Wè zeetie?
door Ed Schilders
In 2009, het jaar waarin in Tilburg werd herdacht dat de stad 200
jaar geleden stadsrechten kreeg, werd door het Brabants Dagblad een
wedstrijd georganiseerd om dit feit te herdenken. De krant ging op
zoek naar de Tilburger die het plaatselijk dialect het beste kon
spreken. De wedstrijd kreeg de naam ‘Wè zeetie?’, en aan mij werd
verzocht de teksten daarvoor te schrijven. De wedstrijd zou zich
uitstrekken over meerdere ronden, waarbij steeds een van de
kandidaten zou afvallen. Bovendien was het een internetwedstrijd,
waarbij de kandidaten hun tekst voordroegen in een filmpje op de
website van de krant. Het publiek kon dan stemmen op de kandidaat
van zijn voorkeur. Wegens deze opzet werd aanvankelijk bedacht dat
de tekst een feuilleton moest zijn, een verhaal in delen met een
ontknoping in de finale tussen de twee overgebleven kandidaten. Dit
idee bleek bij nader inzien niet zo praktisch. Er zouden immers vele
maanden verstrijken, en het was maar de vraag of de bezoekers zich
de verhaallijn zouden blijven herinneren. Bovendien hield die opzet
in dat alle kandidaten hetzelfde verhaal zouden voordragen, iets wat
ongetwijfeld de mogelijkheid bood om de prestaties te vergelijken,
maar tegelijk toch ook een beetje saai. Zeker in het begin van de
wedstrijd die van start ging met zes kandidaten. Daarom werd
besloten om de kandidaten teksten te geven die voor een belangrijk
deel identiek waren, en dus even moeilijk of makkelijk, maar die ook
een persoonlijk tintje hadden.
Na een algemene voorronde waarbij tientallen kandidaten in Boerke
Mutsaerts hun beste beentje voorzetten bij een deskundige jury,
bleven er dus zes kandidaten over. In totaal zouden er dus achttien
teksten geschreven moeten worden voordat de finale bereikt was. Die
achttien teksten vindt u hieronder. Helaas bleek de tekst die door
beide finalisten werd voorgedragen niet meer te vinden! Mocht die
alsnog boven water komen, dan zal die te zijner tijd op deze pagina
worden geplaatst.
Ronde 1: Et schonste
1 – Karneval
’t Schonste Tilbörgs, zin ze. Wie pròt er et schonste Tilbörgs? Ik
dòcht bij men èege: daor zak naa es òn meedoen. Dè leek me wèl gêef,
Tilbörgs Kampiejoen Tilbörgs Knaawe wòrre. Et lèkt wèl Aaidòls. Èn
naa’k dur de vurronde gekoome zèè, naa gaoget er pas ècht om spanne.
Want die aander vèèf, die zèn ok nie op der mundje gevalle ok nie.
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? Karneval. We
hèbbener jaore op moete wòchte, mar toen mogget van den börger – die
hiette Kees de slooper – toen waar et in êene gepèrmeteerd: enen
opstoet. Wèn fist! Èlk jaor gao’k waogeslouwe omdèk zo nuuwschiereg
zèè wèsse der dees jaor wir van braoje. Èn nòr et leutere löstere,
dè doe’k ok gèère. Òf meejkwèèke op et blèèrkonkoer. Witte gullie
dètter in Tilbörg ene Tonpraotakkedeemie is? Wòr ge kunt leere
leutere? Nèè, dè heej niks meej krèùkezèèk te maoke. Èn dan hèmme
nòg de krèùkebrölòft, de krèùkemis en et krèùkekonsèrt. Ge zèèt er
mar druk mee as en klèèn bòske, meej karneval. Al waar et mar mee
dwèèle.
Mar et schonste van Karneval vèèn ik den opstoet. Meej al die
hôogkèère, èn die strêûpe. Kèp zèlf ok welles meejgelôope. Êene keer
allêeneg, en êene keer meej zen tweeje. Toenk allêeneg waar waar ek
twids, èn meej zen tweeje ware we driedes.
Afijn. Ik lôop dus meej in den opstoet, èn langs de kaant stao
zonnen aawen Tilbörgse meens meej en klèèn klutje te kèèke, èn ik
heur diejen brak zègge: ‘Oopaa, der zitte nammòl gatter in den
opstoet.’ Èn toen zeej dieje meens: ‘Dè zèn gin “gatter”, mènneke,
dè zèn “gaoter”.’
Alleej. Èn dègge bedankt zèèt dè witte.
2 – Roms lèève
Ze zuuke de meens die et schonste Tilbörgs pròt. Ik dòcht bij men
èege: daor zak naa es òn meedoen. Et lèkt wèl Aaidòls. Tilbörgs
Kampiejoen Tilbörgs Knaawe. Dè wil ik wel wòrre. Mar naak dur de
vurronde gekoome zèè, naa gaoget er pas ècht om spanne. Want die
aander vèèf, die kunne nammòl der mundje ok goed ruure in et
Tilbörgs, dè snapte.
