CUBRA

INHOUD LAMBERT G. DE WIJS
HOME 
BRABANTS
TEKSTEN
AUTEURS

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 2 november 1933

 

 

Het Huiverbrood

 

Onder de vele goede, oude Brabantsche gebruiken behoort ongetwijfeld het nuttigen van het St. Hubertusbrood of zooals de volksmond het hier noemt het Huiverbrood (Huibkesbrood). Het is een oud godvruchtig gebruik, dat zich vooral in Brabant in de Folklore heeft vastgehecht. En dat kan ook niet anders, want de H. Hubertus was, na den H. Lambertus, de groote apostel van Brabant. Hoe oud dit gebruik is, is moeilijk te zeggen, zooals dit met verreweg de meeste oude gebruiken niet te bepalen is. In elk geval is het een zeer oud gebruik en de veronderstelling zou niet ongewettigd zijn, wanneer we den oorsprong zouden stellen bij het leven van den H. Hubertus zelf. Want wat is het geval, het St. Hubertusbrood wordt genuttigd om ons te beschermen tegen de hondsdolheid in het bizonder en tegen den kwaden geest in het algemeen.

Toen de H. Hubertus op zekeren dag aan het preeken was, ongeveer het jaar 730, begon eene vrouw, die door den kwaden geest bezeten was, zoo te razen en te tieren, dat dit onder het gehoor eene groote opschudding verwekte. Toen de H. Hubertus merkte hoe de duivel door deze vrouw zijn bekeeringswerk wilde beletten, deed hij haar tot zich komen en vertrouwende op de almacht Gods maakte hij over haar het H. Kruisteeken en tikte haar tegen de wang, zonder daarbij verder een woord te spreken. De vrouw viel als dood ter aarde, doch nadat zij alzoo eenigen tijd gelegen had, begon haar een golf etter uit den mond te stroomen, waarna de booze geest haar uit het lichaam vlood. Aldus zegt de Legende der Heiligen. Men ziet, zooal dit gebruik van het eten van gewijd brood niet door den H. Hubertus zou zijn ingesteld geworden, dan toch hebben de oude Brabanders dit gebruik al spoedig opgenomen om door het nuttigen geest en lichaam van kwade neigingen vrij te houden of te behoeden tegen de dolheid, in casu de hondsdolheid.

Hoe de oude gebruiken kleur en warmte aan het dagelijksch leven geven, lezen wij in het orgaan van den Ned. R.K. Bond van Banketbakkers, wanneer het bespreekt een werk over het Brood en gebaksvormen en hunne beteekenis in de Folklore. Het blad zegt dan: "Ook het geheel levert in juiste volgorde een overzicht van oude zeden en gebruiken. De indeeling genomen naar de hoofdmomenten in het kerkelijk jaar levert een aaneengesloten bewijs van den ontzaggelijken invloed, welke het Geloof op het volksleven heeft gehad en laat ook duidelijk zien hoe het leven kleur en warmte verkreeg door het meeleven met de Kerkelijke jaarfeesten. Vanzelfsprekend moesten ook de oudheidensche gebruiken aan de orde komen, des te mooier zien we ook in dit werk het overgaan van de Germanen naar den katholieken godsdienst en zal ieder den zegenrijken invloed daarvan moeten erkennen... om mede te helpen tot het herstel van goede gewoonten en gebruiken, welke aan het leven meerdere beteekenis geven."

Zooals men ziet, de oplossing van het vraagstuk van dit oude gebruik kan teruggaan tot den H. Hubertus en zou deze aan het gebruik mogelijk veredeling gegeven hebben, wellicht wel tot voor-christelijke tijd. Wat hiervan zij, het is een oud christelijk gebruik, dat ook aan onzen destrueerenden tijd meer warmte en kleur kan geven, waaraan het zoo dringend behoefte heeft. Wij voor ons kunnen dan ook niet nalaten den lezers op te wekken mede te werken om dit echt oud en goed Brabantsch gebruik te helpen bevorderen. De feestdag van den H. Hubertus valt op Vrijdag 3 November a.s. Op de dorpen rondom Tilburg bestelt men het "Huibkesbrood" reeds 14 dagen van te voren.

Zooals bekend is de H. Hubertus ook de patroon der jagers.

 

GERARD VAN LEYBORGH