CuBra

Inhoud Jan Jaansen Inhoud Heerkens HOME

Deze rubriek wordt geredigeerd door Ben van de Pol

Copyright 2010 van deze digitale presentatie Stichting Cultureel Brabant - CuBra & Ben van de Pol

VOOR DATERING KLIK HIER

Jan Jaansen

Bad Baozel 

WAOR 'T OVER GAO

Vur dè'k oe begien te vertellen over et vertelselke dè'k oe wou gaon vertellen, moet ik oe irst de sietewasie uiteenzetten over mijnheer Verstappe, den riddacteur van den Bode van Baozel. Riddacteurs - dè weet iederendeen die-t-er mar éénen kent - zijn 'n apart slag meensche, 'n lichtzinnig slag meensche, en a'k eiges zelf gin riddacteur waar, dan zou 'k 't nie zoo perciesekes kunne weten. Die riddacteurs steken overal d'r neus tusschen en doen dan net as Onzen Lieven Heer: ze maoken alles bekend wè toe dan toe geniemand wies! En mar al te dikkels strooien ze praotjes in d'ren kraant, die ze van veuren toe aachteren uit d'ren grooten teen hebben gezogen en et is zuiver uit polletiek dè ze dè doen, want... hoe kregen ze aanders iederen dag d'ren kraant zoo vol. As ze enkeld en alleen mar schreven wè waor is, dan kregen ze elken dag mar één velleke vol, want wè waor is, dè kunde mar éénen keer berichten, mar 'n leugen of 'n bedriegerij die kunde irst as waor in 't lang en breed beschrijven en laoter nog 'ns in 't lang en breed as nie waor, of as-nie-hillemaol-perciesekes-waor terugtrekke, en dè beteekent dan dus twee keer voeier veur et drukmasjien en veur et publiek, die allebaai alles slikke...

Onder de riddacteurs van de plaotselijke blaoikes in et zuien van ons laand waar riddacteur Verstappe 'nen echten geraffineerden! Alle stiekeme schandaole wies ie te wete te komen en die kwamen allemaol lang en breed van aosem in z'nen kraant, den Bode van Baozel. Den apotheker van Baozel, den aawen mijnheer De Jong, had et mijnheer Verstappe al 'ns mee 'n lolletje verweten, dè den Bode van Baozel zoo'n ruim geweten ha en hij ha'm gevraogd of kraante ok nie moesse gaon biechte mee Paoschen... en mijnheer De Jong ha al lang te veul gezeed, hij moes et bezuuren en hij ha beter z'nen mond kunne haawe, want wè gebeurde-n-er? 't Minste woordje dè den apotheker van dieën dag aaf in de gemeenteraod zee, dè kwaamp allemaol haorfijn in den Bode van Baozel. Toe zelfs z'n hoesten en kuchen toe... Den apotheker waar goddaank 'nen verstaandigen meensch, 'nen heelen aawen en 'nen heel verstaandigen meensch en hij dee dan ook hil wijs! Wè-t-ie dee? Hij dee niks mir en hij zee niks mir en nie lang daornao gonk-ie dood, en daor ha niemand niks op tegen, want hij waar al aacht-en-taagentich jaor oud.

Ieder jaor schreef den riddacteur van den Bode van Baozel daogs veur den irsten April iets in z'nen kraant, waor ie al z'n lezers mee belaoitaofelde. Mee bosjes liet-ie z'n abonnees in de looze val loopen. En ieder jaor oppernuut wieren ze kwaod en ieder jaor oppernuut liepen ze d'r radikaol in. En niet alleen den gewonen man, mar d'aander effen goed, den burgemeester nie uitgezonderd, die liep er ok in. O, dieën mijnheer Verstappe was zoo'nen gehaaiden Hannes! Na moet ik toegeven, dè de Baozeleers heel, heel kort van memorie zijn, zoo dè ze weer gaa vergaten om kwaod op den riddacteur te zijn en een heel jaor te onthaawe, dè ze d'r in waren geloopen om dan goed op te letten mee den een en darstigsten Maart van 't volgend jaor. Nee, daorveur waren de Baozelsche meenschen veuls te kort van memorie. Om 'n veurbeeld te noemen hoe kort van onthaawe de Baozeleers zijn: laotst zijn er twee Baozelsche jongelui gedoktoreerd aon de universiteit te Nijmegen, den eene wier dokter en den aandere perfessor. En toen ze in Baozel kwaame, waren ze allebaai rats vergeten dè ze mar van heel gewonen komaaf waren. Den dokter wies nie meer dè z'n grutvadder mar 'nen doodgewonen schoenlapper was gewist en den perfessor waar vergeten, dè z'n grutmoeder per ongeluk ieveraans in de haai geboren waar en ze dejen net of ze de Baozeleers nie mir kenden die ze tegenkwamen, ze liepen iederendeen straol veurbij! Zóó kort van memorie zèn de Baozeleers!

Ziezoo, naa is de sietewasie 'n bietje uiteengezet en kan de vertelling begiene mee 't begien.

DEN IRSTEN APRIL

't Is nog mar enkelde jaoren gelejen, dè-t-er op den veuraovond van den irsten April in den Bode van Baozel te lezen stond:

Een ontdekking

Dezer dagen werd in de nabijheid van Bazel een ontdekking gedaan, die van verstrekkende betekenis kan zijn voor den vooruitgang van ons dorp. Het ven ten noorden van den ouden molen en ten zuiden van de zandverstuiving 't Duin gelegen, schijnt een sterk zouthoudend water te bevatten, een soort mineraalwater, sedert het begonnen is schuim op te stooten van onder uit. Van bevoegde zijde vernamen wij, dat het water ongetwijfeld een geneeskundige kracht bezit hetgeen reeds eenigszins proefondervindelijk is bewezen. De hond van landbouwer A., die reeds verscheidene jaren stijf liep van ouderdom en van jicht, is door het baden in dat ven, waarheen de natuur hem iederen morgen als het ware trok, totaal van z'n stijfheid genezen. Deze opmerkelijke gebeurtenis is juist aanleiding geworden om het water wetenschappelijk te laten onderzoeken, echter in groote stilte vanwege de mogelijkheid, dat alles op een vergissing zou berusten.

Dat wetenschappelijk onderzoek is intusschen goed verloopen, en het is te verwachten, dat er spoedig badhotels en badgelegenheden ter plaatse zullen verschijnen en we kunnen niet anders verwachten of Bazel gaat een voorspoedige toekomst tegemoet: "Bad Bazel".

En op den mergen van den irsten April, daor begos de processie nuuwsgierige Baozeleers op te trekke naor et ven bij 't Duin. De burgemister waar den irste, en de leste waar Mieke Stok, die op d'r twee krukskes zoo gaa ze kos naor et ven hoempelde om er goedkoop te genezen van d'r jicht. Mee twintige stonden ze aon de kaant te kijken of ze et waoter ergeraand zaage broebele en schuime en verschaaiene waren er, die mee d'r holle haand wè waoter schepten net as Gideon en z'n soldaoten, en er van pruufden... "'t Is niks nie zout." "Ziede gij et schuime, Tieske?" "Ik zie niks, hier nie, ginder nie, nergerand nie!" "Mijnen hond wil d'r nie van zuipe!" "Hij zal nog geenen dorst hebben, 't is nog te vruug, Peer!"

Aon den overkaant van 't ven stond riddacteur Verstappe; et waar ruim ver om te kunne zien dè-t-ie stiekum stond te grinniken van plezier, mar et waar nie zoo ver, of riddacteur Verstappe kos duidelijk genog zien, dè Baozel er weer lekker in waar geloopen, en de notabelen niet uitgezonderd. De burgemister waar den irste, die de grap in de gaote kreeg en wè dee ie, de slimmerik? Hij kuierde kalmpjes om et ven hene naor den riddacteur, waor ie aanders nie zoo dik bevriend mee waar en... hij wenschte hum proficiat mee z'n succes op den irsten April... en meneer Verstappe laachte mar in z'n eige. De burgemister stapte 'n stukske mee 'm op en waar et irst van allemaol langs 'n omwegske naor et dörp terug.

Over 'nen hoek van et ven luisterde de riddacteur nog wè naor de praot van de gefopte Baozeleers: "Hedde gij et waoter dan al ergerand zien broebele?" "Dè nie, mar dè hoeft ok nie, et broebelt misschien nie aaltij deur!" "'t Hee nie gebroebeld, et broebelt nie en et zal noot van z'n leeve nie broebele ok nie, en gullie bent er allemaol in geloope, want et is vandaog den irsten April!" "Dè ha'k al lang gedocht!" "Jè, ik ok, mar ik docht: kom ik gao 'ns efkes zien, ik ha vanmerrege toch niks te doen!" "Van et begien aaf heb ik gedocht, dè't mar klets waar, in ons laand hedde ommers nergens van dè broebelwaoter, daorveur moette in Moffrika zijn!" "Ik wou alleen mar 'ns zien wie-t-er allemaol ingeloope waar!" "Ik ook. Iemand mee harsens in z'nen kop geleuft zoo'nen onzin zoomar nie daolijk!" "Natuurlijk nie!" "De grap is goed gelukt!" "Den burgemister is er nog wel in geloope!" "En de secretaris dan, en den mister ok al, en den postdirecteur, ze zijn allemaol schoon gefopt, dè zijn ze, en dieën mijnheer Verstappe is 'nen gehaaiden duuvel!" "'n Groot mispunt is 't!" "'nen Kwast!" "Laot 'm schuive, 't is 'nen gladjanus!" "Sodemarèl, wè-d-is-ie goed zeg!"

Niemand was er eigenlijk gefopt as ge ze heurde; ok Mieke Stok nie, ze zee dè ze 's mergens wel 'ns dikkelder 'n eindje opstapte om nie hillemaol te verstijve, beweging is nog de beste medicijn tegen jicht...

HET VERSLAG

's Aovonds zaat iederendeen te wochten op den Bode van Baozel. En Tieske, die de kraante langs de deuren brengt, zee overal: "'t Staot er schoon in van et Duinsche ven!" Daor stao-g-et dan:

Ingezonden:

Geachte Heer Redacteur,

Gelezen hebbende in uw vereerd blad van gisteravond jl., alsdat mijn hond stijf is van ouderdom en jicht en alsdat hij genezen is door het water van het Duinsche ven, heb ik de eer u te berichten en met deze beleefd mede te deelen, alsdat er niets van waar is - mijn hond is nog jong en vlug.

     Landbouwer A.

Naschrift van de Redactie:

Gaarne plaatsen wij het stuk van onzen geëerden abonnee. Wij hebben ons persoonlijk van een en ander op de hoogte gesteld; de hond van landbouwer A. is inderdaad een jong dier, dat dag en nacht aan de ketting ligt en dus niet in de mogelijkheid geweest kan zijn om iederen morgen het instinct van zijn natuur te volgen en een bad te gaan nemen in 't ven aan het Duin. Een en ander is wel een vergissing van onzen correspondent, wat bij het naderen van de maand April wel meerdere malen pleegt te gebeuren.

De weg naar het bewuste ven gaf den aanblik van een ware volksverhuizing, en ook de notabelen van de gemeente schitterden in geenen deele door afwezigheid, integendeel, ze waren beter present dan op een gewichtige raadsvergadering.

Dieën dag wier d'r veul gescholden op den riddacteur van den Bode van Baozel, tenminste assie er zelf nie bij waar. "We moessen 'm eigenlijk 'n paor daogen in et spinhuis zetten," zee den burgemister, "hij ondermijnt mijn gezag!" "Jè, 't is nie in den haok," zee den secretaris, "we moessen et em betaold zetten, mar hij is des te gevaorlijker assie laoter wir los komt!" "Is zooiets nie strafbaor, burger?" "'t Moes eigenlijk wel, mar ik geleuf et nie, et is 'n grap, war!" "Mar hij ondermijnt et gezag op die manier," zee et gemeenteraadslid De Smet mee z'n loensche oogen, "het gezag ondermijnt ie, dieën sociaal democraat, dieën liberaal!"

Toen kwaam riddacteur Verstappe binnenstappe in den "Gouwen Os", waor ze zate te praote. "Goeien avond, heere!" "Goeien avond, redacteur!" "We zitten krek te praote over oew schoone grap; goed gelukt, man!" "Zoo, is de grap oe goed bevallen, burgemeester?" "Uitstekend man, buitengewoon köstelijk!" "Zoo iets krijgt alleen mar mijnheer Verstappe veur elkaar! De veurige redacteur smeerde-n-et-er veuls te dik bovenop! Zooiets opstellen, dè-d-is 'n gaaf, den eene kan dè en den aandere kan dè nie!" "Pas mar op veur et volgend jaor mee April, prosit, heere!" "Prosit!" En omdè den riddacteur tracteerde, dronken ze 'n glaoske meer as gewoonlijk... "Mar et volgend jaor klepte me nie, man!" "We zullen 'ns kijken, we zullen 'ns zien, niet te hard roepen, burgemeester."

