Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld - 48

Elke week een aflevering

Christus rondt zijn werk op aarde af

De afbeelding bestaat uit drie afzonderlijke prentjes. Ik heb ze tot een geheel samengevoegd, omdat ik ze zo goed bij elkaar vind passen. Een beetje badinerend zou je het een drietrapsraket kunnen noemen.

Devotieprentjes hebben als belangrijke reden van bestaan dat ze moeilijke theologische vraagstukken concreet verbeelden, zodat vrome gelovigen zonder diepgaande studie toch kunnen begrijpen wat de Kerk leert.

In de prentjes zien we de verrijzenis, de hemelvaart en de kroning van Christus.

Dit zijn onderwerpen waar bibliotheken vol over zijn gepubliceerd, waar theologen met elkaar over hebben gepolemiseerd en waar nog steeds over gediscussieerd wordt, maar de kunstenaars die de prentjes maakten, brengen de zaken terug tot een overzichtelijk geheel.

In het eerste prentje zien we in de verte de berg Golgotha met drie kruisen door de ingang van het graf heen, de uit zijn graf omhoog rijzende Jezus met een kruis in zijn linkerhand. Aan dat kruis wappert een witte vlag met een rood kruis erop. Het is een raadsel waar dat kruis met de vlag vandaan komt en wat het te betekenen heeft. We zien verschrikt wakker wordende Romeinse soldaten op de voorgrond. Christus steekt zegevierend zijn rechterarm op.

Hij ziet er blakend uit en lijkt niks geleden te hebben van zijn verblijf in het dodenrijk. Zijn kleding bestaat uit een lijkwade die hij bij het verrijzen losjes om zijn lichaam gedrapeerd heeft.

Het tweede prentje toont ons het afscheid van Jezus van deze wereld en vooral natuurlijk van zijn moeder en zijn discipelen. Hij keert terug naar zijn vader in de hemel. Volgens de bijbel ( Lucas, Handelingen) gebeurde dit op de veertigste dag na zijn verrijzenis (of opstanding). De hele activiteit staat bekend als de Hemelvaart. We kunnen zien dat Jezus in gedachten al van de aarde los is en ook lichamelijk is het contact met de aarde al verbroken. Waarschijnlijk wordt het nog een lange tocht. Lucas beschrijft de gebeurtenis als volgt:

Hij antwoordde: ‘Het is niet jullie zaak om te weten wat de Vader in zijn macht heeft vastgesteld over de tijd en het ogenblik waarop deze gebeurtenissen zullen plaatsvinden. [8] Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde.’
     [9] Toen hij dit gezegd had, werd hij voor hun ogen omhooggeheven en opgenomen in een wolk, zodat ze hem niet meer zagen. [10] Terwijl hij zo van hen wegging en zij nog steeds naar de hemel staarden, stonden er opeens twee mannen in witte gewaden bij hen. [11] Ze zeiden: ‘Galileeërs, wat staan jullie naar de hemel te kijken? Jezus, die uit jullie midden in de hemel is opgenomen, zal op dezelfde wijze terugkomen als jullie hem naar de hemel hebben zien gaan.’

(Nieuwe Bijbelvertaling, 2004)

Op het derde prentje is te zien dat de tocht geslaagd is. Jezus is veilig aangekomen en wordt gekroond. Het feest van Christus Koning van het Heelal (Domini Nostri Iesu Christi Universorum Regis in het Latijn) is een hoogfeest binnen de Katholieke Kerk dat eind november gevierd wordt, op de 34e en laatste zondag van het liturgisch jaar. ( Bron: Wikipedia)

Kortom: een groot deel van de heilsleer van de katholieke kerk wordt hier in drie eenvoudige prentjes weergegeven. En de H.Geest is nog niet eens in beeld geweest. Een knappe prestatie van de Italiaanse prentjesmakers.

De prentjes komen uit hetzelfde atelier zo te zien en hebben - zoals veel devotieprentjes - een kitscherig karakter. Wat mij betreft is dat geen diskwalificatie.