Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

62ste Jaargang - oktober 2013

Regisseur Peter Pluymaekers. foto Gemma Kessels

¶ Theatergroep ZEP met Feeks. Bewerking en regie: Peter Pluymaekers. Vertaling: Bert Voeten e.a. Raps en tekstbijdragen: Pascal Griffioen. DJ: DNS. Choreografie: Carolien Kanters. Spelers: Joy Wielkens, Gustav Borreman, Anke van ’t Hof, Stacyian Jackson, Steef Hupkes, Dionisio Matias.

Voorstellingen onder meer in Parktheater Eindhoven (21-10), Groene Engel Oss (7-11), Cultureel Centrum Zundert (8-11), Jan van Besouw Goirle (19-11).

www.zep.nu

©Brabant Cultureel / Brabant Literair – oktober 2013

Oude liefde voor jongeren van nu

De Amsterdamse theatergroep ZEP sluit al jaren klassiekers van William Shakespeare in de armen. De nieuwste is Feeks, een wederom vooral voor jongeren afgeleide productie van Shakespeare’s De Getemde Feeks. De komende maanden ook mee te beleven in Noord-Brabant.

door Rinus van der Heijden

Petruchio, Bianca, Signora Baptista, Katharina, Hortensio en Gremio. Ze zijn er allemaal in Feeks, maar wel in heel andere gedaanten dan in de klassieke De Getemde Feeks van William Shakespeare. Bij ZEP waren ze door een wereld van rap, scratch en hiphop, felgekleurde kleding en eigentijdse teksten. De Amsterdamse theatergroep is er zich mee gaan bemoeien en dan vervalt nagenoeg elk klassiek element. Om er eigentijdse bestanddelen voor in de plaats te zetten.

De spelers op de scene. Dennis Bruyn (dj DNS, muziek), Anke van 't Hof (Signora Baptista), Steef Hupkes (Hortensio), Dionisio Matias (Gremio), Stacyian Jackson (Bianca), Gustav Borreman (Petruchio) en Joy Wielkens (Katharina). foto Gemma Kessels

Niet verwonderlijk, want zo is de werkwijze van ZEP. Oprichter, regisseur, artistiek- en zakelijk leider Peter Pluymaekers plaatst met Feeks liefde, machtsverhoudingen en vrijgevochtenheid in de wereld van nu. Toegespitst op de beleving van jongeren vanaf 14 jaar, maar evengoed geschikt voor volwassenen. De geboren Maastrichtenaar Pluymaekers is er duidelijk in: ‘Wij proberen jongeren uit het vmbo-onderwijs enthousiast te maken voor theater. Maar tevens willen we dat het gros van de bevolking net zo gemakkelijk naar het theater gaat als naar de film.’

Suf

‘Dat wij ons vooral richten op vmbo-leerlingen heeft alles te maken met het feit dat wij het vooroordeel dat toneel suf is, willen ontkrachten. Wij zetten de Shakespeareteksten op een beat. In de tijd van Shakespeare gebeurde dat ook zo , maar toen met tamboerijnen. Het temmen van de feeks is prachtig geschreven en op rijm gezet. Tien lettergrepen per regel. Dat is weer handig voor de beat: bij ons gaat het om spoken word en rap, waarbij een dj scratcht, allemaal heel erg van nu. En om de puntjes op de i te zetten, hebben we choreografe Carolien Kanters ingehuurd. Zij is er voor de beweging, ik voor het spel,’ legt Peter Pluymaekers uit.

Scene uit de Feeks van ZEP. Anke van 't Hof als Signora Baptista, Steef Hupkens als Hortensio en Dionisio Matias als Gremio. foto Gemma Kessels

Feeks is het vijfde Shakespeareproject van ZEP. ‘Ik ben een liefhebber van deze schrijver,’ verklaart Peter Pluymaekers. ‘Er zitten zoveel rijkdom en thema’s in zijn werk. Ik bewonder bovendien de manier waarop hij daarmee omgaat. Wij deden ook een lost-boys-project over jongeren die uit Zuid-Soedan naar Kenia lopen. Maar een voorstelling als Feeks doen we eenmaal per jaar. Voor scholen wordt die gecombineerd met Engelse les. Het lost-boys-stuk is veel idealistischer.’