HET ZJENIE VAN BAOZEL

Den barbier van Baozel - Pietje Petit hiette-n-ie - was 'n echt zjenie, daor viel nie aon te twijfele en iederendeen waar et daorover dan ok gloeiend eens. Hij kwaam uit Nijmegen en spulde dus gèèren meneer. Hij waar van alle merten thuis en waar 'nen meensch van twaalf ambachten, nie zoozeer omdè-t-em alles mislukte, mar percies omdè-t-ie 'n echt zjenie waar! En as em ok alles mislukte, dan zou toch niemand in Baozel - en hijzelf of z'n vrouw et allerminst - die mislukking hebben toegeschreven aon Pietje Petit zelf, mar alleen aon de ongelukkige omstandighedes, die - zooas gewoonlijk - percies de zjeniaol aongelegde lui mee truupkes omringe...

Om er gin duukskes om te draaie: hij is al drie keer faljiet geweest; eenen keer mee 'nen tabakswinkel, en van tabak wies ie heel veul aaf, daor moeste em over heurre klasjonere! - en toen nog 'ns mee 'nen wijnhandel in 't klein, mar den opzet waar wè te groot veur Baozel, en van wijn wies Pietje Petit wel 'ns 'n bietje te veul... en dan nog 'nen keer naor aonleiding van 'n weddingschap. De schuld laag in ieder geval nie bij Pietje Petit mar doodeenvoudig hierin: hij ha nie genog kapitaol om et lang vol te haawe en dan: hij zette alles zoo zjeniaol grootsch op, dettie in 'n paor jaor millionair ha moeten worren ofwel faljiet moes gaon... Tot naa toe gonk-ie iederen keer faljiet, of zoo tenaostenbij tenminste! Mar zooas dè soort menschen is: de moed nie opgeve, noot opgeven! En gelukkig hattie aon Lena 'n vrouw getroffen, die em ten volle waardeerde mee al z'n goeie capaciteite, en ze stond em aaltij bij mee raod en daod.

Op den oogenblik hattie eigenlijk twee zaoken tegelijk: 'n banketbakkerij en 'nen barbierswinkel. En ie stond op et punt van den vierden keer faljiet te gaon, want vanwege 'n nuuwe uitvinding, die-t-ie aon et uitbroeie waar, liet-ie allebaai de zaoke verschrompele. Pietje Petit ha al 'nen tijd lang 'n nuuw soort schrijfmasjien in z'n harsens hangen dè-t-em in korten tijd nie alleen schatrijk zou maoke, mar ok wereldberoemd. Et moes 'n schrijfmasjien worren, waor ge nie gewone drukletters mee kost drukken, mar ge kost er zonder veul moeite schoon mee schrijven, echte schrijfletters! Pietje Petit zaag dè masjien al schrijven in z'nen geest, ge hoefde mar aon 'n knöpke te draaie en 'n stift mee inkt er in krulde over et papier dettet 'n lust waar om te zien. Mar veurloopig hattie alleen nog mar kaans om veur den vierden keer te keldere, want die nuuwe schrijfmasjien zaat alleen nog mar in z'n harsens en ie ha nog ginnen smid in et dörp gevonden, die z'n diepzinnigen uitleg begreep, die stommelinge! Z'n harsens waren helder genogt, daoraon laag et dus nie, mar eer 'n masjien uit oew harsens komt en klaor op taofel stao, dè-d-is 'nen langen weg, al stao die taofel vlak veur oew neus...

Pietje Petit en Lena hadden aaltij goeien zin. Lena ha 'n groot vertrouwen in d'ren kwieken vent en omdè ze gin kender ha'n maokten die twee d'r eigen nie meer zörgen as noodig waar en dè waar dus nie opvallend veul - en om zoo 'ns uitverkoop te houwen, nao 'n faljissement, dè waar ok wel 'ns 'n aorighei, omdè ge daornao wir oppernuut kost begiene! En mee dè-d-al kreeg Pietje Petit bij de Baozelsche meensche den naom dè-t-ie 'nen gewieksten donder waar, nao den riddacteur van den Bode van Baozel zeker den gewieksten vent van heel et dörp. En as 't geluk 'm naa mar 'ns wou diene, dan zou ie tenslotte zeker nog wel 'ns millionnair worre; zjenie hattie genog, en dörf óók, mar et geluk, ziede, mar jè, afijn, dè kan aaltij nog kome!

In die week van die Baozelsche Aprilgrap - Pietje waar ok gaon kijke naor et ven - zee Pietje Petit tot Lena z'n vrouw: "Vrouwtje, ik heb 'n plan in m'n hoofd, 'n mooi plan, dat heel zeker zal slagen, en as et lukt, vrouwtje, dan zijn we binnen. Kom 'ns zitten, dan zal ik je mijn plannen eens uiteenzetten." "Een oogenblikje," zee Lena, "ik moet eerst eventjes zien naar de Russische schuimtaart in den oven, die mag niet mislukken." "Russische schuimtaart?" "Ja, je weet wel, voor de verjaardag van juffrouw Kat, die is gisteren besteld." "Voor die leelijke ouwe jongejuffrouw Kat? Hoeveel honderden verjaardagen zou dat mensch al hebben gevierd?!" En Lena liep giechelend naor den oven en toen ze terugkwaam vroeg ze: "En heb je eindelijk iemand gevonden, die je nieuwe schrijfmachine zal maken?" "Schrijfmachien? Schrijfmachien? Och, daar heb ik al 'n week lang niet meer aan gedacht! Die uitvinderij haalt niets uit, vrouwtje, de uitvinder heeft er tóch geen profijt van, die wordt maar uitgebuit!" "Ja, dat geloof ik ook, mannie, hou maar op met al dat uitvinden. Je wordt er maar suf van, je zoudt er heel de wereld maar rijk mee maken en zelf arm bij blijven en zelf kun je eeuwig taarten blijven bakken en baarden staan scheren, nee, dat is niets!"

Toen begos Pietje z'n vrouw uit te legge, dè Baozel heel geschikt waar veur badplaots en dan moes et hiette: "Bad Baozel" en zullie tweeë moessen dan het badhotel beheere. Dè zou 'n plezierig leventje zijn, afwisselend, en et zou goed rendeeren ook! En as alles dan volop aon et draaie waar, dan de boel verkoope en van de rente gaon zitte leven in 'n schoone villa! Lena zuchtte: "Och man, waarom hebben we daaraan niet eerder gedacht, dan hadden we al in die villa gezeten! Die banketbakkerij bevalt mij al lang niet meer! En dan dat scheren, lieve deugd... Gelukkig, dat we allebei goed op de hoogte zijn van scheren en bakken, zoodat we elkaar al 'ns af kunnen lossen, anders was het toch geen leven geweest! Zeg, manlief, wanneer beginnen we dan met dat badhotel?" "Ja, kindlief, het een en ander moet nog grondig overlegd worden, de zaak moet goed op z'n pooten staan, dat spreekt vanzelf, we moeten degelijk werk leveren. Het plan is al 'n keer goed door mijn hoofd gegaan, in groote hoofdlijnen is het al klaar. Luister maar eens."

Lena schoof d'r stuultje wè dichter bij en kuchte eens om goed te kunnen heuren en ze keek mee smachtende porseleinen oogen naor d'r Pietje, die z'n oogen toe dee om helderder te kunnen zien naor de zjeniaole plannen in z'n harsens. "Ten eerste moeten we 'n baddokter hebben, een flinke dokter, iemand, die ook met de groote wereld om kan gaan. Onze oude dokter is versleten en de nieuwe lijkt me mar 'n boerendokter toe, hij had veearts moeten worden, de man!" "Piet," zee Lena en ze vatte d'ren man bij z'nen erm, "we zullen den neef van den burgemeester nemen, die is dit jaar immers afgestudeerd. Dat is een vroolijke vlotte jongeman en dan hebben we in alle geval den burgemeester op onzen kant." "Geen kwaad idee, vrouwtje, werkelijk geen kwaad idee, want dan zullen ook al de andere moeilijkheden gemakkelijker worden opgelost. Ja, er zijn nog allerhande moeilijkheden, vrouwtje, bijvoorbeeld: het badhotel! Dat kunnen we zelf natuurlijk niet bouwen!" "Nee, natuurlijk niet, Piet, dat doet de gemeente natuurlijk, en dat zal ze graag doen, want het is in haar eigen groot voordeel." "Dat spreekt vanzelf", knikte Pietje mee 'n heel gewichtige frons in z'n gezicht. "Je hebt volkomen gelijk en niemand ter wereld zal daar iets tegen in kunnen brengen; nu ja, dat bouwen komt dus vanzelf in orde. Maar nu komt er nog een andere vraag, eigenlijk de eerste vraag en verreweg de gewichtigste: wat voor een bad moet Bazel worden?! Als die Aprilgrap niet voorgevallen was, dan had ik er maar weinig zorg over gehad, maar nu...." "Ik hou zoo van zeebaden! Ostende bijvoorbeeld, dat moet heerlijk zijn. Kun je in Bazel geen zeebaden inrichten?" "Maar Lena, we kunnen toch slecht de zee naar Bazel halen, hoewel, toch weer een goed idee: een groote vijver met zeewater..." "Ofwel een kanaal aan laten leggen van de zee naar Bazel!" "Dat is nogal ver, denk ik, hoe ver zou dat wel zijn?! Dat zou dus allicht weer enkele duizenden guldens onkosten beteekenen en we moeten alle onnoodige uitgaven zien te voorkomen - dus dat zeebad voorloopig maar eens opzij zetten!"

Toen klonk het belleke van de voordeur. Lena staak d'r wipneus deur de deur van het scheerkot oftewel van het "salonneke", en riep vriendelijk: "Goeie morgen, meneer Cornelissen! Scheren? Goed! Gaat u maar zitten, meneer, mijn man komt dadelijk." Toen ze de deur toe had, zee ze giechelend tegen Pietjes: "Hij heeft me teveel puisten in zijn facie, scheer jij hem maar!" "Ik zou anders op het oogenblik liever nog wat hebben geprakkezeerd over het bad! Scheren!!? Bah, wat 'n vak voor iemand met pit in z'n hersens." "Doe het maar vlug af! 't Is misschien wel de laatste klant, die je scheert, mannetje! Snij er maar gerust een of andere wrat mee af, hij houdt er nog genoeg over!" Pietje lachte eerst wè uit en gong toen mee 'n ernstig gezicht het salonneke in en begos meneer Cornelissen mee al z'n wratten in te zeepen... Onder het scheren heurde Lena ineens 'n zucht en schoot in d'ren laach toen ze heurde: "Ajakkes, Pietje, 't bloed lopt over m'n kien, dè's er diep in gewist, man!" "Nie zoo erg, meneer Cornelissen, ik leg er wel een hechtpleister op, ik heb nog voorraad genoeg!" "Mar ik ben potdome nie gekome om me hier te laote opereere!" Lena liep de keuken in om et uit te proesten van de lol. Efkes naoderhaand rekende meneer Cornelissen aaf, et belleke gong weer en de leste klant stond buiten. Pietje kwaam binnen en riep: "Ik heb er een van z'n dozijn wratten afgemaaid, vrouwtje, hij heeft er nog een stuk of elf in voorraad!"

"Nou verder praten over de plannen. Dus: zeebad gaat niet; ik vind het wel jammer, maar afijn, wat niet gaat, dat gaat nu eenmaal niet!" "Nee, we moeten de omstandigheden benutten, dat hebben we tot nu toe te weinig gedaan met alles wat we ondernomen hebben en daarom is er zooveel mislukt." "Dan moeten we het nu in alle geval doen, want al dat failliet gaan bevalt op den duur toch ook niet, al was het nog beter dan eeuwig tusschen wratten door te moeten wroeten voor enkele centen!" Ze lieten allebaai d'ren lever nog 'ns efkes schokken en boomden toen weer in volle vaort deur over et thema, waor d'r toekomst van af zou hangen.

"Dus: welke natuurlijke omstandigheden biedt Baozel voor een bad, dát is de vraag! Ten eerste natuurlijk zon, en ten tweede lucht." "Die hebben ze overal", zee 't vrouwke wijs. "Jawel, maar niet zooals hier in Bazel! Buitenlucht! Die is veel gezonder dan de stadslucht bijvoorbeeld! Dus luchtbaden, zonnebaden kunnen we hier inrichten, en dan, wat eigenlijk weer veurop had moeten komen, maar die wrattengeschiedenis heeft me weer van m'n gedachten gebracht, we hebben een groot ven met duinen en een mooie oude molen in de buurt, dát is 't, vrouw, waarvan ik ben uitgegaan; we hebben den leemkuil; dat ven daar is immers een leemkuil, en ook die léém is van beteekenis, werkelijk van beteekenis." "Hoe dan Piet? Om te eten?" "Nog nooit gehoord van leembaden, vrouw? Daar zit geneeskundige kracht in!" "Moeten ze dan in de leem gaan liggen, Piet?" "Ja zeker, erin rondwentelen!" "Hoe viezer, hoe mooier." "Geeft niets! In badcostuum! Eerst 'n zonnebad en luchtbad in de leem en dan het water in, eventueel een koudwaterkuur, volgens Kneipp; vrouw, we krijgen hier nog een kostelijke badplaats in Bazel!" "En hoe moeten we het dan noemen? Zonnebad, waterbad, leembad of luchtbad? Wat zou het meeste trekken?" "Eenvoudig Bad Bazel! Goeie wijn heeft geen mooi etiketje noodig, dat hebben we immers wel ondervonden met onzen wijnhandel."

