Jan Jaansen

Boere-Profeet

 

 

I

Hanna, de pastoorsmeid, stond in den tuin van de pastorie van Baozel mee 'nen blauwen schort veur; ze waar erten aon et zaaien mee Leentje, et ponnieke. "Zeg Leentje, ge maokt den greppel veuls te diep, keend, 't lijkt wel 'nen sloot; as ge d'erte zoo diep in d'eerde stopt, dan zijn ze mee Sint Jan nog nie boven. Kijk, zóó moete 't doen, kijk zóó!" "Mar Hanna, dan komen de kiepkes weer en krabben ze er uit!" zee Leentje mee groote oogen. "Dan moete gij mar wè beter oppaassen en ze 'r bijtijds uitjaoge! Zunde genog, dè die smerige kiepen er aon hebbe zitte te peuteren; ze waren al zoo schoon aon et groeie."

"Wè doede daor, Hanna?" De pastoor kwaam over den pad aonkuiere. "Och, meneer pastoor," jammerde Hanna, "die kiepe van onzen buurman hebben al onze erten uitgekrabbeld! Onzen hond is zoo lui geworren! Die zit er nie meer aachter! Mar ik zal 'ns naor de buurvrouw gaon en vraogen of dè wel in orde is as d'r kiepe heel den pastoorstuin komen vernielen!" "Kom, kom," laachte de jonge pastoor, "misschien zijn 't ons eige kiepkes wel geweest. Zeg, Hanna, ik gao efkes mee de kapelaon op stap, as er soms iets komt, dan weete 't: ik ben naor, eh, dè weete wel, dieën rheumatieken boer in den Haaikaant, daor ben ik nog nie geweest." "Krek, boer Verheie - goed mijnheer pastoor. Zeg Leentje, ge weet naa hoe 't moet, war, en goed doen, heurre, en pront deurwerken, war!" Hanna streek d'ren blauwen schort wè glad en stapte mee de pastoor op de pastorie aon.

De pastoor waar pas enkelde maonden gelejen geïnstalleerd en waar alle daogen op pad om z'n parochianen te leere kennen. Hanna ha z'nen veurganger aon et end gediend en bleef veurloopig ook bij den nuuwen heer in dienst. Ze waar al op jaore mar nog kras, veural van tong waar ze nog vlug, iets wè wel meer gebeurt, dè de tong langer jonk blijft as de beene... Veur de rest ha ze aanders 'n buitengewoon goei hart, veural veur erme meenschen! Ze ha eigenlijk mar één gebrek: de zucht om te koppele! 'n Stuk of twintig huwelijken ha ze minstens op d'r geweten en mar enkele van die twintig waren taomelijk goed gelukt. Ze moes aaltij zoo 't een of 't aander onderhaanden hebben, dè heurde zoo'n bietje bij d'r roeping. Deur de ziekte van den veurigen pastoor waar ze zoo'n bietje d'r uit geraokt, mar naaw alles zoo weer we in z'nen gewonen doen raokte, kwaam de aawe hartstocht weer boven...

"Meneer pastoor, over boer Verheie gesproken: daor moet noodzaokelijk 'n vrouw in huis kome. De pastoor zaoliger hee z'n eige daor noot veul mee bemoeid of er ieverand in de parochie 'n jonge vrouw in huis kwaam, en daor heb ik laast genog van ondervonden. Het waar wel goed as ge daor 'n bietje mee op zudt willen letten, mijnheer pastoor." "Nee-nee," laachte de pastoor, "mee zukke dinger bemoei ik m'n eigen liever nie! As 't misloopt, dan zitten we mee de stukke te haawe!" "Stukke? Waor denkte aon, meneer pastoor?" "Och ik ken ommers m'n parochie nog nie." "O, keus genog! Anneke Schepers, dè waar al zooiets, ze hee de jaore, al bekaantekes dartig en ze krijgt 'n paor duuzend mee. En aanders Drika Vermeer, 't is wel 'n rooike, mar 'n pronte meid genog en van goeie komaaf ook, ze krijgt mar efkes aachtduuzend mee - en niet te vergeten Mientje van Kampen, krijgt tienduuzend mee en de kaast vol linnen, nou-en-of, 'n héél pront durske! En Jetje Sanders dan, mar jè, die is 'n bietje dom en nogal grof van lijf en lejen ultgevalle, mar aanders, die krijgt..."

"Jè-jè, ik heur et al: keus genog! 't Is al 'n heele litanie Hanna! Mar 't lijkt me beter, Hanna, as gij of ikke ons eigen daor mar liefst nie mee bemoeie! Mar wè'k vraogen wo: hee boer Verheie dan 'nen volwassen zoon?" "Gehad!" zee Hanna kortaaf. "Gehad? En ge praotte toch van trouwe?" "'n Aongenome keend," mopperde Hanna, "d'ren eenigsten zoon is al lang geleje verongelukt - en 't waar toch zoo'nen schoonen, fermen jongen al, 'n jaor of aachttien oud, die is onder de hooikèr gekome, de peerde waren wild geworren. Jè, jè, dè waar 'nen zwaoren slag in 't huishaawe van Verheie!" "Jè, dan hebben ze wel wè meegemaokt, 't zijn gewoonlijk nie de kwaoiste, die zukke klappe van Onzen Lieven Heer krijge!" "O, 't zijn buitengewoon goei meensche, dè zulde gewaor worren, mijnheer pastoor, en ze zijn et dobbel en dwars werd, dè ze vortgeholpen worren mee 'n pronte schoondochter. 't Zijn eerste klas vrome lui en ze doen veul goed aon den erme! Echt goei pront boerenvolk van den aawe stempel! En den aawe Verheie is nie den eerste den beste, wie mee raod en daod geholpe wil worren, die gao mee Verheie praoten en 't komt in orde! Hij hee geen vijanden, of jao, toch, ééne!"