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? Et rèèke Romse
Tilbörg van vruuger. Et Tilbörg van vur et twidde Vattiekaans
kesielie. Kzot nie trugwille, hörre, dieje tèèd, mar ek hèb er nòg
nèt en stukske van meejgemòkt, èn dan vergitte dè nôot mir. Bij ons
oomaa hing nòg zon driehoekerig bòrdje òn de muur meej in et midde
en ôog dè zeej dè Gòd alles zaag. Èn op de schaaw ston en bild van
Sintantooniejes onder ene stölp, èn agge dan wè kwèèt waart, dan
koste òn dè bild vraoge om et trug te vèène. Dè waar enen hêelen
hèndige hèllege, dieje Sintantooniejes.
Wègget toen ammòl zaagt in Tilbörg, zomar op straot. Rooj Harte en
Kappesiene. Vliegkappe en Gutjesnonne. Die Kappesiene, dè waar iets
hêel aparts. In hullie kèèrek koste pesjonkele, èn onze paa ging
daor biechte, want daor kreede nie zo gaaw et schöfke.
Onze vadder en ons moeder ginge nòg op beevert. Nòr Keevelèèr. Zèlf
zèèk nôot vèdder gewist as de Hasseltse kepèl èn Sint Jòb. Mar ik
vonnet wèèd zat lôope vur ene lèkstòk òf ene schar.
Kèp nòg geperbeerd om bij et koor te koome, mar dè waar gin suuksès.
Dan moese we zinge ‘Tantum èrgoo sakraamèntum, Vèènerèèmoer sèrnewie’.
Èn dan zong ik: ‘Tante Mèrgoo, zak meej krènte, fèène rèèst meej
sèlderie.’
Alleej. Èn dègge bedankt zèèt dè witte.
3 – Sinterklaos
Dè wil ik wel wòrre. Tilbörgs Kampiejoen Tilbörgs Knaawe. Want de
kraant zuukt de meens die et schonste Tilbörgs pròt. Ik dòcht bij
men èege: dè gaok perbeere. Et lèkt wèl Aaidòls. Mar naak dur de
vurronde gekoome zèè, naa gaoget er pas ècht om spanne. Want die
aander vèèf, die bèète dere tong ok nie aaf ok nie, war?
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? Sinterklaos. Èn
witte hoe wij dè vruuger in et Tilbörgs noemde? Toen noemde wij dè “Siendereklaos”.
Dè was toen ik nòg mar enen brak waar. Ons moeder gong toen al wèl
klòttere in de Heuvelstraot èn op de klòttermèrt, mar dè waar meer
vur ’t grôot, want die deeje sepries, meej rèmkes èn alles. Vur ons,
de jong, waar et ammòl veul spanniger. Ge moogt oewe schoen zètte,
èn de vòllegede mèèrege waare de peeje ènt aaw brôod wèg, èn laager
en spikmènneke in, òf en marsepèène vèèrekespotje, òf ene kinkenduut
van gevulde seklaa. Èmme hadde knèèp. Dèmme mee nòr Spanja zon
moesse, in de zak. Òf dèmme meej de roej zon krèège van Sjaksjoer òf
Trappedoelie. Mar as alles goed gong, dan kosse me op zis deezèmber
ons kedookes ötpakke. Dan had Siendereklaos op tòffel gereeje. Èn
ons moeder hagget dan nòg wèt ötgespraaid. Dan leeket meer.
Mar jè. Kweet nòg goed dèk niemer òn Siendereklaos gelêûfde. Èn dèk
òn onze paa vroeg, wie d’r naa èègelek op tòffel reej. Siendereklaos,
òf ons paa èn ons moeder. Naa, toen hèk me tòch peut gebeurd!
Alleej. Èn dègge bedankt zèèt dè witte.
4 – Eete
Naak dur de vurronde gekoome zèè, naa gaoget er pas ècht om spanne.
Want de kraant zuukt de meens die et schonste Tilbörgs pròt, èn ik
dòcht bij men èege: dè gaok ok es perbeere. Dè wil ik wel wòrre:
Tilbörgs Kampiejoen Tilbörgs Knaawe. Et lèkt wèl Aaidòls. Want die
aander vèèf, die hèbben ok gin houtere bakkes. Òf nie dan wèl?
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? Teete. Tilbörgers
zèn fèènpruuvers. Aatij al gewist. Ast van et vèèreken is, dan
lussemet gèère. De kèrmenaoj, de platte ribbe, de zult of krèp, et
zwoert èn spèk. Toe den hiel aon toe. Durreege spèk èn ballekebraaj.
Et smòdderpötje.
Mar ons moeder had ok nòg wè in de pap te bròkke. Die mòkte ooveral
en fist van. Die deej waoter bij de soep, èn dan zisse dèmme
“Lewaajsoep” han. Èmme kreege sondaags ok dikkels “Soupe à la
giestèèr”. In goei Tilbörgs: “Soep van giestere”. Meej dikke
fèrmesèllie. Die soep konde eete meej ene verkèt. Et runsvlêes
dètter dan nòg inzaat was vur onze paa. Dè sneetie fèèn, èn dan
snipperdenie er en uike bij òf en aawgurrukske meej mòsterd van et
mòsterdmènneke.
