|
|
| INHOUD DE PAAP VAN GRAMSCHAP |
| HOME CUBRA |
Misverstanden rond Ik wil leven van Wim Hornman
Misverstanden rond Wim Hornman
door Ed Schilders [14 september 2015]
De Koreaanse oorlog
Aan de verschijning en inhoud van Hornmans boek over de oorlogshandelingen in Korea, Ik wil leven, kleven een paar misverstanden dan wel misvattingen. Alle Tilburgse bronnen, ook de oertekst van De Paap van gramschap hierboven, vermelden dat Hornman in 1952 naar Korea vertrok.
Paap van Gramschap: ‘…en [Hornman] vertrok in 1952 als oorlogscorrespondent naar Korea. Als enige Nederlander maakte hij daar de wapenstilstandsonderhandelingen in Panmoenjon mee.’
Dit is juist, behalver het jaartal, dat 1953 moet zijn.
Encyclopedie van Tilburg: ‘…en vertrok in 1952 als oorlogscorrespondent naar Korea. Als enige Nederlander maakte hij daar de wapenstilstandsonderhandelingen in Panmoenjon mee en schreef er de oorlogsromans Ik wil leven (1952), en De hele hap (1953),
over de tweede politionele actie in Indonesië.’
De suggestie dat Hornman in Korea beide boeken schreef is onjuist. Beide boeken waren al geschreven en gepublioceerd toen hij naar Korea vertrok.
Cultureel lexicon: Als enige Nederlander maakte hij de wapenstilstands-onderhandelingen in Korea in 1952 mee. Zijn debuutroman Ik wil leven (1952) speelt zich in dit land af.
Ook hier: de onderhandelingen vonden plaats in 1953. De suggestie dat Ik wil leven geschreven is op basis van die ervaringen ter plaatse is dus niet juist.
Nooit in Korea?
Er is nog een andere misvatting: dat Wim Hornman het realistische Ik wil leven geschreven heeft zonder ooit in Korea te zijn geweest. Wim Hornman is zeker in Korea geweest, maar pas nadat de oorlog zo goed als afgelopen was, en een jaar nadat zijn boek over die oorlog was verschenen bij de Bezige Bij (1952). Hij was weliswaar niet de eerste Nederlandse oorlogscorrespondent maar de vierde. (Jo Bardoel, Journalistieke cultuur in Nederland, Amsterdam University Press, 2002.)
Deze misvatting is ook gevoed door Walter Soethoudt, de Belgische uitgever van Ik wil leven. In zijn memoires beschrijft Soethoudt zijn eerste ontmoeting met Hornman, die in 1953 moet hebben plaatsgevonden:
‘Zijn roman over Nederlandse Koreavrijwilligers was al in 1952 in Nederland verschenen bij De Bezige Bij, net zoals De hele hap (1953) trouwens, die over de militaire acties van Nederlandse soldaten in Nederlands-Indië gaat. Wim, een bijzonder innemende man, vertelde me dat hij nooit in Korea was geweest, maar dat alle gebeurtenissen in zijn boek in zijn werkkamer waren ontstaan toen hij als journalist een aantal oud-strijders over de vloer kreeg.’ (Uitgevers komen in de hemel – Herinneringen, Walter A.P. Soethoudt, 2008.)
En dat is waarschijnlijk juist. Op Soethoudts mogelijk onbedoelde suggestie na: dat Hornman helemaal nooit in Korea geweest is.
Tijdlijn
De juiste tijdlijn moet als volgt zijn:
- Koreaanse oorlog: 1950-1953, met deelname van Nederlandse militairen.
- 1951-1952: Hornman schrijft op basis van berichten en mogelijk van gesprekken met oud-strijders Ik wil leven. Toegegeven: hij schreef het alsof hij er zelf bij is geweest.
- 1952: Verschijning Ik wil leven bij De Bezige Bij.
- 1953, 2 juni: het Nieuwsblad van het Zuiden kondigt aan dat Hornman naar Korea vertrekt. Hij arriveert op 13 juli in Japan.
- 1953, 27 juli: Noord- en Zuid-Korea sluiten de wapenstilstand.
Wim Hornman is dus slechts luttele weken in Korea geweest, toen de oorlog al van warm in koud was veranderd.
In Hornmans tijd bestonden al deze misvattingen over de relatie van het boek tot de werkelijkheid niet. Toen Hornman naar Korea vertrok, schreef de Nieuwe Tilburgsche Courant op dinsdag 2 juni 1953 onder de kop ‘Hornman schrééf over Korea; Nu gáát hij er schrijven’:
‘Al heeft de heer Wim Hornman (nog?) geen vijf-en-dertig boeken geschreven, zoals Karl May, één ding heeft hij met deze beroemde schrijver van Indianenboeken gemeen. Immers Karl May ging naar Amerika nadat hij Old Shatterhand en Winnetou had beschreven; Wim Hornman gaat naar Korea, nadat hij over de Nederlandse soldaten, die ginds voor de Verenigde Naties vechten, zijn roman "Ik wil leven" gepubliceerd heeft. Deze Tilburgse schrijver is namelijk benoemd tot oorlogscorrespondent…’
(Het is bekend dat Karl May zijn werk geschreven heeft zonder ooit in Amerika te zijn geweest. Een ander voorbeeld is de roman The Red Badge of Courage die door Stephen Crane geschreven werd zonder dat hij ooit op de slagvelden van de Amerikaanse burgeroorlog was geweest.)
Hornman kwam op 19 december 1953 terug in Tilburg. Hij had zelf om zijn ontslag als oorlogscorrespondent in dienst van het Nederlands leger gevraagd, schreef de Nieuwe Tilburgsche Courant al op 2 december: ‘omdat er momenteel toch niet veel meer over Korea te schrijven valt..’
[Met dank aan Ben van de Pol en Kees Koster]