Kamp Baarschot


Een van de twee overgebleven barakken van Kamp Baarschot

Maria Geux-Antonis, mijn schoonmoeder, had mij al vaker verteld over hoe zij de eerste jaren direct na de 2e wereldoorlog doorgebracht had. Zij werkte in die jaren in een van de vele vluchtelingenkampen die Brabant rijk waren. Kamp Baarschot, gelegen in het gelijknamige dorp Baarschot. Zij vertelde over de grote ellende waaronder die gezinnen daar verbleven en wat zij en haar collega's er aan gedaan hebben om het lot wat te verlichten. Kortom een periode die op haar grote indruk gemaakt heeft. Ook merkte ik de behoefte om eens te gaan kijken of er nog iets resteert van dit kamp. Kort geleden zijn we samen een dag op pad geweest om te kijken wat er nog te zien is. Gewapend met een krantenartikel van de Waarheid uit 1947 en een flinke hoeveelheid foto's uit die tijd zijn we naar Baarschot gereden. 


Kamp Baarschot in 1947.

Conferentieoord de Spreeuwel heet tegenwoordig de plaats waar het kamp geweest is. Door de directie, de telefoniste en niet te vergeten de tuinman werden we met open armen ontvangen. Verhalen werden verteld en foto's bekeken. Het werd een nostalgisch dagje en het leukste was dat er inderdaad nog twee barakken staan uit de tijd van het kamp Baarschot. Het zijn de barakken waar indertijd de leiding woonde, de kerkelijke diensten gehouden werden en gegeten werd. De staat waarin het verkeerd is niet opperbest maar eigenlijk was er dan ook gewoon bijna niets veranderd. Kamp Baarschot is al ouder dan de periode waarin mevrouw Geux-Antonis er werkte. In het kort is de geschiedenis als volgt:

- Eind 1938 is gestart met de bouw van het kamp door de Werkverschaffing. Het is in die crisisjaren neergezet als huisvesting van arbeiders die belast werden met het ontwateren en ontginnen van de heidevelden in die streek. Dit in het kader van de werkverschaffing en om meer land- en bosbouwgrond te verkrijgen.

- In de oorlogsjaren nemen de Duitsers het kamp in bezit en het wordt gebruik als arbeidsdienstkamp.

- Op het eind van de oorlog tot na de bevrijding in 1944 wonen er tijdelijke evacués uit de omgeving. Deze mensen konden door de voortdurende oorlogshandelingen niet veilig blijven wonen in hun eigen stad of dorp.

- Vanaf 1946 tot in 1948 duurt de periode waarop zuster Maria (Geux-Antonis) en zuster Anny Lemmens het medisch team vormen dat vele families begeleidt in de moeilijke omstandigheden van het kamp. 

- Na 1948 tot 1953 herstellen hier invalide kinderen voornamelijk uit het noorden van het land, dit onder de scepter van de stichting Het vierde Prinsenkind.

- In 1953 verblijven er Zeeuwen en Brabanders die gedupeerd zijn door de watersnoodramp.

- Van 1954 tot 1959 acclimatiseren in kamp Baarschot Ambonezen, gevlucht voor repressailles van de Indonesiërs.

- Uiteindelijk verwisseld Kamp Baarschot van eigenaar. De Rijksgebouwendienst verkoopt het 7,5 hectare groot bezit aan de gemeente Oost- West- en Middelbeers, die het in bruikleen geeft en uiteindelijk in 1971 ook verkoopt aan de Joannes Bosco-stichting. Deze stichting doet aan opleiding en vormingswerk voor jongeren. De naam Kamp Baarschot verdwijnt en wordt omgedoopt naar 'de Spreeuwel'. Door de jaren heen groeit het complex tot een flinke hoeveelheid gebouwen en de oude woonbarakken verdwijnen. Behalve dus de twee hoofdbarakken.

-
Mevrouw Geux-Antonis voor de hoofdbarak.


