Uit
't Klokhuis van Brabant
Den
boer hee dees jaor wir 'ns meeval gehad. As ge ennigte weken gelejen
dur den ekker liept, zodde gezee hebben: dè wordt niks mee 't gruun;
't stond er zoo minnekes bij, mar naa we nog 'ns flink wè zon en
règen gehad hebben, is 't on 't groeien gegaon as spurrie. Zôveul
knollen as aander jaor zèn er wel nie mar allee - 't lekt misschien
ginne boerenpraot - 't hô erger kunnen zèn en we zullen 't er wel
mee doen. Op den oogenblik zen we druk bezig mee gruunplukken en
mangelpeejen utdoen. As 'nen boer hiermee begient wordt 't knudde
want dan zitte sebiet tot over oe ooren in den wenter. Ik veur mèn
loop daor nie zô heel hard mee weg mar gère of nie, ge hed 't te
nemen zooas Onze Lieve Heer 't opschept en 't biste is er nie over
te lammenteeren. 'ne Zaolige trost is 't in ieder geval, dè we irst
'ne schoonen herfst meugen durmaoken, want zonder den dieë kan 't
naa inmol gin wenter worre, dè valt dur ginneneene avekaot weg te
redeneeren.
'ne
Zaoterdaggenmiddag was ik nor den ekker gegaon om wè knollen te
plukken mar ik hè-'t-er nie lang ut kunnen haawen. De lucht zaat
volgestaopeld mee groote kladderwolken, schots en scheef op mekaar,
die hoe langer hoe dichter vaastgroeiden. 'n Uurke geleje hô'k de
zon nog evetjes dur 'n holleke zien piepen mar naa zaat ze al lang
te vruten om er opnuuw dur te komen, zonder dè ze't winnen kos. 'nen
Stadsmeensch zô gedocht hebben, dè't er règen kwaam. Toch was
daor gin gedaacht van. Ik weet dè beter want ik ken die lochten al
jaoren. En dan die groote stilte over 't laand! Niks beurde mir: gin
bieëngezoem, waor 's zomers de locht van bibbert, gin veugeltjes,
die zangconcoursen hawen in de eere-afdeeling. Niks van dè-d-alles;
over 't laand lee 'nen sluier van geheimzinnigheid, waorvan on alle
kaanten - ôk bij 'nen meensch - iets binnenkrupt: 't is den
herfst!... As ik dan ôk zô'n vrèmde tinteling in m'n bloed vuul
komen, bevangen wor dur de stilte en de lochten, waoraachter ik 'n
vechtende zon verborgen weet, over de bosschen van "den
Oppert" zie drijven, dan haaw ik 't op den ekker tusschen 't
gruun nie langer uit, want in die bosschen wordt 'n stil fist
gevierd. Ik maag daor ôk bij zèn es ik mar nie te lui zè om te
komen.
'n
Zaoterdaggenmiddag zè'k gekomen. Ik hè m'n gruun in den steek
gelaoten en zè d'r uitgetrokken nor "men" bosschen. En ik
hè d'r gin spijt aaf gehad!...
Vergimme
wè was 't er toch schoon! Ge zô-'t-er 'n stukske van oe ziel veur
verkocht hebben om dè ééns in oe leven zóó te meugen
genieten...! Irst docht ik, dè't allemol bruin was wè'k zaag, toen
kwaam er rood bij, toen geil, toen gruun ôk nog al... toen... ik
kan 't nie mir zeggen want er hongen vort wel honderd kleuren in. 't
Was net of Onze Lieve Heer z'n verfdoos leeggerosen hô, de liste
kladdekes hier en daor nirgesmeerd, en toen bij z'n eige gezee hô:
Zie zoo, ik schaai er dees jaor aaf mee verven, we zullen mar 's
afzien wè-t-er van komt.
