Kubke Kladder
Uit 't klokhuis van Brabant 3
Nieuwe Tilburgsche Courant 23 oktober 1929


Illustratie: Kees Koster; digitale bewerking van omslagtekening 'Terugblik op Tilburg' door Pierre van Beek (1994)

Uit 't Klokhuis van Brabant

Den boer hee dees jaor wir 'ns meeval gehad. As ge ennigte weken gelejen dur den ekker liept, zodde gezee hebben: dè wordt niks mee 't gruun; 't stond er zoo minnekes bij, mar naa we nog 'ns flink wè zon en règen gehad hebben, is 't on 't groeien gegaon as spurrie. Zôveul knollen as aander jaor zèn er wel nie mar allee - 't lekt misschien ginne boerenpraot - 't hô erger kunnen zèn en we zullen 't er wel mee doen. Op den oogenblik zen we druk bezig mee gruunplukken en mangelpeejen utdoen. As 'nen boer hiermee begient wordt 't knudde want dan zitte sebiet tot over oe ooren in den wenter. Ik veur mèn loop daor nie zô heel hard mee weg mar gère of nie, ge hed 't te nemen zooas Onze Lieve Heer 't opschept en 't biste is er nie over te lammenteeren. 'ne Zaolige trost is 't in ieder geval, dè we irst 'ne schoonen herfst meugen durmaoken, want zonder den dieë kan 't naa inmol gin wenter worre, dè valt dur ginneneene avekaot weg te redeneeren.

'ne Zaoterdaggenmiddag was ik nor den ekker gegaon om wè knollen te plukken mar ik hè-'t-er nie lang ut kunnen haawen. De lucht zaat volgestaopeld mee groote kladderwolken, schots en scheef op mekaar, die hoe langer hoe dichter vaastgroeiden. 'n Uurke geleje hô'k de zon nog evetjes dur 'n holleke zien piepen mar naa zaat ze al lang te vruten om er opnuuw dur te komen, zonder dè ze't winnen kos. 'nen Stadsmeensch zô gedocht hebben, dè't er règen kwaam. Toch was daor gin gedaacht van. Ik weet dè beter want ik ken die lochten al jaoren. En dan die groote stilte over 't laand! Niks beurde mir: gin bieëngezoem, waor 's zomers de locht van bibbert, gin veugeltjes, die zangconcoursen hawen in de eere-afdeeling. Niks van dè-d-alles; over 't laand lee 'nen sluier van geheimzinnigheid, waorvan on alle kaanten - ôk bij 'nen meensch - iets binnenkrupt: 't is den herfst!... As ik dan ôk zô'n vrèmde tinteling in m'n bloed vuul komen, bevangen wor dur de stilte en de lochten, waoraachter ik 'n vechtende zon verborgen weet, over de bosschen van "den Oppert" zie drijven, dan haaw ik 't op den ekker tusschen 't gruun nie langer uit, want in die bosschen wordt 'n stil fist gevierd. Ik maag daor ôk bij zèn es ik mar nie te lui zè om te komen.

'n Zaoterdaggenmiddag zè'k gekomen. Ik hè m'n gruun in den steek gelaoten en zè d'r uitgetrokken nor "men" bosschen. En ik hè d'r gin spijt aaf gehad!...

Vergimme wè was 't er toch schoon! Ge zô-'t-er 'n stukske van oe ziel veur verkocht hebben om dè ééns in oe leven zóó te meugen genieten...! Irst docht ik, dè't allemol bruin was wè'k zaag, toen kwaam er rood bij, toen geil, toen gruun ôk nog al... toen... ik kan 't nie mir zeggen want er hongen vort wel honderd kleuren in. 't Was net of Onze Lieve Heer z'n verfdoos leeggerosen hô, de liste kladdekes hier en daor nirgesmeerd, en toen bij z'n eige gezee hô: Zie zoo, ik schaai er dees jaor aaf mee verven, we zullen mar 's afzien wè-t-er van komt.

