Hoofdredactioneel commentaar 30-9-2014

Uitspraak Hooggerechtshof moet worden verwelkomd

Wij zien het oordeel van het Hooggerechtshof van afgelopen week dat twee politieagenten dwingt een slachtoffer te compenseren vanwege lastigvallen als een mijlpaal, om duidelijke redenen. De twee agenten uit Epworth werd gelast de 3000 dollar die het bestookte slachtoffer had geclaimd te betalen.

Hij werd geboeid en aangevallen in het politiebureau van Epworth toen hij het waagde hun superieur aan te roepen. De twee werden vervolgd op hun persoonlijke bevoegdheid.

De uitspraak is in verschillende opzichten betekenisvol. Op de eerste plaats geeft dit een sterk signaal af aan leden van de uitvoerende macht dat de dagen waarop zij onschuldige burgers en verdachte misdadigers naar willekeur konden vervolgen voorbij zijn. Zoals we allemaal weten zijn de laatste 15 jaar bezaaid geweest met dit soort vervolgingen.

Veel te veel leden van de Zimbabweaanse politie neigden ertoe onwettige tactieken in te zetten als ze mensen in moeilijkheden wilden brengen. Hieronder vielen ongerechtvaardigde arrestatie, opzettelijke detentie, het voorbijgaan aan elementaire rechten tijdens detentie en marteling. In de meeste gevallen gebruikten politieagenten deze werkwijze om persoonlijke rekeningen te vereffenen of om politieke redenen of om de gunst te winnen van hooggeplaatsten.

In sommige gevallen verminkten de politieagenten hun slachtoffers en vermoordden ze zelfs. Het is bijzonder zorgwekkend dat ze nooit voor het gerecht verschenen. De politiemacht neigde ertoe ze te beschermen en af te dekken. Bovendien moesten alle dappere slachtoffers gezamenlijk hun zaak laten voorkomen en de Politiecommissaris en de Minister van Binnenlandse Zaken als verweerder noemen. Bijna nooit kregen de daders de beschuldigingen persoonlijk of onder hun bevoegdheid te zien.

Zelfs als ze erin zouden kunnen slagen compensatie te bedingen was het voor slachtoffers uitermate moeilijk restitutie te verkrijgen omdat ze uiteindelijk hun claims moesten neerleggen bij regeringsdepartementen die, in technische zin, het geëiste geldelijke of materiële herstel niet kunnen verschaffen.

Nu de nieuwe grondwet rechtsgedingen tegen politieagenten mogelijk maakt is het te hopen dat ze zich wel tweemaal bedenken voordat ze hun excessen botvieren. De huidige wetten zijn een afschrikwekkend middel tegen overijverige agenten. Ze moeten een nieuw tijdvak inluiden waarin rechten en vrijheden van burgers worden gerespecteerd.

In dit opzicht is het van groot belang voor organisaties uit het maatschappelijk midden en verdedigers van mensenrechten om een omvangrijke campagne te beginnen om het volk te informeren over deze rechterlijke uitspraak, wat de wet zegt en hoe slachtoffers moeten procederen als zij vinden dat hun recht geweld wordt aangedaan door marteling, koeioneren en andere illegale daden door de politie. Zonder dit soort voorlichting  zullen velen in het donker blijven en de politie zou ons kunnen blijven teisteren. Wij hebben een beschaafde politie nodig en een democratisch Zimbabwe en deze uitspraak moet daartoe leiden.