Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

62ste Jaargang - mei 2013

¶ ‘Eve Arnold. Photographs 1950-1985’, t/m 9 juni 2013 in de Boscotondohal (Gemeentemuseum Helmond) in Helmond. Open dinsdag t/m vrijdag 10-17 uur; zaterdag, zondag en feestdagen 13-17 uur.

¶ www.gemeentemuseumhelmond.nl

©Brabant Cultureel / Brabant Literair – mei 2013

foto's Eve Arnold

Magnumfotografe Eve Arnold in Helmondse Boscotondohal

Fotografe Eve Arnold was de eerste vrouw die lid werd van het fotoagentschap Magnum. Celebrities legde ze op de gevoelige plaat vast als gewone mensen. Onbekenden werden door haar foto’s juist bijzonder. Een soort nivellering. ‘Alle mensen zijn gelijk,’ vond ze. Arnold was een echte mensenfotograaf.

door Irma van Bommel

De Boscotondohal, dependance van Gemeentemuseum Helmond, heeft regelmatig goede exposities van internationaal vermaarde fotografen. Vaak heeft Helmond daarmee een landelijke primeur en dat is ook nu weer het geval met een overzichtsexpositie van Magnumfotografe Eve Arnold (1912-2012). Haar werk staat in de humanistische traditie van Magnum en laat zich het best omschrijven met de term ‘empathisch’. Over de rol van de fotograaf zegt ze: ‘If a photographer cares about the people before the lense and is compassionate, much is given. It is the photographer, not the camera, that is the instrument.’

Geen glamour

Eve Arnold komt min of meer bij toeval in de fotografie terecht. Ze werkt in 1946 voor een ontwikkelcentrale in New York. Van een vriend krijgt ze een fotocamera waarna ze haar eerste foto’s maakt. In 1948 volgt ze een fotocursus van enkele weken bij de New York City’s New School for Social Research. Ze krijgt les van Alexei Brodovitch, art-director van het modemagazine Harper’s Bazaar. In 1950 maakt ze een fotoreportage van de Harlem Fashion Show, de eerste modeshow met zwarte modellen voor een zwart publiek. De foto’s die te zien zijn op de expositie zijn niet zozeer van de show, maar toont de sfeer backstage. Alsof het haar meer om de mensen dan om de mode te doen is. Dat maakt nieuwsgierig naar de reportage die datzelfde jaar in Picture Post verscheen.

Een jaar later, in 1951, wordt ze toegelaten tot Magnum Photos. Ze maakt naam met opvallende journalistieke reportages zoals over de zwarte moslimleider in de VS, Malcolm X, en over de eerste vijf minuten van een pasgeboren baby. Haar reportages verschijnen in Life, Fortune, Look, Paris Match, Vogue en later de Sunday Times.

Ook van filmsterren maakt ze reportages, zoals van Marlene Dietrich, Joan Crawford en Marilyn Monroe. Monroe volgt ze bijna tien jaar en ze bouwt met haar een goede band op. Arnold maakt van de celebrities echter geen glamourportretten, maar fotografeert hen down-to-earth. Ze wacht het moment af dat het masker afvalt en er gewone mensen naar voren komen.

Eve Arnold, Marilyn Monroe between takes during a photographic studio session. Hollywood, California, 1960

Zululand

In 1961 verhuist Arnold naar Engeland. Vandaaruit maakt ze verre reizen, onder andere naar het communistische Rusland en China, geen landen waar je in de jaren zestig en zeventig makkelijk toegang krijgt. Ook bezoekt ze islamitische landen als Egypte, Dubai, Oman en Afghanistan waar ze het leven van de gesluierde vrouw vastlegt. Haar reportages zijn integer, beschouwend, respectvol. Nergens spreekt uit haar foto’s een veroordeling.

In 1973 reist ze naar Zuid-Afrika om een reportage te maken van de vrouwen in Zululand. De meeste vrouwen leven er gescheiden van hun echtgenoten, die ver van huis werken in de mijnen. Arnold krijgt van de autoriteiten tijdens het apartheidsregime geen toestemming om een reportage te maken over deze gebroken gezinnen. Ze besluit daarop naar een openbare plek te gaan, een ziekenhuis. Op een van de tentoongestelde foto’s is een rij zwangere Zuluvrouwen te zien. Ze staan te wachten voor een bezoek aan de dokter. Ze kijken voor zich uit, in gedachten verzonken. Ze ogen opvallend waardig.

Mensen op waardige wijze vastleggen is wat Eve Arnold in feite deed. Bij al haar sociaal-maatschappelijke thema’s is geen spoortje zieligheid te bespeuren. Wel empathie, en waardigheid dus.

Eve Arnold, Horse training for the militia. Inner Mongolia, 1979