Peejstaamp, hasjee, tis ammòl hêel lèkker, mar et lèkkerste vonnik
boerekôoletòppestaamp meej vòrse wòrst. Teminste, asser de vòrst
ooverheene gewist waar. Dan fraate wons ongaans. Dan mòkte we in et
midde vant bòrd in de boerekôol en költje om de sjuu in te doen. Èn
dan mar britse, meneer. Lèkker! Èn dabbe, èn prakke. Gin gepielie.
Spaoje!
Èn dan den broekriem lòs. Òf nòg èrreger: nòr et höske.
Alleej. Dègge bedankt zèèt, dè witte.
5 – Et febriek
Tilbörgs Kampiejoen Tilbörgs Knaawe. Dè wil ik wel wòrre. Naak dur
de vurronde gekoome zèè, naa gaoget er pas ècht om spanne. De kraant
zuukt iemes die et schonste Tilbörgs pròt, èn ik dòcht bij men èege:
dè gaok tòch es perbeere, diejen iemes te wòrre. Ak win, dan lèèket
wèl Aaidòls. Want die aander vèèf, die hèbben ok gin mundje as en
knupsgòtje. Òf wèl dan soms?
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? Et febriek. De
tèkstiel. Tilbörg bestao naa tweehonderd jaor as stad, mar dès
verèkkes kòrt. As dörrepke bestaoget al veul en veul langer. Èn in
dè dörrepke wier ok al veul en veul langer geweeve. Dur de
tèùswèèvers. Hullie höskes kunde nòg zien in Tilbörg. In de Hasselt
nèffe de kèèrek. In den Bokhaomer. Dè waare de irste febrieke van
Tilbörg. Teegesworrig zo de belastingdienst zègge dè dè
Zètzètpeejers zèn, mar toen waarenet gewôon èèreme meense.
Toen ging et nòg beeter meej de stad, èn meej de tèkstiel. Der
kwaame mesjienes, en toen er mesjienes waare, kwaame der duuvelèèrs
en schrobbelèèrs. Ze stonke nòr smoutollie, dè wèl, mar ze mòktenok
laoke èn ze mòkte flenèl. Èn rips, èn baaj, èn ok mesjèster. We
droege gin boezeroen mir, mar missiezonnekes. Èn palletoo èn
kooverkookes. Dè waar ammòl vur ooverdaags. Snaags waar aanders. Vur
snaags hamme AaBee. Wolle deekes. Goed vur teege de rummetiek. Op
den Heuvel koste vruuger in et Diejooraama zien hoe wèèrem de Lappe
onder die Tilbörgse AaBee-deekes laage.
Toen de tèkstiel Tilbörg in de kaaw liet staon.
Alleej. Dègge bedankt zèèt, dè witte.
6 – Fistdaoge
De kraant zuukt iemes die et schonste Tilbörgs pròt, èn ik dòcht bij
men èege: dè gaok tòch ok es perbeere. Tilbörgs Kampiejoen Tilbörgs
Knaawe wòrre. Dè lèkt me wèl wè. Èn wè dènkte? Ik koom nòg dur de
vursteronde ok nòg. Naa gaoget er pas ècht om spanne. Ak win, dan
lèèket wèl Aaidòls. Want die aander vèèf, die blaoze ok flink in de
bus. Òf nie dan?
We hèbbe de schonste stad vant laand, meense, mar witte gullie
wèddik et allerschonste van de schonste stad vèèn? De fistdaoge.
Kòrsemis. Aawjaor. Nuuwjaor. De Kèrstal op den Heuvel, in en vlammed
aawriejôol. Kweetet nòg goed. In sommige Tilbörgse kèrke stonne
leevendigge kèrstalle, meej schaope en alles. Daor gingeme louwe. Et
kripke waar nòg leeg. Daor leeje ze dan in de naachtmis ene lòsse
Jezus in.
Mar dan. Nao de naachtmis. Dan begon et fist. Dan hamme
wòrstebroojkes. Òf broojkes meej gemèène kèès èn uikes. Ok lèkker.
Èn ast en goej jaor waar gewist, dan kreegeme nok nòg kekètte meej
musterd van et musterdmènneke. Dan zeej onzen ôome Koop: ‘Hurtem es
laage, Sintjoozef. Die heej de musterd gehòld, opt Piusplèèn!’ Èn
dan zeej ons taante Diena, die meej Koope getrouwd waar: ‘Òch gèk,
gij! Meej oewe musterd!’
Èn dan leeket nèt of dèt alles vurbij waar. Al et fist. Mar dan
begon et wir. Dan ginge ze durspeule. Vant aauw int nuuw. Jookere.
Òf rikke. Dè gong er soms gròf aon toen, meese. Sewèèle wèl vur ene
stöver de kaort. Èn êene keer hèk onzen ôome Koop heure bieje op en
kaort die taante Diena kwèèt wo. ‘Ne knaak’, zeej Koop. Èn toen zeej
Diena: ‘Agge zo durgaot, Kupke, dan wòrt dees en hêel schôon jaor.’
Alleej. En dègge bedankt zèèt, dè witte.
Wè zeetie?
