Gloeikoptractoren
Twee jaar
geleden zat ik op een terrasje in het Belgische Poppel. Met veel verbaal
geweld kwamen opeens een aantal antieke tractoren voorbij gereden. Wat een
verschijningen en wat een geluid. Zo'n lage toeren had ik een motor nog
nooit horen maken. Boek, boek boek, boek, waarbij het toerental deed
vermoeden dat de motor elk moment zou kunnen afslaan. Geweldig.
Nu las ik zaterdag in het Brabants Dagblad dat er met Pasen een treffen
van dit soort tractoren zou zijn in het Belgische Wortel, dicht tegen
Hoogstraten gelegen.
Kijken dus. Een grote modderpoel in de bossen, blauw van de dieseldampen
en je verging er van de herrie. Maar wat zijn ze prachtig. De oervormen
van deze tractoren strelen het oog.
Even kort iets over de geschiedenis van de Lanz Bulldog tractoren en zijn
soortgenoten. Lanz landbouwmachines in Duitsland liet ingenieur Frtiz
Huber een dieseltractor ontwerpen die in productie is geweest van 1921 tot
en met 1955, het jaar dat Lanz overgenomen werd door het Amerikaanse John
Deere. Het bijzondere aan deze zeer populaire tractor was dat hij
voortgedreven werd door een zogenaamde gloeikopdieselmotor. Dit zijn
eencylinder dieselmotoren die ontstoken worden, niet door een startmotor,
maar door het verhitten van de gloeikop die voorop de motor gemonteerd
zit. Dit gebeurt door middel van een gasbrander die bij een koude start
gedurende zo'n tien minuten de gloeikop verwarmt.
De gasbrander verwarmt de
gloeikop.
Als de
kop heet is wordt er diesel in de cylinder gepompt. Het stuurwiel wordt
uit de cabine gepakt en gestoken in het gat van het vliegwiel.
Het stuurwiel als slinger.
Na een
paar keer rustig draaien aan het wiel om voldoende zuurstof bij het
mengsel te krijgen geeft men een harde draai en met behulp van de
opgebouwde compressie en de roodgloeiende kop volgt een luide knal waarna
de motor begint te lopen.
Het
langzame toerental en de eencylinder zorgen ervoor dat de tractor staat te
schudden op zijn wielen.
En draaien maar!
Na tien minuten kan er
gereden worden.
Van origine is de Lanz Bulldog gewoon voorzien van ijzeren wielen zonder
banden en zijn topsnelheid bedraagt 8 kilometer per uur. Geremd kan er
eigenlijk alleen worden met een handrem. Om enigszins te voldoen aan de
eisen van deze tijd zijn de Bulldogs in Wortel aangepast. Andere
tandwielen zorgen voor een top van zo'n 34 kilometer per uur, schijfremmen
zorgen voor de noodzakelijke stop en luchtbanden verhogen het comfort.
Met deze zelfde techniek zijn naast de Lanz Bulldog ook in andere landen
dit soort tractoren gefabriceerd. De Ursus uit Polen, de Pampa uit Argentinië,
Le Pecheron uit Frankrijk en de KL-Bulldog uit Australië.
Een stuk
vergane glorie ten top.
Han
van Meegeren
|