MSP1-Middenstandspoëzie

– Willem Winters. Op Cubra las ik de stukken over middenstandspoëzie. Daarbij vermeld je dat er buiten het verzameld werk van Bob, geen bundels zijn. Echter, ik heb er hier twee:

MSP1-Middenstandspoëzie uitgeverij tjo = Amsterdam 2003,  verzameld en gerangschikt door Suze van der Poll en Paul Nachtegaal.

Verzamelde gedichten, Broer de Laat, bezorgd door Ko de Laat. Tilburg, Eigen beheer.

- Ko de Laat. Mijn vader, in Tilburg bekend staand als ‘Broer’ de Laat (zijn echte voornaam is een van de best bewaarde geheimen van Tilburg), beoefende eind jaren zestig een heel eigen vorm van stadsdichten.

Sinds 1967 publiceerde hij namelijk in de Tilburgse Koerier wekelijks een berijmde advertentie over zijn kledingzaak aan de Oerlesestraat. Uiteraard hadden deze gedichten steevast betrekking op de kostuums die hij in de aanbieding had.

 Zo verwees het eerste reclamegedicht dat hij ooit in de Koerier publiceerde naar de lage prijzen die hij voor zijn kostuums rekende; het duurste kostuum bij Broer de Laat kostte immers 128 gulden.

Verzamelde gedichten, Bob van Daalen, bezorgd door Willem Winters e.a.. Perio, Leeuwarden 2003.

Handschrift Bob van Daalen. Collectie  Willem Winters.

Winterbonkers en andere zelfgemaakte waar, Heeres Pieter van der Schaar. Bezorgd door Willem Winters, Perio, Leeuwarden.

-  Ed Schilders. Op zijn speurtochten door Friese dagbladen ontdekte Willem Winters de advertenties van Heeres Pieter van der Schaar, die zich afficheerde als 'Kleermaker-dichter te Heerenveen'. Zijn advertenties verschenen in de pers op rijm, in het Fries of het Nederlands.

Van die teksten heeft Winters nu een klein boekje gemaakt, in de reeks 'Kleintjes' die hij uitgeeft vanuit Leeuwarden.

Brandt Corstius, Hugo

't Is geen leugen maar een feit

HBC levert kwaliteit.

- Niels Bokhove. Weer een poëtisch wrochtsel, uit een bekende pen: <<…>> Uit "Rijmlijn" van Hugo Brandt Corstius, geciteerd door Elsbeth Etty in NRC 3/4-12-2011.

Carmiggelt, Simon

Met een lamp van Van der Veen
Voelt u zich the English Queen

- Michiel van der Leeuw. Ooit gelezen in "Vlinders vangen" [Carmiggelt]: <<…>>

Doorenbos, Clinge

Komt Els welgemoed van tennissen

met vrienden en met kennissen

staat als verrassing voor de schaar

De Gruyters fijne pudding klaar.

- Jan Kuijk. En komen de gedichten van Clinge Doorenbos voor de grootgrutter P. de Gruyter & Zn uit Den Bosch ook in aanmerking:

Durnez, Gaston

Bij Stijn moet je zijn

- Niels Bokhove. Koud terug van vakantie heb ik weer een paar Middenstandsgedichten, ditmaal gevonden in John Müllers "Literair Anekdotenboek" uit 1988 (p. 37-38) en afkomstig uit Gaston Durnez, "Denkend aan Nederland" (1970). <<…>>

Durnez, Gaston

Al een vat, kist of krat van De Somer gehad?

- Renzo Verwer. Durnez heeft ook: <<…>>Ik ken een andere versie, van mijn moeder, met "De Phoenix" (uitgesproken als "Poenix") als merknaam. En dat is vrijwel zeker de correcte versie, zie namelijk <www.phoenixpallets. com/historie/ index.htm>.

Durnez, Gaston

Trek in Jonge Slek?

- Niels Bokhove. Koud terug van vakantie heb ik weer een paar Middenstandsgedichten, ditmaal gevonden in John Müllers "Literair Anekdotenboek" uit 1988 (p. 37-38) en afkomstig uit Gaston Durnez, "Denkend aan Nederland" (1970). <<…>>

Elsschot, Willem

Lofzang van de mosterd

Het is vrij algemeen bekend
tot 1000 uren buiten Gent
dat allerlei grote en kleine heren
proberen mosterd te fabriceren.
Zij doen het met een ernstig gezicht
als deden zij zowaar hun plicht
door zaden te malen en te mengen
in de hoop van mosterd voort te brengen.
Maar tot hun allergrootst verdriet
gelijkt dat goedje op mosterd niet.
Het doet een mens niet niezen maar braken
er kreten van verwensing slaken.
Sa vrienden, neemt een kloek besluit,
smijt dat vergift het venster uit,
eet mosterd van TIERENTEYN FERDINAND,
veruit de bekwaamste fabrikant
van ons beminde Belgenland.

- Adri Altink: Hij is van de hand van Willem Elsschot die ooit onder zijn eigen naam de advertentie-exploitatie van Snoecks verzorgde.