De pastoor keek op. "Wie dan?" "Den Boemes!" "Den Boemes?" "Jao, zoo noemen ze 'm aaltij, omdè-t-ie zoo'nen dikken kop hee. Hoe-t-ie eigenlijk hiet, weet ik ook zoo krek nie, iederendeen noemt 'm den Boemes. Die is vruuger knecht geweest op de hoef van boer Verheie, mar d'r moet iets veurgevalle zijn, in alle geval: hij is weggejaoge enkelde jaoren gelejen! Hij werkt naa op 't steenfabriek onder Langendijk bij de leemkuilen, dè weete wel. Hij hee aaltij goed getjepperd, dieën Boemes, mar de leste jaoren is ie 'nen echten zuiplap geworren en as ie 'm hee hangen dan moet ie verschrikkelijk raozen en tieren en vloeken en te keer gaon, veural over boer Verheie, zegge ze. En vrouw Cornelissen uit den Gouwen Os, 'n weuw, die ok mar wir gaaw moes trouwe, want in een café moet mansvolk in huis zijn, al is ze veur de rest 'n heel pront frammes - ik gao er gèèren 'ns buurten - ik zeg 't is 'n pront frammes, mar ze hee 'n leelijke gewoonte: as ze iets bizunders hee te zegge dan stoot ze oe in oew ribben, dè ge d'r hartkloppinge van krijgt en as ze neffen oe zit te praote dan schuift ze al langer hoe dichter naor oe toe en op 't end zit ze haost op oewen knie - lest hee ze me onderwege van verwondering 'n por gegeven, dè'k er haost van in de sloot viel, mar nie uit kaoiigheid, heelemaol nie, ze bedoelt et heel goed, mar 't is zoo'n leelijke gewoonte van vrouw Cornelissen - nou en... wè wo'k ok weer zegge? O, jè, zjuust, ik ha-g-et ommers over den Boemes: lest waar ie bij heur in 't café gekomen, zoo zat as 'n huudje; en hij had er mee de volle vuist op taofel geslaon en geroepe: boer Verheie, boer Verheie, die zal ók nog 'ns z'n oogen ver openspalken en aanders hiet ik nie den Boemes! Jè, mijnheer pastoor, ge hebt hier in Baozel volk zitte, dè vertel ik oe toch!"

"Dè zit overal in de wereld, Hanna, mar naaw stap ik op, aanders wor et te laot. Wè'k nog wo zeggen: mee de kaomers moet er nog iets veraanderd worre: ik wil toch liever op de groote kaomer zitte, en dan slaopen op de kleinste logeerkaomer. As ge zoo 'ns tijd hebt, dan kunde de meubels wel gaon versjouwen. Salut, ik ben weer bijtijds thuis veur 't aovondete." En de pastoor ging op stap. Hanna stond daor mee d'r haanden in d'r heupen as 'ne trekpot mee twee ooren en schuddebolde: "Alwéér veraandere!" Dè's dan den derden keer! Nou, alle goei dingen in drieën zulleme dan mar denken! 't Is aanders zoo'nen kalmen, rustigen heer! Ze hebben toch allemaol stuk veur stuk d'r eigenaorighejes, die heere, den eenen deez' en den aanderen dè. Zoo blijven we aon 't verhuizen! De aaw sofa hee al z'n leven op dezelfde plek stil kunne staon en moet naaw op d'ren aawen dag nog aon 't reizen en trekken van d'een kaomer naor d'aander, ze komt misschient nog wel 'ns op de haonebalken terechte! "Ochod-ocherm, de kiepe! Leentje, vlug, de kiepe! Brrrr kiepkes, vort, vort! Nest toe! Brrrr!"

 

 

II

't Weerke waar zoo werm en schoon dè boer Verheie in 't zunneke zaat neffen d'aachterdeur van z'n stee. Hij zaat er in z'n boezeroen, mee de zwarte zije pet op de sneeuwwitte haoren en 't pijpken in de mond en hij keek tevrejen over et waailaand naor de verte. Ali, de foks, laag neffen 'm in et zaand, mee de kop op z'n pooten, mar z'n ooren stonden steil omhoog en z'n ooge loerden loens over de grond. Vrouw Verheie stond in de deur; ze zaag er jonger uit as den baos en ha nog 'n hoogrooie kleur op d'r volrond gezicht. "Wè bloeit den appelboom toch lekker," zee ze, "as de naachte naa mar nie te koud worre, dan krijgen we heel den boom stikvol appel, dè zulde 'ns zien!" "We zullen et hoope. Kijk, daor hedde de kloek! Naa moete 'ns zien: de jonge haontjes probeeren al om te kraaien en et lukt ze nog nie, ze klapperen mee d'r vleugels en willen et uitkraaie, mar d'r komt nog geen geluid uit!" "'t Is 'ne schoone nist kiepkes, dè-d-ist!" zee de vrouw en gong de keuken weer in.

"Woef! Woef!" blafte Ali en hief de kop op en zette z'n ooren nog spitser omhoog. En Nero, de kettinghond, liet de knook, waoraon ie zaat te knaoge, liggen, en sprong mee veul gerammel en geblaf op z'n hok. De boer keek langs den aachterkaant van et huis naor de straot en hield z'n haand boven z'n ooge: "Wel verdikkeme, twee toogen geleuf ik! Dè zal de nuuwe pastoor zijn mee de kapelaon. Vrouw, haol 'ns gaaw m'n schoene en m'ne jas!" De vrouw draofde 't huis deur en kwaam seffens terug mee de schoenen, die ze den boer aon dee en ze hielp 'm mee z'n stijve ermen in z'ne jas en dee toen gaawkes 'nen schoonen schort veur. "Mien, gaaw 'nen bessem gevat en den herd wè bijgeveegd, 't geestelijk komt! En zet de stoele wè geef en vat den kapotten schoteldoek van et rek, dè ziet er zoo ermoeiig uit!" Ali was al opgesprongen en dee z'n plicht, hij blafte asof et om leven en dood gong, mar toen ie in de buurt van 'n kiepke kwaam, ,moest ie toch efkens aon z'n plicht van blaffen verzaoken en er aachter aon rennen, en Nero maokte 'n hels lawaai mee z'n heese, kapotgeblafte stem.