Pietje Petit waar opgesprongen en liep zjeniaol de kaomer op en neer mee 'nen notenbalk van rimpels dwars over z'nen veurkop en de wenkbrauwen mee de oogen als twee örgelpunten erin. "Eindelijk heb ik m'n gebied gevonden, hier kan ik tenminste mijn vleugels uitslaan! Barbier, banketbakker, bah! Als je daar je vleugels uitslaat, snij je de wratten af en bak je misbaksels!" "Ochod, ocheer, de taart voor juffrouw Kat - daar heb ik niet meer aan gedacht!" "Niet erg, Lena, laat hem maar in den oven zitten! Binnenkort ben ik baddirecteur en hotelhouder, dat klinkt toch heel anders dan banketbakker en barbier! En we richten 't zaakje tamelijk luxe in, niet zoo'n prulinrichting waarin Jan Boeseroen en Piet Kreupel en Kees Hinkelepink komt kuren. We moeten de fijne wereld zien te lokken! Ik zal wel zorgen voor attractie: alle oogenblikken wat vuurwerk, 'n strijkje, 'n sportterrein, tennisbaan..." Lena viel Pietjes om den hals: "Ge bent 'n genie, man! Nu is onze toekomst verzekerd!" En as in verrukking sloeg Pietje Petit deur: "En het geheele dorp Bazel moet deelen in den overvloed. Ik boor met dit bad een ader aan, die voor geheel Bazel een bron van rijkdom en welvaart en vermaardheid wordt! Weg met die ellendige barbierswinkel, die banketbakkerij en dat misbaksel van een schrijfmachien! Lena, geef me de ruimte, ik moet het huis uit, ga je mee? Kom, we gaan 'n glas wijn drinken in den 'Gouden Os' - het zit er aan!" "Heb je nog geld?" vroeg Lena veurzichtig. "Geen geld noodig, ze geven ons nu graag op den pof!" En ze deeën d'r beste kleeren aon en gingen op stap.

'T WIEL BEGINT TE DRAAIE

In den "Gouwen Os" troffen de twee den waren man: den riddacteur van den Bode van Baozel, meneer Verstappe. Toen die de twee zaag komen, dronk-ie gaaw z'n glaoske bier leeg en rekende erop, dè Pietje wel zou trakteeren om 'm aon den praot te haawe. Hij dee net of ie op wou staon, toen de twee binne kwame stappe, mar Pietje had 'm gaaw zitte en begos: "Mijnheer Verstappe, als ik geen medewerker van uw krant was, zou ik er misschien niet eerst met u over spreken, maar nu voel ik mij verplicht om u m'n grootsche plannen uiteen te zetten!" En hij vertelde den riddacteur alles van a toe z, en zoo naaw en dan voegde Lena er nog een verstaandig woordje tusschen. In et begien kwaam et den riddacteur as klinklaoren onzin veur, mar zuutjesaon begos ie te denken: 't is toch een idee, zoo heel dom is het toch juist niet gezien... en in alle geval geeft het stof veur m'n blad. En bij 't tweede glaoske cognac beloofde-n-ie z'n medewerking: "Dat wil zeggen: met de pen. Financieel kan ik er niet aan denken!" Hij waar wel 'nen vrijgezel, maar overigens zoo gierig as 'n rijf. "Natuurlijk," riep Pietje Petit mee vuur uit, "en dat is ook van veel grooter belang! U maakt eerst de openbare meening gunstig en onder den indruk daarvan moet de gemeenteraad op mijn plannen ingaan."

Den riddacteur gaaf Pietjes den goeien raod om de lejen van den gemeenteraod over et plan apart aon te spreke en et ze zoo goed meugelijk veur te stelle. "Zoo, begrijpt u?" en hij maokte daorbij bewegingen mee z'nen duim, die ze toepaase bij et geld telle. "In 's hemels naam," zuchtte Lena, "geld? Waar zullen we..." mar ze bedocht d'r eige bijtijds en zee: "Wat zullen ze wel denken?!" "Vrouw Petit," fraozelde den riddacteur mee 'n zuut mundje, "as die kerels veurdeeltjes zien, al ligt het nog ver buiten hun bereik, dan happen ze allicht toe. Uw man moet geen geld geven, mar op het geld wijzen, op voordelen wijzen!" "Dat komt in orde!" riep Pietje. "En eerst naar gemeenteraadslid Cornelissen, want die moet het ven afstaan voor het doel. Heb je díé op je hand, dan heb je de zaak voor de helft gewonnen!" Pietje waar al zóó overtuigd van z'n zaak, dè-t-ie veur alle drie 'n derde cognacje bestelde... Lena zee wel: "Maar Piet!" mar Pietje dee mee z'n haand zoo-zoo: geeft niks vrouwtje, 't zit er nu aan!

Den volgenden dag tegen den middag gong Pietje d'r op uit, naor meneer Cornelissen. Toen ie de deur uitgong, zuchtte Lena nog: "Ochod ochod, als je dat geweten had, Piet, dan had je meneer Cornelissen gisteren wel wat beter kunnen scheren!" "Geeft niets, Leentje, hij heeft nog wratten genoeg over!" De Meulenhoef van Cornelissen laag in de buurt van et ven in et Duin en Pietje waandelde efkes langs et ven om de omgeving te verkennen. De schaopen van den Meulenhoef graosden aon den overkaant van et ven. Pietje keek naor den aawen uitgebraanden meulen; die moest daor blijven staon, docht-ie, en wè klimop ertegen plaanten, dan wor et net 'n ouwe ruïne, en dan daor links et hotel en om et ven henen allemaol tuinen aonleggen mee wegen erin.

Den baos van den Meulenhoef kwaam al uit z'n huis naor Pietjes toegestapt. "Morgen, meneer Petit!" "Morgen, meneer Cornelissen, hoe gaat het met u?" "O, best! Mar wè'k zeggen wou: het schoonste van die Aprilgrap over ons ven moet nog kome: d'r is iets hier mee dè ven! D'r zit electriciteit in!" "Het is dus werkelijk waar? Ik heb het er gisterenavond met mijn vrouw nog over gehad en ik heb er al over gesproken met den redacteur!" "Kèk, dè treft! Ik zal et oe bewijze! Ik zal m'nen hond es roepen, en dan moette gij es kijke wè dè beest hier gek doe! Max! Max! Daor komt ie al aon! Hoe dichter ie bij het ven komt, hoe gekker ie loopt. Ziedenie? Die beene! Zuiver van electriciteit!" "Ik heb et wel gezegd: hier moet een bad komen - ik heb de plannen al besproken met den riddacteur!" "Daorbij hedde hier 'nen echo ook, luister mar: Jaaaaaaaa!" "Aaaaaaaa!" - den echo! "Prachtig! Prachtig!" Pietje sprong van plezier! "En as de zon flink geschenen hee, dan daanst de lucht om et ven van de electriciteit!" "De duivel mag mij halen, als mijn plannen met dit ven niet zullen lukken: hier moet een bad komen! Bad Bazel." Cornelissen keek Pietje mee groote oogen aon en zee: "Meneer Petit kom mee binnen, dan gaon we 'n glaoske drinken en wè praote!"

Cornelissen ha den bijnaom van "Bitterkesboer", want hij waar groot van stuk en kos er veul aon van die glaoskes. Z'n vrouw werkte as 'n perd en waar zuinig, buitengewoon zuinig, en dè waar zoo gekome, omdè ze zaag, dè d'ren man nogal licht van zin was en Gods waoter mar over Gods laand liet loope en goed pimpelde binnenshuis en buitenshuis. Ze dronken mee d'r tweeën enkelde glaoskes in de veurkaomer en Cornelissen waar het gloeiend eens mee Pietje Petit. "Daor zit meziek in! En ik zal oe et ven mee de omgeving veur 'nen appel en 'n aaike verhuren, mar geld moette men nie vraoge, daor koom ik nie van in!" "Dat moet de gemeente maar voorschieten!" "Dè vind ik ook! En as et er in de raod over gao, dan ben ik netuurlijk veur et plan, dè snapte! Bad Baozel! En dan al dè stadsvolk hier om et ven! Daor zit meziek in!" "En het bad moet natuurlijk 'nen flinken badmeester hebben en dat moet ik natuurlijk worden, want het idee is van mij afkomstig!" "Natuurlijk! Natuurlijk! Wie aanders?"

"Maar met plannen alleen komen we er niet! Er moet ook geld zijn! Want al bouwt de gemeente alles, dan moet er tóch geld zijn om alles goed op pooten te kunnen zetten in bad en hotel! Het is nu eenmaal zoo ingericht in deze wereld, dat je zonder geld niet klaar komt, een leeg gebouw is geen hotel!" "Ik snap-et! Ik snap-et. En as et nie te veul is, dan kan ik oe wel helpen, mar... m'n vrouw hee-t-er niks mee noodig. Kom, we gaon in den 'Gouwen Os' verder praoten, want as mijn vrouw er aachter komt, dan zijn we verkocht mee ons plannen!" In et veurbijgaon keken de twee et ven nog es goed aon en Pietje Petit schilderde meneer Cornelissen alles zoo schoon veur, dè die de gebouwen al zaag staon en dè gong zoo gemakkelijk, omdèttie al verschaaiene borreltjes om ha gewipt mee Pietjes. En ze gongen al efkes mee groote passen meten waor et hotel zou komen te staon, enzoovoort, enzoovoort. In den "Gouwen Os" wier Bad Baozel dan veur den twidden keer begoten en toen Cornelissen naor huis terug laveerde, leek et er wel op, dè-t-ie al daolijk 'n zitbad wou gaon nemen in et ven, en as den schaopherder nie in de buurt gewist waar, dan had Cornelissen den eersten (en misschien ok wel den lesten!) badgast geweest van Bad Baozel! Den herder bracht z'nen baos veilig thuis, naor de vrouw.

Zooas gezeed: de vrouw van Cornelissen waar 'n buitengewoon degelijk meensch, een reuzin van een frammes, 'n stuurs meensch. Veul woorden verloor ze nooit, ze pakte-n-aon, ze déé, en ze ha goei orde onder et personeel en ok den baos zelf waar gin bietje bang veur z'n vrouw as ze 't op d'r heupen ha. En toen ie laot op den middag taomelijk bezopen thuiskwaam, wier ie deur z'n vrouw as de foeter naor bed gestuperd. En toen ie op den raand van et bed zaat en z'n schoenen uit wou trekken en et 'm mar nie lukte, vatte ze de twee schoenen tegelijk bij d'r contefoor, ze vlogen van den baos z'n voeten en hijzelf vloog aachterover op z'n bed mee z'n beenen hoog in de locht. "Slaop mar, zuiplap!" En ze sloeg de deur mee 'nen bons van di-kom-sa aachter d'ren rug toe, vatte 'nen bezem en begos te vegen, dè-t-er de stoelen van tegen de muur omhoog vlogen.

Onder al die bedrijven zaat Pietje Petit bij z'n vrouw thuis aon taofel z'n soep naor binnen te lepele en Lena laas-em veur wè-t-er over Bad Baozel gedrukt stond in den Bode van Baozel:

"Onlangs hebben wij schertsenderwijze Bazel als badplaats beschreven. En toch: zou deze gedachte niet ernstig genomen kunnen worden? Zoo menige plaats, die minder door de natuur bedeeld was, is een centrum geworden, waar de vermoeide menschheid rust en genezing zocht. Het is maar de kwestie of de geschikte man gevonden wordt, die de voorhanden zijnde gunstige omstandigheden zal weten te exploiteeren, een man met 'n scherpen blik, een man van durf, iemand met organisatievermogen. Voor heden kunnen wij nog maar alleen mededeelen, dat die man reeds gevonden is. Als zijn grootsche plannen uitgevoerd zullen worden, dan zal Bazel groot zijn."

