krutwagen, en Martin Hulsenboom.

Een kruik vol oude pis, samengesteld door Bas Jongenelen en Martijn Neggers (Uitgeverij Geroosterde Hond, Tilburg 2017).

Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur (5 oktober 2015)

Het tijdschrift, een uitgave van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed, verscheen oorspronkelijk vanaf 1983 twee keer, vanaf 1984 vier keer, en vanaf 1992 drie keer per jaar.
De redactie bestaat uit Ronald Peeters (1983 – heden), drs. Jeroen Ketelaars (2006 – heden), drs. Astrid de Beer (2014 – heden) en Sander van Bladel (2014 – heden).
Voormalige redacteuren: dr. Ton Wagemakers (1983 t/m 1986 nr. 4), drs. Henk van Doremalen (1987 tot 2006 nr. 2 en van 2011 t/m 2013) en ir. Rob van Putten (1983 t/m 1984 nr. 1, en vanaf 2005 nr. 2 tot 2014).
 

www.historietilburg.nl

Tilburgse tijdschriften

In de afgelopen twintig jaar ontstonden er in Tilburg tijdschriften, die de plaatsnaam Tilburg in hun titel hadden. 
In 1973 verscheen onder de hoofdredactie van Frits J.F. Esser het huis-aan-huis maandblad Tilburg Weekend Post. Vermoedelijk heeft dit blad tot in 1974 bestaan. Esser gaf in 1976 een nieuw maandblad uit onder de titel Tilburg Match, waarvan hij wederom hoofdredacteur was. Ook dit tijdschrift, waarop een abonnement genomen moest worden, heeft vermoedelijk slechts een jaar bestaan.

In juli 1983 verscheen het eerste nummer van Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, dat onder redactie staat van Ronald Peeters (vanaf 1983) en drs. Henk van Doremalen (vanaf dec. 1986). Voordien hadden ir. Rob van Putten (1983-febr. 1984) en drs. Ton Wagemakers (1983-dec. 1986) zitting in de redactie. Het is een nog steeds bestaande uitgave van de in 1975 opgerichte Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed, waarin vele tientallen auteurs over met name de geschiedenis van Tilburg hebben geschreven. Vanaf 1992 geeft deze stichting een monografieënserie uit onder de titel Tilburgse Historische Reeks.

Vanaf december 1990 verschijnt het 'glossy' kwartaalblad Tilburg Magazine, een uitgave van Allmedia uitgevers te Vinkeveen. Hoofd-en eindredactie (Hans Leeuwenkamp en Ron de Rooij) zijn ondergebracht bij de Afd. Concerncommunicatie van de gemeente Tilburg. De redactie bestaat uit: Rob Ahsmann, Frans Boekema, Toine van Corven, Mark Hasperhoven, Anton van Oirschot, Ronald Peeters en Ed Schilders.
juli 2001

Tilburg Magazine heeft thans alleen als hoofdredacteur Frank Claus, en Maarten Bokslag is de eindredacteur.

Ronald Peeters

Timmermans, Nel (juli 2015)

Bron: CuBra

Nel Timmermans-Van Kollenburg werd op 6 januari 1936 geboren in Tilburg. In 1961 startte ze met haar man een pluimveebedrijf. Ze verhuisden in 1998 naar Kaatsheuvel. Timmermans publiceerde proza en gedichten in het dialect en in de Standaardtaal op website Cubra.

http://www.cubra.nl/auteurs/neltimmermans/welcome.htm

Toorians, Lauran (6 september 2015)

Ed Schilders

Laurentinus (Lauran) Gerardus Maria Cornelis Toorians,  (Tilburg 1958) studeerde aan het Pauluslyceum en vervolgens geschiedenis in Leiden. Hij studeerde in 1986 af in het hoofdvak Middeleeuwse geschiedenis en het groot bijvak Keltische taalkunde. Daarna werkte hij enige tijd als keltoloog aan de Universiteit Leiden. Van 1991 tot 1997 was hij voorzitter van de landelijke Stichting A.G. van Hamel voor Keltische Studies. Tevens publiceerde Toorians over literatuur in de Keltische talen, de historische betrekkingen tussen de Keltische gebieden en de Nederlanden en het Keltisch in de Nederlanden gedurende de late ijzertijd en de Romeinse periode. Van 1986 tot 2002 recenseerde hij (voornamelijk) cultuurhistorische exposities voor Het Nieuwsblad en het Brabants Dagblad. Sinds 1995 is Toorians redacteur van Brabant Cultureel / Brabant Literair. Daarnaast schreef hij veel bijdragen in Tilburg, Tijdschrift voor geschiedenis, monumentenen cultuur en in het boek Tilburg, stad met een levend verleden (2001). Ook publiceerde hij het boek Zandloper: Landschap en geschiedenis van het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen en omgeving (2008). In 1998 verhuisde Toorians van Tilburg naar Loon op Zand.

