CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld

Elke week op zondag een nieuwe aflevering

Stella Maris

Deze week een prentje met een beeld dat veel lezers vertrouwd zal voorkomen: Het is een vrouw die met gevouwen handen devoot naar omhoog kijkt, terwijl ze op zacht kabbelend water staat alsof het de normaalste zaak van de wereld is. De stralenkrans om haar hoofd - met centraal een oplichtend sterretje - geeft aan dat we hier te maken hebben met een heilige. Haar naam staat als een lichtreclame om haar hoofd: Stella Maris, Sterre der Zee. Het is dus Maria, de moeder van Jezus die hier wordt afgebeeld. De tekenaar plaatst haar in een situatie die doet denken aan het bijbelse verhaal over haar zoon die ook over het water kon lopen. Het geheimzinnige licht op de achtergrond – een soort poollicht- benadrukt het wonderlijke en verhevene.

Einde verhaal zou je zeggen. Lezers met een katholieke achtergrond weten immers dat Maria inderdaad de Sterre der Zee is, die wordt bezongen in gevoelige Marialiedjes waarbij je flink kunt uithalen en vol overtuiging galmen, zoals b.v :

 

"O reinste der scheps'len, O moeder en Maagd,
Gij, die in uw armen het Jezuskind draagt
Maria, aanhoor onze vurige bee
Geleid ons door 't leven, o Sterre der zee
O Sterre der zee, o Sterre der zee
Geleid ons door 't leven, o Sterre der zee .

Refrein:
O, Sterre der Zee, o Sterre der Zee, Geleid ons door het leven, o Sterre der Zee.´

Geen verdere uitleg nodig dus ? Maar wat betekent die eretitel en waar komt hij vandaan? Hall’s Iconografisch Handboek stelt vast dat Stella Maris de Latijnse vorm is van Maria’s Hebreeuwse naam Mirjam. Dat blijkt bij verder zoeken toch wat ingewikkelder te liggen. Als ik de informatie uit diverse bronnen combineer, kom ik tot de volgende verklaring:

Rond 390 vertaalt de H. Hiëronymus niet alleen de bijbel in het Latijn, maar hij schrijft ook een boek over de betekenis van bijbelse namen. ( ‘Liber interpretationis Hebraicorum nominum’.)

Daarbij vertaalt hij de naam Mirjam als volgt: Het eerste deel, Mir, betekent druppel, in het Latijn Stilla. Het tweede deel, jam, betekent van de zee, in het Latijn wordt dat Maris. Hij kreeg dan Stilla Maris, druppel van de zee. Aangenomen wordt dat bij het overschrijven van de tekst door anderen het woord Stilla is gelezen als Stella, zodat de volledige naam werd Stella Maris., Ster van de Zee.

Een bijzonder succesvolle overschrijffout, want de eretitel Sterre der Zee was in de kerk al spoedig niet meer weg te denken. De H. Isidorus van Sevilla ( rond 600) gebruikt "stella maris" als een vaststaande eretitel met de betekenis van "illuminatrix", zij die licht geeft in duistere omstandigheden", een activiteit die op het prentje treffend in beeld gebracht is.

En vanaf de 9e eeuw is Ave Maris Stella een zeer populaire liturgische hymne , ook al is de oorsprong onbekend. Ze wordt nog steeds gezongen in de Vespers op feestdagen van Maria.

En de populariteit van de Sterre der Zee houdt nog steeds stand, wat je o.a. kunt zien in de basiliek van O.L.V. Sterre der Zee in Maastricht, waar haar beeld elke dag verlicht wordt door honderden kaarsjes die bezoekers daar opsteken.

 

Bronnen: Hall’s Iconografisch Handboek – Leiden 2003

Websites: http://www.dick.wursten.be/aveteksten.htm , Wikipedia , website van bisdom Roermond