2
artikelen uit BN/De Stem
De Peel en
de Kempen En de Meierij Maar het mooiste aan Brabant Ben jij, dat
ben jij? Dat zegt weer genoeg natuurlijk. Waar zijn de Baronie
en het Markiezaat gebleven? Houdt Brabant er ook voor Guus Meeuwis
ter hoogte van Tilburg mee op?
Welnu, dat maakt ons hier in West-Brabant allemaal niet zo veel uit.
We maken ons niet zo gauw druk.
Alleen is
het liefdesliedje ‘Brabant’ van Guus Meeuwis, wat onze
Commissaris der Koningin betreft, een van de drie liedjes waaraan je
moet denken in verband met het Brabants volkslied .
De andere
twee kandidaten zijn het aloude lied ‘Hertog Jan’ en het
vrolijke Bredase lied dat bekend staat om de regel: ‘Het leven
is goed in het Brabantse land ?’.
Zodra het
over een Brabants volkslied gaat heeft West-Brabant er natuurlijk
wel mee te maken. Tenslotte betalen de West-Brabanders ook mee aan
de salarissen van provinciebestuurders en ambtenaren die zich daar
in het verre ’s Hertogenbosch kennelijk al jaren druk lopen te
maken over de kwestie of er wel of niet zo’n volkslied moet komen
en zo ja welke hymne dat dan zou moeten zijn.
Zoals
statenlid Aloysia Jetten van de Brabantse Partij (sic!). Ze schreef
op 5 september een brief op poten richting Gedeputeerde Staten
waarin ze keihard de vraag op tafel legde of GS eigenlijk wel
serieus van plan zijn om tot een eigen Brabants volkslied te komen.
Er blijkt zich al sinds 2003 een commissie bezig te houden met deze
uiterst boeiende problematiek.
Vooralsnog
is het idee om de Brabantse bevolking op 7 maart 2007, als er toch
gestemd moet worden, te vragen of er al dan niet een Brabants
volkslied moet komen?
Hanja
Maij-Weggen, de Commissaris van de Koningin, is
volksliedvoorstander, maar dat is niet zo gek. Ze heeft iets goed te
maken, nadat ze een keer in een quiz had geantwoord dat de
Brabançonne het Brabants volkslied was.
En een CdK
zonder eigen volkslied voelt zich ook een beetje onthand,
natuurlijk. Zulke mensen willen af en toe in de plooi staan.
Maar het
volk zelf zal ongetwijfeld van mening zijn dat een Brabants
volkslied geen enkele meerwaarde aan zijn bestaan op aarde zal
geven. Of dat nu op het zand is of in de klei. Voor een volkslied
heb je allereerst een volk nodig. En het Brabantse volk bestaat
niet. Dat is een gegeven.
Je hoeft er
niet eens verstand van te hebben om vast te stellen dat Hooge en
Lage Zwaluwe niks heeft met Oost- West- of Middelbeers. Tussen Breda
en Tilburg loopt een dikke streep door Brabant en de
bevolkingsgroepen aan weerszijden van die lijn, zullen zich nooit
herkennen in elkaars volkslied . Of het moet een lied vol vaagheden
zijn, zoals ‘Het leven is goed?’.
Ten tweede
de vraag: wie gaat dat lied zingen? Per definitie is een volkslied
er voor om gezongen te worden. Maar waar haal je in Brabant een
groep mensen vandaan met een onderlinge band, of desnoods een
gezamenlijke vijand, die door het zingen van zo'n lied een zekere
gezamenlijke kracht verwerven? Niet bij het voetbal in ieder geval.
Verder is
het zingen van volksliederen een nogal vlot uitstervend
verschijnsel. Een volkslied moet natuurlijk wel zin hebben, anders
is het onzin.
Tenslotte is
het wel even 2006. De eenentwintigste eeuw! Het krampachtig zoeken
naar volksliederen in de hoop dat mensen er een eenheid door
ontwikkelen, is een typische negentiende-eeuwse misvatting. Toen
dacht men nog dat als je eenmaal een volkslied had, je er ook een
volk mee kon kweken. Tegenwoordig weten we toch dat het eerder
andersom werkt?
Hoezo geen
volkslied ? Noord-Brabant heeft er minstens vijftien. Misschien zijn
ze niet allemaal even ‘officieel’, maar waarom zou een volkslied
officieel moeten zijn?
Sommige
liederen die we opgestuurd kregen door onze lezers of elders
gevonden hebben, worden al sinds mensenheugenis beschouwd als
Brabants Volkslied . Dus mocht het bij het provinciebestuur ooit
komen tot een breed gedragen volksliedwens, dan kan uit de volgende
liederen inspiratie worden geput.
