Wilf Mbanga op CuBra

column van Ed Schilders uit Brabants Dagblad (13 april 2006)

Vrijplaats

Ik heb nog een foto van Wilf Mbanga, gemaakt in café Het Brouwerswapen op de avond waarop hij afscheid nam van Tilburg en de vele vrienden die hij in één jaar tijd gemaakt had. Het jaar dat hij op uitnodiging van de Stichting Vrijplaats Tilburg in Tilburg had doorgebracht. In Zimbabwe, zijn geboorteland, was hij door dictator Mugabe bevorderd tot ‘persona non grata’, en de krant die hij leidde was verboden. Zijn verblijf in Tilburg noemde hij ‘een godsgeschenk’. Hier schreef hij columns voor deze krant, een roman (samen met mevrouw Mbanga), en legde hij de basis voor het weekblad The Zimbabwean, dat naar Zimbabwe wordt gesmokkeld. Maar wat hem nog beter tekent: op die foto hapt hij in een haring, de delicatesse die hij op zaterdag graag mocht gaan nuttigen op de markt op het Koningsplein. Wilf Mbanga was ingetilburgerd. Hij zei ‘Houdoe!’ als je wegging. Nu ging hij zelf weg, en zeiden zijn vrienden houdoe. De avond had, vond ik, niets weemoedigs. Alleen trots. Trots op alles wat bereikt was.

Die foto is nu bijna anderhalf jaar geleden gemaakt, maar in al die tijd is de Stichting Vrijplaats, zo meldde deze krant twee weken geleden, er nog steeds niet in geslaagd een opvolger van Wilf Mbanga te vinden. Wie daar een opmerking over maakt, wordt door de voorzitter van de stichting onverwijld ingedeeld bij de beroepsgroep der ‘beste stuurlui’. Ik twijfel er niet aan dat het vinden van een bedreigde schrijver, journalist, of desnoods cartoonist, zo zijn eigen problemen kent, maar ik heb tot nu toe ook niemand gesproken die me kon verzekeren dat het bestuur van de Vrijplaats erg hard gezocht heeft. De voorzitter, de heer Van Kalmthout, klaagt ook over het gebrek aan ‘signalen’, onder andere uit ‘de Tilburgse literaire wereld’. Dat lijkt me de omgekeerde wereld, maar als ik voor het gemak aanneem dat ik tot die wereld behoor, dan ben ik niet te beroerd om hier alsnog enige signalen af te geven.

Voorzitter, in feite komt het er gewoon op neer dat uw bestuur onderbemand is. Neem dus een goeie tweede stuur aan, al dan niet van de wal. Laat hem op zijn eerste werkdag via internet contact zoeken met Amnesty International, met de internationale afdeling van de PEN-club, de organisatie van Reporters sans frontières, en vooral ook met de redactie van Index on Censorship. De bedreigde schrijvers en journalisten druipen dan van zijn monitor af. Nog een signaal: richt u vooral op bannelingen, dan is het probleem van de terugkeer al wat eenvoudiger. Laatste signaal: stem nooit op Rita Verdonk.

De columns die Wilf Mbanga in The Zimbabwean schreef, werden tot kort geleden in vertaling gepubliceerd op de website van TilburgZ. De bovenbaas van die site heeft die publicaties nu stopgezet met het argument dat ze ‘niet over Tilburg gaan’. Toen ik dat hoorde, schaamde ik me plaatsvervangend. Zoals de stad, deze krant, Het Brouwerswapen, en een haringkar een vrijplaats zijn geweest, zo zou een Tilburgse website dat toch ook kunnen zijn? Zeker. Vanaf deze week verschijnen Mbanga’s columns op de website van CuBra.