Hoe stierf pasgeboren kind van ongehuwde weduwe?

Het Nieuwsblad van het Zuiden - zaterdag 14 juni 1975

 

Dat het menselijk leed van alle tijden is en een kat in het nauw rare sprongen maakt, spreekt weer eens duidelijk uit de jongste aflevering van "Actum Tilliburgis", het orgaan van de Heemkundekring "Tilborch". Wim van Hest heeft uit het crimineel archief een stuk tragiek van de bovenste plank opgeduikeld, dat zich in Tilburg op de Veldhoven heeft afgespeeld in april 1741. Het gaat hier om een weduwe, die in alle eenzaamheid in de woning van haar "weggelopen" moeder bevalt en welk kind, op niet helemaal duidelijke wijze, om het leven komt en daarna clandestien begraven wordt. Maar er was met buurvrouwen gepraat en dus raakte de zaak aan de draai. De ook gevluchte moeder van het kind wordt in Turnhout aangehouden. Uiteindelijk komt er niet voldoende uit de bus om haar schuldig aan moord of doodslag te verklaren. Bijzonder de opgediste details maken de geschiedenis zeer indringend.

 

Lustrumplan

In een "Ten geleide", waarmede de mederedacteur Ronald Peeters de aflevering opent, werpt deze een korte terugblik op de belangrijkste publikaties in de tweeëntwintig voorafgaande nummers van het tijdschrift en kondigt daarbij een extra jubileumuitgave aan (eerste lustrum). Het gaat hier om een fotoboekje met afbeeldingen van de Markt en de Heuvel met de naaste omgeving. Daarbij zijn zowel de oude situaties (van prenten en ansichten) alsmede de nieuwe toestanden ter vergelijking opgenomen. Er zullen méér exemplaren van worden gedrukt dan de gebruikelijke oplage. Dus krijgen ook niet-leden de kans zo'n nummer op de kop te tikken.

In een oproep tot actieve medewerking aan het orgaan geeft Martin de Bruijn een opsomming van wat de Heemkunde eigenlijk allemaal kan omvatten. Dat is een heel breed terrein. De leek kan op hulp van de redactie, mogelijk in de vorm van een mentor, rekenen.

 

Tilburgs dichter

Flink aan bod komt de helaas te vroeg overleden Tilburgse missionaris, auteur en dichter Piet Heerkens S.V.D. van Korvel. Ronald Peeters houdt zich met deze figuur bezig. O.a. geeft hij een volledige opsomming van alles wat er uit Heerkens' pen kwam. Ge staat daarbij versteld over wat dit allemaal omvat. De auteur heeft heel wat meer gepresteerd dan zijn liedjes in Tilburgs dialect, waarvan de bundels "De Mus" en "De Kinkenduut" in onze stad de meeste bekendheid genieten. Het blijkt dat de schrijver bovendien nog vier, tot heden niet gepubliceerde manuscripten heeft nagelaten.

In het artikel is ook sprake van wat genoemd wordt "een niet nader te determineren kranteknipsel uit 1944", waarin het blad "De Zaaier" genoemd wordt. Wij kunnen hier opheldering verschaffen. Dit knipsel is afkomstig uit de Nieuwe Tilburgse Courant (Artse krant). Deze heeft als wekelijkse bijlage ongeveer een jaar lang "De Zaaier" bij de krant gevoegd. Elk der nummers bevatte een gedicht van Pater Heerkens zoals het kranteknipsel terecht vermeldt.

 

Expositie 1909

Tientallen van jaren hebben nu oude of overleden Tilburgse generaties de mond vol gehad over de grote Nijverheids Tentoonstelling van 1909 "bij Kessels' fabriek". Vooral het bijbehorende attractieterrein, waar een heel Venetië werd opgebouwd, had zich een legendarische faam verworven. Zodanig zelfs, dat we het gevoel kregen, dat die faam groeide naarmate het verleden verder teruglag. Wist men destijds in Tilburg veel van wat het echte Venetië eigenlijk was! Het tweede "Venetië", dat Tilburg bij een latere tentoonstelling te zien kreeg, bracht de mensen lang niet meer zo in verrukking als dat van 1909.

De feitelijke gegevens van de legendarische tentoonstelling, welke gehouden werd bij het honderdjarig bestaan van Tilburg als stad, heeft P.J. van Berkel bijeengelezen. Men vindt daar o.a. namen van de vele betrokkenen en talrijke aardige bijzonderheden. Zo kan de lezer van vandaag zich ook eens een oordeel vellen over de roemruchte verhalen van zijn voorgeslacht.

 

Het nummer besluit met een pleidooi voor de zelfontplooiing van heemkundige activiteiten bij de leden door F.J.G. van Iersel. Als losse bijlage treffen we Statuten en Huishoudelijk reglement van de Kring aan.

 

PIERRE VAN BEEK

 

 

Voetnoot redactie:

Op het krantenknipsel met bovenstaand artikel troffen we een met de hand geschreven "z.o.z." aan. Dat deden we en vonden toen op de achterkant het volgende kleine berichtje met daarbij een foto van de vier wevershuisjes:

 

MONUMENT XXI zijn de vier wevershuisjes aan het Hasseltplein 37, 38, 39 en 40. Ze dateren uit de vorige eeuw. Het Hasseltplein is wat monumenten betreft een soort Bokhamerstraat. Reeds eerder meldden we op dit plein de Hasseltse kapel en op nr. 44 een woonhuis met leerlooierij van vóór 1737.