INHOUD PALEIS RAADHUIS
CUBRA HOME
Heemkundig werk op CuBra
Heemkunde Tilburg Pierre van Beek
Heemkunde Tilburg Lambert de Wijs
Heemkunde Tilburg A.J.A.C. van Delft
Diverse auteurs

Deze rubriek wordt geredigeerd door Ben van de Pol

Copyright 2017 van deze digitale presentatie en ontsluiting: Stichting Cultureel Brabant - CuBra & Ben van de Pol

 

Van Paleis tot Paleis-raadhuis

 

 

Hoofdstuk 7

 

Uit de Nieuwe Tilburgsche Courant van 30-07-1936 t/m 03-08-1936


Inhoud

[Datum - weekdag - pagina - Titel / In roze de signatuur - Ongesigneerde stukken zijn redactionele bijdragen]

 

36 07 30    do   9     1 De Nederlandsche pers bezoekt ons nieuw Raadhuis

36 07 30    do   2     2 Plechtige raadszitting Zaterdagmiddag 3 uur

36 07 30    do   5     3 De hofsteden van Koning Willem II

36 07 30    do   3     4 Ingez. St. - De winkelier weer het kind van de rekening!   Een winkelier

36 07 31    vr    1     01 Een woord van Tilburg Vooruit aan onze stadgenooten

36 07 31    vr    11   02 Een schoon Gedenkboek

36 07 31    vr    3     03 Het feest begint - Wat er Zaterdag allemaal te doen is

36 07 31    vr    1     04 Een gouden sleutel voor het Paleis-Raadhuis

36 07 31    vr    1     05 Aan den vooravond   Hans van Meerten

36 07 31    vr    3     06 De gemeentelijke gedenkpenning

36 07 31    vr    3     07 De TIMITO - Morgen officieele opening

36 07 31    vr    3     08 De vlaggen uit

36 07 31    vr    2     09 Ook de armen worden bedacht

36 07 31    vr    3     10 Ronde van Tilburg

36 07 31    vr    3     11 N.K. Harmonie

36 07 31    vr    3     12 Wat doet de Bisschop Zwijsenstraat ????

36 07 31    vr    11   13 De Remington van Koning Willem III - Geëxp. in de Willem II-straat

36 07 31    vr    3     14 Voorheen en thans - Historische en moderne hoeden

36 07 31    vr    2     15 Boeken over Koning Willem II

36 07 31    vr    3     16 Beperking postdiensten

36 08 01    za   1     1 Piëteitvolle hulde aan onzen Oranjevorst

36 08 01    za   1     2 De Tilburgsche feestweek ingezet

36 08 01    za   11   3 Het programma voor Zondag en Maandag

36 08 01    za   11   4 De Oranje-tentoonstelling

36 08 01    za   11   5 De feesten voor de werkloozen

36 08 01    za   11   6 Muurschildering door Henri Sicking

36 08 01    za   15   7 Ingez. St. - Gedicht Paleis-Raadhuis   PéèM

36 08 03    ma  9     01 De ingebruikname van het Paleis-Raadhuis

36 08 03    ma  10   02 Het gemeentebestuur recipieert

36 08 03    ma  10   03 Galapremière "Koning Willem II in Tilburg"

36 08 03    ma  10   04 Tentoonstelling "Koning Willem II" in het Paleis-Raadhuis

36 08 03    ma  10   05 Een karakteristieke stoet trok door Tilburg's straten

36 08 03    ma  11   06 Het leek wel kermis! - Tilburg viert feest

36 08 03    ma  11   07 "De Ronde van Tilburg"

36 08 03    ma  3     08 Jordaan-Cabaret Scala

36 08 03    ma  3     09 De Tilburgsche Motorclub viert haar tienjarig bestaan

36 08 03    ma  2/3  10 Nederl. R.K. Bond van Kleermakerspatroons - Congres te Tilburg

36 08 03    ma  1     11 Gymnastiek-uitvoering op het Piusplein

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 30 juli 1936

 

 

Op den vooravond van de Paleis-Raadhuisfeesten

 

De Nederlandsche pers bezoekt ons nieuwe raadhuis

 

Burgemeester zet de motieven voor de restauratie van het paleis uiteen

 

 

