HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

63ste Jaargang - februari 2014

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

 

Bert Bevers (samenstelling), Bloemlezing uit het werk van Frans Mink. Bergen op Zoom: Kleinood & Grootzeer 2013, 44 pp., ISBN 978-90-76644-68-4, pb., € 16,00.

 

www.kleinood-en-grootzeer.com

www.cubra.nl/poezie/fransmink/welcome.htm

www.alberthagenaars.nl/fotoalbum/fransmink...

www.deverborgenhoek.blogspot.nl/2011/09/frans-mink-50-01-11-329.html

 

©Brabant Cultureel – februari 2014

Bloemlezing uit het werk van Frans Mink

 

Een jaar geleden in februari overleed dichter en beeldend kunstenaar Frans Mink (1950-2013) alsnog aan de gevolgen van een herseninfarct dat hem in de zomer van 2011 trof. Ter gelegenheid van zijn niet bereikte 64e verjaardag bracht de actieve poëzie-uitgeverij Kleinood & Grootzeer een bloemlezing met een bondige keuze uit het oeuvre van Mink, samengesteld door Bert Bevers die tevens voor de inleiding zorgde.

 

door Albert Hagenaars

 

Frans Mink werd geboren in Rotterdam en verhuisde in zijn jeugd naar het stadje Tholen, maar bracht op een Tilburgs intermezzo na zijn hele arbeidzame bestaan door in Bergen op Zoom. Hij manifesteerde zich na een studie aan de kunstacademie in Breda eerst, eind 1972, als visueel artiest met een solotentoonstelling in de al lang verdwenen galerie ‘De Trap Op’ in het Bergse havenkwartier. Kort daarna verscheen zijn in eigen beheer gepubliceerde debuutbundel Opruiming nu, 1,99, te koop aangeboden voor datzelfde bedrag in guldens. Titel en prijs zijn kenmerkend voor de humoristische, niet zelden ironische aanpak die Mink zou blijven volgen. Iets later was hij medeoprichter van de landelijk opererende stichting Drukwerk in de Marge en de aanvankelijk regionaal gerichte poëzie-uitgeverij WEL.

 

 

Frans Mink (2005). foto Albert Hagenaars

 

 

Spelend

Als auteur liet Mink vijftien titels na, waarvan SpontaniTIJD alleen proza bevat, maar dan wel variërend van aforismen tot sprookjes en van moppen tot een ‘Grote Nietzschepuzzel’ ŕ la Mondriaan! Sommige titels zijn op zich al waard om geciteerd te worden. Wat bijvoorbeeld te denken van ‘..  -.-  ….  ---  ..-  …-  .-  -.  ..- ’, waarschijnlijk de eerste poëzietitel in morse, en van ‘(Mijn)˄(Bril) afzetten en een blind vertrouwen hebben in de toekomst’ of van ‘Het vierendelen van Balthazar Gerards / in 4 delen /’?

Hoewel hij zich de laatste jaren lyrischer ging opstellen en vaak meer woorden nodig had, liet Bevers zich bij zijn keuze leiden door de meest karakteristieke teksten en die dateren, direct of indirect, uit de eerste helft van Minks carričre. Terecht wijst de samensteller in zijn inleiding op de invloed van de tijdschriften Barbarber en Gard Sivik. Bovenal was Mink echter het prototype van de homo ludens, de spelende mens zoals die voorgestaan werd door met name de Cobrabeweging. Van enige drang naar heftige emotionele expressie of verbaal oproer was hij dan vreemd genoeg weer gespeend. Hoe ongecompliceerd hij zich ook wilde voordoen, een erfenis van zijn geboortestad wellicht, Mink droeg de nodige tegenstellingen in zich mee. Zoals zijn jeugdwerk al aantoont, was hij veeleer een geestverwant van dichters als Cees Buddingh’, Gerard Brands en K. Schippers dan een navolger. Zijn teksten lijken te worden aangeblazen door een mateloze verwondering om de schijnbaar aller-gewoonste zaken en gebeurtenissen en zeker ook door humor, variërend van milde ironie tot hilarische momenten. Met zijn vele optredens had hij in dat opzicht steevast succes.

 

Wendingen

Ook is er vaak een filosofische verdieping. Behalve op woordgrappen was hij tuk op tegenstrijdigheden, bizarre wendingen in de dagelijkse realiteit en de al dan niet magische vervreemding die daar het gevolg van kan zijn, in even grote mate als waarin hij wars was van gewichtigdoenerij, prietpraat en elke vorm van elitarisme.

In dezelfde lijn ligt ook zijn credo als uitgever: ‘Gedichtenbundels moet je verkopen als warme broodjes.’ Hierin betoonde hij zich de nuchtere zoon van een middenstander, van een slager in dit geval.

 

Collagetechniek

Zijn ongedurigheid en zijn behoefte aan het verbinden van ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebbende elementen uit de dagelijkse werkelijkheid deden hem als kunstenaar onder meer naar de collagetechniek grijpen, en als auteur naar de ready made. Zijn teksten kennen mede daarom vaak totaal verschillende lettertypes in een en hetzelfde gedicht, om over het gebruik van leestekens maar te zwijgen. Ook van een kleur of twee, drie extra was hij niet vies. De zegging is meestal parlandistisch. Niet toevallig kunnen ze met evenveel recht als proza worden benoemd. Eén voorbeeld van zijn werkwijze:

 

TOPPUNT VAN COLLAGE

/gedicht om geld mee te verdienen/

 

Een collage maken

van dubbeltjes & kwartjes,

deze inlijsten & verkopen.

 

De ontvangen briefjes

van tien en vijfentwintig

verwerken

in een volgende collage.

 

Deze collage / ook / verkopen

& de ontvangen briefjes

van honderd

verwerken

in de volgende collage.

 

Deze collage / natuurlijk ook / verkopen

& de ontvangen briefjes

van duizend...

 

            Nog los van een soms door hem nagestreefde alternatieve spelling worden nogal wat van zijn teksten ontsierd door taal- en typefouten. Dat zal mede zijn veroorzaakt door diezelfde onrust in combinatie met zijn maling aan voorschriften die dan ook weer zijn interesse in Dada verklaart. Hij vroeg bijvoorbeeld aandacht voor de activiteiten van Kurt Schwitters in Drachten.

 

 

Frans Mink, foto Frans de Looij, 1974

 

 

Deuken

Bevers beperkte zich tot slechts 35 gedichten. De een zal enkele bepalende verzen missen, de ander concluderen dat sommige bijdragen beter achterwege waren gebleven, zoals hier en daar een pastiche. Dat houd je nu eenmaal bij elke selectie. Feit is dat de keuze een corpus heeft opgeleverd dat in elk geval in onze provincie door niemand anders dan Frans Mink gerealiseerd had kunnen worden.

Laat Minks gemiddelde poëtische slagkracht niet al te veel deuken in de perceptie kunnen slaan, in zijn eentje introduceerde hij hier toch maar mooi de principes van uiteenlopende richtingen en stromingen als bovengenoemde, wat zijn activiteiten ook historisch van belang maakt. Minks meest intelligente (maar tegelijk argeloos overkomende) beelden en zinnen en hun immer frisse, prikkelende perspectief staan garant voor meer dan een handvol voetnoten in de overzichten van de toekomst. Zij vormen het legaat van wie hij ten volle heeft willen en kunnen zijn.