DE GEMEENTERAADSLEDEN

Drie daogen lang liep Pietje Petit van et eene gemeenteraodslid naor et aandere om ze stuk veur stuk te winne veur z'n zjeniaole planne. In et algemeen viel dè niet tegen, want et waren ommers allemaol mar Baozeleers en Pietje Petit waar 'nen Nijmegeneer en kos praote as Brugman. Baozelsche meensche zijn nao eenmaol allemaol aaltij veur iets nuuws te vinden, krek omdè-t-er zoo weinig nuuws in Baozel gebeurt. Alleen den burgemeester zaag er 'n gat in, in al die plannen, en dè gat bestond veur hum hierin, en hij herhaolde dè woord die daogen wel honderd keere: "As et mislopt, dan heb ik et gedaon! Ge weet, hoe de Baozeleers zijn!" Mar Pietje Petit praotte en praotte en stelde veur en schilderde de toekomst van Bad Baozel zoo rooskleurig en rekende den burgemeester zoo duidelijk veur, hoe 't bad financieel alleen mar van groot veurdeel kos worre, dè den burger al begos over te hange naor de groote plannen. "En as et succes nie zoo bizonder groot is?" "Dat succes is verzekerd, meneer de burgemeester! Het succes moet groot zijn. Ten eerste is Bazel zeer, zéér geschikt om een pracht van 'n badinrichting te krijgen, en ten tweede: de menschen zijn tegenwoordig nu eenmaal erg op baden verzot; de wereld is anders aan het worden, de wereld is om 't zoo uit te drukken: badziek." "As et mar nie mislopt!"

"En hoe is het, meneer de burgemeester, heeft uw neef, de jonge dokter, al 'n plaats in uitzicht, waar hij zich wil vestigen? Bad Bazel is, naar me dunkt, voor hem een program, een toekomst!" "Jè, dè waar iets veur em. De kerel is er geschikt veur, geleerd en vriendelijk." "Ja, dat is een stuk erfenis, dat zit in zijn familie." "Jè, meneer Petit, hoe meer ik er over naodenk, hoe meer ik er in zie. En ik maag de toekomst van Baozel natuurlijk nie tegenwerke, dè sprikt vanzelf. Za'k mar daolijk naor m'n neef schrijven, of ie er iets veur vuult om hiernaor te solliciteeren?" "Natuurlijk; en als ik als badmeester en hotelhouder een woordje mee mag spreken: ik zou geen andere dokter zoo graag hebben als juist uw neef - die lijkt me daar bizonder geschikt voor."

"Jè, jè, d'r zit werkelijk muziek in, alleen, jè, natuurlijk, ik zal er m'n bist veur doen, dè de gemeente den bouw van de badinrichting op zich neemt. Als badmeester etcetera komde gij natuurlijk alleen in aonmerking, aon iemand aanders hier in Baozel hoeven we nie te denken, want ze zijn er allemaol saomen nog te stom veur. Mar... daor is natuurlijk poem veur noodig, dè snapte wel war? Bouwen zal de gemeente wel moeten doen, as ik et er deur krijg, mar de zaok aonkleje?" "Mijnheer burgemeester," zee Pietje mee de houding van 'nen millionair, "ik heb vijfduizend, wacht 'ns, ik heb tienduizend pop ten alle tijde ter beschikking. Het ven en de omgeving heb ik al gepacht. U ziet: de weg is vrij." Den burger zette groote oogen op en riep: "Jonge, jonge, wè hedde gij 'm dè al schoon veur mekare gelapt! Nou, ik verzeker oe, dè de gemeenteraodsleje wel toe zullen happe as ik et veurstel doe - dè wil zegge, as er geen dwarskoppe al te sterk tegen stemmen!"

Bij den ontvanger kwaam Pietje Petit nie zoo gemakkelijk klaor. Hij moes er niks van wete om 'nen boel geld in zoo'n zaakje te steke, en hij zee rechtuit: "Ik ben er tegen, en gloeiend ben ik er tegen ook! Ik vind dè plan nie alleen gewaogd, mar 't lijkt me gewoonweg onmeugelijk en belaachelijk!" "Overleg toch eens de kansen, die Bazel met een bad maakt en denk toch eens aan de zeer gunstige omstandigheden waarin Bazel verkeert om een badplaats te worden." "Ik overleg niks, en ik denk aon niks! Zuuk mar naor meenschen, die erover denken, zooas gij er zelf over denkt, of beter: zuuk meenschen, die uit d'r eigen zak die zaak beköstigen, mar aon de gemeentekas moete nie raoke, die hee genog mee der eigen te stellen."

"Vader," zee Rosa, die bij et raom alles af ha zitten luistere, "het was toch wel mooi als Bazel een badplaats werd, dan kwam er tenminste wat leven in." "Er zit al leven genog in Baozel, mar geld zit er nie". "En denk ook aan Langendijk," zei Rosa slim, "die zullen natuurlijk weer plezier hebben als er niets van komt. Wie weet wat ze weer gaan schrijven in den Bode van Langendijk, misschien gaan ze dan zélf wel een badplaats bouwen, dan zijn ze ons weer de baas af." Piet Petit merkte al direct, dè daor de gevuulige snaor getroffen waar en dè den aawen ontvanger giftig tegen Langendijk waar... en hij dee er dus gaaw 'n scheutje bij: "De juffrouw heeft gelijk, ik heb uit goede bron vernomen, dat Langendijk inderdaad een bad wil gaan bouwen. Het komt er dus maar op aan, wie begint. Wie eerst komt, eerst maalt, een twééde badinrichting in de buurt wordt natuurlijk nooit gebouwd." Den ontvanger was van z'nen stoel opgespronge, hij schoof z'n petje over z'nen grijzen kop op en neer en snoof as 'n kaoi kat: "Langendijk! Badplaots?! Dè kan toch nie! Waor wille ze et bad dan ergerand oprichte?!" Pietje Petit moes mar gaaw wè zien te liege, dan kos ie et misschien nog winne. "Langs de spoorlijn hebben ze toch óók 'nen leemkuil, wel niet zoo'nen grooten en mooien als Bazel, maar die kunnen ze uitbreiden." "Langendijk? Jè, dan wor et beroerd, die moeten wij veur blijven, aanders komen we aachteraon en dè noot van z'n leve! Die Langendijkers meenen, dè ze alles moeten hebben, die opscheppers! Nou, ik zal er 'ns over naodenken, meneer Petit." Pietje Petit waar blij, toen ie de deur van den ontvanger aachter 'm dicht kon trekke, want dè waar de gevaorlijkste van al de lui, waor ie mee te maoken ha gehad.

En toen ie zoo deur et dörp waandelde, floot ie 'n deuntje van plezier. "Aha, meneer Petit, en ge hebt zoo'nen goeien zin vandaog?" "Kijk, meneer Pastoor, ik had u nog niet gezien, goeien dag! Ja, ziet u, ik heb dezer dagen gewichtige besprekingen vanwege groote plannen met Bazel, en me dunkt, dat we in de goede richting zijn." "Van die plannen heb ik al iets geheurd." En hij stond efkes stil en z'n hundje Fik besnuffelde aon alle kaanten de broek van Pietje Petit. Er hing misschient nog 'n luchtje aon van de banketbakkerij; 't waar al wel verschillende daogen gelejen, dè Pietje aon bakken ha gedaocht, mar 'n hundje hee 'n sterke neus... "Van die plannen heb ik geheurd. Ge wilt 'n badplaots van Baozel maoken, heur ik. Ik moet oe rechtuit zeggen: dè plan stao mijn nie bizunder aon. Want as et plan lukt - wè 'k nie kan geleuven - dan komt er 'nen boel volk naor Baozel, dè hier nie veul goeds zal uitrichten, van die rijke leegloopers." "O neen, mijnheer Pastoor, u moet niet denken aan zoo'n luxueuze badplaats, we willen een eenvoudige landelijke badplaats beginnen, een bron van rust en kracht voor de lijdende menschheid; et kan beschouwd worden als een werk van barmhartigheid, mijnheer Pastoor. Een badplaats, ja, of liever een badgelegenheid, eenvoudig en solied. Ik heb er zelfs aan gedacht om zusters aan te vragen voor de ziekenverpleging. Daarover heb ik tenslotte natuurlijk niets te zeggen, maar ik kan het toch voorstellen, en als u er dan nog uw woordje bij doet, mijnheer Pastoor, dan komt dat zeker in orde." Den ouwen pastoor stapte weer verder en daocht: 'n bietje locht is dieën Petit wel, mar in den grond geenen kwaojen kerel. En Pietje Petit docht: díé heb ik daar even zitten. Kun je begrijpen: zusters! Nee, boerinnekes, liefst in de oude dracht, met groote boerinnemutsen met goud, en de knapste 't liefste - 't moet trekke.

Zoo kwaamp-ie bij den beste van de gemeenteraodsleje aon, bij boer Vermeulen. Boer Vermeulen, dieën dikzak, mee z'n rooi köpke, ha-t-ie natuurlijk in de kortste keeren veur z'n plan gewonnen. Boer Vermeulen z'n vadder waar al z'n leven 'nen heelen gierigen pin gewist en waar schatrijk gestörven, z'nen zoon waar meer aon den royaolen kaant en dè laag veur 'n groot stuk aon z'n vrouw, die van haar kant van de stad gekomen waar. Boer Vermeulen had al van die plannen geheurd en hij zaag meneer Petit mee plezier komen: "Ah, daor hemme onzen nuuwen badmister! Zoo wil ik et heure! Leven in de brouwerij!" "Vermeulen, het doet me plezier, dat u zoo voor het plan bent; trouwens ik heb altijd gedacht dat u er vóór zoudt zijn. 'k Wou, dat de raadsleden allemaal zoo'nen ruimen blik hadden." "Ja, ja, den ontvanger zal wel 'n aander lieke zingen, natuurlijk. Dè-d-is 'nen smer... Ik ha m'n eigen al bekaantekes veurbijgepraot! Afijn, ge snapt me wel, war! Nou, meneer Petit, op mijn kunde rekenen, heurre! Koom et al gaaw op de proppe?" "Nou, ik denk bij de eerstvolgende zitting al." "Zoo wil ik et heure! Trees breng 'ns 'nen aawe klaore! Ge vat toch 'n borreltje mee, meneer Petit?!" "Als ik zoo vrij mag zijn, graag, ik heb inderdaad dorst van al dat praten en loopen." "Goei dingen gebeure nie in eentweedrie van je hupsakee, meneer Petit, daor mot over geklasjonneerd worre - allé, prosit!"

Nao verschaaiene glaoskes aawe klaore stapte Pietje Petit naor huis toe en hij verzekerde z'n vrouw, dettie et aon z'n sterk gestel te danken ha, dè-t-ie al dè praoten en drinken zoo goed kos verdraoge, en om 'm te versterken, laas z'n vrouw 'm veur uit den Bode van Baozel:

"Wij komen nog eens terug op de groote plannen, die er gesmeed worden om de toekomst van Bazel te verzekeren door het Duinsche ven te exploiteeren als badgelegenheid. Om enkele nadere aanduidingen te geven, kunnen wij wijzen op bizonder geschikte omstandigheden. Ten eerste de gezonde buitenlucht van Bazel, verder kunnen zonnebaden en waterkuren worden toegepast. Ook de leemgrond biedt goede voorwaarden, naar men ons uit betrouwbare bron mededeelt. Bazel is op weg om een beroemdheid te worden, waarheen de lijdende menschheid z'n toevlucht neemt, vooral wanneer door een geniale leiding gezorgd wordt voor afwisseling op allerlei manieren, waarvan ik slechts noem muziek, verlichting, vuurwerk, theater, wedrennen en een op te richten wielerbaan, wandelpark in de boschrijke omgeving etcetera. De directie - wie heeft dat nog niet geraden? - zal komen te berusten bij den heer P. Petit." Lena kreeg er de traonen van in d'r oogen toen ze dè laas en Pietje Petit kreeg weer nuuwen moed om op pad te gaon en de leste gemeenteraodsleje onder haanden te nemen.

Van Hulten, den metselaar en aonnemer, die pas lid van den geminteraod geworren waar, dee in et begien heel gewichtig en zee mee diepe fronsen in z'nen veurkop, dè die zaak eerst 'ns goed en héél goed overlegd moes worre, want et was ginnen tut-tut om mee zooiets te begiene. "U heeft gelijk," gaf Pietje Petit toe, "en vooral moet het volgende goed overlegd worden: als de gemeente de gebouwen zet - voor de rest zal ik wel zorgen - dan is het de groote vraag: wie zal bouwen? Ik ben er zeer op tegen dat een architect van buiten het dorp wordt gevraagd, wat hebben we aan die hoogvliegers en windbuilen; we nemen liever een practisch architect uit Bazel zelf." "Dè meen ik ook. Die geleerde architecten jaogen oe mar op onnoodige onkosten. Wè ze buitengewoon goed kunnen: rekeningen schrijven, dè kunne ze gaddimmes goed." "Ik wil u openlijk mijn meening zeggen: het lijkt mij, dat u in de eerste plaats in aanmerking komt, meneer Van Hulten. U kunt misschien een architect uit de stad vragen een plan te teekenen, en daarnaar te bouwen." "Heelemaol nie noodig. In ontwerpe maoke ben ik heel sterk, al zeg ik et zelf, en m'nen oudsten zoon hee in de stad gestudeerd veur architect! We bouwen oe in iederen stijl die ge mar wilt: gothisch, renaissance, barok, modern, Zwitsersche stijl, Oostersche stijl, kortom: alles!" Pietje Petit beloofde Van Hulten, dè-t-ie den bouw heel zeker zou krijgen in zoover hij er iets aon doen kos. Planne zijn nog mar planne, en et kos nog wel 'n tijdje dure eer ze aon et bouwen kossen begienen, mar et stond er goed veur en et zou er zeker van komen as de raodsvergaodering mar nie te lang semmelde. "Waorom semmele?! Aonpakke is de kwestie! Mee al dè waochten en overleggen schiete ommers niks op, bende gek!"

