B i j z o n d e r  n a t u u r l i j k
 door Wim van de Wouw

 - Schaafstro -

 


Schaafstro

Toen ik in begin jaren 70, van de vorige eeuw, met de eerste en toenmalige rentmeester van Brabants Landschap John Noest in de bossen van de gemeente Liempde was, waar hij als ambtenaar en natuurbeschermer bij Staats-Bosbeheer zijn sporen heeft nagelaten, wees hij mij op een bijzondere plant, die thuis hoort bij de familie van de Paardenstaarten.


John Noest

Het was schaafstro en hij vertelde dat de soldaten in vroeger tijden de koperen knopen van hun uniformen polijsten met dit plantje waar kiezeldeeltjes en kiezelzuur in zit.

Er is mij verteld, wat ik zeer geloofwaardig vindt, dat de vele klompenmakers in Liempde er de nieuwe klompen die voor export bestemd waren mee schuurden en polijsten, want Liempde schijnt volgens de overlevering, een grote exporteur van klompen te zijn geweest, vooral naar Rusland. De klompen werden toen gemaakt van wilgen en elzen-hout. Aldus mijn zegsman Kiske Sterke, die gezien zijn leeftijd hier nog wel het een en ander van kon weten.


Kiske Sterke in de Mortelen (1971)

Het zal zeker ook gebruikt zijn in de huishoudens om ketels en pannen mee te schuren, en om de zondagse klompen mee te schuren, het werd zelfs geëxporteerd naar Engeland als schuur en polijstmiddel.

De plant wordt ook wel schuurbies of schuurriet genoemd, de oude plaatselijke benaming heb ik niet kunnen ontdekken.

Alhoewel ik aan het fotograferen van de plant een gescheurde kuitspier heb overgehouden, ben ik toch blij dat ik deze foto’s gemaakt heb van deze niet algemeen voorkomende plant.

De plek waar ik de foto’s heb gemaakt, is niet de enige plek waarvan ik weet dat het groeit, ook op het landgoed ,,Velder” te Liempde,  zo is mij verteld,  zouden nog een of meer groeiplaatsen zijn.

Op het daar aan grenzende landgoed ,,Heerebeek” dat vroeger ook onder mijn beheer viel, is de plant niet meer of of zeer sporadisch aanwezig.

 

De foto’s bij dit artikel zijn van de plant, van wijlen John Noest die aan de basis stond van Brabants-Landschap en van wijlen Kiske Sterke uit Oirschot die mij veel heeft verteld over de geschiedenis van deze streken.

 

Met groeten W.v.d. Wouw