Brabant Cultureel • Brabant Literair
Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur
62ste Jaargang - oktober 2013
| HOME BC / BL | Contact / Reageren | Archief Brabant Cultureel | Archief Brabant Literair |
¶ Paul Bogaers, een jongensdroom. Tilburg: teleXpress 2013, 72 pp., ISBN 978-90-76937-42-7, pb., € 7,50.
©Brabant Cultureel / Brabant Literair – oktober 2013
Een jongensdroom van Paul Bogaers
De Tilburgse kermis is een veel beschreven en gefotografeerd fenomeen. Opnieuw verscheen een fotoboek. Puur, zonder tekst. Het boek is een product van twee fotografen. Paul Bogaers maakte de foto’s, Ernest Potters treedt op als uitgever.
door Joep Eijkens
Fotoboeken over de kermis bestaan er niet zo bijster veel, zeker als je het vergelijkt met al die boeken die over het circus verschenen zijn. Wat dat betreft doet de Tilburgse kermis het nog niet zo slecht. Ik denk daarbij aan twee titels. Hoog-gaat-ie met foto’s van Ernest Potters en teksten van Paul Spapens en Lauran Wijffels verscheen in 1993. Van vijftien jaar later dateert Tilburgse kermis 1950-2000, samengesteld door fotograaf Jeroen van Eijndhoven en opnieuw Lauran Wijffels, die meer kermisboeken op zijn naam heeft staan.
Gaat het bij die laatste titel over een keuze uit de talloze foto’s die Persbureau Van Eijndhoven gedurende een halve eeuw gemaakt heeft op de Tilburgse kermis, het eerste boek heeft een ander karakter. In woord en beeld wordt verteld hoe de kermis dagenlang de stad Tilburg een ander gezicht geeft. Dat verhaal wordt chronologisch verteld, van de opbouw tot en met de afbraak.
Foto uit Paul Bogaers, een jongensdroom.
Bij de kermisopbouw draait het niet alleen om spierkracht, maar ook om stophout. Zo worden de blokken, plankjes en andere stukken hout genoemd waarmee alle kermisattracties, zelfs de allergrootste, waterpas worden gezet.
Jongen gevraagd
Stophout komen we ook tegen op de eerste bladzijden van een jongensdroom, een mooi fotoboekje van Paul Bogaers. De door Ernest Potters gerunde uitgeverij teleXpress bracht het tijdens de afgelopen Tilburgse kermis op de markt. Het hoort tot de categorie fotoboeken – volgens mij de puurste en vaak interessantste categorie – waarin tekst (nagenoeg) ontbreekt. Afgezien van het colofon staan de enige woorden die we in het boekje tegenkomen op een gefotografeerde tekst: ‘Jongen gevraagd om mee te reizen.’
De betreffende oproep, voor een raam van een kassa opgehangen, is bedoeld om kermispersoneel te werven. Voor Bogaers lijkt het een dankbaar vertrekpunt voor een verhaal over de kermis als de ontmoetingsplaats van stoere kermisjongens en mooie meiden, over kijken en bekeken worden, over verlangens en dromen.
Foto uit Paul Bogaers, een jongensdroom.
Om zijn beeldverhaal te kunnen vertellen is de Tilburgse kunstenaar op zoek gegaan in zijn archief, preciezer gezegd: in de afdeling kermisfoto’s die hij tussen 2005 en 2012 geschoten heeft op de Tilburgse kermis. Voor dit specifieke doel selecteerde hij vooral foto’s van meisjes en vrouwen, en dan niet alleen levende personen maar ook zoals ze staan afgebeeld op kermisattracties, in wilde kleuren, in verleidelijk bedoelde poses, soms technisch perfect, soms aandoenlijk knullig. Bogaers is erin geslaagd een speelse en aanstekelijke mix te maken van al die verschillende elementen, van stophout en inpakdeken tot meisjesbeen en decolleté.
Foto uit Paul Bogaers, een jongensdroom.
Formaat
Het 72 bladzijden tellende boekje heeft een formaat van ongeveer tien bij vijftien centimeter. Is dat niet wat klein voor een fotoboek? Op de eerste plaats zou ik zeggen: er worden teveel te grote fotoboeken gemaakt. Een klein formaat kan bovendien ook zo werken dat het de kijker als het ware sterker het onderwerp in trekt. Maar een groter formaat zou denk ik voor een jongensdroom niet hebben misstaan. De luxe om zoiets uit te proberen ontbreekt echter in deze barre tijden. En misschien zit de charme van dit boekje mede in een formaat en uitvoering die het voor iedereen betaalbaar maken. De oplage van 1500 exemplaren lijkt mij overigens aan de hoge kant, maar hopelijk vergis ik me daarin. Wat mij betreft is dit het aardigste fotoboek dat ooit over de Tilburgse kermis verschenen is.
Foto uit Paul Bogaers, een jongensdroom.
Foto uit Paul Bogaers, een jongensdroom.