Bij 't klein rentenierke Schats wier Pietje Petit as 'nen held ontvangen: Schats gaaf em bij et binnenkomen de haand en wenschte 'm proficiat mee z'n groote en schoon plannen en zaag in Pietje 'n soort veurzienigheid veur Baozel. Dan begos ie te praoten over et terrein. "Dè terrein is nie afgerond," zee Schats, "mijn waaike heurt er hoofdzaokelijk nog bij, dan is et 'n afgerond geheel." "Daar heb ik ook al aan gedacht, meneer Schats. Daar kan heel goed 'n voetbadinrichting komen, de gemeente moet die wei noodzakelijk pachten of koopen." "Heel goedkoop kan ik ze nie geven, want et is puik waailaand, dè kan ik oe verzekere." "Dat komt in orde, bij groote plannen moet et geld wat kunnen rollen." "Verder, meneer Petit, als er laoter villa's en landhuisjes in de omgeving worden gebouwd, lee daor m'nen ekker nog!" "Ligt die akker niet wat ver weg van et ven?" "Dè moeteme precies hebben, meneer Petit. Ge moet den weg nie zoo recht as 'n keers maoke, laot 'm mee 'nen bocht langs mennen ekker loopen, zoo'n bietje bocht maokt 'nen weg schoon!" Pietje beloofde alles, compleet alles.

DE VIJF "WIJZE MAAGDEN" VAN BAOZEL

As den duuvel zélf nie kan kome, dan stuurt ie er z'n wijf henen. En dan loopt et mis mee de zaak, dè's zoo zeker as twee maol twee vier is. En as er dan nie één duvelswijf komt, mar as ze mee truupkes kome, wè dan?! En zoo'n machtig leger kreeg Pietje Petit opeens tegenover zich staon... Tot naa toe was alles schoon verloopen. De gemeenteraod had et plan goedgekeurd en aongenome mee algemeene stemmen: de gemeente zou bouwe en Petrus Petit wier benoemd tot baddirecteur. Aonnemer Van Hulten ha 'n ontwerp gemaokt, waorvan gemeenteraodslid boer Vermeulen wel zee, dè-t-ie goed leek op 'nen koeistal, mar jè, het boterde nie zoo goed tusschen die twee, en al de aandere lejen van den raod vonden het ontwerp 'n knap stuk werk, den burgemeester vond et 'n meesterwerk van stijl. Pietje Petit, die er as vakkenner bij betrokken waar, ha de opmerking gemaokt, dè-t-er 'nen toren en 'nen waandelgang bij gemaokt moes worre, mar dè 't plan overigens onverbeterlijk waar. Van Hulten had er in de kortste keeren 'nen toren bijgeteekend en 'nen waandelgang en zoo waar et plan dan aongenome. En naa waren ze mee alle macht aon et bouwen en haost alle daogen stonden er stukken te lezen in den Bode van Baozel, waorin de wonderdinge beschreven wieren, die-t-er groeiden in de omgeving van Baozel en 's Zondags trok er veul volk naor de kaanten van et Duinsche ven om te zien hoe-t-er mee stond. Ok van verre kwamen ze kijken, en zoo braocht et bad al véúr et bestond, geld in Baozel. Zelfs de burgemister van Langendijk waar komen zien, uit belangstelling, zee-t-ie. En den Bode van Langendijk ha wel enkele giftige artikels gebraocht in et begien, mar toen ze in de smiezen kregen, dè 't meenens waar, zweeg ie in alle taolen.

Ok mee den dokter, den neef van den burgemeester, waar alles besproke, hij waar d'r zelf op afgekomen om te zien en te praoten over et bad. Hij wou heel et ontwerp van Van Hulten schrappen, et deugde van geen kanten, zee-t-ie, "het is niet naar de nieuwste eischen ingericht", had ie gezeed. En d'r volgde een onrustige gemeenteraodszitting op, waorbij den burgemeester natuurlijk aon den kaant van zijn neef stond, al had ie vruuger et ontwerp ok "meesterlijk van stijl" genoemd, mar hij kreeg te heuren, dètter nog wel méér dokters waren as den dezen en den burgemister krabbelde dus mar teruguit. Redder in den nood waar dan wir Pietje Petit, wie aonnemer Van Hulten er toe overhaolde om er nog 'n veranda bij te bouwe. Den dokter vond 't meer 'n zaodbekske dan 'n veranda, mar jè, in princiep was de zaak dan toch gered!

Al deez moeilijkheden waar Pietje Petit te boven gekomen, alles waar goed in gang, toen de maachtige vijand op kwaam daogen: de vrome zielen van Baozel namen ergernis aon et plan! In aontal waren ze nie zoo sterk, mar ge moet nie vergeten, dè't zielen waren, die zeejen, dè ze naor de volmaaktheid streefden! En alle vijf apart waren er van overtuigd, dè ze opgewaasen waren tegen vijfduuzend kinderen der wereld - mee den duuvel strejen ze alle daogen mee veul succes! "De deugd weegt zwaor in de weegschaol", zee kwezelke Van Hest en ze ha gelijk, want ze woog ruim tweehonderd pond. Die vijf vrome zielen hadden al 'ns onder mekare gezucht dè zoo'n bad geen zegen kos brengen over Baozel en ze ha'n al enkelde scherpe woorden laoten vallen over den pastoor, dè die zoo laks waar en dettie as herder op z'nen post ha te staon. Mar in 't begien waar et enkeld 'n vuurke dè smeulde onder de asch - ineens braak et naor buiten uit in lichterlaaie. Ze gonge vergadere, de vijf wijze maagden van Baozel. Juffrouw Jaanse ha de zaak in haanden genomen en de vier aandere opgeroepen om 'ns te praote of er gin stökske veur dè bad gestoke kos worre!

"'t Concilie is aon 't vergadere!'' zee kapelaon Fleskes tegen den pastoor. "'t Concilie? Van den bisschop?" "Nee, 't concilie van Baozel!'' "'t Concilie van Baozel?" "De vijf wijze maagden van Baozel! Jetje Jaanse hee-g-et me verraoje! Juffrouw Jaanse hee de zaak bij mekaar getrommeld: vijf aaw taarten vallen op et bad aon!" "Veur mijn part, as ze ons mar mee rust laote!" "Ons? Over de kapelaons zullen ze niks te klaogen hebben, mar ik wed zeker dè ze't over den herder zullen hebben, ge zult er over moeten preeken!" "Dan zullen ze nog lang kunnen waochten! En dè ze over de kapelaons niks te vertellen hebben, dè-d-is nog lang nie zoo zeker! Veurige week is juffrouw Jaanse nog over ou, kapelaon Fleskes, komen klaogen hier aon de pastorie!" "Over mijn?" "Jè-zeker!" "Wè ha ze dan af te keuren over mijnen vromen levenswaandel?" "Ten eerste stond oewen bonnet te veul in oewen nek, as ge de Mis gingt doen. Ten twidde bende al enkelde keeren 'n minuut of vijf-zes te laot begonnen mee de Mis, ten derde moeste nie zoo haostig deur de straot loope, dè paast nie veur 'nen geestelijke, zee-ze. Ten vierde: ze hee-t-oe op oew piano 'nen wals heuren speulen of 'nen polka en dè's 'n groote schaand, ten vijfde..." "Haaw mar op, haaw mar op, pastoor! Ik zal m'n best doen en m'n lichtvaardig leven beteren in de oogen van juffrouw Jaanse, die vrome ziel, en as ze nog 'ns langs de pastorie komt en ik zie ze komen, dan zal ik 'nen step of 'nen foxtrot speulen, waor ze van op zal kikkere!"

Dus de vijf wijze maagden van Baozel waren bij elkaar gekome en versterkten d'r harten mee 'n goei bekske koffie veur den aonval wier besproke. En gerekend naor et aontal bekskes koffie, die ze opslurpten veur ze begossen te praoten over 't thema waarveur ze saomen waren gekomen, waren ze nog al wè van plan. In deze bijeenkomst van dames, die vaast besloten waren om Pietje Petit geen kaans te geven, waar één spleet, die Pietjes plannen nog wè licht gaaf: juffrouw Jaanse en kwezelke Van Hest stonden aaltij dwars tegenover mekare. Nie dè't zoo gerekend vijandschap waar - dè-d-is nie christelijk - mar ze kossen mekare nie goed zette en wel om twee rejen: ten eerste wilden ze allebaai den toon aongeve - nie uit hooveerdighei, de hemel beware ons, o neeë - enkeld en alleen omdè ze zich allebaai daortoe geroepen vuulden. Ten twidde waren ze allebaai zoo'n uiteenloopende naturen! Aon deugd hadden ze allebaai zoowè effenveul te pakken, mee deez verschil, dè juffrouw Jaanse kwezelke Van Hest kos verwijte, dè ze getrouwd waar geweest en pas as weduwvrouw den weg naor den hemel opgegaon waar en toen pas veul naor de kerk was gaon loope, zoo as et heurt. Kwezelke Van Hest d'ren man was bakker geweest en toen ie nog in leeve waar, waren ze mee d'r tweeën naor alle kermissen in de buurt gegaon om er koek en pepernoten te verkoopen. Naa ha ze 'n klein winkeltje en dè gong nie kwaod, te zien aon d'r rooi dik gezicht en d'r ruim tweehonderd pond. 'n Sterke vrouw dus! Mar 't sterkste aon d'r waar toch nog aaltij d'r tong! Die ha ze goed geoefend op al die kermissen vruuger; vruuger, jao, toen ha ze wel 'n taomelijk groffe taol gehad veur 'n frammes, mar mee et veuruit gaon in de deugd waar dè toch wè beter geworre! Alleen as et er op aonkwaam, dan kon ze d'r tungske nog ruure, dè-t-er de vonken afvlogen.

Juffrouw Jaanse kos er rechtuit gezeed nie goed tegenaon. 't Was wel waor: ze waar nooit op kermissen geweest en ze waar nooit getrouwd geweest en den maagdelijken staat is een dikke streep véúr, dè zal niemand nie ontkenne. Mee den bisten wil van de wereld ha ze geenen fatsoenlijken man kunnen krijgen en 'n onfatsoenlijken had ze van d'r leven nie gewild. Daorbij was ze zoo maoger as 'nen musterd en ha'n bleek gezicht en waoterige oogen en ze zaag er dus heel wè vroomer uit as kwezelke Van Hest. Daorbij ha ze van nature 'n zachte en zalvende taol in d'ren mond. Mar lest mee de veurbereidingen veur de processie waren ze mekare compleet aongevloge! 't Gong om versiering mee rooie of mee witte rozen. "Hier mot rood op!" "Hier mot wit op!" "En ik zeg, dè hier róód op mot." "En ik zeg, dè hier wit op mot!" "Rood!" "Wit!" Toen waar d'r vroom geduld ten ende en ze vlogen tegen mekare op as twee krielhaontjes, en de jongens van de school riepen: "Slaot er op! Pak ze de beestjes!" En Harrie van den apotheker stond veur de deur te krampen van plezier. "Aoe-kies-kies!" giechelde Harrie. En naa kwamen die twee wijze maagden dan nog mee drie aandere die van 't zelfde hout gesneje waren bij mekaar om onmeugelijk te maoken, dè Baozel "Bad Baozel" wier.

'T CONCILIE VAN DE WIJZE MAAGDEN

Kwezelke Van Hest schoof d'r leeg kumke midden op taofel. "Zulleme onderhaand nie 's begiene?" "Gij zult er onderhaand wel tegen kunnen," laachte juffrouw Jaanse zoo gemoedelijk as ze kos, "ge hebt, geleuf ik, al 'n stuk of vier köpkes koffie op, ik zit nog pas aon m'n derde!" 't Kwezelke zee niks, ge moet oe eige wete te beheersche! En nao 'n goei bekske koffie valt dè nogal mee, want och, 'n tevreje gemoed is 'nen goeien grondslag veur de deugd. 't Kwezelke leunde aachterover in d'ren stoel, knupte den strik van d'r mutske los en lee d'r haanden vroom gevouwen over d'r buik. "Waor zou juffrouw Marie toch uithange? As ze nie gaaw komt dan begiene me mar zonder heur, heurre!" Mieke Pol, 'n naoisterke van 'n goei dartig jaor en verreweg de onschuldigste van het concilie, zee: "Ik denk dè ze in et gaasthuis is, want ik heurde zoo'n gerammel van sleutels aon de poort." Juffrouw Marie was 'n alleen wonende dame, die aon allerhande goei werken dee en veural sterk moederde over het gaasthuis van Baozel, jè, ze moederde zelfs over de waarde moeder zelf. Gewoonlijk was ze in de buurt van den hoofdingang en as ze die open of dicht dee, aon den buitenkant, dan rammelde ze mee d'ren bos sleutels aon et sleutelgat alsof heel Baozel et moes heure, jè, ze dee asof ze Sint Pieter waar in eigen persoon. In et concilie ha ze nie zooveul in de pap te brokken; wie er nummer één waar, dè waar heel moeilijk uit te maoke, mar juffrouw Marie waar heel zeker nummer drie, nie omdè't heur mankeerde aon woordenrijkdom of durf, mar jè... ze waar nummer drie dè waar duidelijk gebleken in al de geheime saomenkomsten van deze vijf wijze maagden van Baozel!