De pastoor en de kapelaon kwamen deur 't poortje en boer Verheie strompelde ze tege, zoo goed as 't gong. "Kom mar binne, heere", zee de boerin en ze dee de deur van de goei kaomer open en ze dee in de gaawighei de luiken van de raomen los, mar de pastoor wilde liever eerst wè bij den herd zitten omdè-t-ie wè werm geloopen waar. En hij moes in de leuningstoel zitte... "Jè, m'neer pastoor, daor komt aanders geen meensch in te zitten as ikke, mar naaw gaode gij er mar 'ns in zitte: as meerder komt, mot minder wijke, eere wien eere!" "Nou, as 't dan mot, vooruit dan mar! En hoe gao-g-et mee oe, Verheie, ik heur dè ge nogal laast hebt van 't jicht?!" "O, 't gao wel, ik ben er nogal tevreje bij, dè's de hoofdzaok war, mar wè'k zeggen wo, mijnheer pastoor, 't doe me plezier, dè ge plat praot! Ik waar al bang dè 't aanders zu worren as mee oewen veurganger." "Och," zee de kapelaon, "hij leert et nog wel; hij gooit er nog wel 'ns 'nen deftigen klaank deur mar dè komt mee de jaore wel geliek." "Wel jao," laachte de boer, "en dan is et nog geenen moordaonslag; mar as 't mee 't platpraote gedaon is, dan zijn we op 't verkeerde pad. Die mode moet nie onder et volk kome! Laote we praote zooas 't onze aawers en veuraawers deeën, dè-d-is ons goei recht! En zoo is 't ook mee d'aander modes, mee ons goei aaw meubels bijveurbeeld: veul boeren hangen van die nuuwerwetsche spiegels in d'r kaomers zoo groot as 'n deur en ze zetten van die sofia's in de kaomer, of hoe hieten die luie stoelen ook alweer, die halve bedden, van dieën luilakken-rommel." "d'Eenvoudige deftige aawerwetsche boerenmeubels zijn nog zoo kwaod nie! En schoon zijn ze zeker?" "As 't naor mijn vrouw d'ren zin moes gaon, dan stond hier ook al lang zoo'n sofia in de kaomer, mijnheer pastoor, dè dörf ik te wedde! Och, dè vrouwvolk! 't Verwondert me dè ze 's Zondags d'r witte muts nog opzet en nog nie mee zoo'n perreplu van 'nen hoed rondloopt..." "Nee, man, zoo zot ben ik nog nie en ge mot me bij de geestelijkhei nie zoo zwart maoke! 't Is mar goed dè'k er eiges bij ben, aanders zu ie 't nóg erger maoke!"

"As ze nog mar allemaol waren as moeder Verheie, dan zu 't nogal losloope", zee de kapelaon. Boer Verheie laachte: "Nee, 't is waor, ik hoef nog niet te klaoge en as ik et ok al dee, dan zu 't me nie veul baoten ok al nie... Mar mijnheer pastoor, kijk 's Zondags 'ns in de kerk rond, wè 'nen toestand! Ge weet nie meer of er nog knechten en meiden bestaon. 't Speult ammaol juffrouw en meneer wè de klok luidt. En kleere! Ammaol van dè spinnekoppe-goedje, floddertuig, slap en dun! Wij hebben onze trouwkleeren nog en ze zijn zoo goed as nuut! Op feesten komen wij er nog deftig mee veur den dag! Mar 't jong volk van tegesworrig moet ieder jaor iets nuuws om 't lijf hebbe flodderen, aanders loopen ze veur schandaol, zegge ze. En ieder jaor 'nen aanderen hoed, en ieder jaor 'nen grooteren raand." "Jè," laachte de pastoor, "ik wed dè den duuvel nog wel kwaod om die groote hoeien is: hij zal de poorte van de hel nog grooter moete laote maoke, die-t-ie toch al zoo breed meugelijk ha gemaokt!" Dè beviel boer Verheie buitengewoon!

De boerin zaat al mee wuust geweld koffie te maolen, 't meidje maokte de taofel klaor in de goei kaomer en et duurde nie lang of ze zaten er aon de koffie mee beschuiten, terwijl 't manvolk deurboomde over den toestand in de tegeswoordige wereld! "Het ergste", zee de kapelaon, "is nog et drinke! Dè-d-is de leste tijd erger aon 't worren, dunkt me zoo." "Dè-d-is 't zeker!" riep boer Verheie. "Drinken en uitgaon zijn de twee deuren waor den zegen van boven deur naor buiten wipt, en de ellende komt er deur naor binne. O, ik denk nog dikwijls aan paoter Liberius, die daorover - 't is al 'n jaor of vijftien gelejen - hee gepreekt. Zoo stond ie op den preekstoel, ik weet et nog goed - kijk zoo!" Hij stond op en spraaide z'n ermen uit elkaar. "De flesch, zee-t-ie, dè-d-is de stok, die de welvaart en den vrede uit et huis jaogt. De flesch, zee-t-ie, is de tooverstok, die meensche in dieren veraandert, ze is et lijmtekske, waor den duuvel zielen mee vangt..."

De deur ging open en boer Verheien zee: "Kijk, mijnheer pastoor, daor hedde onzen Harrie naa." Harrie vatte z'n klep aaf en gaaf de heeren 'n haand. Hij waar 'nen flinke, stevige boerenjongen van 'n goei vijf-en-twintig jaor mee 'n paor goeiige, bruine, Brabantsche oogen in z'n bruingebraand gezicht, waor de gezondheid op geschreven stond. Hij vroeg aon den boer, wè-t-er nog gedaon moes worre, hij kreeg kort en zaokelijk te heuren, wè-t-er moes gebeuren en gong met 'nen "goeien dag" weer de deur uit.

 

 

III

"Dè's dus zooveul as den troonopvolger hier op de boerderij", zee de pastoor en sopte z'nen beschuit in z'n kom koffie. "Krek, mijnheer pastoor," zee den boer en hij gong er gemakkelijk toe zitten en vaawde z'n haanden over z'nen buik, "in vruuger daogen ha'k gedaocht, dè 't allemaol aanders uit zu vallen en dè onzen eigen zoon hier boer zu worren, mar 't hee zoo nie meugen zijn - ge zult 't al wel hebben geheurd, denk ik, hoe onzen Antoon verongelukt is - giender in den Broek, waor naaw et kruis langs den weg staot, is 't gebeurd." "Jao, ik heb et al geheurd, 't hee zoo wel moeten zijn." De boerin ha d'ren schort al veur d'r ooge. "M'n vrouw hee d'r traonen aaltij klaor as ze er aon denkt, mar daor is naaw eenmaol niks meer aon te doen", en boer Verheie stopte z'n pijpke oppernuut en et was 'm goed aon te zien, dè-t-ie et zelf te kwaod kreeg. "Den eene gao vruug en den aandere gao laot, mar gaon doen we allemaol op onzen tijd en wij komen ok binnenkort 'ns mee aon de beurt, moeder!" "Ik heb 'm nog goed gekend," zee de kapelaon, "et was 'ne ferme, brave jongen en dè's al 'nen grooten troost!