De achterzijde van de hoofdbarak.

De vier Leo's

Een mooi maar eigenlijk ook triest verhaal vertelde mevrouw Geux-Antonis over de familie Lintjens die in het kamp verbleef. Vader Leo (1) Lintjens en zijn vrouw hadden een zoon Leo (2) die verbleef in Rusland. Zij kregen op een dag het bericht dat hun zoon vermist werd. Mevrouw Lintjens was zwanger en ze besloten bij de geboorte hun tweede zoon ook maar Leo (3) te noemen. Deze derde Leo werd echter zeer ernstig ziek en moest naar een ziekenhuis in Eindhoven. Zijn kansen op overleven werden als nihil ingeschat. Het was de tijd van de vele kinderen en moeder Lintjens kreeg weer een kind dat wederom als Leo (4) gedoopt werd. 

Het valt niet te raden, maar Leo 2 dook op uit Rusland, Leo 3 werd toch beter en zo bestond het gezin Lintjens voortaan uit 4 Leo's.

Hier volgen nog wat foto's uit het bezit van mevrouw Geux-Antonis:


!946, de eerste dag in Kamp Baarschot. Rechts zuster Maria Geux-Antonis, links zuster Anny Lemmens.


Kamp Baarschot: een dochter van de familie Baetsen


Pater W. Reinders van de Montfortanen was een graag geziene hulp op het kamp. Hier duwt hij de kruiwagen met daarop Ton v/d Oetelaar.


De heer en mevrouw Heuvelmans, bewoners van het kamp met kind.


De voor de kinderen ingerichte kerststal met Maria die een zakdoek als sluier draagt.


De bar in de kantine diende ook als altaar tijdens de daar opgevoerde Heilige missen.


Vlnr: Anny Lemmens Maria Termeer en Maria Geux-Antonis, Baarschot 1947.


De communicantjes in Kamp Baarschot 1947.


Communicantjes met bruidjes, Kamp Baarschot 1948.


De twee oudste kinderen van de familie Stevens.


Drie kleine kleutertjes.


De familie Klaassen met Anneliesje en de twee zusters in Baarschot 1947


Mevrouw Dollekens voor een van de woonbarakken.


Nelly Heuvelmans en twee zusjes Dollekens, 1947


Pater Reinders zorgde voor het nodige vertier.


De broeders Montfortanen op zondagmorgen na de Heilige mis in Kamp Baarschot. In het midden pater Reinders.


De twee zusters poseren bij een auto van waarschijnlijk de gezondheidsdienst.


Vertrek uit Baarschot in 1948 met o.a. de familie de Graaf en pater W. Reinders.

Een vreemd stukje Brabant van 7,5 hectare, waar steeds mensen gewoond hebben die getroffen werden door de geschiedenis. Crisis, twee oorlogen en een watersnoodramp zorgden er voor dat dit kamp bewoond werd door de meest uitlopende mensen. Stukken geschiedenis die in het groot beschreven worden in onze geschiedenisboeken maar in het klein terug te vinden waren in o.a. kamp Baarschot.

Han van Meegeren

3-12-05: een aanvulling ingestuurd door Wim van de Wouw:

Wij noemden het in de oorlog arbeidskamp, omdat er zoals jij vermeld de Arbeidsdienst gelegen was. Deze meest dienstplichtige arbeidssoldaten moesten met de blinkende schop naar het werk marcheren, en zongen dan:

Diep in Brabant

Hoog in Friesland

Overal waar arbeidskampen zijn

Werken arbeidskameraden

In de bodem van Nederland.

 

Het refrein was:

 

Groen als de bossen zijn de kleuren van ons kleed

Arbeidssoldaten te strijde gereed.

Verder ken ik het niet

Een arbeidssoldaat werd in de propaganda Koenraad genoemd, maar dit is je misschien al lang bekend. Zo niet, dan heb je er misschien nog ooit iets aan. Vele Arbeidsdienstplichtigen doken onder.