INHOUD DALDEROP
HOME
TEKSTEN

AUTEURS

BRABANTS
AUDIO
SPECIAAL

CuBra

 

Dees zulde wèl nooj hêûre!

Bespiegeling over de Nederlandse taal in het Tilburgs dialect

Ed Dalderop

Dees zulde wèl nooj hêûre!

 

Ge kost 'r vergif op inneeme, alleman hee 't al maonde aon zien koome.

Ons Neederlans is nie mir wèt tien òf twentig jaore trug nòg waar.

En hoeget moet schrèève, dè moes dus ok vruug òf laot wèllis bijgewèrkt wòrre.

 

Ge wit tòch ammel wèl dè de "Spèlling-kemissie" de schrèftaol aatij hee zuuke aon te paase aon hoe dèche 't de meense heurt zègge. Want 'ne gewôone meens moet, as ie 't op pepier zie, tòch trug kunnen vèène wèttie bevobbeld bij 't teeveenuuws hee heure zègge.

En vèrders moette, as 't gewèt is, in hil 't laand dezèllefde dinger tòch ok 't zellefde geschreeve kunne zien.

 

As ge – nèt as ik –saoves om aacht uure naor 't Nuuws kèkt, 't Zjoernaal - èn ge wilt dan diejen Hòllandse praot 'n bietje beeter kunne vòlge deur Teletekst 888 aon te zètte, dan moete daor bij't leeze in lètters toch wèl zon bietje 't zèllefde teegekoome wèche daor op de bèùs kunt zien en heure. En dè lèkt nòg nie op teegeswoorig.

(Al kannik't op die menier wél beeter vòllege, dè wel dè, mar dè lee dan aon mèn: ik bèn nòg van vur den oorlòg, dus ik lôop aachter.)

 

En wijers is 't trouwes ok veur 'n kènd, of innen allechtoon, 'n stuk hèndiger assie op pepier 't zellefde kan schrèève as dèttie 't op de bèus heurt, van die Sacha de Boer, of Rik van Westelaken, of diejen Erwin Krol. Dus "dè de rèègen mèèrrege, omdèttie naa ut 't Zuije komt inplòts van êût 't Wèste, tòch wèl nie zo verèkkes kaawd zal zèèn", - of dèsse ons "nòg 'ne plezierrige aovend gunt". Dus dè verwaachte dan ok zôo te zien staon, - mar dan int hòllans netuurlik, zoas we't vruuger ammel geleerd hèmme.

 

Mar wèk oe naa zègge woj: dè gao binnekort dus ònt veraandere, bèn ik bang.

En as ge dus 'ne gewôone Neederlandse meens zèèt, dan zulde wèk hierboove geschreeve hèb, binnekòrt in die nuuw spèlling vort zon bietje zôo in de kraant zien staon, -schrikt 'r mar nie van:

"Het kon niet aaitblaaiven, iederijn hijft het al maanden sien ankewmen: het Nijderlands is niet meer wat het 'n aantal jaren teruuch chewijst ies. En vroech of laat moet de sjpilling siech daar dus wel aan aanpassen. Duus het ies binnekort taid fouwer – weer opnieuw - een "sjpillings-verijnfoudiegieng".

 

Souas u wijt, ies het sjtijts het sjtrijfen chewijst fan de Sjpillingscommissie om soufijlmouchelik de wirklik aatgesjprouken klanken te folchen: ien de sjpilling moet 'n wiellekuuriche Nijderlander duus sonder moeite de chehouwerde klanken teruuch kuune fiende.

En nog belangraiker: In hijl Nijderland moet men ook soufijlmouchelik 't sillefde srift hantieren.

 

Iemand die via Tijletikst 888 'n Nuuwslijser of -lijseris probeert te folchen ken daar maar het bist deselfde klanken tijchekoume die hai of sai auk fanaf het schirm hoert.

Fidder ies het toch auk foer 'n allochtaun of 'n schaulkiend 'n sjtuuk ijnfoudiecher als ie op se papier 'n woerd chewoun mag sraife souas 't klienkt uit de mond van Sacha de Boer of Erwin Krol.

Chewoun duus: "de rijchebaaie fan moerche sullen ditkier niet ait 't Wiste, maar ait 't Saiden kewme, en duus niet sou frijselijk kaawd sain".

Of: Iek wins u noch 'n faine aafond!

Zôo zummet dus, vòlleges mèn, oover 'n tèdje in de kraant òf bij Teletekst teegekoome!

Gèllie zult , wèk oe hier laot weete – 't is zund dèkket zèg! - ammel zo mar nooj hêûre en zien, dè wittik ok wèl.

Mar 't is nie aanders, èn wè doeder teege?

 

En witte wèt mèn naa 't zirste doe? Die lui daor in Hilversum die hêûre dè zèllef ammel himmaól nie: die mèène ècht dèsse gewôon neederlands praote! En as die vanuit Nuuwjòrk inplòts van fetsoendelik Engels die gruweleke Amerikaanse knaauwklanke hêûre, dan doesse dè niks; die heure nie désse daor zéllef ok naor op wég zèn.

 

't Doe mén aatij dénke aon dè jungske in Amerika die teege z'nne vadder zee (in 't Engels netuurlek!) - "Pa, vènde dè naa nie gèk dè wij, ast naacht is, op pepier schrèève "Night"?

 

"Ge hèt eigeluk schôon gelèèk, mènneke", zee z'nne vadder. "Witte wè: schrèèvde gij 't vort nou mar gewôon nèt zoas ge't zègt: "nite".

 

Taol blèft laastig, dès zeeker.

 

Jules de Corte heeter is 'n lieke oover geschreeve, dè gao zôo:

Dierentaal.

 

Lang geleden, toen de dieren nog een taal bezaten,

en in veel gevallen beter dan de mensen praatten,

was ’t contact zo uitstekend dat men niets behoefde op te schrijven

en het leek vanzelfsprekend dat dat alle dagen zo zou blijven.

 

Maar je weet het allemaal, althans je kunt het weten:

wat je onbeperkt gebruikt raakt op den duur versleten.

Wat men te vaak herhaalde kwam op ’t laatst niet verder dan de oren.

Vele woorden verschraalden, veel begrippen gingen zelfs verloren.

 

Om de taalschat die nog over was te conserveren

kwam de koning zelf een Taalcommissie installeren.

Met geleerde traktaten gingen die de moeilijkheden tegen

maar hoe lang men ook praatte, de malaise groeide allerwegen.

 

En omdat de taalontwaarding onverdroten doorging

is het logisch dat de taal op ’t laatst totaal teloorging.

Alle spreken werd blaten, respectievlijk blaffen of miauwen.

Konden dieren nog praten, wie weet hoe ze ons vermanen zouwen!

 

Mar meschien moet ik oover zukke dinger zèllef ok nie zo maauwe.

Daor krèdde mar kòppènt van, èn 't zèt naovenaant tòch gin zôoje on den

dèèk, dès waor. Meschien ist ok wèl gewôon aauwmeense-praot. Meschien

moete we gewôon al blij zèn, dè't Nuuws tòch nòg in 'n sort Neederlans, èn nie in

't Engels gehaauwe wòrt. Want 't kan aatij èèrreger.

Mar ik wo't tòch 's gezeed hèbbe!

 

 

Ed Dalderop, september '08