As
zonne Kunstenèr echter 't penseel hanteert dan kunde ervan
verzekerd zèn, dè-t-er iets goeds vur den dag komt, ôk nog al is
't kwasje versleten en de verf 't onderste uit 't tubeke. 't Was dan
inderdaod om vur te lèven en te stèrven!... M'n oogen wieren as
theescheuteltjes!... Ik rokte beduusd van al die kleuren!... Erger
nog, ik wier er zat van en kreeg zin m'ne roes uit te vieren mee op
m'ne kop te gon staon of te gon rondtuimelen tusschen de hooge
schietvaorens. Ma nè, dè mocht nie; 't zô bekaant op
heiligschennis lijken die weelde hier te verrenneweeren! 'n Weelde
was 't er, overtollig, te schoon vur ons meenschen die gineenvanalle
weten waoraon we 't verdiend hebben om zonder intree-kortje in den
hof van Onze Lieveheer te meugen rondkuieren alsof we d'r zelf heer
en mister waren... Ik liep dur 'n dreef van klinkklaor goud, dè
rammelde en rutselde alsof ieder blaoike wè vertellen wilde toen
m'n klompen er dur baoiden. 't Was 't goud van dikke bukenboomen,
die as kerkzuilen geplaant stonden in 't sappige mos. Mee d'r breeë
kruinen hô'n ze 'nen kathedraol gebouwd waor 't licht dur gekleurde
ruiten duisterig binnenviel om oe 't bidden gemakkelijk te maoken.
As er nog 'n kruisefix gehangen hô zodde on 't bidden gerokt zèn,
zonder 't zelf te weten. Toen strooide de zon, die eindelijk toch
nog vur 'n oogenblikske van de wolken gewonnen hô, heel evetjes
lichtplaskes dur den koepel. Ik docht dè't opeens Zondag geworren
was!... Ik bleef stil staon en verwochtte ieder mement, dè op 't
koor den urgel 'n alleluja-lieke zô gon speule. Mar er gebeurde
niks, 't bleef stil as op 'n begijnhof: de stilte laag mee ingehawen
ossem nor d'r eige te luisteren... On wirskaanten langs den weg
sliepen zilveren berkebumkes, waortusschen vergèlde schietvaorens
wel zô hoog as 'n koei in volle berusting te droomen stonden. Op de
grond dommelden paddestoelen van wel tienderhaande sort: heel kleine
knoedeltjes, rood mee witte pikskes er op. Dezelfde waren er ôk nog
in aandere vurmen, plat as 'ne struif of dik en rond glek 'n
stertjes-knol. Ik zaag er zô wit as roome, zô gèl als boter, wir
aandere zô bruin as peperkoek en vettig blinkend of er ollie over
gesmèrd zaat... Op dè moment wô'k ineens dè'k 'ne geleerde was
gewist want dan zô ik al die dingen mee den naom hebben kunnen
noemen.
De
locht in men boomenkathedraol woog zwaor van de weelde, die hier tot
'nen hoop bij mekaar geschud laag, overtollig rijk, zooas blommen
bij 't H. Hartbeeld op 't kerkplein as de jaorlijksche hulde is
afgeloopen. De natuur vierde z'n kleurenfist z'ne Maoker ter eere.
Ik hoefde m'ne mond en oogen mar open te doen om mee te eten, want
ik vuulde dè-'t-er vur men ok gedekt stond. Ik zee toen bij m'n
eige: Kubke naa hedde de kaans! Zet oe ziel open, luistert, kèkt,
drinkt, sloebert ervan, want 't is honing, die uit den hemel
druppelt!...
't
Begon stillekes aon te donkeren. Uit de klamme grond klom 'n blauwe
nevel, die de bosschen dicht spon. M'ne keel was er nat van geworre.
't Wier koud en ik zij nor huis gekuierd, mee 'n zingende ziel en 'n
gebalsemd hart. Jao, 't is 'n goei geluk in zon schoon laand as 't
ons te meugen wonen...
Toen
ik vurbij "'t Engeltje" ging kwaam er monnica-muziek uit
de half openstonde deur gejoedeld. Daor was netuurlijk "den
Doedel" mee z'n trekinstrement bezig aanders zô't gin
Zaoterdag zèn. Wè den dieë allemol uit dè ding wit te goochelen
kunde nie geleuve as ge 't zelf nie geheurd hed, oe verstaand staot
er gewoonweg stil van. Ik zè sebiet binnengestapt en 't beviel er
me zô goed, dè'k er om tien uur, toen Sjarel de veldwachter z'ne
kop om de deur staak om te zeggen dè-'t-er geruimd moes worren, nog
zaat te plekken.
KUBKE
KLADDER