As zonne Kunstenèr echter 't penseel hanteert dan kunde ervan verzekerd zèn, dè-t-er iets goeds vur den dag komt, ôk nog al is 't kwasje versleten en de verf 't onderste uit 't tubeke. 't Was dan inderdaod om vur te lèven en te stèrven!... M'n oogen wieren as theescheuteltjes!... Ik rokte beduusd van al die kleuren!... Erger nog, ik wier er zat van en kreeg zin m'ne roes uit te vieren mee op m'ne kop te gon staon of te gon rondtuimelen tusschen de hooge schietvaorens. Ma nè, dè mocht nie; 't zô bekaant op heiligschennis lijken die weelde hier te verrenneweeren! 'n Weelde was 't er, overtollig, te schoon vur ons meenschen die gineenvanalle weten waoraon we 't verdiend hebben om zonder intree-kortje in den hof van Onze Lieveheer te meugen rondkuieren alsof we d'r zelf heer en mister waren... Ik liep dur 'n dreef van klinkklaor goud, dè rammelde en rutselde alsof ieder blaoike wè vertellen wilde toen m'n klompen er dur baoiden. 't Was 't goud van dikke bukenboomen, die as kerkzuilen geplaant stonden in 't sappige mos. Mee d'r breeë kruinen hô'n ze 'nen kathedraol gebouwd waor 't licht dur gekleurde ruiten duisterig binnenviel om oe 't bidden gemakkelijk te maoken. As er nog 'n kruisefix gehangen hô zodde on 't bidden gerokt zèn, zonder 't zelf te weten. Toen strooide de zon, die eindelijk toch nog vur 'n oogenblikske van de wolken gewonnen hô, heel evetjes lichtplaskes dur den koepel. Ik docht dè't opeens Zondag geworren was!... Ik bleef stil staon en verwochtte ieder mement, dè op 't koor den urgel 'n alleluja-lieke zô gon speule. Mar er gebeurde niks, 't bleef stil as op 'n begijnhof: de stilte laag mee ingehawen ossem nor d'r eige te luisteren... On wirskaanten langs den weg sliepen zilveren berkebumkes, waortusschen vergèlde schietvaorens wel zô hoog as 'n koei in volle berusting te droomen stonden. Op de grond dommelden paddestoelen van wel tienderhaande sort: heel kleine knoedeltjes, rood mee witte pikskes er op. Dezelfde waren er ôk nog in aandere vurmen, plat as 'ne struif of dik en rond glek 'n stertjes-knol. Ik zaag er zô wit as roome, zô gèl als boter, wir aandere zô bruin as peperkoek en vettig blinkend of er ollie over gesmèrd zaat... Op dè moment wô'k ineens dè'k 'ne geleerde was gewist want dan zô ik al die dingen mee den naom hebben kunnen noemen.

De locht in men boomenkathedraol woog zwaor van de weelde, die hier tot 'nen hoop bij mekaar geschud laag, overtollig rijk, zooas blommen bij 't H. Hartbeeld op 't kerkplein as de jaorlijksche hulde is afgeloopen. De natuur vierde z'n kleurenfist z'ne Maoker ter eere. Ik hoefde m'ne mond en oogen mar open te doen om mee te eten, want ik vuulde dè-'t-er vur men ok gedekt stond. Ik zee toen bij m'n eige: Kubke naa hedde de kaans! Zet oe ziel open, luistert, kèkt, drinkt, sloebert ervan, want 't is honing, die uit den hemel druppelt!...

't Begon stillekes aon te donkeren. Uit de klamme grond klom 'n blauwe nevel, die de bosschen dicht spon. M'ne keel was er nat van geworre. 't Wier koud en ik zij nor huis gekuierd, mee 'n zingende ziel en 'n gebalsemd hart. Jao, 't is 'n goei geluk in zon schoon laand as 't ons te meugen wonen...

Toen ik vurbij "'t Engeltje" ging kwaam er monnica-muziek uit de half openstonde deur gejoedeld. Daor was netuurlijk "den Doedel" mee z'n trekinstrement bezig aanders zô't gin Zaoterdag zèn. Wè den dieë allemol uit dè ding wit te goochelen kunde nie geleuve as ge 't zelf nie geheurd hed, oe verstaand staot er gewoonweg stil van. Ik zè sebiet binnengestapt en 't beviel er me zô goed, dè'k er om tien uur, toen Sjarel de veldwachter z'ne kop om de deur staak om te zeggen dè-'t-er geruimd moes worren, nog zaat te plekken.

 

KUBKE KLADDER