INHOUD RIETER CUBRA HOME

©

Olivier Rieter & Stichting Cultureel Brabant 2023

Met vier hardcore IT’ers bezocht ik het Home Computer Museum in Helmond. De anderen gingen al snel op in de oude technologie. De meeste opgestelde computers stonden aan en je mocht er opdrachten aan geven. Actieve ‘hands on’ nostalgie.

 Vele, vele voorbeelden van ‘tech nostalgia’ worden getoond in de Helmondse opstelling. Producten met namen die me ook wel wat zeiden: Tulip, IBM, Atari. Een van de IT’ers vertelde dat je vroeger naast Apple ook het computerbedrijf Pear had.

Voor mezelf was het een wonderlijke ervaring. Het zou niet te ver gaan om mij een digibeet te noemen. Een van de computers werd uitgelegd door een digitale Katja Schuurman uit de jaren negentig. Ze beklemtoonde dat het allemaal belangrijk en eenvoudig was. Ze zong er ook een liedje bij:

Nu heb ik er een

Die precies weet hoe 't moet

Die er altijd voor me is

En die alles voor me doet

En ik raak 'm op de juiste plaats

En hij doet wat ik vraag

Dat is wat iedereen toch wil

Vandaag

De jaren negentig vormden het tijdvak van de opkomst van het internet. Ik herinner mij dat ik niet echt een first adapter was. Termen als surfen en downloaden waren voor mij toen lang vrij mysterieus. Ze betroffen een wereld die ik niet dacht te kunnen doorgronden. Hoe je in hemelsnaam je computer op het internet moest aansluiten, was me onduidelijk.

Ook computerspellen waren voor mij een wereld die ik niet wenste te bezoeken. De keren dat ik destijds aan een spelcomputer geplaatst werd, waren schaars en ik begreep niets van de spellen.  Nu probeerde ik een aantal van deze retrospellen alsnog te spelen. Een herkansing. Er was een spel bij waarin je moest schieten op het logo van het rode kruis. Als ik het spel tenminste goed begreep.

Ik praatte met een van de IT’ers over het nut van het spelen van dergelijke spellen. Dat nut was beperkt zei hij; je leerde er geen vaardigheden van, al merkte hij op dat de terroristen van 9/11 computersimulatie hadden gebruikt bij het leren besturen van een vliegtuig.

Hij vertelde ook over LAN parties in de jaren negentig waar hij aan had deelgenomen. Computer nerds sloten destijds hun computers aan op een Local Area Network en dan gingen ze samen spellen spelen. Het waren communities. De parties waren zo opgezet dat de spelers technologisch gezien gelijke kansen hadden, ervan uitgaande dat men de spellen begreep.

Het Helmondse museum, dat zijn deuren opende in 2018, draait grotendeels op vrijwilligers, begeesterd door de wereld van vervlogen digitaliteit. Enorme diskettes. Joysticks. Vreemde beeldschermen. Verdwenen logo’s.

Voor mij roepen namen als Tulip, Wordperfect en Novell nostalgie op, omdat dat wielrensponsors waren in de jaren negentig en ik wielrennen toen heel trouw volgde. Tulip was een Brabants computerbedrijf. Voor de gelijknamige ploeg reden onder meer Johan van der Velde, Peter Pieters en Adrie van der Poel.

Tulip is jaren geleden failliet gegaan. De wereld van de computercommercie is een wereld van overnames, bedrijfsspionage, ellenbogenwerk en the survival of the fittest/meanest. Het valt me altijd op hoe Apple-icoon wijlen Steve Jobs door sommige computernerds als een soort heilige wordt gezien. Voor zover ik begrepen heb gaf Jobs echter nooit iets aan goede doelen, in tegenstelling tot de verguisde Bill Gates van Microsoft.

Voor de schaduwzijden van de computerwereld is geen aandacht in Helmond. Wat er in het Brabantse museum wordt tentoongesteld is een vorm ‘tech nostalgia.’ Men kan er nostalgiseren: actief zelf nostalgie in zichzelf oproepen, in dit geval door zich te begeven in een omgeving vol nostalgie-triggers.

De relatie van nostalgie tot de moderniteit is complex. Het fenomeen nostalgie is deels een manier om om te gaan met grote veranderingen in die moderniteit, door te vluchten naar het overzichtelijke verleden. Een coping strategie. Tegelijkertijd roepen de oude producten van de moderniteit ook nostalgie op; een soort van vertedering om de technologie van vroeger. In die zin heeft het fenomeen ‘tech nostalgia’ nogal wat weg van jeugdsentiment. Het gaat om het deels ironisch getoonzet, maar positief terugblikken op technologische onvolkomenheid. Waar bij jeugdsentiment de eigen jeugd en de eigen generatie ironisch worden opgehemeld, gaat het bij technologische nostalgie ook om de technologische jeugd van de mensheid als geheel. Zo is ‘tech nostalgia’ een mengvorm van eigen herinneringen aan vroeger spelplezier en opgehemelde retro technologie.

► HomeComputerMuseum - Interactief Computermuseum