Meer en meer naakt de dag, dat ons paleis-raadhuis in gebruik zal worden genomen. Tilburg is daarop al lang voorbereid. En dat deze ingebruikname iets bijzonders zal worden, beloven de voorbereidende maatregelen, die men in alle stadsdeelen treft om van dit feit een feest te maken, zóó groot als we hier in jaren niet kenden. Maar wat er in onze stad te gebeuren staat, raakt niet alleen Tilburg doch het heele land en ieder bij wie het hart voor Oranje klopt, hetgeen er gelukkig nog zeer velen zijn. Daarom moet ook de buitenwereld weten, wat er momenteel te Tilburg te koop is. Met het oog hierop kan het niet anders dan een buitengewoon goed idee van het Tilburgsche gemeentebestuur genoemd worden om de Nederlandsche pers uit te noodigen zich van de Tilburgsche feestelijkheden op de hoogte te komen stellen, in de hoop dat zij aanleiding zal vinden daarover den volke kond te doen.

Zoo gebeurde het dan Dinsdag ll. dat de vertegenwoordigers van een 25 Nederlandsche dagbladen, waaronder ook de grootpers, in de raadszaal van het oude stadhuis vergaderd waren. Dit maal zaten ze echter niet op de traditioneele perstribune, waarop we in den loop der jaren al eenige broeken hebben kaalgesleten, maar royaal midden in de zaal, netjes twee-aan-twee zooals dat anders de "uitverkorenen des volks" gewend zijn. Tegenover hen, op het podium van het dagelijksch bestuur der gemeente, troonden met een van genoegen glunderend gezicht onze burgemeester Mr. Dr. F. Vonk de Both met zijn secretaris den heer W.J. van Dusseldorp alsmede zijn wethouders de heeren Mr. Scheidelaar en Eijckemans.

 

De burgemeester over het plan

Na een hartelijke verwelkoming zette de burgemeester de redenen en motieven die Tilburg had om het paleis tot raadhuis in te richten uiteen, hetgeen hij, op van tijd tot tijd rustig met zijn bril manoeuvreerend, deed op zijn zelfverzekerde manier en verder op een wijze zóó klaar en duidelijk, dat een Boven-Moerdijksche collega er tegenover ons zijn bewondering over uitsprak en verklaarde: "Ik wist van niets toen ik hier kwam, maar nu zie ik de zaak." Intusschen hadden onze collega's verscheidene blaadjes van hun blocnote vol wetenswaardigheden gekrabbeld.

Uit den aard der zaak beteekende het voor ons Tilburgers niet veel nieuws, wat de burgemeester den "vreemdelingen in Jeruzalem" vertelde. Wij - en onze lezers met ons - hebben immers de heele paleis-raadhuisgeschiedenis van het begin tot het einde meegemaakt, eerst wat nuchter en onverschillig misschien, later geïnteresseerd toen bleek dat het ernst werd en thans vol medeleven. Maar toch kan het wellicht geen kwaad om, aan de hand van 's burgemeesters beknopte uiteenzetting, nog eens even het een en ander terug in de herinnering te roepen. Daar gaan we dan!

Eer Tilburg met haar plannen uit de voeten kon, moest de gemeente het eigendomsrecht van het paleis zien te krijgen, wat nog niet zoo eenvoudig was, niet voor wat het halve deel betreft, dat in handen van onze geëerbiedigde Koningin lag, maar wel wat de andere helft aangaat, daar deze toebehoorde aan Duitsche vorstenhuizen, erfgenamen van Prinses Sophia. Of deze vreemde vorstenhuizen - toen men ze eenmaal gevonden had - wisten waar ergens op den wereldbol Tilburg met het paleis lag, kan in het midden gelaten worden, maar feit is in elk geval, dat zij van hun rechten slechts afstand wilden doen, indien de gemeente hun f 45.000 betaalde. En Tilburg heeft dat betaald. Geheel anders stond het daarentegen met de helft van het deel van H.M. Koningin Wilhelmina, die dit onmiddellijk zoo maar aan de gemeente schonk toen H.M. van de plannen hoorde. En wat daarbij nog het meest van alles trof, is wel de spontaniteit, waarmede dit geschiedde. De burgemeester kon schier geen woorden vinden om de groote erkentelijkheid hiervoor tot uitdrukking te brengen. Hij hoopte ook nog de gelegenheid te vinden deze aan H.M. te doen blijken. Naast de spontaniteit echter blijft de gift, materieel gesproken, ook een groote daad tegenover Tilburg. Men zie maar de boven aangehaalde f 45.000 aan de Duitsche erfgenamen. Dit uit de voorgeschiedenis, daar we met den burgemeester meenen, dat deze schoone geste van onze geëerbiedigde Koningin niet duidelijk genoeg in het daglicht kan gesteld worden. Dat Tilburg zich dit blijve herinneren!