Boer Verheie streek 'n lucifer aon en staak den braand in z'n pijpke. "Mee Harrieën is et zóó gegaon. Onzen Antoon waar zoo wè 'n half jaor dood en et waar stil in huis en echt doods! Toen hee Onzen Lieven Heer ons Harrieë gestuurd op 'ne Novemberaovond. Ik vergeet et heel m'n leeve nie: et regende en störmde asof de wereld vergong en opeens begon onze Nero te blaffen en te baassen - nee, waocht , et waar onzen Nero nie, 't waar den veurigen waokhond, geleuf ik." "Jao, 't waar Sultan nog." "Krek, Sultan, o mijnheer pastoor, dè waar 'ne kerel! Zóó'nen hond, ongeloge, zoo'n beest. Dè beest zaag aon de meense of ze goed waren of kaod! Den pastoor kos er gerust op afstappen en op z'ne kop kloppe! Nou dan - Sultan blafte en baaste en gong te keer en ik gong naor buiten om te zien wè-t-er gaonde was, en efkes laoter koom ik mee 'n jongske van 'n jaor of tien weer binne. 't Waoter liep 'm uit z'n broekspijpen en ie bibberde van de kaaw en de nattighei. Een van de knechts haolde dreuge kleeren veur et menneke en we gaven 'm wè werm eten en toen kos ie ons vertelle, waoraon en waoraaf: hij kwaam mar efkens 'nen halven dag loopens van hier en z'n stiefmoeder gaaf 'm alle daogen meer slaog dan erpels - toen waar ie tenslotte mar weggeloope en hier en daor wè geschooid. Mar mee dè weer waar ie dan bij ons aon de hoef gekomen om te vraogen of ie in de schuur moog slaope. M'n vrouw zaat er nog harder bij te schreuwen as de jonge zelf, dè begrijpte!" "Och-meens-nog-toe-toch, gullie maansmeenschen hebt ok allemaol kaaien in oew lijf in plaots van 'n hart, geleuf ik!" "Schreuwen is geen schaand," laagde de pastoor, "en hedde 'm toen hier op de hoef gehaawe?" "Wel jao," laachte den boer en pafte aon z'n pijpke, "ons moeder liet me nie mee rust." "Ho-ho, meens, gij bent er et eerst over begonne te praote, as ge dè mar weet; ik ha 'r al wel aon gedaocht, mar ik ha 'r nog niks van gezeed!" "Nou, 't is ok krek eender," zee den boer, "et menneke bleef bij ons en we daochten allebaai: die hee Onzen Lieven Heer ons gestuurd omdè-t-ie onzen Antoon weggehaold hee. Ik denk, dè-t-ie daor spijt van hee gehad en 't op die manier weer goed hee willen maoke."

"En daormee is veul zegen over den vloer gekome, dè dörf ik te wedden", zee den kapelaon en staak 'n sigaar op. "Natuurlijk," zee den boer, "'t grootste verdriet waar van toen aaf veurbij! En dan, hoe moes et hier gaon, as we zoo alleen waren gebleven?! Ik ben óp, ik ben niks meer werd." "Nou-nou, me dunkt nogal!" "Nou jao, 't gao! Mar die jicht, ziede! Ik kan de boel nie meer naogaon. En dè doe naa onzen Harrie, en hij doe-g-et goed, alles verloopt netjes zoo as et heurt en ik geleuf, dè ik zuutjesaon gemist kan worre." "Gemist? Goeie raod is aanders nie gaaw te missen! En ik heur dè de meense nogal gèère naor boer Verheie om raod kome vraoge." "De kunde nie geleuve!" riep de boerin mee trots in d'r ooge. "Uit alle hoeken en kaanten komen ze hierhene, den eene mee deez' en den aanderen mee dè en den baos moet overal mar raod op wete! Mar mijnheer, vat toch nog 'n köpke koffie, 't zijn zoo'n kleine kumkes, 't is de moeite nie werd." Er was niks aon te doen, de pastoor moes meer drinken as ie van plan waar. "As we deez' köpke koffie op hebben, mijnheer pastoor, dan gaon we ons gedoentje 'ns bekijke."

"Vaoder," zee de vrouw halfhard, "vraog de heeren 'ns wè ge moet geleuven van eh... dè-weette-wel!" "O jè, goed dè-g-et zegt, vrouw. Heere, ik ben nie bijgeleuvig, ik weet dè't er geen heksen en spoken bestaon. Mar er zijn naor et schijnt van die meense, die de toekomst veurspelle en die al van te veurre zien, wè-t-er laoter gebeurt!" "Ik geleuf er nie hard aon, Verheie." "Onzen schaopherder hee me verteld, dè-t-ie onze boerderij in braand hee zien staon, op klaoren dag, dus toen ie nie droomde, en ik moet oe eerlijk zegge, dè 't geen lolletje is, as ze zoo iets vertelle." "Hoe lang is 't al geleje?" "Jè, hoe lang is 't geleje? Moeder, hoe lang denkte?" "Veertien daogen ongeveer, drie weken misschient." "Zeker bij zonsondergang gezien?" "Nee, op de naomiddag." "Drinkt de schaopherder wel 'ns 'n borrel?" "Niks! Nooit! Tenminste nie veur zoover ik weet! We hebben 'm nog nie erg lang en hij bevalt me rechtuit gezeed nie al te best, hij is me te stil en op z'n eige - ik weet nie..." "Hedde iets mee 'm gehad, misschien?" "Niks." "Ik zal oe eerlijk zegge, wè'k er van denk," zee de pastoor, "et kan verbeelding van 'm zijn, of hij hee 'n vuur gezien van zigeuners, of 'n klein brandje in de verte en in z'n gedaachten hee-t-ie er ouw hoef in gezet, misschien hee-t-ie oe alleen mar bang wille maoke, en onmeugelijk is 't nie, dè-t-ie daormee z'n bedoelingen hee gehad, mar 't best van al legde 't geval netjes in de haanden van Onzen Lieven Heer."

