HOME
INHOUD JEROEN KETELAARS
INHOUD POEZIE
SPECIAAL
AUTEURS
TEKSTEN
KUNST
FOTOGRAFIE
BRABANTS
INTERVIEWS

Print  Pagina

Walter Lagerwey (1918-2005)

 

Jeroen Ketelaars

 

Op 2 juni jongstleden overleed op 86-jarige leeftijd Walter Lagerwey, de nestor van de neerlandistiek in Amerika die tijdens zijn lange carrière ook voor de Brabantse geschiedschrijving relevant werk heeft geleverd.

 

Lagerwey werd in 1918 in Grand Rapids, Michigan, geboren. Zijn uit Utrecht afkomstige ouders waren een dag na hun huwelijk in juni 1917 naar de Verenigde Staten geëmigreerd. "Mijn vader hoopte als zo vele anderen in Amerika goed zijn brood te kunnen verdienen, en volgde zijn zuster en broer die al eerder naar Amerika waren gegaan. Voor mijn moeder was het moeilijker, die liet vader en moeder en acht broers en zusters achter", schrijft Lagerwey in de inleiding van zijn boek Neen Nederland, ‘k vergeet u niet (1982). Tijdens de crisis van de jaren dertig vervalt het Nederlands-Amerikaanse gezin Lagerwey ‘tot de grootste armoede’, schrijft Lagerwey. "Toen besloten mijn ouders om alles wat ze nog hadden te verkopen om naar Nederland terug te gaan. Dat lukte ook, en zo begon voor mij het grote avontuur, mijn eerste reis naar het land dat ik al kende uit de verhalen van mijn moeder." Na vier jaar in Nederland te hebben doorgebracht, vertrok het gezin weer naar Amerika.

Na de Tweede Wereldoorlog studeerde Lagerwey onder andere geschiedenis en Engels aan Calvin College, een uit 1876 stammend instituut in Grand Rapids dat verbonden is aan de Christian Reformed Church. In 1949 studeerde hij er af om vervolgens aan Columbia University, de University of Michigan en de Vrije Universiteit te Amsterdam verder te studeren. In 1958 promoveerde hij aan de University of Michigan op het proefschrift Bilderdijk and the German Enlightenment.

Tot zijn emeritaat in 1983 was Lagerwey werkzaam aan Calvin College, waar hij ‘Queen Juliana Professor of Dutch’ was. Hij bekleedde als eerste de leerstoel die in 1952 was ingesteld toen koningin Juliana het instituut bezocht: de ‘Queen Juliana Chair of the Language and Culture of the Netherlands’. Na zijn pensionering ging Lagerwey niet op zijn lauweren rusten: in 2004 verscheen nog het boek Iowa Letters: Dutch Immigrants on the American Frontier, waaraan de tachtiger Lagerwey als vertaler had meegewerkt.

 

Norbertijnen

Maar heeft Lagerwey dan ook voor de Brabantse geschiedschrijving betekenis gehad? Zeker wel, want in 1996 verscheen namelijk het boek Letters Written in Good Faith. The Early Years of the Dutch Norbertines in Wisconsin, dat door Lagerwey vertaalde en geannoteerde brieven bevat die naar Nederland waren gezonden door in de V.S. werkzame norbertijnen van de Abdij van Berne. Die abdij in het Brabantse Heeswijk-Dinther had aan het eind van de negentiende eeuw in de Amerikaanse staat Wisconsin een missiepost gestart. De brieven die in Lagerweys boek zijn opgenomen geven een mooi beeld van de ervaringen van de norbertijnen die Nederland hadden verlaten en naar Amerika waren vertrokken. Hoewel hij ook verschillende kritiekpunten had, noemde historicus Henk van Stekelenburg het werk in een bespreking in Analecta Praemonstratensia een ‘most valuable source book’. Lagerweys 547 pagina’s tellende boek werd afgesloten met de volgende opmerking:

 

‘This concludes the first volume of Letters Written in Good Faith. Letters after 1902 are in preparation for publication.’

 

De brieven die in Letters Written in Good Faith gebundeld waren, besloegen namelijk slechts de periode 1893-1902. Lagerwey vertaalde echter ook brieven uit de periode 1903-1946, wat een enorm karwei moet zijn geweest. Helaas is het aangekondigde tweede deel nooit verschenen. Dat had verschillende redenen, zo liet Lagerwey in december 2004 per e-mail weten. Een van die redenen was dat er voor een tweede deel niet veel belangstelling zou hebben bestaan. Wat volgens Lagerwey echter ook had meegespeeld, was het feit dat de Amerikaanse norbertijnenabdij in de tweede periode onafhankelijk was geworden.

In zijn e-mail vroeg Lagerwey zich af of er misschien tóch een mogelijkheid gevonden zou kunnen worden om alsnog tot publicatie van het tweede deel van de brievencollectie te komen. Het is te hopen dat die mogelijkheid zich inderdaad nog eens zal voordoen, zodat Lagerweys monnikenwerk voor eenieder toegankelijk wordt.

 

(Behalve de in de tekst genoemde bronnen werd voor deze bijdrage ook de volgende website geraadpleegd: http://www.calvin.edu/news/releases/2004_05/lagerwey.htm. Verschillende biografische gegevens zijn aan deze website ontleend.)