"Ze komt zeker, aanders ha ze wel afgezeed!" "Schoon vein ik et aanders nie, dè ze ons zoo lang laot waochten", zee juffrouw Jaanse mee d'r fluweelen stemmeke. "We hebben al den tijd", vergoelikte 't kwezelke en ze gonk nog 'ns verzitten in den stoel, die ze hillemaol vulde. En toen ze op d'r gemak zaat en d'aander drie nie daolijk begossen te praoten, kuchtte et 's en begos: "Gistere waar et kermis in Langendijk en 'k heb den godgaanschelijken dag gedaocht aon vruuger tijen toen ik mee m'nen man zaoliger naor de dörpe trok mee de kèr om op de kermissen te staon. 'k Hè heel den dag gedaocht aon dieën eenen keer - ik zal et noot van m'n leven vergete, al is et al 'n jaor of twintig geleje - ik zie et allemaol nog veur m'n oogen gebeuren alsof et gisteren waar."

D'aander drie, de vierde is er nog nie, gongen er 'ns gemakkelijk toe zitten! Ze ha'n et verhaol al verschaaiene keeren geheurd, mar lieten et nie merke, behalve natuurlijk juffrouw Jaanse, die d'r neus optrok. "We waren mar amper 'n ketierke de poort uit, toen er donderkoppen aon de locht kwamen en ik zeg tegen Janne: 'Jan,' zeg ik, 'we krijgen 'n donderbui, zè'k.' 'Ik kan et goed geleuve', zee Jan. In die dingen waar Jan 'n bietje onverschillig. Ik zeg nog eens: 'Jan,' zeg ik, 'et lopt mis, jonge, we worren kletsnat, en we hebben et zeildoek nie bij ons; al ons wafels en koeken en pepernoten regene nat, as 't deurzet!' 'Jè, dè's erg', zee Jan. M'nen man waar 'nen goedzak van 'nen meensch, z'n eenigste fout waar dettie pruimde, ik heb et em noot af kunnen leeren. Efkes laoter vuulde ik 'n drupke vallen en ik kreeg et te kwaod en riep: 'Jan, Jan, ik vuul et al dröppe! Waor moet dè naor toe mee ons gebak?' 'Ik vuul ok al 'n dröpke,' zee Jan, 'et viel recht op m'n neus!' Toen begos ik te schreuwe en zee: 'Jan, Jan, ons gebak wordt as pap, as et begient te regene!' 'Et is beroerd', zee Jan. 'Jan,' zeg ik, 'daor hemme goddaank et kepelleke van Langendijk - ge wit wel, dè Lieve Vrouwekapelleke langs den boschweg - zou ons kèr daor nie in kunne?' 'Dè gao ommers nie', zee Jan. Ik kos et nie mir haawe en ik stapte van de kèr en gong in et kapelleke zitte te bidde om geen regen te krijgen en toen ik zoo zaat te bidden kreeg ik as et ware 'n ingeving van boven..."

"Goeien middag saomen", en juffrouw Marie kwam de kaomer binnen. "Ik kos niet eerder komen, want er is 'n ongeluk gebeurd: den knecht van boer Mallens hee 'n wiel van de kèr over z'nen buik gehad!" "Hee de waarde moeder dan nie de sleutels van de poort?" vroeg et kwezelke zoo vriendeluk as ze mar kos... Juffrouw Marie keek ze kwaod aon en wou al 'n veeg teruggeve, mar juffrouw Jaanse schonk gaaw 'n köpke koffie in en zee: "Vat 'n stoel, juffrouw Marie, en drink 'n köpke koffie, hij is goed sterk." "Laot mijn naaw is eerst wè verder vertelle", zee 't kwezelke ongeduldig. "We ha'n dus geen wasdoek bij ons en de kèr waar vol koeken en wafels en 't begos me toch te regene, te regene en toen ik zoo zaat te bidden in et kapelleke..." "Och, dè weete we ommers al lang, Kee van Hest," zee juffrouw Marie, "en ik vèèn et hillemol gin wonder dè oewen onderrok nie deurnat geregend is, want dè was er netuurlijk eenen van dieën dikken bombazijn en ge zaat uit de wend." Toen braak et onweer pas los! 't Kwezelke wier nog rooier van gezicht as gewoonlijk en d'r dobbele kien bibberde van kaojigheid! As Harrie van den apotheker veur et raom ha gestaon, dan ha-t-ie zeker geroepen: "Aoe-kies-kies! Pak ze de beestjes!"

Juffrouw Jaanse zaag mee schrik en angst 't onweer opkome en de besprekingen waren nog nie begonne. Ze moes dus 'n uitbarsting zien te veurkome en zee mee d'r rustige, saaie stem: "Me dunkt, we hebben al lang genog gewaocht, we moesse mar 'ns gaa begiene mee de dinge te bespreke waorveur we gekome ware. Het gao dus over..." "Jè, jè, et gao hier eerstens nog is efkes over wè juffrouw Marie daor gezeed hee, juffrouw Jaanse. Nimmenie kwaolik, juffrouw Marie, mar as gij liever nie löstert naor wè ik te vertellen heb, dan moette oew ooren mar toe haawe! En ik begrijp ok nie goed, weurom juffrouw Jaanse ou hee uitgenoodigd op dees vergadering, want rechtuit gezeed, heurde bij ons nie thuis! Dè euwig gerammel mee oe sleutels aon de poort van et gaasthuis hee mee deugd nie veul uit te staon, as ge dè mar wit en ok ouw gesnaaw tegen de meensche nie, die aon et gaasthuis komen! As iemand z'n eigen zooveul inbeeldt, terwijl ze zoo weinig rejen er veur hee..." 't Kwezelke ha gin aosem mir; mee al d'r dikte kos ze d'ren colère nie ineens verwerke en moes stoppe. Juffrouw Marie waar al opgesprongen en stond al bij de deur en riep: "Ik wil me hillemaol nie opdringe, heurre, ik gao al, ik hè gin zin om m'n eige uit te laoten schelden!" "Toe-toe-toe," zee juffrouw Jaanse, "dè moete zoo nie opneme, kom na mar gaaw zitten, dan zulleme dè Bad Baozel 's onderhaande neme, want daorveur zijn me gekome, en die zaak is me te ernstig om ze te laoten loope vanwege wè woorde! We motte verstaandig zèn!"

Juffrouw Marie waar verschrikkelijk nuuwsgierig naor den afloop van dees vergadering en 't waar hoofdzakelijk déúrom, dè ze bleef en mar wir op d'ren stoel gong zitte, al keek ze zoo zoer as ze mar kos. En juffrouw Jaanse, die d'r eigen deur dees veurval lekker den irste van de vergadering vuulde, begos d'r mundje te ruure en verklaorde, dè't scheef ging mee Baozel as de plannen van dè bad deurgonge en dè ze moesse doen al wè ze kosse om er 'n stökske veur te steke en ze vroeg wè d'aander daorvan dochten. Ze zaten 'n tijdje te knikke mee d'r vijven en keken mekare aon, behalve dan 't kwezelken en juffrouw Marie. En Mieke Pol, dè stille vrouwke, zee langzaom en naodrukkelijk: "Het is al treurig genog dè hier in Baozel iemand op de gedaachte hee kunne kome om 'n bad op te richten! En ge moet mar 'ns kijke naor de lui, die er mee veur den dag gekomen zijn, dan weete gelijk al, hoe treurig dè-t-er uit zie! Ik wil natuurlijk niemand te nao komen en ik wil gin kwaod spreke, dè moete goed begrijpen, mar ik wil alleen mar zegge: let 'ns op de lui, die op et plan zijn gekome!"

Alle vijf de koppen knikten vroom as dè knikengeltje mee Kerstmis in den stal van Bethlehem. "Dè-d-is waor," zee juffrouw Jaanse, "de familie Petit is nie opvallend kerksch, 's Zondags mar naor één Miske en in et Lof ziede ze noot nie, aanders valt er niks kwaods van te zegge, dè moet ok gezeed zijn!" "Geen kwaod van te zegge?" vroeg et kwezelke mee 'n stemmeke as van suikergoed zoo zuut, "ge meugt natuurlijk gin kwaod spreke, mar de waorheid maag gezeed worre en dan moeten we toegeve, dè mijnheer Petit nogal locht van aord is, van werken houdt ie nie en werken is toch zaolig, iederendeen zal dè toch moeten toegeve." "En de vrouw van Petit", zee juffrouw Marie mee d'r scherpe stem, "is nog erger dan locht, ze is bepaold wereldsch!" "Mar et moet gezeed zijn, dè ze geen van baaie huichele!" wies et kwezelke. "Dè's zeker op mijn bedoeld", snaawde juffrouw Marie. 't Kwezelke schokte mee der schouders: "As iemand denkt, dè-t-em 'nen schoen paast, dan kan ie 'm gerust aontrekke."

Juffrouw Jaanse viel gaaw in: "We kunnen de familie Petit gerust buiten beschouwing laote. Op de zaak zelf is genog af te keuren! We motten ons eerst mar 'ns afvraoge: is et wel in den haok om 'n bad te neme? Om zoo te zeggen, zonder fatsoenlijke kleer' aon 't lijf in et waoter te ligge! 'nen Meensch is toch ginnen visch. Hij hee van Onzen Lieven Heer beene gekregen om er mee te loope en kleere om z'n eigen fatsoenlijk te bedekke! Ik vraog me dus aaf is het wel netjes om 'n bad te nemen?" "Waorom nie?" vroeg juffrouw Marie. "Ik heb nog noot 'n bad genomen", schudde 't kwezelke mee d'r muts. "Dè kunde aon alles goed merke", beet juffrouw Marie. Het kwezelke wier finaol wit om d'r neus, mar al trilde ze van binne, ze zee heel kalm: "Op zulke gezegdes geef ik geen antwoord, ik zeg alleen mar: we moeten onze zielen waaschen, en overigens moeten we netjes zijn. En 'n bad neme vèèn ik nie netjes en daor blijf ik bij."

"Me dunkt," zee juffrouw Jaanse, "dè baojen en zwemmen nie veul goeds kan doen aon de ziel! 'n Voetbad zoo naaw en dan, alla, mar meer is toch zeker nie noodig, dunkt me." "Och kom," en juffrouw Marie schoof ongeduldig op d'ren stoel, "dè-d-is 't em nie! Dè poeliën in et waoter is nie zoo erg, mar daor blijft et nie bij, daor gebeure veul ergere dingen in zoo'n bad!" "Zoo?" En ze schoven de stoelen wè dichter bij. In zoo'n badgelegenheid wordt dikkels nie erg veul gezwommen! Zwemmen is mar bijzaok! Mar et is de ijdelheid en de luxe! Denk aon Sodoma en Gomorrha!" Juffrouw Jaanse sloeg vroom d'r haande saomen en zuchtte: "En as er in Sodoma en Gomorrha tien rechtvaardigen waren geweest, dan waren die steje nie verwoest geworren! En hier in Baozel zijn er mar vijf, die tegen et bad zijn!" "En 't is nog een groote vraog of ze alle vijf meetelle - d'r zijn er misschien mar 'n stuk of drie!" "Dan rekende zeker oe eigen en juffrouw Jaanse nie d'r bij!" klonk de stem van juffrouw Marie scherp deur de kaomer. "Tut-tut-tut!" en juffrouw Jaanse keek goeiig naor juffrouw Marie en giftig naor et kwezelke. "As er hier één van de vijf mot gaon, dan is zij et in ieder geval" en ze keek naor et kwezelke mar dè kwezelke Van Hest gong nog gemakkelijker in d'ren stoel zitte.

"We kunnen de vergadering kort maoke," zee juffrouw Marie, "twee van ons moeten naor den pastoor gaon en z'n geweten 's wakker schudde! Hij moet uit alle macht tegen et bad werke, liefst 'n Zondag al vanaaf den preekstoel, dè werkt nog aaltij 't beste! 't Zal wel nie veul uithaole, dè leet er al aon wie van ons er hene gao! Mar et is te probeere! Vanaaf den tijd, dè kapelaon Fleskes in de parochie is, is et mis mee den pastoor. Ge moet z'n zuster, de huishaawster, mar is steen en been heure klaogen as ge ze in vertrouwen over den toestand vraogt!" 't Was koren op den meulen van juffrouw Jaanse, die zee: "Het kan ok nie aanders! 'nen Kapelaon die walsen en polka's op z'n piano speult, daor kan geen zegen op rusten!"

