Dierenliedjes - opgetekend door Ben Hartman

De koe (4 liedteksten)

Kuus en ik

 

Als ik oe moet vertellen hoe ’t op de koeimert is gegaon

Dan is ’t nog schaand, as dè’k ’t zeg, as dè’k ’t zeg

We hân bij ons op de grote stal zo’n èrm kuuske staon

Dè moes eweg, dè moes eweg, dè moes eweg

En ’s mèrges vruug ter been, toen aon de pot mee pap

En kuus die ha van moeiers z’n gerechtigheid gehad,

 

Refrein:

Ik en kuus en kuus en ik

En we gingen saomen naor de mert

En we hân toch zonne schik.

 

Ik leide mee m’n kuuske zo helemaol alleen

Mar zachtjes heen, mar zachtjes heen, mar zachtjes heen

M’n erme bonte kuuske war niks as vel en been

Van top tot teen, van top tot teen, van top tot teen

Ik zong een lustig liedje, van doedel, diedel dei

En dronk er in ‘De Zwarte Kat’ ’n flinke borrel bij.

 

Refrein.

 

Ik kwam er mee m’n kuuske dan eind’lijk op de mert

Gauw aongestert, gauw aongestert, riep Jan de Wert

De kooplui keken ’t beestje af, aon kop en buik en stert

’t Was weinig wert, ’t was weinig wert, ’t was weinig wert

Mar veertig gulden geld kreeg ik van slager Dries

En kuus die moes de stad in vur biefstuk en sesies.

 

Refrein.

 

Ik ging er mee m’n duiten naor ’t café van Dikke Mie

Ik dronk ‘nen borrel, ik dronk er twee, ik dronk er drie

Ik danste daor zo lekker op monikamuziek

Van sasewiek, van sasewiek, van sasewiek

‘k Trakteerde een paar vrienden die zopen akkerjuus

Het kos toch ok wel lijen op menne bonte kuus,

 

Refrein.

 

Mar ’t duurde nog geen hallef uur of ’t vocht als hond en kat

We waren,zat, we waren zat, we waren zat

Ik vloog er ook al tussen in mar wè heb ik smeer gehad

Ik dreef in ’t nat, ik dreef in ’t nat, ik dreef in ’t nat

En toen ten lange leste, waar ik al m’n duiten kwijt

Ik wier eruit gesmeten, daor lag da beest in ’t slijk,

 

Refrein.

 

Toen kwam ik bij m’n wefke terug, mar zonder geld of kuus

’t Waar nie pluus, ’t waar nie pluus, ’t waar nie pluus

Ze sprak: ochèrm Hanneske, zeg hedde gij gin abuus

Waor is ons kuus, waor is ons kuus, waor is ons kuus

Door al dè bistig drinken, kwam ik zo èrm thuis

En o, vervloekte snevel, wè bende gij toch een kruis,

 

Refrein.

 

Nou heb ik weer ’n kuuske, ’k moet mèrgen naor de stad

Mar ik wor nie zat, ik wor nie zat, ik wor nie zat

Ik heb de leste keren al smeer genoeg gehad

Van ’t duivels nat, van ’t duivels nat, van ’t duivels nat

Ik wil geen drop jenever mar wel een pot mee pap

En m’n wefke zurgt voor brood en spek hier in m’n etenszak,

 

Refrein.

 

Dit lied werd ons voorgezongen door Mevrouw Peters-van Herpen en haar broer Janus uit Schijndel.

Het lied was heel populair in onze streek, heel veel mensen kenden het en zongen het voor ons voor.

 


 

 

Een oud pastoor die had een koe.

 

Een oud pastoor die had een koe, had een koe, had een koe

Doch zij wier krank en ik weet niet hoe,

De pastoor zijn koe-hoe:

 

Refrein:

Tjoelala, tjoelala, de pastoor zijn koe la, la

Tjoelala, tjoelala de pastoor zijn koe.

 

Zij had zo ’t schijnt iets vreemds aan ’t hart, vreemds aan ’t hart,

vreemds aan ’t hart

Zij kermde dag en nacht van smart,

De pastoor zijn koe-hoe:

 

Refrein.

