Hoofdredactioneel commentaar 24-3-2015

Bespaar ons hoogdravende taal over landcontroles

Wij vragen ons af wanneer het gepraat over de wanorde op geherhuisveste boerderijen zal ophouden en er werkelijk iets aan zal gaan gebeuren. President Robert Mugabe gebruikte afgelopen weekend het Kutama Mission eeuwfeest in Zvimba om de vaak geuite dreiging te herhalen onderbenutte boerderijen terug te nemen van A2 boeren* die hebben geprofiteerd van het haastige, chaotische en gewelddadige versnelde landherverdelingsprogramma.

De president zei ook dat er een controle op grondbezit zou komen om de mate van boerderijgebruik vast te stellen en hij hekelde de begunstigde boeren omdat ze hun land gebruiken als statussymbool. Mugabe zegt dit 15 jaar na het begin van het programma en misschien voor de honderdste keer.

Hij en zijn luitenants hebben hetzelfde keer op keer gezegd en we twijfelen ernstig aan hun oprechtheid. Er is nooit enige concrete actie ondernomen, niet alleen niet tegen degenen met onderbenut land, maar ook niet tegen de meervoudige boerderijeigenaren onder de Zanu (PF) kopstukken die profiteerden ten koste van de werkelijk behoeftige arme boeren.

Wat Mugabe degenen die samenkwamen in Kutama niet vertelde is dat hij zelf  meerdere boerderijen bezit.

Mogelijk worden zijn diverse boerderijen die hij zich sinds 2000 samen met zijn snel geïrriteerde vrouw Grace toe-eigende niet onderbenut, maar het is duidelijk dat hij in directe tegenstelling staat tot het beginsel van een persoon, een boerderij, dat werd gezien als de hoeksteen van het landhervormingsprogramma. In ieder geval had hij zijn publiek moeten vertellen dat een van de hoofdredenen waarom er flagrant ondergebruik is van landbouwgrond  meervoudig eigenaarschap is, wat natuurlijk leidt tot verwaarlozing omdat de meeste begunstigden het land verkregen zonder er een vinger voor uit te steken.

In plaats van om te zien naar wat behoort tot de hoofdoorzaken van onderbenutting, schoof Mugabe gemakzuchtig de schuld op  “mobiele telefoon boeren”, van wie hij zei dat ze land als statussymbool zagen. Ja, dit zou een van de redenen kunnen zijn, maar het is niet de belangrijkste.

Interessant genoeg gaf Mugabe in zijn onoplettendheid toe dat hij en zijn regering ook schuld hebben. Hij erkende dat “boerderijen groot kapitaal en goed beheer nodig hebben (en toch hebben de boeren) dit niet”. Waarom begon zijn regering aan het landhervormingsprogramma zonder de garantie dat kapitaal en beheersvaardigheden beschikbaar zouden zijn voor effectieve landbouw? Kan hij niet zien dat dit de belangrijkste reden is waarom het land onderbenut is? En wat doet zijn regering om het probleem op te lossen, 15 jaar later?

Het heeft geen enkele zin ons te blijven ergeren aan praat over de noodzaak van landcontroles. Zoals het er voor staat is de overheid bezig met twee uitvoerige onderzoeken die werden geleid door Charles Utete, de vroegere secretaris van het kabinet en het bureau van de president, en de voormalige minister Flora Buka. Niemand lijkt ze zich te herinneren.