B i j z o n d e r  n a t u u r l i j k
door Wim van de Wouw

 

- Langs wegen en paden, en een beetje geschiedenis -

Wij waren op de fiets gesprongen en reden zonder doel onze neuzen achterna zoals dat wordt gezegd, maar dat is niet zo, want in je achterhoofd wervelen de beelden van mooie plekjes waar onze streek gelukkig nog zo rijk aan is. En deze beelden komen dan tot werkelijkheid.
Zo reden wij langs enkele Oisterwijkse vennen die door Natuurmonumenten een paar jaar geleden zijn schoongemaakt en nu als grote ogen weer liggen te schitteren langs de bosranden .

Vennetje

Zoals ik hoorde is er al herstel ingetreden en zijn er weer sieralgen, waar indertijd deze vennen zo rijk aan waren waargenomen. Een paar dodaars duiken weg om onder water hun voedsel te vinden, en een koppel wilde eenden gaat rustig zijn gang. Het is nu geen weekend of vakantietijd zo dat zij niet gestoord worden door recreanten van diverse pluimage, met loslopende honden en rammelende crossfietsen

Vele Oisterwijkers met mij, weten nog dat deze bossen in de oorlogsjaren verboden terrein waren, omdat de Duitse bezetters hier in vele bunkers een munitieopslag hadden, en de N.S.K.K. had er een smeerput om hun legerauto's door te smeren. Hiervan zijn de restanten nog terug te vinden.
Wij rijden langs het boscafé ,,De Venkraai” richting de Zandstraat onder Moergestel. Het boscafé ,,De Venkraai” dankt overigens zijn naam aan de ,,Zwarte stern” die hier een ,,Venkraai werd genoemd en die veelvuldig in kolonies broedden op het nabij gelegen ,,Kolkven” dat verscholen ligt achter de zandverstuivingen die eertijds zijn beplant met grove den.
Wij komen bij de woning van Mevr. Bije, wijlen haar man was districtshoofd bij Natuurmonumenten. Samen met de boswachter Max Dorren droeg hij de verantwoordelijkheid voor het beheer van de Kampinasche heide de Oisterwijkse bossen, en andere natuurterreinen in de provincie. Beide zeer goed geziene en gewaardeerde personen in Oisterwijk en Boxtel.

Verder rijdend door de Zandstraat komen wij langs café ,,Het Stokske” en rijden richting de Oostelvoortjes, en vervolgen onze weg richting Waterhoefweg.
De half verharde weg rechtdoor zou ons voeren naar het landgoed,,De Oude Hondsberg” met de daarbij behorende,, Hondsberghoeve” eigendom van Brabants Landschap. Een prachtig landgoed en natuurterrein, waar wandel- fiets- en ruiterpaden aanwezig zijn. Wij rijden echter de Waterhoefweg in, en zien de plaats waar een eens de boerderij van de familie Hozemans stond. Die plaats heeft gemaakt voor de protserige woning die er nu staat, een miskleun in dit landelijk gebied.

Als wij de brug over de Reuzel zijn gepasseerd, zien wij aan de rechterkant een weiland wat vroeger de Molenwiel was,.deze mooie waterpartij is echter door de gemeente Moergestel als vuilnisbelt gedempt met afval en later overdekt met zand en omgevormd tot weiland.

Aan het eind van de,,Waterhoefweg” zetten wij ons ter ruste op de mooie eikenhouten bank, gemaakt door wijlen Jan Swinkels, een geschenk aan de burgerij van Moergestel van de ,,Vereniging Oud Indië Gangers [V.O.I.G.] voor de in de jaren 1945- 1950 ontvangen steun uit de burgerij van het dorp.
De grond voor het plaatsen van de bank is ter beschikking gesteld door de eigenaar, Brabants-Landschap, die ook het benodigde eikenhout voor deze bank, aan de vereniging heeft geschonken.

De rustbank

Na deze rust en een verfrissend drankje gaan wij weer verder de z.g.,,Sparrendreef in” [er staat geen enkele spar] langs de moordboom waar Ria Pagie in 1940 is vermoord en de ,,Pierenberg”, waar achter verscholen, als een schitterende diamant, en omzoomd door dennenbossen het ,,Galgenven” ligt met een oppervlakte van ongeveer 18 Ha.. Met de Molenberg waar eens de wolvolmolen stond van de Aa-Be fabrieken. Sinds 1972 is het hele gebied de ,,Brexsehoven” eigendom van Brabants-Landschap.