"Misschient is het nog beter om ons te wenden aon den geminteraod: protesteeren tegen het bad", snebbelde juffrouw Marie. "Ik weet nog iets beter," en 't kwezelke kneep d'r eugskes toe, "de familie Petit op de vlucht jaoge, juffrouw Marie d'r hene sturen, die kan ze allebaai mee d'r kuren alleen al van streek brenge en op de vlucht jaogen!" "Vrouw van Hest, gij bederft heel de boel." "Ik smeer 'm heurre! Dè komt hier bij mekaore tot heil en zegen van Baozel en ge wordt er ijskoud uitgemaokt veur al wè leelijk is!" De stoelen rommelden aachteruit en er wier venijnig gestecheld en binnen enkelde minuten was et concilie uit mekare en et schouw mar weinig of 'n stuk of drie lejen ha'n mekare in de haoren gezeten! Mar Bad Baozel waar gered! En toen de vijf op 'n afstandje van mekare langs de pastorie kwamen mee rooie koppen wier daor ineens boven op 'n kaomer heel hard - de raomen stonden waogewijd open - op 'n piano getrommeld en et waar 'n lustig möpke en et hiette: die Lustige Witwe!?

BAD BAZEL

Badinrichting en kliniek waren klaor gekomen. 't Stond op de hoogte aon gene kaant van et Duinsche ven en et zaag er op 'n afstandje uit as 'n kegelbaon... 't Gebouw keek 'n bietje trots neer op de leegte en 't waar wè luchtig van stijl mee z'n waandelgang mee 'n rij zuilen - et paaste krek bij den baddirecteur, mijnheer Petrus Petit. "Heelheuvel" stond er mee groote letters boven te lezen; de Baozeleers gingen gin klein bietje gruts op dieën grutsen naom. Heelheuvel en Bad Bazel, de naomen alleen zijn al genog om de massa te trekke. In de kraante waar bekend gemaokt, dè 't bad den irsten Maai geopend wier mee wedstrijden en volksspeule. En er wier in den Bode van Baozel uitvoerig beschreve veur welk soort ziekten et bad buitengewoon goed waar. Den jongen dokter ha al z'n geleerde boeken daorveur geraodpleegd en 'n heele boel ziekten opgeschreven, waorvan ze in Baozel nog noot ha'n geheurd, zooas beveurbild: waogenziekte en verkeersdolheid en neurastenie en honderd aandere gekke ziektes. En ok de omgeving wier hoog geroemd en de leege prijzen van verpleging en logies wieren hoog aongeprezen. En op et lest wier dan verwezen naor "Den Gids van Bad Bazel", uitgegeven deur den riddacteur van den Bode van Bazel. En daorin stond alles in den breje beschreven zoo schoon, dè ge't nie goed kost geleuve as ge in Baozel tenaostenbij bekend waart. Daorin stond o.a.:

"In de onmiddellijke nabijheid van dit welvarend dorp verheft zich de Heelheuvel met Bad Bazel, een imposante verhevenheid, die over de heele omgeving uitzicht geeft. De Heelheuvel is o.a. bekend om 'n prachtige ruïne, die in zijn verval nog trots het hoofd ten hemel verheft en in stille maar duidelijke taal vertelt van vroegere tijden (dè waar den aawen wèndmeulen, die naa mee klimop volgegroeid waar). Tegen de helling verheft zich als een paleis de kliniek en de badgebouwen met hallen en wandelgangen! Is het een sprookje? Neen, het is werkelijkheid, die zijn ontstaan dankt aan een ondernemend genie en aan de werklust en het initiatief van de gemeente Bazel, die de lijdende menschheid in staat stelt om zich te herstellen van ziekte en overspanning! Men vergelijke de aankondigingen op den omslag van den Gids! Op naar den Heelheuvel van Bad Bazel!"

Op die manier wier er in den Gids in 't lang en breed uitgelegd wè veur wonderen er in Baozel zijn verrezen! Overigens konde zónder gids ok best den weg vinden, want overal stonden wegwijzers en plakkaten mee woorden as: "Zonnebad", "Waterkuur", "Bad Bazel", "Heelheuvel" enz.; en om et ven hene waar alles afgemaokt mee aaw plaanken en goed beschouwd zaag et er uit as 'nen grooten verkensstal, mar niemand in Baozel die et zoo zaag: ze vonden et allemaol iets geweldigs.

Hil Baozel interesseerde zich veur et bad, mar niemand zooveul as Pietje Petit en Lena en dan den boer van den Meulenhoef, Cornelissen. Iederen dag waar ie er te zien en klasjionneerde druk op mee Pietjes en as d'r keel dreuggepraot waar, gongen ze naor den "Gouwen Os" om weer wè te bekome en Cornelissen zee: "Schrijf mar alles op, Osje, van den zomer verkoop ik 'n paor koeien en dan rekene we ineens aaf." "As et zoo deur gao," zee den herbergier, "dan komde mee 'n paor koeikes nie klaor." "Geeft niets," zee Pietje Petit, "het Bad zal genoeg opleveren." Cornelissen kwaam soms thuis asof ie 'n leembad ha genomen en Pietje Petit kwaam wel es in etzelfde vaorwaoter.

Eens kreeg Pietje Petit 'n vrèmd bezuuk. Juffrouw Jaanse ha d'r stoute schoenen eindelijk aongetrokken en waar naor Pietje Petit gestapt. Naaw et concilie van de vijf wijze maagden zoo ellendig mislukt waar, moes er toch iets gedaon worre om Baozel van den ondergang te redden! Bij den pastoor waar ze al geweest, mar ze ha-t-er den wend van veuren gekregen! Hij ha zelfs gezeed: "Zwemmen en baoje is nog gin zunde!" En al vond ie heel die badbeweging 'n zaak dè van eiges op 'nen sisser en 'nen klapper uit zou loopen, hij daocht er nie aon om er op den preekstoel één woordje over te zeggen! 't Leek haost wel ketterij, ha juffrouw Jaanse in d'r eige gemopperd, toen ze naor huis teruggong. En ze stapte den volgenden dag naor Pietje Petit om 'm van z'n booze plannen te bekeere. "Maar juffrouw Jansen," zee Pietje heel vriendelijk, "u komt een half jaar te laat! De gebouwen staan er al! Wat zouden we daarmee beginnen als we de zaak lieten varen?" "Daor kan heel goed 'n klooster van gemaokt worren!" "Nou, daarvoor lijkt het mij toch wel minder geschikt, maar misschien voelt u er wel iets voor, juffrouw Jansen - het is maar 'n voorstel, hoor! - om zelf badmeesteres te worden, voor het toezicht op de vrouwelijke badgasten?" Juffrouw Jaanse sloeg 'n groot kruis en was in 'nen handomdraai verdwenen...

Den eersten Maai kwaam al dichter en dichter bij en de veurbereidingen veur de opening begosse. Alle daogen stond er iets over te lezen in den Bode van Baozel en haost alle daogen kwaam de geminteraod bij mekaore. Veural duurde-n-et lang veur ze kossen besluiten wie het bad zou openen. Nao lang praoten, over en weer, wier besloten, dè den burgemister et mar moes doen, al ha'n de misten liever den commissaris van de Koningin gevraogd. En zoo wier het Bad Bazel dan geopend en er wier druk op gefeest en gedronken en gespeuld en gewedstrijd en er waar veul volk uit de dörpe van de omgeving kome kijken en Pietje Petit ha dieën eersten dag toch mar alvast goei zaoken gemaokt!

HET SEIZOEN

Pietje Petit ha zich den toeloop naor den Heelheuvel in levendige kleuren voorgesteld, mar fantazie en werkelijkheid die loopen nie aaltij braaf neffen mekare net as de lijne van et spoor! Er was nie veul drukte te bespeuren in en om het bad, behalve dan dieën irsten dag van de opening! Er waren al drie weken verloopen en op 'nen schoonen dag, 'nen echten baddag, zonder gaasten, laag Pietje Petit in een van de luie ligstoelen veur de patiënten, die nog nie gekome ware. Hij laag de kraant te leze mee z'n beenen in de locht en 'n cigaretjen in de mond en Lena zaat tegenover 'm 'n köpke thee te drinken, want ge moet toch iets te doen hebben! Het waar zoo stil in Bad Baozel, dè ge al de vliegen kost heuren zoemen en zelfs de muggen maokten nog 'n taomelijk duidelijk geluid op 'nen meter afstand van oew oore, zoo stil waar et op den Heelheuvel van Bad Baozel. 's Zondags te veuren waren d'r wel enkelde meensche gewist en ha'n wè geploeterd en gepoelied en 'n glaoske bier gedronken. Mar Pietje ha den riddacteur nog 'ns in z'nen erm genomen en 'm aongespoord om es 'n goei artikel in de kraant te zetten en mar te doen asof et druk liep. "Daar heb je 't Lena!" "Wat man?" "Het artikel over ons bad." "Lees het eens voor".

"Heelheuvel begint zich te verheugen in een drukken toeloop van badgasten. Na inzage van de badlijsten is het ons duidelijk geworden, dat ook uit verre gewesten zieken en vermoeide menschen den weg gevonden hebben naar, hun heil kwamen zoeken en ongetwijfeld ook kwamen vinden in Bad Bazel. Zoo was het er Zondag jl. prettig druk in het bad, zoodat er nauwelijk plaats genoeg was. De directeur van het bad, mijnheer Petit, verstaat het dan ook uitstekend om het de gasten zoo aangenaam mogelijk te maken en wij hebben de stellige verwachting, dat de toeloop, ook uit de onmiddellijke omgeving en plaatsen uit de buurt, immer toe zal nemen, nadat de weldaad van het bad enkele malen aan den lijve is ondervonden." De twee moessen er om laachen! Dieën riddacteur is me d'r eenen! Van niks maokt ie alles, van 'n mug 'nen olifant en van 'nen geweetwel 'nen donderslag!

Die eerste week daorop kregen ze twee vaaste badgaasten. Den eenen waar 'nen aawen gepensioneerden spoorwegman, stijf van de jicht, die zat den godsgaanschelijken dag in de zon en verteerde zoo goed as niks, en den aanderen waar 'nen artiest, 'nen schilder, die waar er alleen mar veur logies, want eten koken dee-ie zelf as ie ergeraand in de bosschen zaat te schilderen. Drinken dee ie nie en er waar dus niks aon em te verdienen buiten die paor kwartjes veur 't logies. "Den kerel is aanders geschikt om er geld mee te verdienen," merkte boer Cornelissen op, die alle daogen op den Heelheuvel enkelde uren kwaam praoten en drinken - op den pof - "ge moest den vent veur 'n paor centen aon de meenschen kunnen laoten zien: 't is bepaold iets bizunders, 'n soort wonderdier, mee zoo'n lange haoren en zoo'n flabberboks om z'n beene en zoo'n pereplu van 'nen hoed op z'nen raogersbol!"

"Wat 'n druk seizoen toch", spotte Lena en lachte. "Tja," riep Pietje, "wat doe je d'r aan vrouwtje, het heeft ook z'n vóór als het niet te druk loopt in de week, dan kunnen we wat uitrusten van de drukte op de Zondagen waarvan den riddacteur zoo goed op de hoogte is, omdat hij er niets van weet!" En ze ha'n plezier, die twee. "En heb je 't gehoord, vrouw, heb ik het je nog niet verteld? De dokter is gisteren op vacantie gegaan naar Scheveningen!" "Het is mij natuurlijk om het even, of er veel volk komt of niet - in vertrouwen gezegd, vrouw - want als baddirecteur krijg ik toch m'n vast salaris, nou en waarom zou ik dan in 't zweet van m'n aanschijn gaan werken? Als de menschen niet willen komen, wel, dan moeten ze het maar netjes laten!" Lena knikte vriendelijk. "Je hebt gelijk, maar in de gemeenteraad worden ze onrustig. Ik weet niet, wie het me verteld heeft, maar in de laatste zitting moet een van de leden al hebben geketterd op het bad, omdat het niet rendeert. Hij moet zelfs gezegd hebben, dat het beter was om het bad maar als koestal te verhuren, dan zou het vrij wat meer opbrengen." Piet blies een geweldigen rookwolk veur zich uit en zee: "Maak je maar geen zorgen vrouwtje, er zijn altijd van die ouwe knorrepotten!"

Den schaopherder van boer Cornelissen staak z'nen wuusten kop om de deur en riep, zoo hard as ie gewoon was, dus zoo hard as ie mar kos: "Morgen, mijnheer Petit!" "Morgen!" "Hedde 't al geheurd? M'nen baos hee giesteren 'n stortbad genome." "Zoo? Waar dan? Hier toch nie!" "Nee, hier zeker nie! Hij ha onderwegen, toen ie van hier kwaam, 'n modderbad genomen in 'nen sloot, en toen ie thuis kwaamp, hee z'n vrouw 'm efkes onder de pomp gehaawe en ik hè meuge pompe!" De drie schaoterden et uit! "Dus naa witte gij van de concurrentie alvast." "Daar zal niet zoo veel volk op afkomen." "Toch al half zoo veul as hier naortoe! Alla, kom-haaw-doe-war-saomen!" "Bonjour!"

