Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

64ste Jaargang - nummer 5 - oktober 2015

¶ www.marcomartens.com

www.bastaardplaten.nl  

©Brabant Cultureel – oktober 2015

Duizendpoot Marco Martens keert terug naar huis

Bij het Tilburgse label Bastaard Platen verscheen een nieuwe cd van Marco Martens. De plaat vormt een mooi totaalproduct waarin Martens uitdrukking geeft aan zijn ontheemdheid: op zijn plek, maar nooit echt thuis.

door Joep Trommelen

Marco Martens (1982) is een duizendpoot: hij rapte in De Nuance en Macronizm, combineerde rap met cabaret in de Cabarapshow, publiceerde een dichtbundel en een verhalenbundel, essays en columns in magazines en nu heeft het Brabantse label Bastaard Platen een cd van hem uitgebracht. Daarvoor schreef Martens zelf de teksten en componeerden Joris Sedee en Michiel van Iersel de muziek. Het is een bijzondere plaat, want op ‘Ieder huis is uit vertrekken gebouwd’ smeedt Martens eigenlijk alle eerder gehanteerde kunstvormen aaneen in wat in de jaren zeventig van de vorige eeuw zo mooi een ‘concept-album’ zou hebben geheten. Over volwassen worden, rebellie, de ambities, twijfels, teleurstellingen en nieuwe zekerheden die daar mee gepaard gaan.

Marco Martens geflankeerd door Joris Sedee (r.) en Michiel van Iersel (l.). foto Joris Sedee

In dertien nummers vertelt Martens over zijn haat-liefdeverhouding met zijn Brabantse afkomst en zijn geboorteplaats Maarheeze van waaruit hij naar Rotterdam vertrok. Witte rap? Spoken word? Nederlandse talking blues? Singer-songwriter, maar dan net even anders? Noem het wat je wilt. Martens trekt zich niets aan van literaire en muzikale conventies en schetst in bloemrijke taal over de mensen uit zijn dorp en met name over oud-klasgenoot Harm, ramenlapper (‘alles helder behalve de kelder’) en in alles de tegenpool van Martens. Brave huisvader, liefhebber van BMW’s, frikadellen, de muziek van Kane en bepaald niet van poëzie. ‘Hij vindt falafel maar iets wazigs. Ge wit toch nie waar da van gemaakt is?’

Martens herinnert zich de triangellessen die hij samen met Harm in het dorp moest ondergaan. Harm zat ‘constant achter de tel. Ik denk dat daar mijn aversie tegen reggae is ontstaan...’

Scheurkalender

Marco Martens is zijn milieu weliswaar ontvlucht, maar schrijft vol mededogen over de mensen die er zijn achtergebleven. Zijn opa, die 93 wordt en langzaam afscheid van de wereld neemt, spreekt in Alles Voorbij tot hem: ‘Ge kunt wel weggaan, maar waar gade dan naartoe?’ Is wie weggaat beter af dan wie achterblijft? Ambitie en berusting vechten met elkaar. De titel van de cd zegt alles: uiteindelijk concludeert Martens dat je nooit echt weg kunt gaan. Je voegt hoogstens telkens een vertrek toe aan je huis. En is hij nou echt zo veel beter af dan Harm?

Martens is een meester van de one-liners. Een greep. ‘Ik ga met dichters om, omdat het goede drinkers zijn’. ‘Er is te veel maaiveld in dit dorp’. ‘Overal waar ik kom zijn de stenen hetzelfde’. ‘Ik voel me hier thuis want ieder huis is uit vertrekken gebouwd’. ‘Over triviale gebeurtenissen is men doorgaans uitgesproken.’ Van de plaat is zomaar een scheurkalender samen te stellen met citaten.

Zijn milde blik en humor maken de woordrijke plaat, die de eerste keer als een waterval binnenkomt, toch alleszins verteerbaar. De dertien nummers schilderen een beeld van een dorp, een jeugd, een familie, artistieke ambitie, verzoening en berusting. De begeleiding is sober: piano, bas, gitaar. Pas in het slotnummer Madam Jeanette gaan alle registers open in orgastisch elektrisch gitaargeweld. Donker, dreigend, de luisteraar in verwarring achterlatend. Marco heeft zijn familie in Rotterdam uitgenodigd en neemt ze na een rondvaart mee uit eten, Surinaams. ‘Maar niemand nam van de Madam Jeanette...’ Dan concludeert hij: ‘Ik besef dat ik voor continu vertrekken ben bestemd.’ En: ‘Ik ben hier op mijn plek maar niet echt thuis.’