Ronde 2: kandidaat Annie Hesselberth – Kwok ham ha. Dan aat ik aajer
meej ham. Ak aajer ha.
Meese, ge zult wèl snappe dè’k hêel frêet zèè dèk ok in deeze ronde
wir meej maag doen. De vurrege keer vroeg dieje meens van de kraant
òn alle kandidaote wèsse de schonste Tilburgse ötdrukking òf ’t
schonste gezègde vonne. Mar vur dèddik dè zèg, wil ik ullie ammol
bedanke dègge op mèn gestèmd hèt. Ik hoop dègge dè deeze ronde wir
gaot doen.
Ik hoefde nie lang nao te dènke oover mèn schonste Tilburgse spreuk.
Die gao zôo: ‘Kwok ham ha. Dan aat ik aajer meej ham. Ak aajer ha’.
Schôon war? Mar ok ’n bietje zieleg hor. Dan moet ik dènke òn die
èèreme Tilburgers van vruuger, èn dan schiet m’n gemoed vol. Zo
èèrum waare sommegte Tilburgers dèsse gineens gin kiepe hadde èn gin
vèèreke. Gin aajke, gin ham, allêenig honger. Witte wèsse dan zinne?
Dan zinne ze dèsse ‘unnen houtere ham’ op tòffel han. Òf unne
houtere kèès.
Mar naa zakkoe nòg ’s iets vertèlle. In ’t Tilburgs is die kiep ok
’n vraauw. Vruuger noemde ze ’n kiep ok ’n tiet of ’n tieteke. Èn
diejen ham? Vruuger noemde ze ’t mansvòlk ok wèl vèèrrekes. Naa, as
dieje vènt nòr de durskes van plezier ging, ge wit wèl wèk wil zègge,
dan zinne ze dèttie gin kiep hield mar wèl aajer ging eete. Wè
dènkte daor naa van?! Toenk dè heurde, dòcht ik òn nòg zon schôone
Tilburgse ötdrukking. Mar dan vur vraauwe. Dègge gin hêel vèèreke
hoeft te haauwe agge allêenig mar wòrst lust. Òf ham!
Wè zeetie?
Ronde 2: kandidaat Jan Swolfs – Ge ziet mar, ge doet mar, ’t is
gemak zat
Dè gullie bedankt zèèt dè witte war. Ik bedoel dègge op mèn hèt
gestèmd èn alles, èn dèk naa
in de vollegende ronde gekoome ben ok nòg ok nòg. Daor zèèk frêet
op, dè zulde wèl snappe. Ik hoop dègge deeze ronde wir op mèn gaot
stèmme.
De vurrege keer vroeg dieje meens van de kraant òn alle kandidaote
wèsse de schonste Tilburgse ötdrukking òf ’t schonste gezègde vonne.
Naa, daor hoefde-n-ik nie lang oover te prakkezeere. ’t Schonst vèèn
ik: ‘Ge ziet mar, ge doet mar, ’t is gemak zat’.
Ik vèèn dè ècht iets vur Tilburgers. Tilburgers zèn gemakke meense.
Vruuger zeeje ze dè Tilburgers ‘nie ont mar pront’ zèn. Òf ok wèl:
‘Nie lammenteere mar akkedeere.’ Ge kunt wel heure dè de Tilburgers
vruuger ok hêel goed Fraans kosse. Ge moest nie ‘teege-n-et regeur
zèn’. Trouwes, ok de Fraanse keuke waar toen in Tilburg hêel gewôon,
al was’t mar dètter op èlleke tòffel unne verkèt laag. Mar in ons
èège tòltje zèggeme nòg steeds: ‘Sèmmele doede mar in oewen èège
tèèd’.
Òch, d’r waar netuurlek in èllek höshaawe welles stront òn de
knikker. Dè begos meej stèchele en èntele. Daor kwaam hommeles van,
èn dan begos ’t ’r pas goed te spanne. Mar wij leerde van ons
moeder: ‘As ’r twee deure teegenoover mekaare oope staon, moeter êen
dicht doen.’ En zôo ist. Dan was alles wir klaoren blom en dikke
mik.
Ik weet ’t wèl meense. Ok bij de Tilburgers hèdder netuurlek zat
aorige bij, mar de miste Tilburgers vèèn ik tòch hêel aorig.
Wè zeetie?
Ronde 2: kandidaat Krelis Swaans – ‘Kwo dè’k wies wè’k wo, Wies.’
Agge in de vurrege ronde op mèn oe stèm het ötgebròcht, dan wil ik
oe daor ammòl vur bedaanke. ’K zèè d’r frêet op, zeekers te weete,
èn ik hoop dè’k ok dur deeze nuuwe ronde koom. De vurrege keer vroeg
dieje meens van de kraant òn alle kandidaote wèsse de schonste
Tilburgse ötdrukking òf ’t schonste gezègde vonne. Daor hoefde-n-ik
nie lang oover nao te dènke. Mèn schonste Tilburgse spreuk is: ‘Kwo
dè’k wies wè’k wo, Wies.’