Maar is Shakespeare niet te moeilijk voor jongeren? ‘Shakespeare werkt niet tegen ons. Dit project gaat naar vierentwintig scholen, dat kunnen we nauwelijks aan. Het gaat alleen al om vijftien dramadocenten die naar al die scholen moeten. Het organiseren van dit soort projecten is net zoveel werk als het maken van de productie. Maar het geeft volop voldoening, omdat de jongeren zonder uitzondering enthousiast zijn. We nemen er vooroordelen mee weg. We halen ze naar het theater, nooit naar school.’

Toegankelijk

School en theater, een mens zou er van in de war raken. Peter Pluymaekers verschaft duidelijkheid. ‘We proberen tijdens middagen, voorafgaande aan de voorstelling in de theaters, op scholen de jongeren enthousiast te krijgen. Dat gebeurt door workshops. Maar lesbrieven en nagesprekken maken een voorstelling ook toegankelijker. ’s Avonds in het theater valt alles op zijn plaats.’

Feeks is een bewerking van het klassieke De Getemde Feeks. Het stuk speelt zich af in 1592 en gaat over het temmen van een vrouw. ‘Het sociale patroon toen was dat de man de baas was in huis. Nú gaan we kijken hoe twee mensen zich aan elkaar kunnen verbinden. Het stuk gaat over twee zussen, Kate en Bianca. Kate is niet op haar mondje gevallen, zij is de feeks. De vader van de meisjes besluit dat de jongere Bianca niet mag trouwen, voordat Kate aan de man is. Twee aanbidders van Bianca besluiten een huwelijkskandidaat voor Kate te vinden.’

Scene uit de Feeks met Steef Hupkens (Hortensio), Stacyian Jackson (Bianca) en Dionisio Matias (Gremio). foto Gemma Kessels

‘Die man wordt Petruchio, die in eerste instantie uit is op een goede match. Als Kate en Petruchio elkaar ontmoeten vinden ze elkaar aantrekkelijk. In het vervolg van het stuk wordt het een voortdurend aantrekken en afstoten, maar uiteindelijk komen ze bij elkaar. Bianca is aanvankelijk thuis onhandelbaar, omdat ze niet in het patroon van de dochter van haar flirterige moeder wil passen. Tenslotte gaat ze met een van haar aanbidders mee, ze laat niet over zich heen lopen, ze wordt zelf ook feeks, waardoor in feite ook een man wordt getemd,’ lacht Peter Pluymaekers.

Feeks, dat op 26 september in Amsterdam in première is gegaan en nu op tournee is, kent zo’n vijftig voorstellingen, waarvan vierentwintig voor scholieren, gekoppeld aan ZEP’s educatieproject ’s middags.

Actueel

Waarom zouden jongeren warm lopen voor een stuk uit 1592, ook al is het op een moderne manier bewerkt? Pluymaekers: ‘Feeks legt een actueel thema bloot. Het gaat over liefde, machtsverhoudingen en vrijgevochten zijn. Dat spreekt jongeren aan. In 1998 begon ZEP met Trainspotting over randgroepjongeren. Daarna volgde Wild Grrrl, een stuk over twee meiden die buiten de middelmatigheid vallen. Vanaf 2006 brengen we moderner repertoire naar oudere teksten. En die dringen evenzeer door bij jongeren als die eerste stukken.’

Werkbespreking met Raymi Sambo (ondersteuning), Peter Pluymaekers (bewerking en regie) en Carolien Kanters (choreografie). foto Gemma Kessels

Heeft de financiële crisis ook nog invloed op de mogelijkheid jongeren naar het theater te krijgen? ‘Theaters zeggen tegenwoordig: je mag komen als je je eigen publiek meebrengt. Met andere woorden: wij huren de zaal en krijgen dus geen uitkoopsom meer zoals vroeger.’ Waarop de logische vraag rijst of ZEP dit allemaal financieel kan trekken. ‘We hebben nu een zwart gat van tachtig mille,’ besluit Peter Pluymaekers. Feeks moet dit gat zo ver mogelijk dichten. En volgend jaar moet het volgende project, Othello, daar ook aan meehelpen.