Jos Naaijkens

UIT DE RIJKE GESCHIEDENIS VAN DE TILBURGSE DRUKKERIJ R.K. JONGENSWEESHUIS

Geschiedenis van een kerstlied

"Stille Nacht"

De serie ‘De meiboom’ bestaat uit 24 delen. Ze werden gebruikt als leesstof voor de lagere school. De boekjes zijn uitgegeven bij R.K. Jongensweeshuis Tilburg.
In 1947 verschijnt deel 1 bedoeld voor het 2^e leerjaar (nu groep 4). Frater Sigebertus Rombouts is de hoofdredacteur. Deel 24 is geschreven voor het 7^e leerjaar.   

De slotbundel (1951) is een vervolg van deel 24 en bedoeld voor het voortgezet onderwijs. De leesstof is verzameld door frater Sigebertus Rombouts.

Op blz. 95 staat een bijdrage over Franz Gruber (1787-1863), de componist van het kerstlied ‘Stille nacht, heilige nacht’. De naam van de auteur van dit verhaal is niet vermeld.  

Franz Gruber (Oostenrijk 1787-1863)

Frans Gruber geboren op 25 november 1787 in een dorpje te Oostenrijk was de zoon van arme linnenwevers. Hij was dol op muziek en van de schoolmeester kreeg hij op dit gebied wat bijles.  

Op een zondag was de schoolmeester, die ook organist van de kerk in het dorp was, ziek. Frans was inmiddels 12 jaar en tijdens de hoogmis ging hij achter het orgel zitten. Iedereen was verbaasd. Ook zijn vader. Frans kreeg een spinet, een toetsinstrument, waar hij thuis op kon studeren.  

In 1807 werd Frans leraar muziek en organist in het stadje Oberndorf niet ver van Salzburg.

Frans was een goede huisvader. Hij en zijn vrouw hadden twee kinderen en bovendien nog een pleegkind in huis.

Buiten kraakte de sneeuw. Men hoorde tamelijk haastige voetstappen. Frans en zijn gezin kreeg op kerstavond 24 december bezoek. Josef Mohr, de pastoor van de St. Nikolauskerk te Oberndorf. Hij overhandigde Frans een gedicht.

Frans was meteen onder de indruk van het gedicht ‘Stille nacht, heilige nacht’.

Eerste kerstdag, 25 december 1818. Het duurde niet lang ‘of het heiligdom zat vol biddende gelovigen. Daar klinkt plotseling vol aandoening, vol geloof, de zangerige tenorstem van de pastoor: “Stille nacht, heilige nacht!”...  

De Nicolaas­kerk van pastoor Mohr raakte door overstromingen vervallen en werd afgebroken. In de omgeving werd een kapel gebouwd. Jaarlijks komen veel personen naar deze locatie. De kapel bezit een glas in lood raam van Franz Gruber en pastoor Josef Mohr.

De Stille Nacht-kapel te Oberndorf

Glas in lood raam van Franz Gruber met gitaar en de beginnoten van ‘Stille Nacht’
Gruber heeft namelijk bij het lied ook een gitaarbegeleiding gemaakt

 
Glas in lood raam van pastoor Mohr en de afgebroken alte Pfarrkirche te Oberndorf

In 1987 wordt in Oostenrijk een kerstzegel uitgegeven. Franz Gruber en Josef Mohr staan erop afgebeeld. Op de stempelafdruk de beginnoten van het lied.

Bronnen.
Fr. S. Rombouts (red.), De meiboom - slotbundel, Tilburg, 1951
https://www.salzburgerland.com