Jos Naaijkens

UIT DE RIJKE GESCHIEDENIS VAN DE TILBURGSE DRUKKERIJ R.K. JONGENSWEESHUIS

Een angstige kerstmis - door Rud. Radbouds en Jan Lutz 

Een klein boekje (10 x 14 cm) dat behoort tot de serie Engelbewaarder-reeks. Het is de eerste uitgave uit een beperkte reeks van zes titels waarin het historische verhaal en het avonturenverhaal domineren. Overigens wel met een katholiek sopje overgoten.

Op het achterblad van De Engelbewaarder voor de grotere lezers (kerstaflevering, december 1947, jaargang 59, afl. 8) staat onderstaande advertentie.

Inhoud

Het verhaal speelt zich af in Friesland. Heît (vader) en Mèm (moeder) vertellen in de Jongema-State (boerderij van de familie Jongema) voor de brandende haard hun kinderen verhalen over ‘toen er nog geen treinen reden door het eindeloze vlakke land.’     

Ide is de knecht. Hij hoort een beetje bij het huisgezin. ‘Hij at mee aan tafel, en ’s avonds speelde hij mee kaart.’

De knecht Ide Zwiertsum.

Meestal is Ide somber. ‘Rondom de man hing een geheim, waarnaar men kon raden…’

Op zekere dag wordt Friesland te klein voor hem. Plotseling is Ide voor lange tijd van de boerderij vertrokken op zoek naar geluk.

Na verloop van tijd keert hij bij de familie Jongema terug. Nooit spreekt hij meer over zijn zwerftochten. De afwezigheid wordt hem vergeven. Hij wordt tot hoofdknecht aangesteld. Jaar op jaar rijdt hij de familie naar de nachtmis in Witmarsum.

Na de nachtmis geeft Ide iedereen groot en klein een hand en wenst ze een zalig kerstfeest.

Op een barre koude winterdag gaat Ide met een slede met twee paarden bespannen richting Limburg om Jouke de zoon van boer Jongema op te halen. Hij is bij een oom op werkstage in Zuid-Limburg en wil met kerstmis weer graag bij zijn ouders in Friesland zijn. Het heeft dagen achtereen gesneeuwd. Het wordt een barre terugtocht. Het tweetal wordt door wolven aangevallen. ‘Ide was uitgeput van inspanning, bloedverlies en pijn.’ Maar uiteindelijk zorgt ide er toch voor Jouke op kerstavond weer veilig bij zijn ouders ‘af te leveren’.        

Op het laatst lezen we…

Auteur

Frater Armandus publiceert meestal onder zijn pseudoniem Rud. Radbouds. In de jaren ’50 van de vorige eeuw schrijft hij voor de tijdschriften De Engelbewaarder en De Gouden Wiek.

Frater Armandus.

Gedachtenisprentje frater Armandus.

Illustrator

Jan Lutz (1888-1957) heeft voor De Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis - Tilburg enkele boekjes geïllustreerd. O.a. de zangboekjes uit de serie Geniet van ’t lied.

Jan Lutz.

Bronnen

Rud. Radbouds, Een angstige kerstmis, Tilburg, 1947.

www.cubra.nl/De-paap-van-gramschap

Karen Ghonem-Woets, Boeken voor de katholieke jeugd. Verzuiling en ontzuiling in de

   geschiedenis van Zwijsen en Malmberg, Zutphen, 2011.

Regionaal Archief Tilburg, Collectie bidprentjes.