[In de almanak van de Gentse drukkerij Snoeck publiceerde Elsschot van 1949 tot en met 1959 berijmde advertenties voor de mosterd van de Gentse mosterdfabrikant Ferdinand Tierenteyn. Vic van de Reijt schreef daarover in een publicatie van het Willem Elsschot Genootschap (2013). In Van de Reijts Elsschot-biografie komt Tierenteyn niet voor. In zijn bezorging van Elsschots brieven staat op pagina 870 een afbeelding van het gedicht uit Snoeck’s van 1955. Het bekendst is het mosterdvers van 1959. Niet vanwege de publicatie in Snoeck’s maar omdat het daarna nog jarenlang in de mosterdhandel geweest is op een verpakking van Tierenteyns mosterd: het mosterdglas.  - ES]

Gelder, Henk van

Heden niet, misschien dan morgen

mag ik uw program verzorgen

- Ko de Laat. Beide slogans stammen uit het variététijdperk, kort na de Tweede Wereldoorlog. Bron: Henk van Gelder, De schnabbeltoer, uitg. Nijgh & Van Ditmar, 2005.  <<…>> Briefpapier van komiek Bartly.

Hoekstra, Han G.

Voor een herberg t' Amsterdam in

de Vyzelstraat

"Komt hier en wees goet schick,

En drinckt na uw begeeren;

Als[?] is de beurs niet dik,

Gy kunt'er hier na teeren."

- Niels Bokhove. Gevonden in Han G. Hoekstra's bundel "De dorstige dichter…" (A'dam, Bigot & Van Rossum, [1939]), die het weer heeft uit "Koddige en ernstige opschriften op Luyffens[!], Wagens, Glazen, Uythangborden en andere taferelen." Verz. door den drukker Jeroen Jeroense, t' Amsterdam, 1682.

Kousbroek, Rudy

- Willem Winters. In een van zijn boeken beschrijft Rudy Kousbroek zijn reis van Parijs naar Nederland; naarmate hij dichterbij komt ziet hij meer middenstandsgedichten op reclameborden. Ik heb diverse boeken van hem doorgenomen, maar ik vind betreffend stuk niet, wie biedt uitkomst?

Lennep, Jacob van

Hier woont Jannetje Sijmes, jonge dochter met eeren,
Sij braayt kousen voor de luy en houd ook jonge dochtertjes om dat te leeren

- Hans Krol; overgenomen uit 'Het boek der opschriften' van Jacob van Lennep.

Mendels, Josepha

Met een hoed van Tuyt

kunt u lekker uit,

- Diedrik van der Wal. <<…>>zo luidt de tekst van een wekelijkse advertentie die de oude heer Tuyt in de stadskrant publiceert… De passage is afkomstig uit 'Welkom in dit leven' van Josepha Mendels.

O’Mill, John

Wie ’t waegt mijn kakhuys te beschrijven,

die sal ik sijn dreck in ’t bakhuys wrijven.

- Mieke Westbroek. Het boekje van John O’Mill Op deuren en glazen, uitgeverij Andries Blitz BV Laren bevat vooral niet te preutse volksrijmpjes en opschriften uit de "oudheid" -- vier eeuwen volksrijm op deuren en glazen, luifels en muren…en kakhuysdeuren.

Hier volgen er enkele die betrekking hebben op beroepen: een waard schreef "op den balk boven het kakhuys":<<…>>

Plas, Michel van der

Autoscha?
K.T. Anema

- Diedrik van der Wal. Opgetekend uit Michel van der Plas' 'leesautobiografie' uit 1971. <<…>>

Plas, Michel van der

Wat u bij De Goede ziet
vindt u bij een ander niet

- Diedrik van der Wal. Opgetekend uit Michel van der Plas' 'leesautobiografie' uit 1971.<<…>>

Plas, Michel van der

Hier is Korff
weg uw zorg

- Diedrik van der Wal. Opgetekend uit Michel van der Plas' 'leesautobiografie' uit 1971.<<…>>

Posthuma de Boer, Eddy

Eet tevree, bij poffertjes- en pannekoekhuis Brussee.

- Hans van de Sande. Ten slotte wil ik uw aandacht vestigen op de drie deeltjes fotoboek van Posthuma de Boer. Ze heten: In het nest met de rest en bevatten veel schoons, onder meer middenstandspoëzie als <<…>>

Reve, Gerard

Koopt Nederlandsche waar

dan helpen wij elkaar.

- Jan Kuijk. Mij schoot door het hoofd de slagzin uit de jaren dertig van de Vereeniging  Nederlands Fabrikaat (en door Gerard Reve later gerecycled om zijn eigen boeken aan de prijzen): <<…>>

Welling, Jules

Vaart minderen

Spaart kinderen

- Renzo Verwer - Uit een boekje van Jules Welling (Vishandel Hein Graat, Spectrum, 1990):

Langs Belgische snelwegen:

Wichman, Erik

- Willem Winters: Vanmiddag toevallig bladerend in Lenin stinkt ea satirische geschriften van Wichman, zag ik weer een dat fraaie stuk over melk en wat ik niet meer wist, er staat een handvol middenstandspoëzie in, die inzake melk krijgt een mooie oplawaai.

Wieringa, Tommy

ALFERINKS VIS DAN WEET JE WAT HET IS

- Leo van Maris. In de roman De heilige Rita van Tommy Wieringa gaat het romanpersonage Baptist  op zoek naar een ruimte voor een cafetaria. Die vindt hij in een viswinkel die al een tijdje leegstaat. Op de zijmuur daarvan is in grote letters geschilderd <<…>> (p. 59). Een ander personage, Paul, vraagt zich af “dan weet je wat wát is?” Dit voorbeeld van Middenstandspoëzie uit een werk van fictie past, lijkt me, goed in onze reeks die uit de werkelijkheid komt.