Hoofdredactioneel commentaar 12-8-2014

SADC moet Zim verkiezingen, economie aanpakken

President Robert Mugabe wordt volgende week de nieuwe voorzitter van de Zuidelijk Afrikaanse Ontwikkelings Gemeenschap (Southern African Development Community, SADC), omdat Zimbabwe het leiderschap over het regionale blok overneemt van Malawi.

Het ziet er naar uit dat over zaken die voorafgaand aan de Victoria top op de agenda kwamen voor beraadslagingen meest door Mugabe en zijn Zanu (PF) partij zullen worden beslist. Dit is al te zien aan het SADC thema, dat een griezelige verwantschap laat zien met Mugabe’s Zim Asset* - als men de bewoordingen van beide economische blauwdrukken en het thema in ogenschouw neemt.

De topconferentie gaat echter verder dan de installatie van Mugabe als de nieuwe voorzitter; het blijft een regionale meeting waarbij talloze zaken met betrekking tot SADC moeten worden besproken en besluiten moeten worden genomen. Nu de SADC hoofden en hun delegaties Zimbabwe beginnen binnen te druppelen is het van groot belang twee hoofdzaken onder de aandacht te brengen,waaraan, gezien het gastland, gewerkt moet gaan worden,

In dit opzicht moeten regeringen enerzijds en niet-gouvernementele instellingen, vertegenwoordigd door het maatschappelijk midden anderzijds aan controversiële kwesties die Zimbabwe blijven belasten blijven denken. Om te beginnen is het noodzakelijk stevig te debatteren over de algemene verkiezingen van afgelopen jaar.

Lezers zullen zich herinneren dat SADC ernstige zorgen uitte over de wijze waarop de verkiezingen in hun werk gingen. Men sprak ernstige gereserveerdheid uit over het feit dat het de Zimbabweaanse kiescommissie (ZEC) niet was gelukt de elektronische kieslijst beschikbaar te stellen, over de ongewoon hoge aantallen gevolmachtigde kiezers en dat het een aanzienlijk aantal kiezers niet is gelukt hun stem uit te brengen.

Het regionale blok beval aan dat deze afwijkingen zouden worden besproken en dat er vervangende mechanismen  zouden komen om te garanderen dat toekomstige verkiezingen geheel vrij en eerlijk zouden zijn. De top moet daarom een podium leveren voor een collegiale herbezinning, dit als een van zijn belangrijkste agendapunten.

Mugabe’s regering moet het blok vertellen wat ze hebben gedaan om de afwijkingen recht te zetten ten behoeve van toekomstige verkiezingen en het, waar mogelijk, op orde brengen van zaken. In dit opzicht moet het maatschappelijk midden druk blijven uitoefenen op de op een lijn zittende regionale leiders om te verzekeren dat de zaak afdoende wordt behandeld.

Daarnaast moet Mugabe, als aankomende SADC voorzitter de les worden gelezen over de erger wordende economische crisis in Zimbabwe. Dit is niet alleen van belang omdat de crisis een directe uitdaging aan dit land is, maar ook vanwege het feit dat de instabiliteit veroorzaakt door economische ineenstorting in Zimbabwe zal overslaan naar buurlanden met uiterst schadelijke gevolgen – zoals we zagen tussen 2000 en 2008.

In die periode trokken miljoenen Zimbabweanen naar buurlanden, waardoor ze druk uitoefenden op hulpbronnen in die bestemmingen. De xenofobische golf van geweld die in Zuid-Afrika uitbrak in de jaren 2000 was gedeeltelijk een reactie op de toevloed van Zimbabweanen, een ontwikkeling die zorgen over regionale veiligheid opriep.

*Zim Asset: Zimbabwe Agenda for Sustained Socio-Economic Transformation, Zimbabwe Agenda voor een Duurzame Sociaal-Economische Hervorming, vert.