De baddirecteur naam z'nen kraant weer en laas verder en Lena droeg d'r koffiekan en d'r köpkes naor binnen. Pietje Petit vuulde z'n eige lekker lui en et duurde nie lang of hij sliep deur alle kraantenberichten henen op z'nen lekkeren luien stoel. Mar hij waar nog lang nie uitgeslaope, toen er iemand de poort binnenkwaamp mee... een telegram. "Hé, vrouw, een telegram, kom eens!" "Kom elf uur, wensch logies in Bad Bazel. Freule Maessen." "Nou begint het seizoen dan toch! Een adellijke dame! Hoera! Vrouw, zorg dat alles in orde is! Ik loop als een bliksem om een taxi en haal de dame aan het station af." Pietje trok z'n Zondagsche kleeren aon en was krek op tijd aon et station. Uit de eerste klas - echt waor uit de eerste klas - stapte 'n dame, hillemaol in et zwart, 'n lange maogere taante mee 'n zoer gezicht. En daormee kwaam Pietje Petit aongereje op den Heelheuvel. En denzelfden dag wies hil Baozel al, dè-t-er 'n heel rijke barones uit het buitenland in et Bad logeerde veur d'r gezondheid en den volgenden dag kon iederendeen in den Bode van Baozel lezen: "Zelfs de adel uit het buitenland interesseert zich voor het intusschen reeds beroemd geworden Bad Bazel. Freule Maessen heeft haar hoop op het heilzame bad gesteld en wij wenschen haar een voorspoedige genezing toe."

DE HOOGE GAST

De barones stond natuurlijk in het middelpunt van de belangstelling en in de eerste daogen kwamen er hil wè Baozeleers enkeld uit nuuwsgierigheid 'ns in de buurt van den Heelheuvel kuieren om van op 'n afstandje die deftige barones te zien. En binnen enkelde daogen waren er twee badgasten bij, die er bleven logeeren. De vrouw van 'nen deftigen boer uit de buurt, die geheurd ha van die barones en et nogal hoog in d'r bölleke ha, liet d'r eigen deur den dokter onderzuuken, want ze waar ineens gewaor geworren, dè ze ok zenuwen ha en den dokter moes natuurlijk toegeven, dè den Heelheuvel van Baozel de eenigste uitkomst veur d'r waar. En de dochter van den burgemister van Langendijk - hoe is 't meugelijk, van Langendijk! - had ok veur enkelde weken aongevraogd en kwaam nog dezelfde week en in de kortste keeren waar et dik-aon mee den artiest en gongen ze saomen op pad om te zuuken naor schoone plekskes om er... om er te schildere!

De barones laag mistentij op et bed of op de sofa en tegen den aovond gong ze gewoonlijk wè waandele, of ze vroeg boer Cornelissen om z'n waogentje in te spannen en wè mee d'r rond te rijen over de zaandwegen in de buurt. D'r ziekte waar wel iets aparts, mee de maog ha't niks uit te staon, want ze ha buitengewoon appetit en iederen keer as d'r eten gebraocht wier, zee ze: "Ja, daar houd ik van, eenvoudige, landelijke kost! Dat is voor mijn gezondheid het beste!" Lena trok dè wel wè op d'r fatsoen en ze spande d'r eigen in om iets bizunders te fabriceeren en ze zocht in d'r kookboek allerhande vremde dingen op en diende ze op mee Fraansche naomen... mar de barones knikte tevrejen bij et opdienen en praotte mar van "heerlijke, landelijke kost". Ook van een glaoske wijn hield ze nogal - iederen dag een flesch - en alles wier opgeschreven, want groote lui betaole pas as ze vertrekke, dè stao deftig! En de dokter waar weer teruggekomen van z'n vacantie in Scheveningen en hij constateerde: nervositeit. Het waar nie levensgevaorlijk, maar de freule zou er goed aon doen om langeren tijd rust te houden en te baden en te wandelen.

Mee Cornelissen wier de freule vertrouwelijk vanwege de geregelde toertjes in z'n waogentje en toen ie ze eens op den afgesproken tijd kwam waorschouwen dè 't waogentje al veur stond, waar ze persiesekes bezig mee te rommele in een taoffel vol papieren en ze zee: "Cornelissen, ik moet nog eventjes m'n papieren in orde rangschikken! Och, wat toch 'n ellende als je van hoogere kom-af bent en met je familie in tweedracht leeft! Een vrouw alleen is zulk een hulpeloos wezen, wat weet ik van die papieren af!" En d'r traontjes kwamen en d'r zakduukske rook zoo lekker naor onjeklonje dè Cornelissen iets weeks aon z'n hart vuulde, waor ie aanders nie zoo gaaw laast van ha.

"De zaak zit zoo, Cornelissen - ik kan het u wel in vertrouwen zeggen - ik heb een erfenis gekregen, maar mijn familie geeft niet toe, dat ik er recht op heb, mijn eigen familie!" Cornelissen keek er van op en ie vroeg, of et om 'n flinke som gong en de dame knikte en zee zachtjes, mee den vinger om den mond: "Om ruim 600.000 gulden." "Ruim zeshonderdduizend gulden?" "Ja, Cornelissen! Het geld ligt op een bank in Frankrijk, want de verwante is in Parijs gestorven. Hier is het bericht in den Fransche krant." En Cornelissen, die natuurlijk geen woord Fransch verstond, bekeek 't stukske kraant en knikte mee z'n dik köpke heel gewichtig. "Hier zijn de andere documenten", en ze liet hem 'n pakske brieven inzien, allemaol in het Fraansch geschreven. 't Ha effen goed Chineesch kunnen zijn, mar Cornelissen moes et natuurlijk allemaol geleuven, want aanders laote ze oe zoomar alle papieren nie zien! Hij bladerde zoo-wè-t er in, en zee toen verlege: "Jè, freule, ik ben in et Fraansch nie zoo goed mir thuis, vruger he'k er wel 'n tikske van verstaon, mar op den oogenblik weet ik er nie veul mir van." "O, pardon, ik zal er u het voornaamste van vertalen."

En de freule vertaolde en vertelde van heel et geval en mee d'r lorjetje op d'r neus zaag ze d'r zoo gewichtig uit, dè Cornelissen nie aanders kos as gladweg aonneme, dè de zaoken zoo stonden en nie aanders. Efkes ha-t-ie wel wè wantrouwend gewist: zes-honderd-duuzend, et is zoo gadories veul! "En hier heb ik nog de Hollandsche correspondentie." Na vatte Cornelissen z'nen bril en daocht in z'n eigen dè mot ik 's deurlezen, want verdorie, ik ben hier in vertrouwen genome in 'n gewichtige kwestie en zal motten helpen mee raod en daod en dan moet ik goed op de hoogte zijn! "Deze brief is van een pastoor, de pastoor van de kerk waarin ik gedoopt ben. Ik heb hem drie klokken geschonken voor zijn toren, u ziet hoe blij die man daarmee was. En hier deze brief is van een klooster dat ik gesticht heb, ze zitten in groote verlegenheid, ze danken voor de stichting en vragen wat steun voor het verdere onderhoud. Buitengewoon aardige menschen, die broeders.

En nu ben ik van plan, als ik mij eerst eens grondig hersteld heb hier in Bazel, en vooral als die erfeniskwestie achter den rug is, om een villa te koopen. Zie, hier is het aanbod van een villa: hij vraagt 80.000 gulden voor de villa zónder het park, maar ik heb het park absoluut noodig, want ik ben verzot op wedrennen en ik moet mijn paarden iederen dag kunnen laten loopen." "Uw paarden?" "O, ik heb een flinke collectie prachtbeesten, echte renners, maar de laatste maanden heeft me dat alles onverschillig gelaten. Nu ik me met den dag gezonder voel worden, komt de zin weer terug. Ik moet tegen den tijd, dat ik hier hersteld ben ervoor zorgen, dat ik in het bezit ben van een flinke villa met park en renbaan." "Mar, freule, maggik u den goejen raod geve: gao toch zelf bouwe! Nie koope, dè-d-is veuls te duur! Zelf bouwe! En waor zulde beter en goedkooper kunnen bouwen as hier in Baozel. Hier in de buurt van et bad heb ik veul grond ligge en ik kan et oe veur 'n prikske overdoen!" "Werkelijk!? O, dat treft goed! Morgen zullen we het terrein eens bezichtigen." "Ge zult er versteld van staon, freule, hoe goedkoop ik et oe aon zal bieje."

"O ja, nog een vraag, Cornelissen, de menschen, die dit bad houden, zijn zeker niet erg vermogend?" "Hoe bedoelde dè?" vroeg Cornelissen veurzichtig. "O, maar u moet er niet verder over spreken, ik zeg het u in vertrouwen, de juffrouw heeft me dezer dagen om geld gevraagd omdat ze niet goed lang kan wachten op de betaling van de onkosten, omdat ze zelf onlangs hooge onkosten heeft moeten maken; nu, dat kan ik me voorstellen. Ik zal ze dan ook dezer dagen een voorschot laten overschrijven door mijn secretaris. De lui zijn toch wel te vertrouwen?" "Veur honderd percent te vertrouwen", verzekerde Cornelissen. "In orde, Cornelissen, besten dank voor uw inlichting! Maar u spreekt er verder natuurlijk niet over, niet waar?" "Gin woord, freule, daor kunde vaast op aon!" En Cornelissen liep denzelfden aovond nog naor den burgemister en de vrouw van den burgemister vertelde alles verder en den volgenden dag wies heel Baozel hoe de zaoken stonden mee die schatrijke freule.

HET SLOT VAN 'T LIEKE

Ok Lena, de vrouw van Pietje Petit, wier dikke vriendin mee de deftige freule. Uren lang zaat ze mee d'r te praoten en thee te drinken en de freule vertelde al d'r lief en leed en Lena wies tenslotte percies, hoe et mee d'r familiezaoken stond. "Man," zee Lena dikkels, "de vrouw heeft veel meegemaakt, dan kan ik je verzekeren en bij haar rijkdom is ze buitengewoon milddadig, dat heb ik al lang gemerkt." "Ik vertrouw het toch maar half, ik zou eerst eens graag wat geld zien!" "Och, die mannen, ze hebben geen hart, ze denken alleen maar aan geld!" "Ja, ja, zeshonderdduizend gulden is veel geld en ik heb er nog geen enkele cent aan verdiend en er al veel schulden voor gemaakt!" "Maar Cornelissen heeft toch de schriftelijke bewijzen in handen gehad en ingezien!" "Alles goed en wel, vrouw, het geld, dat we van Cornelissen hebben geleend, is al haast verdwenen, de wijnhandel komt eerstdaags met de rekening - er komt niets in - we moeten toch ook onze hersens gebruiken!" Toen gong er 'n belleke en Lena ging aon de deur van de freule kloppen om te vraogen wè-t-er te doen viel. Mee 't vriendelijkste gezicht van de wereld vroeg de freule, hoe hoog de rekening waar opgeloope en de vrouw van Pietjes kwaam naor d'ren man geloopen en riep: "Zie je wel, man, er komt geld, de freule is immers schatrijk, maar rijke lui betalen nu eenmaal bij afrekening." En mee d'r tweeën stelden ze de rekening op en vrouw Lena brocht de freule alles op papier. Mee 'n veurnaom glimlaachsken op de lippen laas de freule de rekening deur en knikte tevrejen en fluisterde verschaaiene keeren: "buitengewoon billijk gerekend" en toen ze weer opzaag en Lena aonkeek, zee ze: "Ik heb vanmorgen bericht ontvangen met de post, dat de erfeniskwestie ten mijnen gunste is opgelost. Ik zal aanstonds vertrekken om het geld persoonlijk in Parijs te gaan innen. Kunt u Cornelissen vragen om mij even naar het station te rijden, ik kan de trein nog juist halen."

De freule wier naor et station gerejen en... ze kwaam noot meer terug. En Bad Baozel waar in de kortste keeren 'n vervallen boeltje en wier as koeistal verhuurd. En Pietje Petit zee tegen Lena z'n vrouw: "Vrouw, we gaan verhuizen, kind; ik ben achteraf nog maar blij, dat het zoo is geloopen, want het begon op den duur toch maar te vervelen ook, niet waar?"

Heel Baozel waar gloeiig kwaod op Pietje Petit en op den gemeenteraod, mar er waar toch één meensch in Baozel, die triumpheerde en dè waar juffrouw Jaanse!

Bronvermelding:

"Bad Baozel" verscheen in 8 afleveringen in de Nieuwe Tilburgsche Courant op:

- zaterdag 31 december 1938

- zaterdag 7 januari 1939

- zaterdag 14 januari 1939

- zaterdag 21 januari 1939

- zaterdag 28 januari 1939

- zaterdag 4 februari 1939

- zaterdag 11 februari 1939

- zaterdag 18 februari 1939