Ze waandelden over et erf en deur de stallen en schuren en deur den tuin en de pastoor prees boer en boerin Verheie omdè-d-alles zoo piekfijn in orde was en de boerin kreeg 'n kleur van plezier. "En kijk eens," zee de boer, "hoe onzen appelboom bloeit! Al deez' boomen heb ik zelf nog geplaant behalve daor dien aawen pereboom, die waar al oud, toen ik nog jong waar. Mar deez' appeltjes zijn buitengewoon lekker, 't zijn van die geele, spitse, zuute appeltjes en daorom noemen wij ze aaltij juffersnuutjes." Ze kwamen aon de waai aachter den tuin en een van de bruin bonte koeien kwaam vlug naor den afsluitboom gestapt, ze hief den kop omhoog en boer Verheie krabde tusschen de horens over d'ren veurkop. "Dè-d-is et dikke rooike en die is braaf! Dè's 'n goei koeike en kennen dè ze me doe! Mar ik breng ok aaltij iets veur d'r mee." En hij haolde enkelde broodkörsjes uit z'nen broekzak terwijl et dikke rooike mee d'r lange tong langs de bovenlip streek.

Ali begos nijdig te blaffen. "Kijk, daor hedde Pietje van Beek! Stil Ali! Kom mar, Pietje, 't hundje zal oe nie bijte!" Pietje bleef staon en was er het liefste van deur gegaon, veural toen ie de twee geestelijken gewaor wier, mar de boerin vatte Pietjes bij den erm en liet 'm de heere 'n hendje geve en praotte in-een-stuk-deur mee 't menneke. "Nou, Pietje," vroeg de boer toen, "wè woude kome vraoge?" "Ik moes vraogen of-of-of, ik moes, ik moes vraoge..." "Toe, zeg et mar gerust, Pietje, ge hoeft nie bang te zijn." "Of we bij ullie in 't bosch wè dreug hout meuge raope", kwam er in één adem uit. "Dè's goed, doe mar; as ge 't aaltij mar eerst vraogt! Hoe is 't mee vaoders?" "Hij lee nog te bed." "Kom, Pietje, dan krijgde gij 'nen lekkeren boterham van me." Terwijl de twee over het pad vooruit stapten, zee de kapelaon: "Jè, dieën vader gao zuutjesaon dood. Terring! Aanders 'nen buitengewoon goeie meensch." "Aaltij 'ne vlijtige, nuchtere meensch geweest, mar op den oogenblik hee-t-ie mee z'n huishaawe mar amper genog te ete. De vrouw brengt er wel 'ns wè hene."

Ze kuierden luikes deur den tuin terug en den boer wees naor den bieënstal mee z'n pijpke. "Daor heb ik nog veul plezier aon, aon m'n bieje. 't Is zoo gezellig om in et zunneke neffen den biejenstal te gaon zitte en te luisteren naor al dè gezoem en 't ruukt er zoo lekker rondom de körve. A'k zoo zit te genieten, dan denk ik wel 'ns hoe lekker zal et in den hemel zijn! Mar dè overkomt me nie dikkels. Meestal plaogt me de jicht en dan ben ik 'nen echten brompot, net as onze Nero, wanneer ze 'm in de buurt kome." "Zoo hee iedereen z'n kruis en zoo zal et wel moete zijn!"

Eenen nachtegaol begos te zingen in een van de boomen. "Zoo'n klein beesje," zee de kapelaon, "en zoo'n sterk en schoon geluid." "'s Mergens om 'n uur of drie-vier heur ik 'm al en dan is et zoo stil buiten, dan is et net of et wel eens zoo hard klinkt. Ik ben 's mergens aaltij vruug wakker en aaltij vruug uit bed, dan waandel ik zoo 'ns deur de tuin en dan zingen al de vogels honderduit! As dan de klok luidt veur d'eerste Mis, dan vat ik m'n kerkboek en bidt de Mis." "Dè's mooi! En 's Zondags, kunde dan nie naor de kerk?" "'s Zondags brengt onze knecht me mee 't waogentje naor de kerk. 't Is wel 'nen heelen toer om erin en eruit te komen, mar alla, tot nog toe is et zonder ongelukke afgeloope. Ik heur zoo gère zingen in de kerk en 't örgel is veur mijn gewoonweg 'n feest! En dan ouw stem, mijnheer pastoor, die maag er ok al zijn, die reikt nie alleen toe aachter onder den toren, mar hij loopt nog twee drie keer om de kerk hene!" "Is 't zoo erg?" "Jao, mar we zulle vandaog opval nog 'n zwaordere stem heure, denk ik! Kijk 'ns giender: donderkoppe!"

 

 

IV

't Waar om-en-om vijf uur toen de twee geestelijken naor huis toe kuierden. "'t Is benauwd," zee de pastoor, "ik geleuf al z'n leeve, dè boer Verheie gelijk hee, er komt onweer", en hij dreugde 't zweet van z'n veurhoofd. "Ziede giender 't kruis van Antoone, pastoor? Hier tusschen die twee boomen deur kunde-t zien!" "Ik zie 't! Wie zit daor vlakbij op de baank? Kunde 'm kennen?" "Ik geleuf dè't den schaopherder van boer Verheie is, den boere-profeet dus, die den braand veurspelt! Hij hee al meer van die dinger verteld. 't Is 'ne zonderlinge."

In de verte kwaamp er nog iemand over de weg: 'nen robuusten kerel mee 'n hoogrooi gezicht en haor as hooi. Hij stapte van de weg aaf en staak et veld over, recht naor et kruis toe. "Goeien aovond", zee-ie tegen den herder. De herder rookte z'n pijpke en keek nie op, hij knikte efkes en zee toen: "Goeien aovond, Boemes." "Leelijken aop, ge hebt me nie uit te schijnen! Wilde 'n klap op oew bakkes hebbe, dan moete 't nog maar eens zegge, as ge 't hart in oew lijf hebt!" Den herder keek 'm aon mee spottende eugskens. "Nou? Dörfde 't nog eenen keer te zegge?" Den herder zweeg. "Heurde niks, dwarskop?" Den herder schudde mee z'nen kop. "Zeg dan toch iets, stommeling, en zit daor nie as 'n schaop!" "Praotte gij mar", zee den herder kort. Den Boemes gong op z'n hukkes zitte tegenover den herder. "Nee, laot ons liever geen ruzie maoke, herder, ge moet me 'ns een pleizier doen - ge weet wel!" "Ik doe niks meer!" "Het kan toch ommers geen kwaod! Ge bent ommers as profeet bekend in heel de buurt. Veuruit, doede 't nog 'ns?! Vandaog nog? Er komt zeker onweer! Heurde me nie, aawen brompot?! Vanaovond nog!" "Ik doe 't nie!" "Wè 'nen eigenwijzen dondersteen toch! Ik moet zeker weer in m'n portemonnee kruipen?!" "Wè hedde 'r veur over?" vroeg den herder. "'n Dubbeltje." "Ik doe 't nie!" Den Boemes sprong op mee 'n rooi gezicht. "Leelijken vrek! Schijnheiligen bliksem daor ge staot! Moet ik oe al m'n zuurverdiende centen aonbieje, zeker?! Leelijke..." "Wè bende gij dan van plan? Waorom moes ik dè vandaog nog zegge, wè'k al gezeed heb?" "Daor hedde niks mee te maoke! Dè zijn mijn zaoke! Als ik den boer op stang wil jaogen en in angst en nood wil brengen mee ouw kletspraotjes, en gij krijgt er 'n centje veur, dan moete blij zijn, dè ge ze zoo goedkoop kunt verdiene! Ik moet er hard zat veur werke!" "'n Kwartje dan! Veur minder doe ik et nie! Ik weet wel, wè gij in 't snuitjen hebt! Ge wilt uit et spinhuis vandaon blijven! Ik snap et wel! Mar, goed, iedereen geleuft mijn, Boemeske, en ik doe et nie benejen et kwartje!" "Nou, veuruit dan mar, 'n kwartje, goed!"

