CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld - 51

Elke week een aflevering

De heilige Joseph - met kartelrand

 

Dit prentje is niet precies te dateren, want nergens is een jaartal of datum vermeld. Toch denk ik dat het stamt uit de "kartelranddecennia" van de twintigste eeuw, dus uit de periode tussen ruwweg 1900-1930. Dat is ook de periode van het Rijke Roomse Leven.

 

De figuur van de H. Joseph is in deze serie al eerder aan bod gekomen n.l. in aflevering 4 ( 9 april 2006) waar we het hadden over het huwelijk van Joseph met Maria. Wat ik een beetje lastig vind, is de spelling van zijn naam. Op dit prentje heet hij Joseph, dus met een s en met ph, terwijl hij in Nederlandse naslagwerken te vinden is bij Jozef.

In Hall’s Iconografisch Handboek ( Leiden 2003) lees ik over Jozef : "Op gezag van bepaalde apocriefe beschrijvingen van zijn leven was het lange tijd gebruikelijk Jozef af te beelden als een oude man met een witte baard."

Verder lees ik in het genoemde boek dat er na de Contrareformatie een verandering kwam. Men ging Jozef als een jongere maar volwassen man afbeelden. Als attributen heeft hij een bloeiende stok bij zich waar lelies aan groeien en hij leidt vaak het Jezuskind aan de hand of hij draagt het op de arm.

 

Die bloeiende stok is al aan de orde geweest in de bovengenoemde aflevering, maar ik wil er vandaag nog iets aan toevoegen, ook op gezag van James Hall. Op het Concilie van Trente ( 16e eeuw) werd de bloeiende stok van Jozef "goedgekeurd " als het symbool van de ongereptheid van de Maagd Maria , omdat hij ( de stok dus) “zonder bevruchting in bloei was geraakt". Het verhaal is ontleend aan het oudtestamentische verhaal over Aärons stok.

 

Alles bij elkaar is er erg weinig bekend over Jozef. Over zijn rol als voedstervader van Jezus zijn vooral veel legenden en andere speculatieve verhalen te vinden.

 

Toch sprak en spreekt hij blijkbaar tot de verbeelding want hij werd en wordt op talloze plaatsen vereerd.

 

Op de website van het Meertens Instituut , onderdeel bedevaartplaatsen, vind je alleen voor Nederland al 123 plaatsen. De bekendste is wel Smakt in de gemeente Venray ( Limburg). Daar wordt Jozef al vanaf 1699 speciaal vereerd. Nog steeds bezoeken veel pelgrims de kapel van St. Jozef van Smakt. Vooral op zijn feestdag ( 19 maart) is het er erg druk.

Volgens de genoemde site kwamen er in het hele jaar 1993 nog 20.000 bezoekers naar St. Jozef van Smakt.

 

Ten slotte nog dit : onder de gedrukte tekst van het prentje staat handgeschreven: Dina bid s.v.pl. voor Zr Ma Henriėtte.

Het is mij niet bekend wie Dina was of Zr Henriėtte, maar de persoonlijke oproep uit het verleden spreekt mij als beschouwer meer aan dan de hele tekst die erboven staat.