Ed Schilders
Herinneringen

Kerstmis

Het was altijd weer even spannend. De grote kartonnen dozen werden van zolder gehaald, waar ze bijna een jaar hadden staan wachten. Voorzichtig werden ze op tafel gezet en geopend. Een voor een werden de beelden ontdaan van de kranten waarin ze verpakt waren. Het was een beetje een quiz: daar zal wel een schaap in zitten; is het een herder of Sint-Jozef? Maar waar het uiteindelijk om ging: als ze maar niet beschadigd waren. De engel was al eens vleugellam geraakt en miste nog steeds een stukje gips op okselhoogte. Ook van het voetstuk van de kameel waren wat schilfers afgesprongen, zodat hij in woestijnzand met witte vlekken stond.

De kerststal opzetten. Mooi ritueel. Zelf vond ik een grot het mooist, maar wie eenmaal een stal had, die had voor eeuwig een stal. Zoals wij. Ik dacht ook wel eens dat die ene witte koning niet echt bij deze groep hoorde maar een soort invaller was, vervanger van een eerder gesneuvelde koning. Zoals in een prent van Cees Robben een jongetje in een winkelje komt vragen of ze nog 'losse Jezusse' hebben. Sneeuw maakte je met engelenhaar, en wie het helemaal goed wou doen, liet de drie koningen pas op 6 januari bij de stal aankomen.

Er waren natuurlijk nog meer dozen. In die met kerstballen vielen de meeste slachtoffers. Jaarlijks moest er toch wel een bal of drie bijgekocht worden. Maar het mocht ook een glinsterende pauw zijn met een lange staart, of een trompetje dat echt geluid maakte. In die doos zaten ook de klemmetjes waar de kaarsjes in moesten, met de stompjes en half opgebrande kaarsjes van vorig jaar, want die moesten eerst op. En ten slotte de doos met hele en halve kerststukjes. Zilverkleurige mastedollen, rode en groen linten, groen crêpepapier met rondjes kaarsvet van vorige jaren, allemaal nog best goed voor weer een Kerst.

De herinnering zit vol sneeuw en er straalt altijd een ster. Gevoel dat bij elkaar gehouden wordt door groene en rode linten. We leven in een tijd waarin alles onderzocht wordt, en dus ook het kerstgevoel. Deze week meldden de kranten dat volgens onderzoeksbureau Trendbox 30 procent van ons zeker weet dat Kerstmis vroeger gezelliger was dan tegenwoordig. Daarbij voelen we de vrieskou zoals die alleen kan aanvoelen onderweg naar huis vanuit de nachtmis. We ruiken vers worstenbrood, en we durven zweren dat we de engelen echt hadden hoorden zingen.

76 procent van de Nederlanders vindt dat Kerstmis te commercieel is geworden. Staf van de herder afgebroken? Dan kopen we toch een nieuwe kerstgroep. Begint zo'n beetje bij 200 gulden, maar 600 is ook geen probleem. Er zijn er al met afstandsbediening, en je kunt ze van het Internet halen. Of we bestellen een kant-en-klare kerstboom, dan heb je geen gedoe met gebroken ballen en hoef je er zelf geen houten kruis onder te spijkeren. Kan oplopen tot zesduizend piek. Kerststukjes van 750 gulden zijn geen uitzondering meer.

Maar de geur van worstenbrood, waar koop je die? Het licht van een heldere ster, gezien door de ijsbloemen op het vensterraam. Sneeuw die kraakt onder je zolen, en die goed plakt. Een pet met oorkleppen, en adem die bevriest. Het sliertje rook van een kerstkaarsje dat opgebrand is. Een hond die naar de maan blaft.

Onbetaalbaar, en dus niet te koop. Maar gratis, voor wie wil. Voeg het bij elkaar, en dichter bij de vrede kun je niet komen.