 

Boer Verheie zaat bij den heerd in den vruugen aovond en de boerin ruurde in den kokenden ketel. "Goeien aovond saome." "Kijk, daor hedde den buurman, ok goeien aovond, Willem." Den buurman gong er toe zitten, stookte den braand in de pijp mee 'n stukske gloeiig hout en onderwijl kreeg Ali, die gedurig kefte, 'n klap mee den stok van z'nen baos, die al enkelde keeren "stil, Ali" ha geroepen. "Verheie, ik kom oe 'ns om raod vraoge! Ik ben van plan om den Boemes 'n proces aon te doen. 't Is geen manier van doen, zooas dieën kerel te keer gao." "Hoe-zoo?" "Hij hee ons Antoontje zoo leelijk toegetaokeld, dè 'k er den dokter bij heb moeten haolen!" "Hee den Boemes 'm zoo mar geslaogen?" "Och, ik ben nie klem mee mijn kender en as ze 'n pak slaog verdiene, dan kunne ze 't krijge! Mar ze moeten mijn kender nie hallef dood ranselen om 'n kleinigheike." "Wè-d-is er dan gebeurd?" "Wel, 't menneke hee-t-em eenvoudig Boemes genoemd, zooas iedereen dè doe. De jonge weet ommers nie beter!" "Jè, jè, 't is z'nen scheldnaom, buurman, hij hee-g-et as 'n beleediging opgevat!" "Jaowelmar, iedereen zee-g-et ommers! En dan zóó te slaon mee 'ne knuppel op zoo'n menneke; 't waar goed om 'm veur aaltij 'n ongeluk te slaon! Ik klaog 'm aon, dè zulleme toch 'ns zien!"

"O, ik daocht, dè ge me om raod kwaamt vraoge!" "Nou, dè wo'k ook! Wè denkte gij er dan van?" "Nie aonklaoge! Ge schiet er geen steek mee op! As ge 't proces wint nie en as ge 't verliest ok nie! As ge 't verliest dan hedde enkeld onkosten en chagrijn ervan, en as ge 't wint, waor ge mar weinig kaans op hebt, dan hedde 'ne vijand te meer en 'ne zuure!" "Winne doe 'k et in alle geval. Recht is recht!" "Dè zegde naa wel, mar dan is 't nog nie zoo! Een verstaandige kiep kaokelt pas as 't aaike geleed is! En as ge wint, wè hedde dan? Dan hedde gij oewen zin en den Boemes hee z'n straf, mar ge hebt iemand tegen oe die ge nie gemakkelijk kwijtraokt. Begien geen proces, 't verbittert, al is recht dan duuzend keer recht!" "Mar om zoo'n menneke zoo af te raanselen is toch geen manier van doen!" "En as den Boemes gestraft wordt, dan hee-t-er jullie Antoontje geen zier minder pijn om geleje!" Den buurman pafte aon z'n pijpke. "En dan kunde vanaovond ok veul fatsoenlijker bidden: en vergeef ons onze schulden gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren..." "Ge hebt gelijk, Verheie, zaand erover dan mar!"

 

 

V

Boer Verheie hong den rozenkrans aon de leuning van z'nen stoel, toen ie klaor was mee veurbidden. De knechten zaten om den heerd en de meiden waren aon den afwaas begonnen. "We krijgen nog onweer vanaovond," zee den boer, "leg 't palmtekske klaor mee 'n kumke wijwater, dan kunde 't huis rondzegenen tegen bliksem en inslag." De knechten en meiden gongen efkes naoderhaand buiten op de baank zitten om nog wè te genieten van den prachtigen wermen aovond en de naachtegaol zong z'n hoogste deuntje aachter in den tuin. Den boer zaat bij den heerd in den leuningstoel en zee tegen z'n vrouw: "Onzen schaopherder is zoo laot vandaog." "Jè," zee de vrouw en ze keek naor de staonde klok, "en onzen Harrie kos ook al wel thuis zijn uit de stad." "Nee,-nee, hij is nogal laot weggereje; mar den herder, vrouw, dè bevalt me nie." "Och, hij doe z'n zaoken aanders heel goed!" "Dè wel, mar de kerel is zoo stil en zoo apart, en, wè-d-erger is, hij dörft nie recht in m'n oogen te kijken."

Buiten gong et er luidruchtig naor toe. Een van de knechts had enkelde mulders in z'ne zak meegebraocht en zette ze stiekum aachter op 't haor van de meiden. Ze kreesen en gilden ervan. "Leelijken vlegel, waocht mar, ik zal kinkeduuten in oew bed stoppen deez' daogen, waocht mar!" "Netels, Marie, netels is veul beter, die bijten beter as kinkeduuten!" "Oe, bah, er vloog 'n vleermuis vlak over m'ne kop." "Vleermuis, waor is oe huis? Boven in et raodhuis!" zong 'n aandere meid al en een van de knechts stelde veur om saomen 'n lieke te zingen, mar wè - en eenen hief er al aon van Malbroek:

     En Malbroek voer ten oorlog,

     van je rikketikketom

     van je rikketikketom.

     En Malbroek voer ten oorlog

     en die tijd komt nooit weero-ho-hom,

     en die tijd komt nooit weero-ho-hom,

     en die tijd komt nooit weerom!

