Naarus


Brieven van 'n oud Tilburger


Geaachte Burgers,

Toenk vumèrge opstind was ’t règen. Mar nie dek me van ’n bietje nat laot koeijeneere, mar dan gaok toch nie zo wijd, zonne regenjas vervilt me sebiet, en ’t is zo wèrm.
Durom docht ik: kom ‘k gao vandaog mar is innen boom kèken. Naa motte nie denken dek in blad of drie gao liggen waawelen om te prebeere om diejen boom te beschrèven, want dè lukt me toch nie: diejen boom is onbeschrèfluk. ’t Is innen kanjer diettur misschienst wel twee duuzend jaor stao; d’r hangt gin plotje aon wiedum gezet hee, aanders wies ik ut percies. Mar, om oe na toch ’n klèn bietje ’n vurstelling te geven van diejen boom, zakkoe vertellen dè Ullè Lendebumke op den Heuvel er nog mar ’n kiendje bij is; verder is ’t nie zonne "zotthouteren" Lendenboom, mar innen stoeren eekelenboom. Hij stao boven op ’n hugt, durom komt ie nog beter uit. Zunne stam kunde mee aacht groote meense nie omvaoieme. Hij is prachtig van model, gezond, gaof en ongeschonde; mar daormee: "sloes" zeej den Duitscher. Hij is onbeschreffeluk, ik waog er m’n fantezie nie aon. Achem zien wilt moette mar komme kèke!
De Geminte is hier ok nogal vur ’t netuurschoon. Ze beschaoiige de boel hier nie onverdoens. Vlee jaor hekkut nog meemokt dettur ieverans inne weg gemokt wier, en ’n end verder stint ok ’n praachtig bumke, iets wè g’alle dag nie ziet; iets waor ge mee plezier ’n ketierke naor kunt gaon staon te louwe. Ik docht al sebiet: oeijoei die gaot eraon. ’t Bijl staot er om zoo te zeggen al tegenaon. En alle mèrgens gong ik kèke wet er mee gebeurde. En wè din ze? Mee ’n sierluk toereloerke draaiden ze durre weg eromhene, en ze lieten um staon. Ik kos wel kraaien van plezier toenk dè zaag. ‘k Gonk er nor toe, klopten um is tegen z’n stemke en ‘k zee: "Gefieleseteerd bruur detter hier wijze mannen in de geminte zitten, en ik hoop degger nog euwen meugt staon."
Nou, diezelfde meenschen van de geminte hebben onder diejen prachtboom, op die hugt, ’n baank laote maoken; eigeluk is ’t zoo meer ’n kannepee. En as ge daor naa lankuit op gaot ligge, langs dieje stam, die dan as inne geweldige waand langs oe opstègt, en ge kèkt nor bove nor dè gekronkel van die takke (die ielk op z’n eige flinke boomen zen), dan draait er vur oewen gist innen prachtigen film aaf van wel twee duuzend meters of zoolang naovenaant dègge tèd het. Dat ziedde in oewen gist van die stoere Batavieren mee bistevellen om, mee de hore op d’re kop., daor rondwaandele. Ge ziet er om ’n kampvuur zitte, waor ze in wild vèrkske of ’n hert aon ’t rosteren zen, naokende Batavierenkiendjes dartelen om oe henen en perbeeren iets te raoken mee d’r pelsjes en bugskes. Ge ziet die stoere mannen de strijdbijl opnemen en slaogs raoke. Dan komen de overwinnars onder diejen kolossaolen stam offers brengen aon hulliën Wodan. En zoo mokte daor in oewen gist ’n heel Batavieren-lèven mee. En draait oe filmke flink vort dan ziede rijke schoone ridders op prachtige pèrden mee gouwe harnassen en pieken, en die gaon perbeeren om bekare ut ’t zaodel te schoefelen. De kannepee is de eeretribune warrop de edelste jonkvrouwen in de rekste kleere, die edele vechtjasse zitte aon te moedige. Liefdeshiestories van alle meugelukke kwaliteit en kwaantum draaien er vur oewen gist vurbij, want ge kunt gerust geleuve det ur in die duuzende jaoren onder diejen kanjer van innen boom, nogal wè gebeurd za zèn.
Want liefde wordt onder innen schoonen boom aatij ’t irste en ’t gemakste verklaord.
Ge ziet ur de schoonste natuurmeensche, edelmeensche, boeren en volksmeensche, vagebonden en struikrooverspaoren, verliefd aon oewen gist vurbijtrekken. ’t Is innen prachtfilm zonder end! As ie is efkes afbrikt stikte oew pèp is aon; en as de wulkkes blauwe rook dur diejen machtigen kroon kronkelen dan draait ie zoo wir vort.
Menschenlieve, wek onder diejen boom al nie oot genote heb van de natuur en van de fantezie, die daor vanzelf, als ’n mistbaank, over oe henen komt gekrope! Des bekaant ève onbeschrèfluk as den boom zelf.
As ge dè ok is mee wilt maoke motte mar is komme, dan zakkut oe wèzen. Mar komt dan nie op zonnen allemanstèd, want dan belèfde de film nie in z’n geheel en ok nie in den gist, mar mar ’n klèn gedilte ervan, en dè in natura. Want dan hedde alle kaans dè oe genotskannepee bezet is dur ’n spanneke, waorvan ge nie geniete kunt as ge van natuur haawt. Die mee hillegaans opgevèrfde vruutjes, stripkes, wenkbrouwkes, mee hil hautaine manierkes en vuurrooie lipkes pruimemondjes zitte te zetten.
’t Zo sund zèn van innen boom, ’t zo hum te veul ontsiere, aanders mosse z’er dè sort mar aon ophange. Schilderijen motten ommers hange, wè gullie?

Dus as ge komt, dan op innen schoonen mèrge, vur zis uren.

Alla, tot ziens.

Naarus