Het is wel erg veel in één krant.

Het Rijke Roomsche Leven. Paniek om hoofddoekjes en leeglopende kloosters. Marokkaanse jongeren die zichzelf afvragen waar u bang voor bent. Bedreigde soorten zoals schrijvers en politici. En paginagroot de reacties van lezers van het Brabants Dagblad n.a.v. de brede maatschappelijke discussie over: De Normen en De Waarden.

Morgen liggen hier de aardappelschillen op.

Met name op de foto van dat vertederende blonde kindje dat zo parmantig verbeten iedere keer weer zijn middelvinger opsteekt. Ik vind het een geweldige keuze, zo eh, smaakvol subtiel en treffend, in alle eenvoud. Eigenlijk hoeft daar helemaal geen tekst meer bij.

Naar aanleiding van dit, wil ik even met u terug naar de tijd dat men wèl met twee woorden sprak en dagelijks naar de kerk ging. Toen de Suisse en de Wijkagent bij het normale Brabantse Beeld hoorden. Alle vrouwen droegen zowat een hoofddoek. Pastoors en politici spraken een onbegrijpelijke taal en hadden veel voor het zeggen. Terug naar de tijd dat De Normen en De Waarden goed fatsoen genoemd werden. Dat is helemaal niet zo lang geleden, ik loop nog prima zonder rolator.

Het roept verkleurde beelden op.

De straten hadden brede stoepen. De kerk lag in de kern van het dorp of, afhankelijk van de bebouwing, in het midden van het lint. Er was geen parkeerprobleem want iedereen zette zijn fiets gewoon achterom. De parken hadden hekken met prikkeldraad zodat het uitnodigend was om ernaar te kijken. Eén televisiezender en één televisietoestel per straat. Een mast op het dak. Ontbijt, ’s middags warm eten, en ’s avonds brood en pap. Wasdag. Gehaktdag. Rustdag. Noemt u maar op. En nu mag u invullen wat u daarvan terug wil hebben, en dan wel reëel blijven graag.

U kunt mij een frustmuts noemen, maar sprak men niet met twee woorden om toch vooral de afstand tussen partijen duidelijk aan te geven en ook zo te houden?

Het dagelijkse kerkbezoek werd door de zuster bijgehouden op een scorebord voorin de klas. Dat was motiverend. Meisjes droegen alleen lange broeken als het bomen open vroor, en dan nog met een rok erover. Er waren vrouwen zonder hoofddoeken, die droegen een hoed. Het verschil in klasse, rang en stand. Verder was er ook iets met schorten. Wit, zwart of bont?

Priesters hielden Latijnse monologen. Ze hadden stiekem een dikke vinger in de huiselijke kring en in de rooms-katholieke-opvoedkundige-pap. Naar ik nu van meerderen begrijp, was dat niet het enige waar ze stiekem de dikke vinger in hadden.

Vrouwen werd de toegang tot hoge katholieke ambten ontzegd opdat zij ‘geen twee heeren zouden kunnen dienen’. Vrouwen werkten salarisloos thuis wel de nagels van hun vingertoppen voor alle heren in het gezin en dat waren er heel wat meer dan twee.

De Suisse was bij ons gewoon: meneer Doomen. Maar als hij met zijn hellebaard door de kerk schreed, leek hij op de Zwarte Afgezant van Godhimself.

Politiek werd het volk vertegenwoordigd door Heren. Zwaarwichtige duurbespraakte mannen. Marga Klompé was een fenomeen en vrouwelijk charmant. Dat moet gezegd. Ze had geen schort en wel een hoed.

‘Goed fatsoen’ had veel te maken met vooral niet opvallen, niet je nek uitsteken, geen verzet plegen, geen ambities koesteren, pappen, nathouden en erbij blijven. Fabrieken vol dubbeltjes, die nooit een kwartje zouden worden.

Persoonlijk vind ik het geen periode om met enige warmte op terug te kijken. Ik ben blij dat we het hebben gehad, voor mij had het niet gehoeven. En dan zat ik nog aan het einde van de Roomse boemel.

Nog voor wij konden lezen, kregen wij in de klas een soort atlas met daarin platen van vagevuur, hel, hemel en het paradijs. Ik nam later van de hoofdzuster dan ook voetstoots aan, dat de kortste verbinding, tussen twee lijnen, de rechte lijn was.

Kijk, ik was niet dom.

Maar om me te dwingen om zo langs twee rechte zebrapaden over te steken - die met mijn punt a. en b. weinig connectie hadden, ging me toen al wel ver. Ik heb wat omgelopen voor de lieve vrede. Letterlijk en figuurlijk.

Ontdekte ik ineens, dat continenten als puzzelstukjes in elkaar gepast zouden kunnen hebben (wij waren thuis ook wel eens wat stukjes kwijt, dus wie kon mij zeggen of de missing link niet onder water zat…), dan werd er door mijn aardrijkskundeleraar fluisterend op mijn fantasie ingegaan. De evolutietheorie van Darwin werd door hem als een groot geheim onthuld waar ik het, buiten zijn lokaal, maar met niemand over moest hebben. Dat: de staat het volk arm hield en de kerk het volk dom, u kunt het ook andersom opvatten, was een uitspraak van hem waar ik veel en lang over heb nagedacht.

Laten we de problemen van nu niet onderschatten, maar wat dacht u van: tijd?

Zou God of een Ander, het ‘vroeger’ zo gewild hebben? Ach, welnee!

En om daar nu een nieuwe drieletterige naam voor in de plaats te zetten, is net zo dom.

Tijd is niet een begrip, waar u zich bij neer moet leggen.

Tijd is een menselijke b e l e v i n g. Het houdt in, dat uzelf de waarde aangeeft en uzelf verantwoordelijk bent voor veranderingen. En nu komt het leuke!

Het kan niet slechts één, twéé of drie kanten op, maar vele kanten.

En niet, ongestraft, allemaal tegelijk.

De Oplossing? Begint u maar….,

Als t U blieft & Dank U wel.

Met na vele jaren, mijn onuitsprekelijke dank aan Dhr. Geerts, ± 1970 leraar Aardrijkskunde en Geschiedenis te Eindhoven. (Amen, en de volgende keer, eten we iets heel anders.)