 

Het lied gaat op deze manier verder met de volgende coupletten:

 

En Betje Kwezels d ‘oude meid

Heeft toen dag en nacht geschreid,

Met de pastoor etc.

 

Ja, Betje stortte menige traan

En riep Sinte Brigitta aan,

Voor de pastoor etc.

 

Daar werd dan eindelijk met veel rouw

Beslist dat men ze slachten zou,

De pastoor etc.

 

Des ‘s morgens stond ze in de stal

Des ’s avonds hing ze al aan de hal,

De pastoor etc.

 

Mijnheer pastoor at niet van’t beest

Het was hem steeds te lief geweest,

De pastoor etc.

 

De burgemeester kreeg de kop

Hij at hem met zijn Eva op,

Van de pastoor etc.

 

De secretaris kreeg een long

En zijn madam die kreeg de tong,

Van de pastoor etc.

 

De schepen wilde ze ook eens smaken

Hij kreeg het bloed om worst te maken,

Van de pastoor etc.

 

De koster die kwam ook al gauw

Hij kreeg een voorpoot en een klauw,

Van de pastoor etc.

 

Een boerke van dichtbij de kerk

Die kreeg een stuk van ’t achterwerk,

Van de pastoor etc.

 

En Jan de smid die kreeg ook wat

Het binnenste en ’t schouderblad,

van de pastoor etc.

 

Het vel, de ribben en de staart

Had men voor oom Crispijn bewaard,

Van de pastoor etc.

 

En wat er toen nog overbleef

Kreeg ik, mijnheer pastoor zijn neef,

Van de pastoor etc.

 

Ik heb mijn buikske goed gevuld

Ik heb drie dagen lang gesmuld,

Van de pastoor etc.

 

Dat smullen heeft mij toch berouwd

Het had het effect van Engels zout,

De pastoor etc.

 

Zo gij soms nog wat weet meneer

Dan zing maar voort want ik weet niets meer,

Van de pastoor etc.

 

Mevrouw Cornelissen uit de gemeente Zeeland , zong voor ons dit bekende lied.

Het had een groot verspreidingsgebied.

Varianten werden opgetekend in Noord- en Zuid-Nederland, Vlaanderen en Duitsland.

Bovenstaande versie vonden we terug, met identieke melodie en tekst in:

* 'Limburgse Liederen',Lambrechts Lambrechts, 1936 (18 coupletten).

Verder kwamen we het lied nog tegen in:

* 'Nederlands Volkslied', Pollmann en Tiggers, 1970 ( 11 coupletten ),

* 'Liederen en dansen uit West-Friesland', Veurman en Bax, 1944, pag.197 ( 4 coupletten )

* ’t Grunneger Zangbouk’, P.Groen, 1958, pag.92 (9 coupletten). Hier heet het lied:

‘Pastoor zien kou’.

* ‘Straatmadelieven’, Tjaard de Haan, 1957,(9 coupletten).

De Haan zegt over dit lied:

‘Omstreeks 1840 ontstaan ergens in Westfalen en verbreid door heel het Duitse en Nederlandse taalgebeid.

 


 

Vesper van de koei.

 

D’r waar eens een koei

Mar da waar gin koei

Da waar Jerusalems tempel,

En as ge ’t nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel (of: van kozempel)

 

Refrein: O, schele Matheus, ik kan de vespers niet meer zingen.

 

En die koei ha horens

Mar da waren geen horens

Da waren de dakstutten van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei die ha ‘nen bek

Mar da waar gin bek

Da waar de hoofdingang van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei had poten

Mar da waren geen poten

Da waren de hoofdpilaren van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei die ha ’n pens

Mar da waar ginne pens

Da waar ’t middenschip van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei die ha uiers

Maar da waren gin uiers

Da waar ’t wijwatersvat van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei doe ha ’n stert

Mar da waar ginnen stert

Da waar de wijwaterskwast van Jerusalems tempel,

En as ge 't nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein.

