HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

62ste Jaargang - mei 2013

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

Charlotte Schleiffert, Quiet Revolution, 2012

 

  ‘The Glorious Rise and Fall… (and so on)’, 11 mei t/m 16 juni 2013 in het voormalig Groot Ziekengasthuis kraamafdeling en intensive care), Zuid Willemsvaart, ’s-Hertogenbosch (vr, za en zo van 13 tot 17 uur).

 

  De catalogus The Glorious Rise and Fall… (and so on), ’s-Hertogenbosch 2013 (KW14 / Marjan Teeuwen), is te bestellen via kw14-teeuwen@hetnet.nl. De prijs is € 10,00.

 

  www.kw14.nl

 

 ©Brabant Cultureel / Brabant Literair – juni 2013

 

 

 The Glorious Rise and Fall

 

Kunstenaarsinitiatief KW14 vierde zijn twintigjarig bestaan met de expositie ‘The Glorious Rise and Fall… (and so on)’. Motor achter KW14 is beeldend kunstenaar en curator Marjan Teeuwen. Zij stelt zich ten doel eens in de twee jaar een grote expositie samen te stellen en daarbij een catalogus uit te geven. De jubileumexpositie is indrukwekkend, de catalogus een must have.

 

door Irma van Bommel

 

Voor haar exposities maakt Marjan Teeuwen gebruik van locaties die tijdelijk beschikbaar zijn. Voor ‘The Glorious Rise and Fall… (and so on)’ koos zij het leegstaande voormalig Groot Ziekengasthuis in ’s-Hertogenbosch. De expositie is samengesteld rondom de tegenstelling opbouw – verwoesting als gevolg van menselijk handelen. Voor het boek, met dezelfde titel als de tentoonstelling, schreef Teeuwen zelf een inleiding. Daarnaast zijn essays opgenomen van onder andere Madeleine Kasten, universitair docent film- en literatuurwetenschap aan de Universiteit Leiden, en Sandra Kisters, universitair docent moderne en hedendaagse kunst aan de Universiteit Utrecht, ieder vanuit haar eigen achtergrond. Uit deze beschouwingen blijkt dat lijden, geweld en verwoesting – veroorzaakt door de mens – van alle tijden is. We leren dus niet van onze geschiedenis.

 

Marjan Teeuwen, Verwoest Huis - Bloemhof 2, 2012

 

Van alle deelnemende kunstenaars, en dat zijn er nogal wat, is beeldmateriaal opgenomen in de catalogus. Afbeeldingen en essays samen zorgen voor een waardevol tijdsdocument. De informatie die de kunstenaars zelf over hun werk geven en die te lezen is in de expositie, is echter niet opgenomen. Dat is een gemis, want in de inleiding en in de essays wordt niet naar de kunstenaars verwezen.

Teeuwen is bij de selectie van de kunstenaars uitgegaan van de volgende vier categorieën: architectuur, natuur, maatschappelijke en politieke realiteit, en de menselijke conditie. In het voormalige ziekenhuis is veel te zien. De kleine kamers leenden zich goed voor de afzondelijke presentaties.

 

Desastreus

Het thema verwoesting én opbouw lijkt nog het meest van toepassing op de werken van Marjan Teeuwen zelf: grote foto’s van afbraakpanden waar de doorgebroken muren zijn opgevuld met gestapelde stenen en hout. Bekende werken, maar prima passend binnen de context van de expositie.

 

Sven Kroner, Wanderung, 2009 Voor een grotere weergave KLIK HIER

 

De grote schilderijen van Sven Kroner roepen op het eerste gezicht geen associatie op met het thema. Hij toont landschappen waarin de hand van de mens zichtbaar is, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van een viaduct of een skibaan. Vaak figureren er mensen – toeristen – in zijn werken. Dit hoeft niet per se te leiden tot aantasting van het landschap. Het zegt wel iets over het feit dat er nauwelijks nog ongerepte natuur is. Doordat de werken van Kroner vaak donker van toon zijn, hangt er een onheilspellende sfeer. Alsof hij daarmee zijn pessimistische kijk kracht bij wil zetten.