Ze
beschrijven het Brabantse land en de aard van zijn volk op
uiteenlopende wijzen, maar altijd vol liefde en respect. Soms zelfs
met een zodanige dosis nationalisme dat het enigszins beklemmend
overkomt. De meeste liederen zijn kennelijk van ver voor de
industriële revolutie. Ze geven een poëtische beschrijving van het
Brabantse landschap, zonder varkensstallen, industrieterreinen,
woonwijken en golfterreinen.
Zoals het
volgende lied:
1
Waar de
luchten wijder worden,
’t
Waterland in bos vergaat
En de schone
paarse heide
Eenzaam stil
te bloeien staat
Waar de
dennen vrolijk jub’len
’t
zonlicht fel door d’akkers slaat
En het is
nog niet eens zo gek lang geleden dat Brabant getypeerd kon worden
door het beeld van herders met schapen:
2
Brabant, Ik
zing van je groene gouwen,
Goudgeel
kleurt zich de hei met de brem
Heerlijk
bloeien uw landouwen
Rijen zich
langs bos en ven
’d Herder
stouwt z’n blatende schaapkens
Langs de
dreven ongerept
Vlug naar
kooi als ’t klokje
In de
avondstilte klept
En dat
Brabant geen bergen of dalen heeft, wil natuurlijk niet zeggen dat
het geen prachtig landschap heeft.
3
Gij kunt als
menig land niet bogen
Op meer of
berg of dal
Maar toch
Noord Brabant zijn uw gouwen
Op aard ons
’t liefst van al
Laat ons uw
steden en uw dorpen
Verscholen
tussen ’t groen
Uw beekjes,
veld en bos en heide
Niets kan
ons meer voldoen.
En voor de
liefhebber nog maar eentje:
4
O Brabant, u
heb ik lief
Gij zijt
mijn Vaderland
Uw heide is
zo kleurenrijk
Uw masten zo
geurenrijk
De vreugde
door uw beekjes stroomt
De vrede bij
uw vennen woont
O Brabant
heb ik lief,
Gij zijt
mijn Vaderland
Niet alleen
het Brabantse landschap is de moeite waard. Het Brabantse volk staat
ook heel best bekend.
5
Ik houd van
m’n Brabant, m’n Brabant
’t is er
goed volk, goed volk
dat er
nijvert zo blij en zo vrij
met z’n
leutige lach
van het
zuiverste slag
’t is er
goed volk, goed volk
In veel
liederen met Brabantse volksliedpretenties worden enkel de Peel en
de Kempen en de Meijerij genoemd. Alsof de West-Brabanders er niet
bijhoren. Maar we hebben een lied gevonden, waaruit blijkt dat de
tekstdichter niemand wilde overslaan.
6
Baronie en
Meyerij, Maaskant,
Peel en
Kempenland
Land van
Heusden, Cuyk en Bergen
Heel ons
heerlijk Vaderland
Brabant,
Brabant blijf uw kinderen
’t Altijd
dierbaar Vaderland
Hoewel het
natuurlijk onzin is, zullen echte Brabanders nooit ontkennen dat hun
provincie het mooist op aarde is. Af en toe krijgt die overdreven
liefde zelfs nationalistische trekjes. Dan is de Brabantse humor en
de relativering ver te zoeken, dan worden het politieke
strijdliederen. Twee voorbeelden:
7
Hier uw
zonen wilden Brabant
Dwingen met
hun sterke hand
Maar wij
gaan onz’ eigen wegen
Trouw aan
God en Vaderland
Hier uw
zonen Brabant zie
Eedle
kerels:’We-re di
Hier uw
zonen Brabant zie
Hoor de
wekroep: We-re di
8
De meiskes
van Brabant
die dansen
niet meer
Nochtans
zijn zij edel geboren
Ai meiskes
herneem uwen adel weer
En dans er
den prachtigen dans van weleer
En zing dat
gans het Dietsland het hore
En? was de
hertog er nog maar.
9
Jan Primus
volk, en dat is Diets
Bezit nog
zijnen aard
Al voor ’t
goed, voor ’t kwade niets
Dit oude
woord is zuiver Diets
En zuiver
zij ’t bewaard
Nu zingt en
’t klinke sterk en steil
Were di!
Brabant den hertog, heil
Of Maria?
10
Gebroers en
gezusters,
wij allen Uw
kind Maria,
Moeder der
Christenheid
Het
Brabantse land heeft u altijd bemind
En zal u
beminnen te allen tijd
De Moeder
zijt Gij, de Hertogin
Van heel
onze landstreek, gouw aan gouw
Aan ieder
einde, aan ieder begin
Onze Lieve
Vrouw.