Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 augustus 1928

 

 

'n Kermispraatje 2 (naschrift)

 

Omtrent de kerkmis of kerkwijding zijn van Tilburg weinig of geen gegevens, wat niet uitsluit, dat de hedendaagsche kermis ook daarin haar oorsprong heeft gevonden en de herdenkingsplechtigheden ook hier hebben plaats gehad. Wij willen daarom een greep doen buiten deze stad en nemen een der steden met meer geschiedenis, nl. Leiden. Volgens de geschiedschrijver zou de eerste kermis in deze stad gevierd zijn in 't jaar 1366 als herdenkingsfeest van de wijding der Lieve Vrouwekerk, die in 1365 op 17 Augustus plaats vond. Van Mieris (1766) zegt in zijne beschrijving der stad Leiden daaromtrent het volgende:

 

"Verder staat ons nog iets te melden van het jaarfeest der kerkwijding thans kermis geheeten. Van oudsher is de gedachtenis in wezen gehouden, gelijk nog heden, maar op een andere wijze gedaan wordt, op den eersten Zondag naa 's Heeren Hemelvaart, wanneer de Geestelijken door eenen algemeenen ommegang met groote plechtigheid dien dag vierden, op welke zij het H. Sacrament omdroegen en dewijl iedere parochie haar afgezonderd gebied omzichtig gadesloeg zoo onderhield men deze gewoonte. De pastoor van de Sint Pieterskerk, als de hoofdkerk der stad, ging met eene menigte zijner geestelijke broeders, door eenen drang van menschen gevolgd, met het H. Sacrament in zijne handen uit zijne kerk en droeg het zelve tot op het midden van de Bostelbrugge (de grens der parochie); aldaar stand houdende gaf hij Het aan den pastoor der Lieve Vrouwekerk over, welke Het dan verder tot op het midden van de Marenbrugge droeg; en op die plaats weder afgelost wierdt door den pastoor van de St. Pancraskerk, welke hetzelve vervolgens bragt tot de Gansoordbrugge, tusschen de Hooigracht en de Hoogewoerd. Op deze plaats, als het uiterste van zijn gebied, bleef hij staan, tot dat hij Het weder overhandigde aan den pastoor van de St. Pieterskerk, die Het met dezelfde staatsie bragt van waar 't gekoomen was."

 

Uit bovenstaande kan men aannemen, dat deze kerkwijdingsplechtigheden (kerkmissen) gezamenlijk gevierd werden. De wijding van de hoofdkerk, de St. Pieterskerk, had reeds plaats in 1121, zoodat het vieren van de herdenkingsplechtigheden reeds 2 eeuwen vroeger aldaar plaats moet hebben gevonden.

Wij meenden goed te doen dit slippertje naar Leiden te maken, ten einde een goed begrip van het ontstaan der kermis te kunnen geven.

 

GERARD VAN LEYBORGH