Het merendeel van de werken die Teeuwen selecteerde gaat wel over verwoesting. De werken van de fotografen visualiseren dit thema nog het meest concreet. Gert Jan Kocken toont foto’s van door de Beeldenstorm in de zestiende eeuw gehavende sculpturen. Korrie Besems fotografeerde oude ruďnes in een modern stadsbeeld. Ook getuigen foto’s nog het duidelijkst van een maatschappijkritische houding. Bas Princen maakte een fotoreportage van het verzamelen en scheiden van afval op de daken van gebouwen in Cairo. En Pieter Hugo maakte een reportage over jongeren die op vuilnisbelten in Ghana afval sorteren en verbranden op zoek naar metaal. Dit zegt wel iets over de desastreuze gevolgen van de consumptiemaatschappij.

 

Geweld

De schilderijen die Ronald Ophuis maakte van gewelddadige gebeurtenissen in Srebrenica, Birkenau en Sierra Leone lijken gemaakt naar aanleiding van persfoto’s. Of dat werkelijk zo is, is de vraag, want de scčnes zijn te gruwelijk om in de media te tonen. Het zijn dan ook meestal verbeeldingen van getuigenissen waarbij je je als kijker heel oncomfortabel voelt. Dat komt doordat de schilder kiest voor het perspectief van de dader, en niet die van het slachtoffer.

 

Ronald Ophuis, Srebrenica II, 2006

 

Een kunstenaar die ook oorlogsleed uitbeeldt is Charlotte Schleiffert. In haar stripverhaalachtige scčnes kiest zij wel voor de rol van het slachtoffer. De Bossche kunstenaar Har van der Put toont ondermeer een wand vol kleine schilderijen van wachtende soldaten. Met slechts enkele penseelstreken weet hij ze treffend weer te geven. Hoewel ze er staan om de orde te bewaken stralen ze toch agressie uit. Net zo indrukwekkend zijn de schilderijen van Natasja Kensmil. Zij inspireerde zich op post mortem portretten. Het werk van zowel Van der Put als Kensmil beperkt zich tot zwart en grijstinten.

Ook in de beelden en installaties van andere kunstenaars zien we veel zwart terug. Dat maakte dit tot een overwegend zware en sombere expositie. Maar, deze kunst gaat tenminste ergens over. Na het zien van deze expositie – of het boek – kan niet meer worden gezegd dat kunstenaars tegenwoordig zo weinig geëngageerd zijn.

 

Har van der Put, Wachtende Soldaten, 2010

 

Ter afsluiting een optimistisch beeld: een kunstwerk dat gewoon mooi is en prettig om naar te kijken, Time and Again uit 2011 van Persijn Broersen en Margit Lukács. Het werk houdt het midden tussen grafiek, animatie en video. De film toont een lelieplant met bloemen in diverse stadia: knop, bloei en verval. De cyclus van het leven wordt hier mooi in beeld gebracht.

De deelnemende kunstenaars aan deze expositie zijn: Natasja Kensmil, Korrie Besems, Jeroen Eisinga, Charlotte Schleiffert, Har van der Put, Pietsjanke Fokkema, Peter Feiler, Dieuwke Spaans, Anne Wenzel, Gijs Assmann, Ronald Ophuis, Folkert de Jong, Martha Colburn, Margit Lukács en Persijn Broersen, Sven Kroner, Pieter Hugo, Marc Philip van Kempen, Bas Princen, Yael Bartana, Jasper de Beijer, Gert-Jan Kocken, Kim van Norren, Daya Cahen, Rob Voerman, Lotte Geeven, Marc Bijl, Natasja van Kampen, Luuk Wilmering, Marjan Teeuwen.

 

Natasja Kensmil, Living Ancestors, 2009

 

Persijn Broersen en Margit Lukács, Time and Again, 2011