"Kijk, daor hedde onzen schaopherder", riep 't keukenmeiske. 't Zingen hield op. "Kijk 'm weer 'ns 'n ernstig smoelwerk zetten, den boere-profeet!" Den herder kwaam langzaam aonstappen mee z'nen hoed diep over z'n oogen zoo dè ge alleen mar den tip van z'n neus en z'n kien en onder de raand van den hoed deur z'n vinnige eugskes kost zien. "Goeien aovond", zee ie in et veurbijgaon. "Goeien aovond, herder." "Hedde weer spoken gezien of zooiets?" vroeg 't keukenmeiske. Den herder bleef staon en keek ze giftig aon van onder z'nen hoed en zee toen langzaam: "Jao-jao, ik heb vandaog wel iets gezien! 't Is de moeite werd: ik heb weer etzelfde huis zien braanden en gij zaat midden in de vlammen, net 'ne katuil waor ge zoo goed op lijkt." 't Meiske verschoot ervan en ze waren er allemaol stil aaf, terwijl den herder de keuken binnenstapte.

"Goeien aovond", zee-t-ie en gong aon taofel zitten waor z'n bord pap en stamp nog klaor stond. Hij sloeg 'n kruis en baad en begos te eten. "Nou," vroeg den boer, "hoe is 't? Krijgen we onweer vannacht? 't Is al best aon 't weerlichten, geleuf ik, is 't nie?" "Och, onweer, as we aanders mar niks krijgen, dan is et nogal toe daor aon toe!" "Mar meens nog toe toch," zuchtte vrouw Verheie, "wè zulleme naa weer hebbe?" Den herder zweeg. "Nou, veuruit er mee, geen onduidelijke taol, daor haaw ik nie van, duidelijk en klaor, ofwel heelemaol niks!" "Dus moet ik et zegge?" "Jao, as ge wè te zeggen hebt, dan zeg et, mar dan ok de waorheid en geen verzinsels! 't Is zeker et aawe lieke van den braand?" "Krek, baos, et aawe lieke," zee den herder mee 'n diepe stem, "en et is de waorheid ook! En daorom kan ik et oe gerust zegge, ik heb et duidelijk gezien en er is nie aon te ontkome!" De knechts en de meiden waren ondertusschen ok binnengekomen en stonden opgepropt veur de deur te löstere.

De boer had er al spijt van, dè-t-ie den herder had gedwongen om et te zegge: "Haawt oewen mond mar, boere-profeet, ik geleuf nie aon die bijgeleuvige praotjes! En ik wil er ook niks meer van heure, hedde dè verstaon, as ik nog ééns zoo iets van oe heur, dan gaode mijnen dienst uit, verstaon? Mee die onneuzele en onnoodige bangmaokerij van ou aaltij, verdulleme!" "Zwijgen kan ik goed, al is et moeilijk om nie te zeggen wè ge duidelijk ziet aonkome en wè niemand kan verhindere." 't Wier stil. "Zwijge baos, mar 't mot toch ergerand veur dienen, dè-d-ik et zie braande! En ik heb et duidelijker gezien as lest. Ik waar in den Broek, de zon waar al onder en ik daocht nergens aon, ik keek deez' kaanten uit en zaag de boerderij liggen! Ik zag et vuur, een groot vuur, de vlammen sloegen uit et dak omhoog, heel hoog, en et vee liep wild et erf op en et volk liep mee leeren en emmers, mar 't holp niks, et waar één-en-al vuurzee en ik zaag de boerin mee d'ren schort veur d'r oogen staon, ik zag dè net zoo duidelijk asof et echt gebeurde - zoo, naa heb ik et dan duidelijk gezeed en as ge mijnen dienst..." "Wè-d-is er vrouw?" riep den boer, "gaaw meiskes, 'n glas waoter, ze valt flauw!" Druk geloop en omstooten van stoelen en gejank van Ali, want een van de knechts had 'm op z'ne start getrapt. 't Keukenmeiske kwaam mee 'nen vollen emmer waoter en wo'm de boerin zoomar zonder veul omhaol over d'ren kop stölpen... "Bende staopel," riep den boer, "waas d'r gezicht en maok d'r polsen wè nat en laot ze daodelijk wè drinken uit 'n glas." Den herder waar naor buiten gegaon.

 

 

VI

"Allemaol naor bed", zee den boer efkes laoter. "Ik zal wel opblijven tot onzen Harrie terug is van de stad. 't Onweer drijft al weg!" Een van de knechts bood z'n eigen nog wel aon om mee te blijven waoke, mar as den boer zoo kortweg "nee" zee, dan waar et "nee"! Den boer en de boerin zaten toen saomen bij den herd in de groote, halfdonkere keuken; de staonde klok sloeg langzaam en veurzichtig tik-tak, en de vlemkes lekten om 'n stuk gloeiig hout in den herd. "Moete nie naor bed, vrouw?" "Nee, ik ben weer heelemaol in orde, en slaope kan ik toch nie zoolang et onweer in de locht zit, dè snapte wel! Was onzen Harrie mar thuis! 't Is net of er nog iets moet gebeuren vanaovond!" "Och, vrouw, dè komt van dieën lompen boere-profeet! Ik denk daor er mijn van! Ik geleuf er wel nie veul van, mar ge weet toch nie wè daor aachter zit." Hij schudde z'nen grijzen kop en keek in 't vuur, de boerin raokelde et vuurke wè d'op mee de tang. 't Waar heel stil in huis. "Heur ik iets? 't Waogentje mee onzen Harrie zeker!" Ze luisterden. "Nee, vrouw, et dondert nog wè nao, ik denk dè 't nog eens oppernuut begient, et is nog nie uitgewerkt, en dan zulleme 'n pak krijgen!" Het weerlichten en donderen wier sterker en sterker en buiten waar et zoo stil asof alles stom waar van angst om wè-t-er moes gaon gebeuren. "Hè, ik wo dè onzen Harrie mar gaaw kwaam, ik ben er niks gerust op", zee de boerin weer. "Ge hoeft er nie ongerust te zijn, vrouw, we hebben al veul onweer meegemaokt en den bliksem lee in Onzen Lieven Heer z'n haande - en ik kan nie goed geleuve dè dieën stiekemen herder Onzen Lieven Heer in z'n kaorten kan kijken! En onzen Harrie komt vanzelf thuis, hij kan goed mee peerden omgaon, en daorbij hee-t-ie den vos mee, die wordt nie schichtig." 't Bliksemde fel en hel asof heel et huis in vlam stond en daorop viel 'n geknetter, dè-t-er de vensters van rammelden. De twee sloegen 'n kruis.