Witte wörrom? Omdè ge in ’t Tilburgs zo schôon kunt rèème èn dichte
zonder oe hèmd op te lichte. Dörrom. ’T Gao ammòl venèèges. Òf
bijnaa. Der zit unnen hôop poezie in ’t Tilburgs zonder dègge zèllef
vur dichter hèt durgeleerd. Löstert mar ’s meej mèn meej: ‘Kwo dè’k
wies wè’k wo, Wies’. Vèèf wee’je, en drie kaa’s. Komter mar ’s om in
de lieteraatuur, dan zulder bekaaid vanaaf koome.
Mar in ’t Tilburgs stikt ’t ’r van. ’T Tilburgs rèmt van alle kaante.
Van veure, van aachtere, èn dikkels ok swirskaante.
Zot zôo zuut zat zèèn?
Zis zis zisse, mar zis zeuve.
Kèkt is òf ie kèkt, èn assie kèkt nie kèèke.
De schuup is öt ’t schòp geschoept.
Èn wè’k list op de mèrt heurde:
‘Kom ’s kèèke, kom ’s kèèke
’K stao hier nie vur niks te kwèèke!’
Ik wil mar zègge:
‘Tis mar dègget wit
Dètter in Tilburg
Veul poezie zit.’
Wè zeetie?
Ronde 2: kandidaat Peter van Hest – Bèttie akkum aaj?
Nuuwe ronde nuuwe kaanse. Meese, ge zult wèl snappe dè’k hêel frêet
zèè dèk wir meej maag doen, zèg mar zo frêet azzenen hond meej zeuve
lulle. Agge op mèn gestèmd hèt dan willek oe daoveur bedanke. Èn ik
hoop dègge ok naa wir op mèn gaot stèmme. De vurrege keer vroeg
dieje meens van de kraant òn alle kandidaote wèsse de schonste
Tilburgse ötdrukking òf ’t schonste gezègde vonne. Daor hoefde-n-ik
nie lang oover nao te dènke, oover mèn schonste Tilburgse spreuk.
Die gao zôo: ‘Bèttie akkum aaj?’
Hèdden hundje? Dan zuldem wèl snappe. Vur wie gin Tilburgs hundje
heej, zèg ik ’r mar bij hoe dè dè in ’t Neederlaans gezeejd wòrt:
‘Bijt hij als ik hem aai?’ Meese, dè klingt tòch van gin kaante?!
Wè’k wil zègge is dees: as ’t bòske Tilburgs pròt, dan verstao
zunnen hond ok allêenig mar Tilburgs. Ècht waor. Dè löstert hêel
naaw meej hundjes. Gelêûft mèn naa mar. Èn agge mèn nie geleuft, dan
gelêûfde meschient Kees Robbe wèl. Want die heej ôot dè prèntje
getêekend meej ‘Bèttie akkum aaj?’ Èn ok nòg ’n aandere prent. Dan
vraogt unnen Èngelsman òn unnen Tilburger òf d’n hond ‘miet’ lust.
En dan zeej ’t Tilburgs bòske: ‘Jès jès, èn sebiet bètjoe’.
Mar de schonste hundjesprènt van Keese is dees: Meej ’n bòske dè
zunnen hond ötlaot, en ’n vraauw die daor iets op aon te mèrreke
heej. Wòrop ’t bòske teege die vraauw zeej: ‘Naa hè’k ’m òn de
laaibaand, en naa leetie ’m tòch nòg op de kaaibaand.’
Dus naa witte ok wòrrum sommegte hundjes ‘Kaaibaanderas’ wórre
genoemd.
Wè zeetie?
Ronde 2: kandidaat Wil Brouwers-Van Hoof / Ze kosse nie bè mekaor
gekweeke gekreege krèège
Zôo, naa zèèk nòg in de vollegende ronde gekoome ok nòg ok nòg. Daor
zèèk frêet op, dè zulde wèl snappe. Dus iederêen die op mèn gestèmd
heej: bedankt war. Ik hoop dègge dè deeze ronde wir gaot doen. De
vurrege keer vroeg dieje meens van de kraant òn alle kandidaote
wèsse de schonste Tilburgse ötdrukking òf ’t schonste gezègde vonne.
Naa, daor hoefde-n-ik nie lang oover te prakkedènke. ’t Schonst vèèn
ik: ‘Ze kosse nie bè mekaor gekweeke krèège’.
Dè zeeje ze vruuger as ’n vraauw d’r kènder nòr binne riep. Dè viel
dikkels nie meej, want toen han veul vraauwe nòg enen hêele strêûp
jong. En kwèkt die ammel mar ’s bij mekaare.
Dè moes toen nòg, zonne strêûp. Van de pestoor. En vurlichting waar
der toen nòg nie bij, dus veul vraauwe waare-n-er èllek jaor
steevaast bij. Dan waare ze wir aon de tèl, èn asse ’n mònd of zis
op scheut waare, dan werd de luurkörf wir klaor gezèt.
