CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld

Elke week op zondag een nieuwe aflevering

 

Antonius van Padua

 

Antonius van Padua is een van de populairste heiligen in onze provincie. Zelfs mensen die niks - meer- met de r.k. kerk te maken hebben, lijken de neiging te hebben hem aan te roepen als ze iets kwijt zijn: "Antonius, munne goeie vrind, maak toch da’k m’n (autosleutels, pantoffels, portemonnee, paspoort …..) vind". Antonius maakt blijkbaar geen onderscheid bij zijn opsporingshulp.

 

Ons prentje is uitgegeven in 1931 door een organisatie - de Kruisvaarders van St. Jan - die bekend was door een jongensinternaat in Rijswijk. Op het prentje staat Antonius afgebeeld met het Jezuskind tegen hem aangeleund. Jezus staat op een boek, waarschijnlijk het evangelieboek. Het is een tafereeltje dat gebaseerd is op een legende waarin verteld wordt dat de heilige een verschijning kreeg van het kind Jezus. Het is een geliefd onderwerp in de kunst. In de loop van de eeuwen is het Kind Jezus steeds groter afgebeeld op allerlei schilderijen en prentjes Aanvankelijk was het een baby, maar die groeide uit tot een al wat grotere jongen. ( Zie afb. 3 ) Verder vallen de lelies op.

 

Antonius leefde van 1195 tot 1231 en is dus maar 36 jaar geworden. In dat korte leven is veel gebeurd. Geboren in Lissabon uit een voorname familie als Fernando Martin de Bulhom ( of Bulhões) , ging hij op 15-jarige leeftijd naar het Augustijnerklooster in Coïmbra. Later voegde hij zich bij de Minderbroeders van Franciscus. Het habijt dat hij op de afbeelding draagt is van die orde.

 

Hij staat bekend om zijn overtuigende preken. Zijn toehoorders waren altijd erg onder de indruk. Net als zijn grote voorbeeld en tijdgenoot Franciscus aarzelde hij niet om ook te preken voor vissen die nieuwsgierig hun kopje boven het water hielden.

Tientallen wonderverhalen deden over hem de ronde. Zo zou hij eens een uitgehongerde ezel hebben laten knielen voor de H. Hostie, terwijl het beest de keus had om naar een volle ruif hooi te gaan. Een man die in een vlaag van godsdienstwaanzin zijn voet had afgesneden, had het geluk dat Antonius in de buurt was en de voet weer naadloos aan het been bevestigde.

 

De Portugees Antonius stierf in 1231 in het Italiaanse Padua en aan die stad ontleent hij zijn heiligennaam. Hij werd al in 1232 heilig verklaard. Zijn feestdag is op 13 juni. Op die dag staat de naar hem genoemde de st.teunisbloem in bloei.

 

In Tilburg had de kerk van de Hoefstraat ( gebouwd in 1911-1913) Antonius van Padua tot patroon. Dat was geen toeval want het grootste deel van het geld voor de bouw van deze Antoniuskerk kwam van een rijke Rotterdamse effectenmakelaar, J.P. Grewen, die in zijn rol van sponsor erop stond dat door hem betaalde kerken allemaal naar Antonius van Padua werden genoemd. In Eindhoven waren er daardoor op een gegeven moment drie Antonius-van-Paduakerken. Hoewel de heer Grewen in 1910 overleed, werd het geld uit zijn erfenis nog jaren beheerd en gebruikt door het Bossche Kerkelijke Bouwfonds dat er vele Antonius-van-Paduakerken mee financierde.

 

De kerk van de Hoefstraat is in 2002 buiten gebruik gesteld en verkocht aan een kunstenaar die er een glasatelier in heeft gevestigd.

 

Bronnen: zie inleiding.

Afbeelding 3 is afkomstig uit het naslagwerk Catholica, den Haag 1961. Het is een detail van een schilderij uit de Vlaamse School, einde 15e eeuw.

Verder heb ik ook het boek Katholiek Tilburg in beeld van Ronald Peeters en Ed Schilders ( Tilburg 1990) geraadpleegd.