"Daor is ie!" Den boer stond op. "Ik heb 'm geheurd. Blijf mar hier, ik gao de poort open maoke!" "Neem 'ne lanteern mee, meensch!" "Wel nee, er stao niks op et erf en ik weet den weg wel in den donkere. Zet z'n ete mar vast klaor, hij zal wel honger hebbe!" De boer staffelde veurzichtig en vuutje veur vuutje de deur uit en de boerin zette het eten klaor. Toen de boer buiten kwaam, zaag of heurde-n-ie niks en hij mompelde: "Zu'k me dan toch nog vergist hebbe?" Opeens kwam er 'ne rukwend en die viel op den eikenboom aon, en et weerlichtte weer en enkelde dikke droppels vielen er neer. Den boer wo weer teruggaon in huis, toen ie iets donkers zaag bij 'n zacht weerlichten, hij zaag iets donkers tegen de hooimijt opzij van de schuur, daor kroop iets zwarts veurbij - zu d'r een koei uit de waai los zijn gekome? Hij wou al om de knechts roepen mar waochtte nog efkens en luisterde. Kijk, daor zaag ie et weer, iets of iemand wroet in het hooi - kijk, 'n vlemke, heel klein, weer weg, wéér 'n vlemke! Ineens schoot et deur z'n gedaachte: 'nen braandstichter! Zoo vlug ie kos, hoempelde den jichtigen boer naor de hooimijt en in den helderen bliksem, die er deur de locht schoot, zaag ie... "Boemes! Leelijken smerlap, wè doede gij daor!" Onder et dondere riep den Boemes: "O, hedde 't in de gaoten, boer Verheie, zooveul te beter!" "Hulp! Hulp! Hulp!" en den boer wier tegen de hooimijt gesmeten en den Boemes sprong er bovenop, mar stevige vingers grepen 'm in z'nen nek en twee haanden knepen 'm z'n keel toe. "Ik zal oe!" riep Harrie, die krek uit het waogentje waar gesprongen en in et bliksemlicht ineens zaag wè-t-er te doen waar - 't peerd stond van schrik te springen op et erf. Den Boemes trok z'n eige los en liep er van deur. "Vaoder, mankeerde iets?" vroeg Harrie, terwijl ie den boer omhoog hielp. "Niks, Harrie, mar et vuur, et vuur! Maok gaaw uit!" "Er is geen vuur!" Opeens 'ne gil boven den donder uit. "Wè's dè naa weer?" "Et peerd is schichtig geworren denk ik!" De knechten kwamen toeloopen mee 'nen lanteeren en de boerin stond in de deur te roepen: "Vaoder! Harrie! Vaoder!" "Kijk hier!" riep een van de knechts, "hier lee iemes, onder 't peerd! 't Is den Boemes."

 

In de keuken van de pastorie zaat Hanna mee de ponnie 't aovondgebed te bidden en toen ze daormee klaor waren, zee Hanna: "Zoo Leentje, naa kunde te bed, aanders krijg ik oe er mergenvruug weer nie uit!" "Mar koom et onweer nie terug, want dan ben ik veuls te bang alleenig op 'n kaomer!" "'t Onweer is voorbij, keend! Gao mar lekker slaope, want merge is er weer veul te doen: de kaomers van den pastoor moeten weer verhuize!" "Al weer?! Hè bah toch!" "Daor is naa eenmaol niks aon te doen en daor hedde gij ok niks mee te maoken, blaog daor ge staot! As ge soms iets hebt af te keuren aon meneer pastoor, dan weet-er de deur, war! As ik et wil doen, dan moet ik dè weten, ik heb de jaoren en de ondervinding!"

Er wier aon de veurdeur gebeld mee geweld. Hanna keek deur et raomke en dee open. De knecht van Verheie kwaam binnen en vroeg of den pastoor op staonden voet mee kos rijen om den Boemes te bediene, die op den hoef op sterven laag - 'ne klap van et peerd gekregen! Hanna wou nog allerhande dinger vraogen, mar ze kreeg er de kaans nie veur, want de pastoor waar in een-twee-drie klaor om mee te rijen. Ze reejen in volle galop naor den Heikant toe. Toen de pastoor mee 't Allerheiligste de kaomer binnen kwaam, begos den Boemes die op den boer z'n bed laag, te schreuwe. De pastoor dee de deur toe en hoorde de biecht. Boer Verheie ha 'nen doek om z'n gezicht, want hij ha bij den val z'n eigen leelijk geschramd aon z'n kaoke, overigens mankeerde-n-ie niks en keek ook heel gewoon; hij had et verbaand begrepen tusschen de profetische woorden van den herder en de lucifers van den Boemes - den herder waar nie te zien, en zal wel nie meer komen naaw et zoo afgeloopen is...

Nao 'n wijltje riep de pastoor et volk weer in de kaomer. Boer Verheie hoempelde binnen en keek meejelijend naor den Boemes in 't bed. "Verheie," zee den pastoor plechtig, "de zieke heeft oe veul verdriet aongedaon in de leste tijd en hij zou nie gèren sterven zonder dè gij 'm alles vergeeft. Doede dè?" "Jao, alles!" En boer Verheie gaaf den Boemes 'n haand. "Ik vergeef oe alles, zoo waar en oprecht as ik hoop dè Onzen Lieven Heer ok al mijn zonden zal vergeven." De stervende greep de haand van den boer en snikte. "Woude nog iets vraogen of zeggen, kan ik nog iets veur oe doen misschien?" "Och nee, ik heb et allemaol verdiend. Alleen m'n moeder, och-erm, m'n aaw moederke!" "Daor hoefde geen zörg veur te hebben," zee den boer, "daor zal ik wel veur zörge!" "Dan is alles goed - mijnheer pastoor, gaaw, aanders kan ik nie meer, et lopt op 'n endje..."

 

Bronvermelding:

"Boere-Profeet" verscheen in 5 afleveringen in de Nieuwe Tilburgsche Courant op:

- zaterdag 1 juli 1939

- zaterdag 8 juli 1939

- zaterdag 15 juli 1939

- zaterdag 22 juli 1939

- zaterdag 29 juli 1939