Hoe grôoter de strêûp hoe beeter. Ge had toen ok nòg veul mêer sorte
kender dan teegesworreg. Ge had irst ‘platte kènder’. Dè waare de
kiendjes die nòg nie kosse lôope. Die wèrre dikkels ok ‘haawkènder’
genoemd, omdèt moeders ze òn de mèm moes haawe. Asse dan grôoter
wiere van et zòg, dan waare-n-et irst klutjes, dan ploddekes, en dan
brakke. Ge had ok nòg broekpoeperkes, jungskes, mèdjes òf durskes.
Mar as ge’t òn ons moeder had gevraoge asse stond te kwèèke, dan
waare we ammol ‘vèèrekes van jong’.
Wè zeetie?
Ronde 3 – Annie Hesselbert
Alwir unne ronde verder! Naa beginnet pas ècht spannend te wòrre!
Bedankt meense, dègge op mèn gestèmd hèt, en ik zal wir ’s m’n biste
Tilburgs vur d’n dag haole om jullie wè te vertèlle oover de plèk in
Tilburg die ik ’t schonst vèèn, want daor was dieje meens van de
kraant benuuwt naor. Dès de Lange Jan. En as ge nie wit waor de
Lange Jan leej, de Lange Jan dè is ’t waoter dè bij ’t kenaol leej
bij d’n aauwen Enthovense wèg. Tis ’r aatij schôon. Et leej aon de
raand van Moerenburg, en vruuger hèk ’r veul gewaandeld meej de
kènderwaoge. Ast in de wènter goed gevroore ha, dan ging hil de
buurt daor schòtse. Toenk nòg goed gezwakt waar gink ’r ok nòg
hardlôope ok nòg. En om ’r vur te zörrege dèk gin aauw kraffel wòr,
gaok ’r teegesworrig dikkels ’n pòtje nòrdik wòlleke.
Hil Moerenburg is trouwes schôon. Ge ziet ’r veul veugeltjes, èn
saoves hurde nòg wel ’s unne kinkenduut. Waor ge trouwes wèl op moet
lètte bij ’t nòrdik wòlleke is detter wèl ’s pèrsmòppe op de wèg
ligge. Witte gullie dè dè stukske Tilburg zôo hiet umdètter daor
hêel hêel vruuger ’n hêel schôon hèùs heej gestaon dè zôo hiette?
Meej unne gracht rontelom en alles. Un paor jaor geleeje hèbbe ze
daor opgraovinge gedaon, mar veul hèbbe ze d’r nie gevonde. Wè aauw
geraaj en unne schoen zonder hak. Ak daor zôo nòrdik wòllek dènk ik
wèl ’s bij m’n èège dè Moerenburg toen nòg veul schonder waar as
teegesworrig.
Mar naa moete gullie oewèège nie meej z’n alle tegelèèk nòr
Moerenburg en de Lange Jan spoeie. Mar êen vur êen. Dan blèèvet ’t
schonst plèkske!
Wè zeetie?
Ronde 3 Jan Swolfs
Nie te gelêûve! Naa maag ik al wir meedoen! Daor zèèk blij meej,
meense. Bedankt dègge op mèn gestèmd het war. Ik gao deeze ronde ok
wir perbeere et schonste Tilburgs te praote. En vur deeze keer vroeg
dieje meens van de kraant òn ons: Wè vènde gullie naa èègeluk ’t
schonste plèkske van de stad? Naa, dè wies ik metêen, dès waor ik
geboore bèn èn waor ik zon schôon Tilburgs hèb geleerd. Dès ’t
Hasseltpleintje. En dan bedoel ik ’t pleintje van vur d’n orlòg.
Et Hasseltplein, dè waar onze vurtèùn. Daor hèmme wèt afgespuld. Et
waar toen nog ’n hêel aander pleintje dan teegesworrig. D’r zaat
bevobbeld nòg unnen èchte smid, die de pèèrde besloeg, èn d’r waare
ammel nòg van die klèèn winkeltjes, dikkels òn hèùs. Unnen bèkker,
èn ’n winkeltje mee naaigeraaj. Mar as ge mèllek of aaier moest
hèbbe, dan gingde nòr de boerderij van Jaans Swòns. Toen wonde bij
’t pleintje ok nòg Virginie Doorakkers. Die waar bijna hèllig,
zoveul rôozehuukes as die had vurgebeeje in de kepèl. Mar as ge unne
stinpöst op oewen dèrriejèère had, èn as bidde nie hielep, dan
moeste bij ’t feitvrouwke van Van Hees zèèn. Die mòkte d’r èège
zallefkes. Vur pöste, èkseem, fratte, padscheete, èn alles.
Tis naa mistal mar ’n bietje stil ònt pleintje, hoe druk et ’r ok is
rontelom. Ze hèbbe d’r unne retonde òngeleej waor ’t snoepwinkeltje
van Keeke Staps waar. En op de plèk waor ’t kefee van boer Fesjèèr
ston, daor stao naa et aaw nuuw ziekenèùs.
Mar tòch. Et Hasseltpleintje blèft aatij wèddet gewist is. Mèn
schonste plèkske!
Wè zeetie?
