CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld - 77

Elke week een aflevering

Hij is niet hier

In de vorige aflevering (afl. 76 - Ave, Maris Stella) was een afbeelding te zien uit de 1000-serie van Kunst Adelt. Nu is een prentje aan de beurt uit dezelfde serie en van dezelfde kunstenaar, Fra Angelico. Het jaar van publicatie staat niet vermeld.

Het onderschrift bij de afbeelding luidt in vertaling:"Hij is niet hier, hij is immers opgestaan, zoals hij gezegd heeft." ( Mt 28,6. Nieuwe bijbelvertaling, 2004)

In de boogvormige afkadering heeft Fra Angelico de hoofdpersonen allen een plaats gegeven die recht doet aan hun rol in het verhaal over de verrijzenis van de Heer.

Op de centrale plaats bovenaan zien we de verrezen Heer zwevend op een wolkachtige nevel. Links vooraan zien we moeder Maria. Op de geopende sarcofaag zit een engel - redelijk ontspannen zou ik zeggen - en die spreekt de vrouwen rechts belerend toe. Hij is degene die de tekst uit het onderschrift uitspreekt. In de kerkelijke traditie is deze engel de aartsengel Gabriël. Alle vier de evangelisten beschrijven de afgebeelde gebeurtenis, maar ze zijn niet eenstemmig in hun verslagen. Zij zijn het b.v. niet met elkaar eens als het gaat om welke vrouwen ’s morgens als eersten bij het lege graf kwamen.

Bij Marcus (16:1) lees ik: "Toen de sabbat voorbij was, kochten Maria uit Magdala en Maria de moeder van Jacobus en Salome geurige olie om hem te balsemen."

Bij Lucas ( 24: 10) staat: " De vrouwen die het graf bezochten, waren Maria uit Magdala,Johanna, Maria de moeder van Jacobus, en nog enkele andere vrouwen die hen vergezelden."

Fra Angelico overdrijft dus niet als hij liefst vijf vrouwen afbeeldt in dit tafereel.

Volgens Hall’s Iconografisch Handboek ( Leiden, 2003) kan de graftombe in dit soort afbeeldingen de vorm hebben van een graf dat in de rotsen is uitgehouwen, maar het is ook vaak een stenen lijkkist, een sarcofaag, waarvan de deksel is verwijderd. Dat is hier duidelijk het geval.

Verder kan men volgens Hall Maria uit Magdala meestal herkennen aan haar lange haar en soms aan een kruik met olie. Helaas is genoemde Maria niet te identificeren op deze gronden. Ik heb het vermoeden dat de vrouw in het midden Maria uit Magdala is. Zij staat het dichtste bij het graf en zij toont de meeste emotie. Meestal dragen – volgens dezelfde bron - enkele vrouwen in een verrijzenisafbeelding een kruik mirre en dat is ook hier het geval. Twee vrouwen rechts hebben namelijk in hun linkerhand een kruikje dat wordt afgedekt met een spitsvormige deksel. Zulke vrouwen worden in de iconografie myrrhophores genoemd, mirredraagsters. In Wikipedia staat de volgende omschrijving voor mirre: "Mirre (myrrhe) is een gomhars, net als olibanum. Het wordt gewonnen uit verschillende Commiphora soorten, onder andere C. momol, C. myrrha en C. abbyssina. De ruwe hars wordt bewerkt door middel van stoomdestillatie: het eindresultaat is een dikke lichtgele olie met een warme, kruidige, zoetige en enigszins rokerige geur."

Hoewel dit prentje geen rechtstreeks verband heeft met Tilburg of met Brabant in het algemeen, zoals men toch enigszins gewend is van deze reeks, is het thema voor onze lezers ongetwijfeld vertrouwd genoeg om er aandacht aan te besteden. Bovendien stijgt de kwaliteit van de afbeelding uit boven het gemiddelde van devotieprentjes, zodat opname in deze serie beschouwingen zeker verantwoord is.

 

Bronnen zijn in de tekst genoemd.

30-3-2008