HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

64ste Jaargang - nummer 1 - februari 2015

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

Joep Peeters. foto collectie Joep Peeters

 

www.joeppeeters.nl

 

©Brabant Cultureel – februari 2015

Joep Peeters, vijfmaal per dag kwaad

 

Joep Peeters stond bijna veertig jaar voor de klas en is al vijftig jaar actief in de muziek, vooral de jazz. Hij is actief in het culturele leven in Breda, bemoeit zich met alles en weet alles beter. Maar relativeren kan hij ook.

 

door Eva Geene

 

Joep Peeters zingt en speelt dit jaar vijftig jaar. Hij maakte zeventig lp’s en cd’s en is de Bredanaar die het langst op nummer één stond in de hitlijst, omdat hij de sopraansaxofoonsolo speelde in het nummer Annabel. Peeters heeft een repertoire van ruim vijfduizend liedjes die hij uit het hoofd kent, qua muziek dan. Want voor namen, noten en teksten heeft hij deze Bredase bemoeial geen talent.

We spreken af bij Hotel Keyser, de vaste stek van Joep Peeters tussen half acht en negen uur ’s morgens. Hij is zijn leven lang gewend geweest om half acht ergens te zijn en staat nog steeds om zes uur op omdat hij de deur uit moet. Voor zijn gevoel. Dus drinkt Peeters koffie in een hotel. De koekjes legt hij naast zich op een rijtje. Soms pakt hij de fiets naar het nieuwe station. Vanwege het komen en gaan van mensen.

 

 

Joep Peeters op zijn vaste plek in hotel Keyser. foto Gemma van der Heyden

 

Aan een grote tafel in de lobby van het hotel ontmoet hij vaste gasten en voorbijgangers. Nachtbrakers en zakenlieden. Hij maakt een praatje met glazenwassers of gewoon met wie tijd heeft en leerde ondertussen dat mensen die met de laptop op schoot hun ontbijt naar binnen werken altijd ongelukkig naar het scherm staren. ‘Als ze nou eens tien minuten niets zouden doen…’

Tussen de ontmoetingen door leest hij de Volkskrant. BN/De Stem heeft hij voor die tijd thuis al doorgenomen. Het valt hem op dat in het hotel bijna niemand meer de krant pakt. Daarvoor hebben mensen geen tijd meer, is zijn conclusie. En Peeters concludeert meer. Want al wat hij leest slaat hij op, overdenkt hij en ventileert hij. Gevraagd of ongevraagd. Meestal thuis bij zijn vrouw Wick Akkermans. En dat gaat goed tot ze het waagt tegengas te geven. Het moet er gewoon uit kunnen, die mening van hem. Liefst zonder commentaar, want hij weet alles beter. Ooit dacht hij een ongevraagd adviesbureau te beginnen. Maar dat is er in formele zin nooit van gekomen. Het zakelijk instinct ontbreekt.

 

Docent

Peeters is nu ongeveer een jaar thuis. Verplicht met pensioen na ruim 37 jaar als docent Frans en cultureel kunstzinnige vorming (ckv) voor de klas te hebben gestaan bij het Onze Lieve Vrouwe Lyceum in Breda (OLV). Zelf zat Peeters ook op het OLV. Vanaf zijn oudste broer die er in 1939 naartoe ging tot hij stopte met lesgeven heeft er steeds een Peeters op het OLV gezeten, zegt hij trots. Het is een soort nestgeur die daar hangt. ‘Maar godverdegodver, lekker niks doen, zeggen mensen dan als je stopt met werken! Ik maak me nog minstens vijf keer per dag kwaad!’ Maar hij heeft wel wat geleerd na al die jaren: niet meteen op verzenden klikken.