Ronde 3 – Krelis Swaans
Zôo meense, hier zèèk wir. Bedankt dè gullie op mèn hèt gestèmd,
want naa maag ik dus ok wir òn deeze nuuwe ronde meedoen meej ’t
schonste Tilburgs dè’k kèn. Et gao over ’t schonste plèkske van de
stad, want dè vroeg dieje meens van de kraant. Naa, vur mèn is dè et
Hasseltpleintje. En ak dan nòg wè persiezer zèè: de lèèrlooierij op
den hoek meej de Kraaivènse straot. Die looierij waar van twee
bruurs, gin van beije getrouwd, en nò de kepèl is dè ’t oudste
gebouw vant pleintje.
Ik woon er allang niemer, op ’t Hasseltpleintje, mar iedere keer
akker wir koom, dan gebeurt ’r iets gèks meej mèn. Dan krèèg ik zin
in snoep. Ge snapt netuurlek wèl hoe dè zôo gekoomen is. Dè komt dur
de snoepkraome die d’r in de maaimònd aatij bij de kepèl staon. Dan
waare de aander kènder aatij sjeloers op ons, dè wij bij de
snoepkraome wonde en hullie nie. Mar ge kreeget nie vur niks. Wij
moese aatij irst de kepèl in èn ’n rôozehuuke bidde vurdèmme vur êen
of twee cènte snuupkes mochte kôope. En ik moet zègge, dan
smòkte-n-et ok beeter. Et joodevèt, de stroopseldòtjes, de
dròpveeters, ’t zuuthout, tôoverbòlle. Mar wèddik ’t lèkkerste van
allemòl von, dè waar kattespaauw. Witte wè dèt is? Dès nèt as
joodevèt mar dan irst gesmolte èn dan deeje z’r pindanutjes durheene.
En as ge vur unne cent sjepdròp kòcht, dan konde die in ’n flèske
meej waoter onder oe bèd bewaore en flink rutsele. Dan konde fèèn
sjèpke trèkke.
Die lèèrlooierij, dè vèèn ik ’t schonste plèkske. Mar op de twidde
plòts koome al die snoepkraome öt de maaimond.
Wè zeetie?
Ronde 3 – Peter van Hest
Alwir unne nuuwe ronde! En ge zult wèl snappe dèk blij zèè dèk ’r ok
wir bij maag zèèn. Ik zal perbeere wir ’s goed vur den dag te koome
meej mèn Tilburgs. En vendaog wil ik oe ’s iets vertèlle oover ’t
Willem II-staadiejon. Want dieje meens van de kraant die vroeg ons
wè ons schonste plèkske van de stad is, èn vur mèn is dè ’t
staadiejon. Daor koom ik naa al meer as fèftig jaor, dus dan witte
gullie ’t wèl. Toenk ’r pas kwaam, toen wiere ze nòg wèl de
triekeloores genoemd, van de drie kleure rôod, wit èn blaauw. Toen
waare ze ok al ’s kampioen gewist. Meej Jan Veroessel, d’n bèste
spits diese ôot gehad hèbbe. Trouwes, wij zeeje toen gin ‘spits’
maar wij zeeje gewôon in goei Tilburgs ‘middeveur’. Jan waar van
Longa nòr Willem II gekoome, èn oeioeioei dè waar wè. Dè kos nie
bestaon in Tilburg. Mar hij deeget tòch!
Sins dieje tèèd hèk alles meejgemòkt meej Willem II. Dèsse teege
Mesjèster Joenaaitut moese, en dèmme irst in de Kèùp gelèèk spulde.
Jè, we spulde toen in de Kèùp, omdèt aauw staadiejon vuls te klèèn
waar. Mar jè, in Engelaand kreege me toen wèl unne flinke jas. Mèn
maoket niks èùt. Ik hèb ’r speulers gezien die nòg ginnen buts in ’n
pèkske booter kosse schuppe, mar ok voeballers die hêel goed kosse
slèèpe. En volleges mèn hamme toen teege Mesjèster gewôon in dè aauw
stadionneke van ons moete speule. Dan hadde wij hullie meschient wèl
’n mesjèsterse broek òngedaon.
Mar òf ze naa verlieze of winne, mèn maoket niks èùt. Dè staadiejon
blèft mèn schonste plèkske.
Wè zeetie?
Ronde 4-01
Zôo meense, hier zèèk wir. En naa begient et er ècht om te spanne,
nie? Agge naa nòg êene kêer op mèn stèmt hè, dan gao’k nòr de
fienaale! Daor zo’k hêel frêet op zèèn, ak in dieje fienaale zo
zitte. Dan zèèk in ieder geval bij de liste tweej die et biste
Tilburgs praote. En dè’s nie niks war? Want et Tilburgs is en
verèkkes moeilijke taol, nimt dè mar van mèn aon.
List vruug er nòg iemes òn mèn, òf ik wies wè in et Tilburgs ‘De
Drie Kaa’s’ zèn.
Ik zèg de wè?
De drie Kaa’s, zeetie.
Ksèg ksot nie weete.
Dè’s nie goed, zeetie. Dè zèn mar twee Kaa’s.
De drie Kaa’s zeetie, dè is:Ksèè Kaaj Kepòt!
