CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld - 75

Elke week een aflevering

 

De H. Christoffel

Vandaag het voorlopig laatste prentje van tekenaar en kunstenaar Roothciv. ( zie ook afl. 73 en 74) .

Op dit prentje zien we de H. Christoffel die ook wel Christofoor genoemd wordt. Of hij echt geleefd heeft wordt zeer betwijfeld. De kerk heeft hem daarom in 1969 van de lijst van heiligen afgevoerd.

Het verhaal dat bij afbeelding 1 hoort is tamelijk bekend. Het is afkomstig uit de Legenda aurea, een verzameling godvruchtige verhalen en legenden die rond 1260 bijeengebracht werden door de Italiaanse Dominicaan Jacobus de Voragine.

Christoffel was een reusachtige, sterke kerel die alleen in dienst wil zijn bij de sterkste man van het land. Hij diende een koning, maar ontdekte dat deze bang was voor de duivel. Christoffel verliet hem en trad in dienst bij de duivel. Maar deze begon te beven toen hij een kruis zag en dus ging Christoffel verder zoeken. Hij ontmoette een kluizenaar- monnik bij een rivier die hem ertoe bracht armen en zwakken te helpen door hen over de rivier te dragen. Op een nacht meldde zich een kind dat graag naar de overkant gedragen wilde worden. Bij elke stap werd het kind zwaarder en zwaarder. Toen Christoffel dreigde te bezwijken, maakte het kind zich bekend als Christus. Het zei: " Je hebt met mij de zonde van de hele wereld op je schouders gedragen. Je moet zo meteen je staf in de grond steken en je zult rijk beloond worden."

Christoffel deed dit en de volgende dag stond er bij zijn hut een bloeiende palmboom die rijke vrucht droeg.

Gedurende zijn officiële bestaan werd Christoffel door de kerk beschouwd als de patroon van de reizigers. In katholieke kringen was ( en is misschien nog) Christoffel populair bij vooral gemotoriseerde weggebruikers. Vaak hadden die een medaille in of op hun voertuig waarop de heilige stond afgebeeld met het Christuskind op zijn schouder. ( afb. 2) In menige katholieke stad had tot laat in de 20e eeuw jaarlijks een autozegening plaats waarbij de voorspraak van Christoffel werd ingeroepen. Meestal was de pastoor van de kerk met deze ceremonie belast. In Tilburg gebeurde dat bij verscheidene kerken. De bekendste plaats was wel bij de kerk van de Heuvel.

In het boek Katholiek Tilburg in beeld van Ronald Peeters en Ed Schilders uit 1990 zijn op blz 182 en 183 interessante bijzonderheden en beelden over deze traditie te vinden.

Ook in 2008 is Christoffel voor veel mensen nog belangrijk. In Tilburg is er een katholieke basischool die naar hem genoemd is, er is een EHBO-vereniging die zijn naam draagt en een automobielclub Sint Christoffel. Het is zelfs zo dat toenemende behoefte aan rituelen en groeiende belangstelling voor spiritualiteit er op enkele plaatsen in ons land toe geleid hebben, dat de autozegening weer ingevoerd is. Dat is b.v. het geval in Oegstgeest waar men in 2004 zo’n zegening weer introduceerde.

In de Brabantse plaatsen Hoeven en Elsendorp is de traditionele zegening zelfs nooit afgeschaft.

Christoffel blijkt dus in de hoofden van veel mensen toch echt te bestaan, ook al heerst daarover in de kerk grote twijfel. Op Internet ( zie bronnen) is overigens te lezen dat Christoffel wèl echt bestaan heeft, al zijn er veel verzonnen verhalen over hem in omloop. Hij zou geleefd hebben rond 250 in Lycië, in het huidige Turkije. Hij is daar de marteldood gestorven en zijn feestdag is 24 juli.

Ten slotte nog even aandacht voor Roothciv, de Bredase kunstenaar en tekenleraar die we in de laatste drie afleveringen naar voren hebben gehaald. ( afb. 3)

Biografische bijzonderheden over hem zijn nauwelijks te vinden. Meestal wordt vermeld dat hij een Bredase kunstenaar is, maar hij schijnt ook actief te zijn geweest in Tilburg.

Hij is heel productief geweest. Hij illustreerde (jeugd-)boeken, maakte lino- en houtsnedes en was ook actief als schilder. Voor veel boeken ontwierp hij de omslagtekening. Enkele boeken-(series) waaraan hij heeft meegewerkt: Toen moeder ziek was en Door de jaargetijden van To Hölscher, ettelijke delen uit de serie Oud-Goud van P.de Zeeuw J. Gzn ( o.a. Alleen op de wereld, Alice in Wonderland ) , De lotgevallen van Peter Simpel ( De Zeeroversomnibus) en nog tientallen meer.

En …. blijkbaar was hij ook veelgevraagd voor het maken van devotieprentjes en daar ging het ons vooral om.

Bronnen: Katholiek Tilburg in woord en beeld ( 1990)

Website: http://www.rorate.com/catkids/scripts/index.php?id=187