 

 

Joep Peeters achter De Lange Stallen in Breda. foto Gemma van der Heyden

 

Wat hij zijn leerlingen heeft geleerd? Peeters antwoord lachend: ‘Een schuldgevoel: Frans, had ik maar… En ik heb ze vooral niet voorbereid op een al uitgestippelde maatschappelijke carrière, ze de keuze gelaten.’ Hij vindt dat iedereen recht heeft op zijn eigen fouten. ‘Ik ben jullie verleden. Jullie zijn mijn toekomst,’ zei hij altijd tegen zijn leerlingen. Peeters heeft gedurende zijn onderwijsloopbaan ongeveer vijftien onderwijsvernieuwingen meegemaakt en heeft veel collega’s zien komen. Nooit heeft hij in een sollicitatiecommissie gezeten, maar hij zou zeker naar andere dingen vragen. Welke krant ze lezen bijvoorbeeld of wat ze naast het onderwijs doen. ‘Ik weet meer, omdat ik ook een ander leven heb.’ Peeters doelt hier op zijn semiprofessionele carrière als muzikant die vijftig jaar geleden begon toen hij zestien was.

Waarom hij niet voor een fulltime carrière ging? Hij kon niet naar het conservatorium, want hij kon geen noot lezen. En nog steeds heel gebrekkig. Peeters speelt alles uit zijn hoofd.

 

 

Joep Peeters met de Polka Dots in Dendermonde, 1976. collectie Joep Peeters

 

Betrokkenheid

Hoe hij het onderwijs en de muziek combineerde? Soms nam hij de vroegste trein naar huis na een optreden. Reed om half zes weg uit Almelo en stond om half negen voor de klas. Of die keer dat hij in drie dagen op en neer naar Nieuw Zeeland vloog voor twee uur muziek. ‘Oh,’ zeiden ze bij hem op school, wanneer ze vroegen naar wat hij in het weekend had gedaan.

Peeters zit natuurlijk niet de hele dag in het hotel. Tegen negen uur gaat hij naar huis. E-mails doornemen van de clubjes, verenigingen en organisaties waar hij bij zit. ‘Ik ben een eeuwigdurende bemoeial.’ Waarvan hij zich intensief van op de hoogte stelt: het Jazzfestival, diverse muziek- en cultuurclubs, Ginneken is Ginneken, Vrienden van het Breda’s Museum, vrienden van de Grote Kerk, de Uitloper van Breda, de bevrijding door de Polen en de Vereniging Beter Onderwijs Nederland. Zelf is hij verzender van een nieuwsbrief over jazz van Brabant, Zeeland en de grensstreek. En hij heeft zijn eigen radioprogramma ‘Joeps opdonderdag’ bij omroep Oosterhout van 19.00 tot 21.00 waar hij draait uit zijn eigen collectie ‘maffe muziek’.

Vanwege zijn betrokkenheid en netwerk wordt hij regelmatig ergens voor gevraagd. Via de politieke partij Trots/OPA werd hij gevraagd mee te kijken naar de plannen over wat Breda tot 2020 aan cultuur gaat doen. Breda nodigde stedelingen uit mee te denken over de actualisering van de cultuurvisie, Factor C, het plan dat werd opgesteld in 2008. Al lezend door de stukken vroeg hij zich af, ‘waarom weet ik dit allemaal niet?’ Wat bleek: een eerdere versie was geconcentreerd op het in de markt zetten van MOTI, het probleemkind van Breda. Zo werd hem langzaam een en ander duidelijk.

 

 

Joep Peeters met ochtendkrant en koffie. foto Gemma van der Heyden

 

 

Visie

Peeters vertelt met smaak over hoe door vergadertechnieken de tegenstanders onopgemerkt geloosd worden, hoe zo besluiten genomen worden waar de meerderheid voor is, de gemene deler middelmatigheid is en de creatievelingen met de goede ideeën het nakijken hebben. Peeters zag gebeuren hoe na drie bijeenkomsten met ongeveer vijftig aanwezigen bij de vergadering waar de ‘wie-doet-wat-vraag’ gesteld werd, de opkomst negen dames en drie heren was.

Er moesten ambassadeurs komen. Maar de vraag wat die moeten doen, werd niet beantwoord. Een visie op cultuur was er niet, dus toen heeft ook Peeters zijn mening gegeven. Door het vak ckv heeft hij een andere visie op cultuur dan de meesten. In zijn visie heb je de drang tot zelfbehoud (eten) en de drang naar het voortbestaan van het ras (voortplanting). De rest is cultuur. Eten met mes en vork, de Kamasutra; het is allemaal cultuur.