Ik zèg: hoowis, hoowis! Dè’s nie goed! Dè van kaai èn kepot, dè
klòpt as ’n bus, zee’k, maar dè Ksèè, dè dugt nie. In et Tilburgs
schrèèfde ‘Ksèè’ nie meej ’n K, de schrèèfde meej ’n Iks… Löstert
mar: Xèè…
En witte hoe’k dè wies? Van et Tilburgs vòllekslied. Want ze zègge
wèl dè wij gin vòllekslied hèbbe, mar dès nie waor. Tilburg heej wèl
dríe vòlleksliedere. We kunne allêen nie kieze! En êen van die drie
dè hiet: Xie oe daor zo gèère ligge… Ksie… Meej ’n iks!
Kènde gullie dè ok nòg? Ksal oe ’n stukske laote heure:
Ksie oe daor zo gèère ligge
Tilburg, waor ik geboore bèn
Meej oew kèrke, oew febrieke
Waor ik iedere lèèn van kèn.
Ksie zo gèère al die toores
Meej der krèùse fier in tòp
’t blaaw durboore nòst de schaawe
Mee der plèùmen om d’re kòp.
Alleej, èn dègge bedankt zèèt, dè witte war.
Wè zeetie?
Ronde 4-02
Zôo meense, hier zèèk wir. En naa begient et er ècht om te spanne,
nie? Agge naa nòg êene kêer op mèn stèmt hè, dan gao’k nòr de
fienaale! Daor zo’k hêel frêet op zèèn, ak in dieje fienaale zo
zitte. Dan zèèk in ieder geval bij de liste tweej die et biste
Tilburgs praote. En dè’s nie niks war? Want et Tilburgs is en
verèkkes moeilijke taol, nimt dè mar van mèn aon.
Mar gelukkeg hè’k nòg op zon goej aawverwètse school gezeete. Daor
moese wij Neederlaans leere öt ’n buukske dè De Maajbôom hiette, mar
’t èchte Tilburgs leerde wij op de spulplòts. Van mekaare.
Daor leerde-n-ik ’t Tilburgs AaBeeSee. Aa is ’n aajke!
Mar witte gullie nòg wè de S is in ’t Tilburgs AaBeeSee..?
Nie?
Smoeder!
En wè de Zèt..?
Zoomaa!
En witte wè wij ok zin? Dè de pestoor de mis deej op Taltaar, mar
assie op de prikstoel klom veraanderde-n-ie in Taawhoer.
Ene Tilburger kunde kènne òn z’n taol. Daor gao ok et Tilburgs
vòllekslied oover. Want ze zègge wèl dè wij gin vòllekslied hèbbe,
mar dès nie waor. Tilburg heej wèl dríe vòlleksliedere. We kunne
allêen nie kieze! En êen van die drie dè hiet: Zèède gij ene pronte
meens.
Kènde gullie dè nòg? Ksal oe ’n stukske laote heure:
Zèède gij ene pronte meens
Lopte wèl es hèrs èn geens
Luste gèère goej petatte
Gaoder wèl es êene vatte
Pròtte aatij èève plat
En zègde gatverdikke:
Dan zèède gij van onze stad
Van Tilburg nèt as ikke.
Alleej, èn dègge bedankt zèèt, dè witte war.
Wè zeetie?
Ronde 4-03 – voor een van de mannen
Zôo meense, hier zèèk wir. En naa begient et er ècht om te spanne,
nie? Agge naa nòg êene kêer op mèn stèmt hè, dan gao’k nòr de
fienaale! Daor zo’k hêel frêet op zèèn, ak in dieje fienaale zo
zitte. Dan zèèk in ieder geval bij de liste tweej die et biste
Tilburgs praote. En dè’s nie niks war? Want et Tilburgs is en
verèkkes moeilijke taol, nimt dè mar van mèn aon. Ik weet er alles
van, meense, want ik kos op school goed reekene, mar ast oover Taol
ging kreeg ik aatij op m’n duuvel.
Nèè, dan onze Noopaa. Daor hèk veul meer van geleerd dan van alle
misters op school.
Ze han hil de Hasseltstraot oopegebrooke, ik zèg mar iets, en ik
ston meej onze Noopaa nòr die kèùle te kèèke.
Ik zeej: Dè zèn grôote gatter, oopaa.
Jonge, zeetie. Jonge tòch. Dè zèn gin gatter. Leert naa tòch oe taol
es fesoenlek, dè zèn gaoter!
En ik weet nòg goed dè’k meej den Oop in den hòf ston.
En dèttie zeej: Kik, mènneke, dè zèn naa zwarte bèsse.
Ik zeej: Mar die zèn rôod, oopaa…
Dè komt, zeetie, omdè ze nòg gruun zèèn.
En toen dòcht ik… pedon… ik dacht, òn êen van de drie Tilburgse
vòlleksliedere: We lusse ze gruun.
Kènde gullie dè nòg? Ksal oe ’n stukske laote heure:
We hèbbe de schonste stad vant laand
En onze vadder is fabberiekaant
En lòsse mar koome, we lusse gruun!
We hèbbe-n-et bild van Willem Tweej
Hij zie wèl gruun mar we doen’t ermeej
En lòsse mar koome, we lusse gruun!
Alleej, èn dègge bedankt zèèt, dè witte war.
|