Aan de rechterzijde, komende vanuit Moergestel, ligt het bosgebied ,,Ter Braakloop” sinds 1963 ook eigendom van Brabants-Landschap. Dit is een van de eerste aankopen. Het is een gebied voorheen bestaande uit kleine akkertjes omzoomd door houtwallen, die omstreeks 1890 zijn beplant met grove den, voor de productie van stuthout in de kolenmijnen. Wandel- en ruiterroutes zijn uitgezet in dit 45 hectares grote bosgebied. De recreatiedruk is erg groot, waardoor Flora en Fauna onder grote druk staan.

Ik meen dat rond 1885 hier dominee Craandijk [??] zijn omzwervingen maakte en in zijn boek ,,Omzwervingen door Nederland”  het gebied beschrijft als: Akkertjes met akkermaalshout [hakhout]. Zijn oordeel over de bewoners, kwam er op neer dat ze wel een ruw uiterlijk hadden, maar verder ongevaarlijk waren.

Tevreden fietsen wij, mijn vrouw en ik, als ongevaarlijke nakomelingen van de vroegere bewoners van deze gebieden weer op huis aan via café Mie Pieters, waar volgens mijn vader vroeger niemand kwam als ,,Óstgéngers [kolonialen]- Zouaven [pauselijke soldaten] – Hegmulders[zwervers] en Vioolspeulers.

Een mooi verhaaltje uit die tijd, was wat mijn vader vertelde over zo'n ,,Hegmulder”, het was in de tijd dat bedelarij verboden was, en hij of zij die op bedelarij door de veldwachter betrapt werd, zeker enkele dagen moest vertoeven in het cachot.
Zo kwam Teunis rond het middaguur bij het gezin van mijn grootouders, die net karnemelkse gortepap met stroop en struif zaten te eten, binnengevallen met de vraag: Kékt toch is Willem wé die kwaoijong op ménne rug hebben geschreven??, mijn grootvader las hardop: ,,Teunis zit bij en doe mee” dank je wel Willem sprak Teunis en schoof mee aan tafel. 
Teunis had niet gebedeld maar wel zijn buik vol, slim bedacht van Teunis, maar grootvader had hem wel door, en gunde Teunis zijn pap. 

Toch heb ik nog meer gedaan dan gefietst en gebuurt, ik heb mij ook nog onledig gehouden met het maken van wat foto's van mooie planten die groeien langs de door ons befietste wegen en paden, o.a. van het St. Janskruid, waarvan het verhaal gaat dat het geschapen is bij de onthoofding van Johannes den Doper.
Toen de vrouw van koning Herodes, de onthoofding van Johannes eistte, dat haar getoond moest worden op een gouden schaal, toen schiep God deze plant. 
Als je een bloemknop plukt van het St. Janskruid, en je knijpt er op, komt er een rode kleurstof uit, het bloed van Johannes, en als je een blaadje er van plukt, en er doorheen kijkt zie je kliertjes in de blaadjes en dat zijn volgens deze fabel de gaatjes van de naalden die de tong van Johannes hebben doorstoken nadat hij de vrouw van koning Herodes had beticht van overspel.

St. Janskruid

Ook is de komende tijd weer te zien hoe in verschillende streken van onze provincie aan de voordeuren de St. Janskransen hangen gevlochten van het loof van het St. Janskruid.
Zijn feestdag wordt gevierd op 24 Juni.
De kalmerende werking van bestandsdelen uit het kruid is algemeen bekend.

De bloem van de Gelderse roos, die je vindt in houtwallen en in struikbeplantingen langs wegen en paden vind ik ook zo'n bijzonder natuurverschijnsel. Bekijk ze eens, en dan zul je zien dat de witte randbloemen geen meeldraden of een stempel hebben, en dus onvruchtbaar zijn. 
Zij hebben alleen de taak insecten te lokken, die dan de kleine wel vruchtbare bloemen in het midden van het bloemscherm, kunnen bestuiven.
De vrucht, een mooie rode bes, word echter alleen bij groot voedselgebrek in de winter door de vogels gegeten.


Gelderse roos

De kamperfoeliestruik, mooi in bloei staand, trekt nog mijn aandacht. Wat zal hij heerlijk geuren als de avonduren aanbreken, want dan komen de nachtvlinders hun voedsel halen en bevruchten tijdens deze bezigheid de bloemen van deze schitterende klimplant.

Kamperfoelie

Ook de Wederik met zijn gele bloemen sieren met nog vele andere soorten, zoals de Magriet de bermen van wegen en paden, die echter dikwijls veel te vroeg door de gemeentes worden gemaaid. Nog voor deze mooie vegetatie zaad heeft kunnen schieten voor hun volgende generatie.

Wederik

Margrieten

Wij hebben genoten van onze fietstocht, en thuis gekomen zetten wij ons neder onder onze notenboom voor ons bakhuis en pakken wij voor wij aan tafel gaan nog een hartversterkertje, want dat schijn te helpen, om lichaam en ziel bij elkaar te houden . Gegroet W.v.d.Wouw

---