Bij de gemeente Breda staat cultuur gelijk aan bakstenen: MOTI, Chassé theater, MEZZ. Personen bestaan niet in Breda. Maar daar moet je in investeren. Dan komt er wat van de grond. Peeters denkt zo’n persoon te kunnen zijn, maar weet ook dat in zijn tak van sport, onderwijs en cultuur, iedereen alles al lijkt te weten. Het gaat allemaal om wie waar zit. Bij BN/De Stem schrijven ze elke week iets over het bloemencorso. Over het jazzfestival lees je zelden. Dat komt natuurlijk omdat er iemand zit die uit Zundert komt.

Over Zundert gesproken: met betrekking tot het Van Goghjaar heeft hij tegen Jeroen Grosfeld (voormalig directeur van het Bredaas Museum) gezegd dat hij een goed plan moest indienen. Breda heeft 300.000 euro beschikbaar gesteld, stond in de krant, maar als je er naar vraagt dan weten de ambtenaren van niets.

 

De JoJo Swingband in 1985, met Joep Peeters en Joop Hendriks. collectie Joep Peeters

 

Troostkind

Peeters komt uit een gezin met zeven kinderen, vijf broers en één zus. De oudste werd geboren in 1927, in 1941 de een na jongste. Joep is de jongste, geboren in het jaar 1949. Na de oorlog mochten kinderen naar Londen om aan te sterken. Maar de toen jongste telg van de Peetersfamilie mocht van pa niet het Kanaal over vanwege eventuele zeemijnen. In plaats daarvan werd het jongetje naar Valkenswaard gestuurd, maar kwam daar niet van terug. Peeters voelt zich een troostkind en heeft lang gedacht dat zijn zus zijn moeder was en zijn vader een Poolse militair. Dat hoorde je toen wel vaker.

De vader van Joep Peeters, geboren in 1895 was een kasteleinszoon van café Het Zwarte Schaap in de Halstraat, het café van diens moeder. Zijn vader gaf bijles Frans aan de familie Couvreur, op het adres waar de Van Goghtekeningen een tijdlang werden bewaard. ‘Het Mariabeeld als dank voor de bijles hebben we nog steeds. Mijn vader dacht dat hij met zo’n tekening van Van Gogh thuis niet kon aankomen.’ Moeder Peeters was Agnes Oomen. Zij was de dochter van beiaardier Petrus Oomen, wiens vrouw een kruidenierswinkel had.

De vader van Joep Peeters speelde altviool. Moeder speelde piano, tegen haar zin. Het café behoorde tot de gegoede middenstand en vader had maar liefst twee violen. Altviolen waren er niet veel, dus met die altviool speelde hij in zowat alle orkesten van Breda. Opa Oomen was beiaardier, organist van de Grote Kerk en de Jozefkerk. Toen hij in 1924 dood ging, volgde de man van tante Sjaan Peeters, ene Maassen die organist was in Keulen, hem op. Jack Maassen is naar Breda gekomen en werd ook dirigent van de Bredase Opera. Peter Maassen, zijn zoon, werd na hem beiaardier, toen weer een Jacques en nu is dat Paul Maassen.

Vader speelde muziek van voor de oorlog. Veelal uit het hoofd, want bladmuziek was duur. Broer Piet speelde semi-klassiek en wilde muzikant worden, maar dat vond vader geen goed idee. Andere broers speelden Duitse marsen, Spaanse muziek, chansons, moderne jazz, dixie, opera en operette, en zus An hield van Doris Day. Peeters heeft alle muziek geabsorbeerd, maar is van de Beatlesgeneratie. Als hij naar een onbewoond eiland moet, neemt hij alleen platen van The Beatles mee. Maar van Breda tot New Orleans staat hij vooral bekend als jazzmuzikant.

 

 

Joep Peeters voor de Parade in Breda. foto Gemma van der Heyden

 

 

Jazzfestival

Tot 1996 was Joep Peeters samen met zijn vrouw intensief betrokken bij het jazzfestival Breda. Zij namen uiteindelijk driekwart van de organisatie voor hun rekening, inclusief ontwerp, onderhandelingen met de gemeente en het secretariaat. Ze zijn gestopt omdat het te gek werd. Nu doet hij nog speciale projecten en speelt hij vier dagen bij de solisten. Dat wel.