B. van Oudheusden et al, Encyclopedie van Tilburg, 2008.

6 september 2015

Lauran Toorians publiceerde ook poëzie, en ook die is vaak gebaseerd op zijn kennis van de Keltische talen en zijn aandacht voor het Tilburgs dialect. Bij de Brandon Pers publiceerde hij de bundel Cetamon. Op website CuBra verschenen zijn gedichten in het Tilburgs, vertalingen vanuit het Oud-Iers maar het Nederlands, en van het Wels naar het Tilburgs. In Brabant Cultureel/Brabant Literair publiceerde hij ook de serie ‘Dichter bij Brabant’ met afleveringen over Pieter Vreede en Paul Vlemminx, Harriet Laurey, Louis de Bourbon,  Maria Dietse, Frans Babylon, Luc van Hoek, John O'Mill, Juliana de Lannoy, Piet Heerkens s.v.d, Lodewijk van Woensel, en Frank Valkenier.

Ed Schilders

H. van Boxtel

Brabantse dichters op CuBra door Lauran Toorians

Dialectgedichten op CuBra

Bibliografie uit WorldCat

Uitgebreidere bibliografie opgesteld door de auteur - klik hier

Triborgh, Boek- en kunsthandel

Ed Schilders

Boek- en kunsthandel Triborgh was in de jaren twintig gevestigd in de Stationsstraat 31. In een apart zaaltje werden kunsttentoonstellingen gehouden, zoals in 1927 tentoonstellingen van werken van Frans Slager, Fedor van Gregten, Herman Moerkerk, Henriëtte Pessers, H. Bayers en A. Verhorst. In 1936 verhuisde Triborgh naar Heuvel 54. De boekhandel werd in 1947 overgenomen door Boekhandel Gianotten. 

Boekhandel Triborgh heeft veel boeken uitgegeven, onder andere Tilburg als woonstad en nijverheidscentrum van A.J.A.C. van Delft (1927; in 1974 in facsimile heruitgegeven door Boekhandel Gianotten), en in de jaren dertig gedichtenbundels van Luc van Hoek, Frank Valkenier en Paul Vlemminx. Het tijdschrift Brabantia Nostra werd aanvankelijk ook door Boekhandel Triborgh uitgegeven (jaargang I 1935 tot jaargang III nr. 2 1937).

Regionaal Archief en Ronald Peeters

Triborgh, Stationsstraat 1929.

Triborgh, Stationsstraat 1926. Collectie RAT

Triborgh, Stationsstraat 1926.

Trottoirpoëzie (20 januari 2002)

Ronald Peeters

Cees van Raak, 'Trottoirpoëzie', in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur , XII (1994), nr. 1, p. 25-26, schreef er het volgende over:

Cees van Raak schreef er in 1999 ook nog een bijzonder boekje over: De poëzie lacht op straat. Gebeitelde gedichten in Tilburg (Tilburg, Syntax Publishers), 78 blz., dat door Ronald Peeters in Tilburg (XVII (1999), nr. 2, p. 53-54 werd besproken:

15 januari 2015

De trottoirpoëzie zoals beschreven door Cees van Raak is door Han van Meegeren vastgelegd op website Cubra in de rubriek

Bikkelharde poëzie -- KLIK HIER

Twee tegels die Van Raak nog zag liggen waren ondertussen verdwenen. 1: Rudi ter Haar - 'De uitvinding der romantiek';
deze steen heeft gelegen op de Oude Markt. 2: Jules Deelder - 'Ik sta dus ik ben' (zonder titel). Deze steen heeft gelegen op de hoek Schouwburgpromenade en de Schoolstraat.

Foto's Han van Meegeren

Poëzietegel bij Theaters Tilburg - Jan Emmens.

Poëzietegel bij Theaters Tilburg - Hans Dorrestijn.

Poëzietegel bij Theaters Tilburg - Paul van Ostaijen.

9 september 2015

In de trottoirband rond het Wilhelminapark staan letters gebeiteld die tesamen het gedicht 'Roeien 's middags' van Martinus Nijhoff vormen.

Voor website CuBra werd de volledige troittoirband gefotografeerd door Han van Meegeren.

Foto: Han van Meegeren

Cees van Raak over trottoirpoëzie

Ronald Peeters over Van Raak en trottoirpoëzie

Naar het begin van de pagina

Inhoud De paap van gramschap

CuBra Home

Taxandria, Antiquariaat
Teken, Het
TeleXpress

Theologische Faculteit, Bibliotheek
Tilburg in de literatuur

Tilburgse Bronnenreeks

Tilburgse Historische Reeks

Tilburgse tijdschriften
Tilburgs sonnet
Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur

Timmermans, Nel

Toorians, Lauran

Triborgh, Boek- en kunsthandel

Trottoirpoëzie