Piet Schellekens  
Levenskunstenaars (6): Ad Maas

 

Een serie van 7 portretten.

Misschien zou je kunnen zeggen dat een levenskunstenaar iemand is die het alledaagse leven tot kunst heeft verheven op een zodanige manier, dat men ondanks alles zich redelijk gelukkig voelt. Een levenskunstenaar heeft er elke dag zin in, kan steeds opnieuw contact maken met vooral de mooie maar ook de minder mooie kanten in zichzelf en de omgeving en put daaruit een vast vertrouwen. Hij of zij leeft voornamelijk in het hier en nu, heeft nog een bepaalde onbevangenheid behouden en kan zachtmoedig en bevestigend reageren op wat zich aandient. Een levenskunstenaar kan nog spelen, kijken en dromen als een kind en leeft vanuit zijn of haar hart. In een serie van 7 afleveringen laat ik u kennismaken met een aantal levenskunstenaars, mensen die  stevig op beide benen staan en het leven tegemoet gaan met geopende handen.

Deel 6 Ad Maas

Ad Maas (1930-2014) mag niet ontbreken in de serie levenskunstenaars, vind ik. Maar zoals ik Ad kende voldoet hij eigenlijk niet aan bovenstaande definitie. En wie wel? Dat is wat ik me nu (een beetje laat) afvraag. Levenskunstenaars lijken, door ze in een frame te plaatsen, ietsje meer bijzonder te zijn dan de doorsnee Nederlander. Dat is natuurlijk niet zo. Ieder mens worstelt zich op zijn eigen specifieke manier een weg door het leven. Als ik zomaar een willekeurig persoon uit de massa pluk en vervolgens diep in zijn of haar levensgeschiedenis duik, blijkt dat namelijk ook een levenskunstenaar te zijn. Vergelijken met een ander mag niet. Dat bijvoorbeeld de ene mens een gemakkelijker leven heeft dan de andere is in wezen schijn. Ik ben ervan overtuigd dat het ‘grote leven’ rechtvaardig is en heb het idee dat ieder mens aan het einde van zijn levenscyclus een gelijke intensiteit heeft gekend van ervaringen. Daarbij is inbegrepen het moment dat men geconfronteerd wordt met de werkelijkheid van zichzelf. Dan wordt een en ander rechtgetrokken. Het kan weleens pijnlijk uitpakken om jezelf recht in de ogen te moeten kijken, daar is geen ontkomen aan. In die zin zijn wij zonder enig verschil allemaal levenskunstenaars en kan ik dus ook met een gerust hart door naar Ad Maas.

In 2014, wijdde ik 4 afleveringen op Cubra aan de schrijfsels van Ad Maas. Ad was een geboren Tilburger. Met zijn ouders en vier broers woonde hij in een klein huisje aan de Hasseltstraat. Hij studeerde aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht, was ruim 25 jaar tekenleraar op de Rijks HBS in Roermond en ging in het Limburgse Thorn wonen. Midden in het centrum betrok hij een oude stadsboerderij. Ad was een nogal excentrieke man, weliswaar met veel gevoel voor humor maar ook met buitenissige streken en een gebrek aan tactische vermogens, een combinatie van eigenschappen waar de conservatieve bevolking niet altijd raad mee wist. Al gauw deden dan ook allerlei roddels over hem de ronde, waar hij op zíjn beurt weer geen raad mee wist. Ad was behoorlijk eigenwijs en lag met enige regelmaat in conflict met de autoriteiten. Dan klom hij in de pen en schreef snedige epistels met een zodanige ironische ondertoon dat de ambtenaren in hun wiek schoten en de conflicten alleen maar escaleerden. Ad voelde zich als mens en als kunstenaar ondergewaardeerd. Allerlei teleurstellingen en tegenslag in zijn privéleven knaagden aan zijn zelfvertrouwen, hij had moeite om een en ander te relativeren. Toen hij na een conflict weg moest op de school waar hij decennia lang les had gegeven en zijn huwelijk op de klippen liep, raakte hij steeds meer in een isolement. Met de natuur onderhield hij een bijna vijandige relatie. Zijn achtertuin werd begrensd door oude hoge muren. De bodem was het gehele jaar door bedekt met dik zwart plastic waar geen sprietje gras doorheen durfde te breken, een metafoor voor zijn verstoorde relatie met de buitenwereld. Ad was niettemin een zachtaardige man met een hart van goud. Hij schermde zich steeds meer af en wilde zich niet meer gekwetst voelen. Op het laatst van zijn leven had hij veel pijn, zijn rug was versleten en zijn zorgen over van alles en nog wat deden hem geen goed. Zo verhuisde hij stilletjes naar een andere wereld.
   Hieronder nog een brief die Ad jaren geleden aan zijn leerlingen schreef toen hij als tekenleraar afscheid nam. Het geeft goed weer wie Ad Maas ook was, wat er van binnen bij hem leefde en waar hij uitdrukking aan probeerde te geven. Zie ook de Cubra-bijdragen in 2014.