Waar zijn naam verder bij staat geschreven: het Joep Peeters trio, het Joep Peeters quartet, de JoJo swingband, de Polka Dots, Gumbo Gabbers, The Hot Cat Rythm Kings, Heebee JeeBee Jazz Band, de Original Victoria Band, het orkest van Lillian Boutté, David Livingstone Jazz Messengers, de Opjuiners en Andors jazzband. Ook is hij vijf keer naar New Orleans geweest en noemt dat dagen van ‘disney en dixie’.

Peeters staat met ongeveer veertig nummers bij Buma/Stemra ingeschreven, waarvan sommigen op een bestaande melodie. In huis staat negentien meter (jazz)muziek, allemaal lp’s gerubriceerd op alfabet. Van een aantal letters heeft hij gekeken hoeveel van de nummers hij uit het hoofd kan spelen en dat toen doorgerekend naar de rest van het alfabet. Hij kwam uit op een ruwe vijfduizend nummers. En dat is exclusief liedjes als lang zal hij leven, kinderliedjes en bekende nummers uit de hitlijsten.

Het is nu precies dertig jaar geleden dat Peeters het liedje ‘uit de weg want ik moet weer overgeven’ schreef ter gelegenheid van De Beyerd Bierweek. Hij ziet een link met Chet Baker die ook het beroemdst werd met het nummer 'My Funny Valentine' dat hij zingt. Want Peeters is in de eerste plaats pianist en rekent in witte en zwarte toetsen, ook op saxofoon. De muzikale alleskunner speelde in veel orkesten omdat er iemand uitging of stierf. Hij werd dan gevraagd dat instrument op te pakken. Zo leerde hij naast de toetsen ook vibrafoon, saxofoon, sousafoon en schuiftrombone spelen. Hij nam de sopraansax over van zijn buurman in het orkest en speelt (dus) ook altsax en tenorsax. Zijn vader wilde dat hij tegenmelodieën speelde, zoals de trombone. Want trompettisten zijn eigenwijs. Zelf heeft hij vooral moeite gehad met drummers, omdat er zo weinig zijn die het liedje kennen. Toen hij een nieuwe knie kreeg moest hij revalideren. Toen heeft hij een drumstel gekocht. En nu laat hij zien hoe het beter kan. Het ontbreekt naar zijn zin te vaak aan de juiste interpretatie.

 

Peeters tijdens Carnaval 2014. collectie Joep Peeters

 

Opvoeden

Via via kocht deze grote liefhebber van oude jazzmuziek tweeduizend arrangementen uit de jaren twintig tot en met de jaren vijftig. Veel Amerikaans, maar ook Europees. Voor samengestelde orkesten maakt hij daaruit regelmatig een selectie. Op Youtube is dan te bekijken hoe het ongeveer moet klinken. Het is een stukje opvoeden van de jonge generatie, spreekt de oud-docent. Zijn persoonlijke boodschap is terugkijken, je wortels kennen. Stel je voor dat je bij een klassieke student zegt ‘Bach? Nooit van gehoord.’ Dat kun je je niet voorstellen. Toch is Peeters blij dat er ook nieuwe dingen worden gemaakt. Maar hij ziet altijd de verbanden met vroeger. DJ Tiësto mixt bijvoorbeeld volgens het tararaBOEMtiejee principe. Eerst zachter en dan de grote ontploffing. ‘Dat heb jij in Breda geleerd denk ik dan.’

Een wens voor zijn eigen toekomst is het orgel leren bespelen, die pedalen leren bedienen. Duke Ellington werd ooit gevraagd naar het beste optreden. ‘Het volgende,’ antwoordde hij. Peeters sluit zich daarbij aan. Want nooit is iets compleet of goed genoeg. ‘Dat is voor mijn eeuwigdurend chagrijn. Van honderd optredens waren er misschien vijf succesvol. Het rendement is minimaal. Ik ben een raspessimist,’ besluit hij lachend.