de Kabouterboom in Beek (GLD)

Deze week stond eindelijk een boom eens prominent in het nieuws. Het gebeurt niet vaak dat het Journaal, Jeugdjournaal, de NRC, Nu.nl, en Twee Vandaag aandacht op dezelfde dag besteden aan een boom. Dit had beter niet nodig moeten zijn. Er was dan ook iets bijzonder onprettigs aan de hand; de dikste boom van Nederland stond in brand! De zogenaamde Kabouterboom bij het Gelderse Beek was door vandalen in brand gestoken en de holle boom die fungeerde als ideale schoorsteen bleek niet eenvoudig te blussen. Gelukkig veel verontruste reacties op de buis, de boom bleek in menig hart gesloten te zijn. Het is dan ook een monument. Toen ik in 1998 voorzichtig begon met het fotograferen van bomen, was de kabouterboom een van mijn eerste doelen. Hij voert als dikste boom niet voor niets menig bomenlijstje aan. Met de twee jongste kinderen zijn we een dagje wezen kijken in Beek, onder de rook van Nijmegen. Wat een omgeving! Een berghelling met een kletterend riviertje, mooie oude kastanjebomen en als toefje, de Kabouterboom.

Het pad door het Kastanjedal

De Kabouterboom is een tamme kastanje met een omtrek van zo'n achteneenhalve meter en een leeftijd die geschat wordt op 450 jaar. Hij wordt zo genoemd door de vele holtes die de boom heeft. Hierin huizen de kabouters. Bij mijn tweede bezoek aan de boom in januari 2003 stond er inderdaad een kaboutertje in een van de holtes. Jammer genoeg van plastic. Ik lees in het boek 'Monumentale bomen in Nederland" van Gerrit de Graaff dat de kastanjebomen in Beek een erfenis zijn van de Romeinen. Die vestigden zich indertijd op de hellingen rond de garnizoensstad Nijmegen. Zij namen de kastanjes mee uit hun habitat, het Middellandse Zee-gebied. In 1979 heeft de boom reeds een keer in brand gestaan. Het vuur dat bijna niet te blussen was, is gestopt door boven in de gaten van de boom natte lappen te stoppen zodat de schoorsteenwerking uitgeschakeld werd. Die lichte brand heeft de boom, schijnt het, best goed gedaan. Het dode vermolmde hout in de boom is hierdoor opgeruimd. Dit is vaak het begin van rot en schimmel. Ook de tweede brand van 12 januari 2004 hoeft niet dodelijk te zijn voor de boom, maar deskundigen beweren wel dat de boom een flinke klap heeft gehad. Het voorjaar zal uitwijzen of de kastanje weer uit zal lopen of niet.
 

Een oude foto uit de eerste Wereldoorlog laat zien dat soldaten zich ingegraven hebben aan de voet van de Kabouterboom (rechtsboven op de foto)
(Foto uit: Gerrit de Graaff - 'Monumentale bomen in Nederland')