Wie
was Stransky? De auteur van Bolenae, blijkbaar. En
wat is of wat zijn dat? Of staat er Boienae? Zulke
vraagjes dringen zich aanvankelijk steeds weer op bij het
bekijken van de 52 foto’s die Abelardo Morell heeft
verzameld in A Book of Books, een ‘lofzang in
beelden op het gedrukte woord’. Op het stofomslag daarvan
ligt een foliant met de rug naar de kijker toe, en wel zo
dat de titel niet leesbaar is maar het bibliotheeknummer
wel: AU 130. Op het voorplat van deze foliant is ‘Stransky’,
in een miniatuuruitgave, rechtop gezet. De veelzijdigheid
van boeken, uitgedrukt met behulp van twee uitersten in
formaat, dat zal Morells bedoeling zijn. Een liefhebber van
het gedrukte woord zal er niettemin niet aan ontkomen: hij
leest de rug en vraagt zich af wie die Stransky was. Een van
de mooiste foto’s kreeg de titel ‘Damaged book with dirt’.
Het lijkt opengeslagen en platgelegd in de modder, waarna er
een wals een paar keer overheen is gereden. Zo’n foto
herbergt een verhaal, maar Morell vertelt het ons niet. ‘Book
stacks in a very big place’ laat honderden
bibliotheekstellingen zien in vogelperspectief. Het citaat
ernaast van Stéphane Mallarmé verduidelijkt het idee: ‘Alles
ter wereld bestaat slechts om te eindigen in een boek.’
Maar waar is dat, deze papieren goudmijn, deze ‘very big
place’?
Het
duurt even voordat de lezer een kijker is geworden en zich
niet meer afvraagt hoe dat perfect ronde gat in dat
geïllustreerde Engelse woordenboek is gekomen. Pas dan laat
Morells lofzang zich ‘lezen’ zoals het bedoeld moet
zijn. Waarbij ‘lezen’ ook zonder aanhalingstekens
geschreven kan worden: het Engelse woordenboek met het
perfect ronde gat zien we een tiental pagina’s verderop
terug in een geënsceneerde opstelling rond personages uit
‘Alice in Wonderland’. Het konijn staat aan de rand van
het woordenboek en kijkt naar het gat. Nog even en hij
verdwijnt erin, zoals de lezer verdwijnt in boeken. Of de
volgende foto, met Alice, het konijn, en de Mad Hatter,
geplaatst rond een tafel die een boek is. Op de boekband
(linnen met schaakbordmotief) staat het theeservies.
Verderop in A Book of Books zien we een deel van
Audubons Birds of America op een tafeltje liggen, en
wel zo dat dit boek, befaamd om zijn illustraties en zijn
afmetingen, het tafelblad wordt. Er staan vier stoelen
omheen. In dit geval staat er niets op het boek, maar er
staat gevogelte op tafel.
Wie
die Stransky was, daar kom ik nog wel achter, maar
uiteindelijk geven de foto’s van Abelardo Morell meer
antwoorden dan ze vragen oproepen.
Abelardo
Morell: A Book of Books
Bulfinch
Press; DOLLAR 60.00
|