 

En die koei die ha ’n da-witte-wel

Mar da waar gin da-witte-wel

Da waar de nooduitgang van Jerusalems tempel,

En as ge ’t nie geleuven wilt

Dan zedde zot bij klezempel.

 

Refrein:O, schele Matheus, ik kan de vespers niet meer zingen. Amen!

 

Uit archief van Rolf Janssen.

Opgenomen in 1977 op kasteel Nemerlaer te Haaren, daar werd het gezongen door Toon van de Kerkhof uit Oirschot.

Ook de heer en mevr.van Alphen-Bartels uit Tilburg kenden dit lied.

Dit lied noemen we een ‘wilde vesper’.

Het zijn liederen die hun melodie ontlenen aan katholieke kerkgezangen en gebeden.

Deze waren nogal eentonig en in het, voor velen, onbegrijpelijke en onverstaanbare Latijn.

Aangezien de geregelde kerkganger deze nogal eens moest aanhoren, lag het voor de hand dat men grappen ging uithalen met tekst en melodie.

Men ging er op een milde manier mee spotten, het Latijn a.h.w. nabootsen.

Op de monotone melodieën werden nieuwe teksten gemaakt die meestal humoristisch waren.

Al parodieërend ontstonden zo de ‘wilde vespers’.

 


 

 

De koe.

 

Door ’t woud loopt Hans en Lieze

Naar hun stille dorpje toe,

Aan de ene hand loopt Lieze

Aan de andere hand houdt Hans de koe.

Zoetjes aan komt reeds de schemer

Zeggen dat de avond valt,

Liesjes passen worden kleiner

Angstig houdt zij eindelijk halt.

Hans zegt ze: ’t wordt al donker

En de hemel wordt al rood,

Hans, je zult me toch geen kwaad doen

Nee, zegt Hans, je lijkt wel idioot.

 

Langzaam spreidt de nacht zijn sluier

Over het dichte stille woud,

Liesjes angst wordt immer groter

Want ach, Liesje, was nog niet zo oud.

Liesje nam toen Hansjes arm, ja

Omdat Hans de sterkste was,

En ze liepen beide verder

In dezelfde kalme pas.

Plotseling de stem van Liesje

Hansje je voert iets in je schild,

Hans zegt, kind je ziet spoken

Ik doe je niets, ik weet niet wat je wilt.

 

Het is volslagen nacht geworden

Liesjes angst groeit meer en meer,

Hans je wilt met mij beginnen

Hansje denkt toch aan mijn jeugd, mijn eer.

Hans begon dat te vervelen

En hij blafte Liesje aan,

Als ik werkelijk iets zou willen

Zie je toch dat ik niet kan.

Enen hand heb ik vrij

de andere is met het touw der koe belast,

toen sprak Liesje, malle jongen

bind die koe dan aan een boompje vast!

 

Mevrouw Geerts-Sanders uit Schijndel zong dit stoute liedje voor, eigenlijk is het een soort voordrachtje.

 


 

In de wei daar liep een koe.

 

In de wei daar liep een koe

Boe, boe zei die koe,

En ze smulde van het gras

Of het pruimenpudding was,

In de wei daar liep een koe

Boe, boe zei die koe.

 

In de wei daar liep een paard

Klits, klets deed zijn staart,

Tegen ’t lastig vliegenheer

Dat maar plaagde keer op keer,

In de wei daar liep een paard

Klits, klets deed zijn staart.

 

In de wei daar liep een schaap

Knikkend van de slaap,

Want zijn pakje zat zo warm

Al die krullenwol, och arm,

In de wei daar liep een schaap

Knikkend van de slaap.

 

In de wei daar liep een man

En die wist ervan,

En hij lachte dat het gras

Al zo hoog gewassen was,

In de wei daar liep een man

En die wist ervan.

 

omaar een kinderliedje uit het liedbundeltje: ‘Tussen hei en dennen’.

Ik kreeg dit van Bertus van den Oetelaar uit Schijndel.

Hij gebruikte de liedjes op de Damianen, voorheen een klooster en een kostschool, tussen Schijndel en St.-Oedenrode gelegen.