Hoofdredactioneel commentaar 11-12-07

Samen met andere dictators uit Afrika toonde President Robert Mugabe geen terughoudendheid bij het onderschrijven van de Verklaring van Lissabon – waarin zij plechtig beloofden om de democratie en de regel van de wet te handhaven, een nieuw tijdperk van open politiek in het werelddeel tot stand te brengen.

Wat betekent dit voor Afrikanen in het algemeen – en Zimbabweanen in het bijzonder? Moeten we van de politie verwachten dat ze de wet onpartijdig gaan toepassen van nu af aan? Gaat het Mugabe regime de regel van de wet respecteren? Kunnen gewone mensen nu rustig slapen – ongeacht welke politieke partij ze steunen? Kunnen we vrije en eerlijke verkiezingen verwachten komend jaar? Een terugkeer naar democratie? Een eind aan de corruptie?

Het antwoord is natuurlijk: neen.

Net als de hele topconferentie betekent de Verklaring niets. Die zal niet leiden tot enige concrete actie of voordeel voor het volk van Zimbabwe. De enige Zimbabweanen die iets hadden aan deze conferentie waren de familie Mugabe en de uitgebreide hofstoet van Zanu (PF) functionarissen die hen vergezelden. Zij hadden een geweldige gelegenheid om hun Kerstinkopen in Lissabon te doen – daarbij gebruik makend van geld dat juist aan medicamenten voor stervende kinderen besteed zou moeten worden en aan hoognodige invoer van landbouwproducten voor hongerige Zimbabweanen.

Het is schandalig dat de Portugese regering geen scrupules had om zoveel dictators uit te nodigen op hun feestje. Niet minder dan 13 van de staatshoofden die dit weekend lekker zaten te eten en drinken in Lissabon (Mugabe niet meegerekend) kwamen aan de macht door bloedige staatsgrepen en hebben geen idee van de betekenis van democratie of wat een verkiezing is – zelfs als je ze met stembriefjes om de oren zou slaan. Twee anderen erfden het presidentschap van hun vader – alsof ze ze de bestuurders van persoonlijk erfgoed zijn.

Geen wonder dat zes presidenten en premiers van de Europese Unie wegbleven uit Lissabon, terwijl vier van de aanwezigen Mugabe persoonlijk aanvielen.

Afrika, tot zijn eeuwige schande, weigerde Mugabe te veroordelen. Niet echt verrassend, omdat veel van de leiders, net als Mugabe, zich schuldig maken aan machtsbehoud door stemmenmanipulatie en politiek geweld.

Wij hopen dat de Portugese regering de vergissing van hun handelwijze in zal zien. Men kan het reisverbod van de EU voor Mugabe en zijn kornuiten niet straffeloos negeren. Die doelgerichte sancties zijn nu betekenisloos. Een klein beetje druk van andere Afrikaanse leiders en ze zijn krachteloos.

Misschien was de meest huiveringwekkende mededeling uit de conferentie die van Mugabe aan de EU gedelegeerden dat zij niet wisten wat er in Zimbabwe aan de hand was. Als hij eerlijk is kan hij niet doen alsof hij zich niet bewust is van het leed van miljoenen Zimbabweanen. Wat hij bedoelt te zeggen is dat het hem niets kan schelen. Veel Afrikaanse leiders zijn berucht om hun ongevoeligheid voor het leed van hun eigen bevolking. Zij zouden niet van Europa en de rest van de wereld moeten verwachten dat die net zo zijn.