drukkerij-r-k-jongensweeshuis-Tilburg

Jos Naaijkens

UIT DE RIJKE GESCHIEDENIS VAN DE TILBURGSE DRUKKERIJ R.K. JONGENSWEESHUIS

Sint Nikolaas - door N. Mulders en B. Reith

Sint Nikolaas met een ‘k’ geschreven. Deze schrijfwijze wordt in het boekje consequent volgehouden. Ook worden woorden die uit meerdere lettergrepen bestaan met een liggend streepje in lettergrepen verdeeld. Het boekje verscheen in eerste druk in 1925. Bij sommige tekeningen staat bij de naam van de illustrator Reith genoteerd: ’25.

Roomsche Reeks

Het boekje ‘Sint Nikolaas’ behoort tot de serie ‘Roomsche Reeks’. ‘Lectuur voor Katholieke Jongens en Meisjes’ lezen we op de titelpagina.

Op 25 juni 1924 wordt namelijk door de Fraters van Tilburg de ‘Keurraad voor Roomsche Jeugdlectuur’ opgericht. Boeken die goedgekeurd zijn krijgen een Keurraadstempel. Ook op de titelpagina van Sint Nikolaas is zo’n ‘stempel’ afgedrukt. Bovendien staat er verder vermeld: ‘Uitgegeven onder goedkeuring van den keurraad voor roomsche jeugdlectuur’.

Het kan bij het lezen van dit boekje niet meer verkeerd gaan met de jeugd.

Het begrip ‘rijden’ ofwel ‘gereden’

In plaats van pakjesavond wordt er door Sint en Piet op 6 december vroeg ‘gereden’. In Tilburg zeggen ze: ‘gereeje’.

De kinderen worden ’s morgens vroeg op die datum door de ouders gewekt. ‘Vlug sprin-gen ze hun bed-je uit. Ze ma-ken een kruis-je met wij-wa-ter. Ze klee-den zich vlug aan. Dan bid-den ze hun mor-gen-ge-bed. Daar-na gaan ze naar be-ne-den’.

Op de tafel in de huiskamer ligt een wit tafelkleed. Hierop het speelgoed, de taai-taaipoppen en suikerbeesten die Sint en Piet ‘gereeje’ hebben. Wies krijgt een ‘kook-ka-chel’ en Frans een ‘druk-doos’ en ‘kleur-krijt’. Wim een ‘bouw-doos’ en een ‘trein’. Bet-je een ‘mooi-e pop’.

Rooms-katholiek gedachtegoed

Uiteraard zijn in dit sinterklaasboekje sporen van het rooms-katholiek gedachtegoed te vinden. Het kruisje met wijwater en het morgengebed is al ter sprake gekomen. Maar ieder kind krijgt namelijk ook nog van Sint en Piet een plaat. Frans een exemplaar van ‘Het Heilig Huisgezin’, Wim de afbeelding ‘Laat de kleinen tot Mij komen.’ Wies en Betje een afbeelding van ‘De Moeder van God’ en ‘De H. Jozef’.

Zwarte Piet

Betje is bang als ze Zwarte Piet in de deuropening ziet staan. Wellicht begrijpelijk als je onderstaande afbeelding van blz. 12 bekijkt. ‘Hij ziet zoo zwart als roet’, zegt ze.

En Piet is een onderdanige slaaf? Kom nou… Bekijk eens onderstaande illustratie van blz. 16…

Er wordt door de kinderen uit volle borst gezongen. Sint komt vergezeld met twee ‘knechtjes’ op bezoek. ‘Maar die zijn heel niet zwart.’ Betje hoeft niet bang te zijn…

Auteur en illustrator

De auteur is N. Mulders. Zijn kloosternaam is frater Jacobus. In de jaren 1924-1925 zijn van hem vier boekjes in de serie ‘Roomsche Reeks’ verschenen. O.a. ‘Sint Nikolaas’, ‘Koos en Mien’ en ‘Ze gaan uit’.

Het bidprentje vertelt ons dat hij een rijk gevoel voor humor bezit. ‘…altijd wist hij een lach te toveren door zijn slagwaardige opgewektheid…’

Bidprentje frater Jacobus.

Bernard Reith (1894-1974) staat garant voor de illustraties. Bekend zijn de afbeeldingen van zijn hand in ‘Het prentenboek van de kinderbiecht’ en ‘Het prentenboek van de Eerste Heilige Communie’.

Bernard Reith.

Bronnen

N. Mulders, Sint Nikolaas, Tilburg, z.j. [1925]

Caesarius Mommers & Ger Janssen, Zwijsen een passie voor uitgeven, Tilburg, 1997.

Karen Ghonem-Woets, Boeken voor de katholieke jeugd. Verzuiling en ontzuiling in de geschiedenis van Zwijsen en Malmberg, Zutphen, 2011.

Ronald Peeters, De Paap van Gramschap, Tilburg, 1992.

M.C. Versteeg, Het prentenboek van de kinderbiecht, Tilburg, 1939 (4^e druk).