Verder heeft de burgemeester ook nog eens helder de motieven van den paleis-raadhuisbouw belicht. Tilburg weet het alweer! Wij hebben ontzaglijk veel aan onzen Koning Willem II te danken. Daarom zal dit paleis-raadhuis op de eerste plaats een daad van piëteit zijn tegenover den goeden Oranjevorst. Verder is het een daad van hulde en eerbied aan ons Koninklijk Huis, speciaal als zijnde erfgenamen van Koning Willem II, ten derde een poging om het uit den aard der stad aan schoonheid arme fabrieks-Tilburg een stuk stadsschoon met bezienswaardigheid te geven en ten slotte was er het motief… bezuiniging.

Bij het vernemen van deze "paradox" gingen veel ijverig over de blocnotes gebogen journalistenhoofden in de hoogte en grooter werd de verbazing toen de burgemeester er "tot overmaat van ramp" nog bijvoegde, dat het heele plan veel geld kost en dat men bij de inrichting van het nieuwe stadhuis niet op een paar centen gekeken heeft. "Ja, mijne heeren, we hebben tóch zuinig willen zijn", herhaalde de burgemeester vergenoegd glimlachend als een, die er zich van bewust is orakeltaal te spreken doch zich tegelijkertijd zeker van zijn zaak weet. En hij rekende voor: "Spoedig hadden we hier een nieuw stadhuis noodig, dat kon niet uitblijven. Als men nu weet wat het Hilversumsche stadhuis, welke gemeente toch kleiner dan Tilburg is, gekost heeft, dan begrijpt men meteen, dat er voor Tilburg zeker een paar millioen mee gemoeid zou zijn geweest. Nu geeft de gemeente maar een goed half millioen uit en krijgt daarvoor een prachtig gemeentehuis, dat voor representatieve doeleinden buitengewoon geschikt is, terwijl in het oude stadhuis ruimte, waaraan men thans behoefte heeft, vrijkomt. We kunnen nu weer vele jaren vooruit. En - ik zou het haast nog vergeten te zeggen - in dat half millioen zit alles begrepen, óók de f 45.000 aan de Duitsche vorstenhuizen en óók de nieuwe H.B.S. die de gemeente heeft moeten bouwen. Voilà! Ziehier de bezuiniging."

 

Na deze uiteenzetting werden de journalisten ververschingen aangeboden, tijdens het savoureeren daarvan was de regen inmiddels opgehouden, zoodat we gelegenheid kregen even naar het nieuwe stadhuis over te wippen. Sinds wij hiervan kortgeleden een beschrijving gaven, bleek er weer heel wat werk verzet te zijn. Waren op de bovenverdieping nog vele nijvere handen aan het werk, beneden zag het er al keurig uit zoodat Zaterdag alles wel gereed zal zijn. Het is immers, zooals de burgemeester opmerkte: "Je krijgt er de werklui niet uit vóór je ze den laatsten dag buiten zet, maar dan is het ineens klaar ook!" Naar wij tijdens de rondwandeling vernamen, zullen echter de groote gebrandschilderde ramen van Joep Nicolas, die de weidsche trappenhal gaan sieren, Zaterdag a.s. nog niet geplaatst zijn. Er zal er nog slechts één zijn aangebracht, welke echter wel in staat is eenig idee te geven van hoe het wordt.

Wel waren reeds aanwezig de zes gebrandschilderde medaillons in de ramen van de burgerzaal, naar ontwerp en uitvoering van onzen oud-stadgenoot P. Clijsen, welke ramen ten geschenke werden gegeven door de R.K. Handelshoogeschool, de R.K. Leergangen en de Kamer van Koophandel. De drie ramen aan de achterzijde stellen den H. Willibrord, den eersten geloofsprediker van Brabant, voor, met rechts en links symbolische voorstellingen van Hoogeschool en Leergangen, voorgesteld resp. door een vrouwen- en mannenfiguur, in de hand de vrucht van den boom der kennis. Het wapen van St. Lucas met harp als symbool van de beeldende kunst en de muziek eenerzijds, de Mercuriusstaf en het boek der Economica anderzijds geven het speciale karakter van de beoefende wetenschap aan. De ramen aan de voorzijde, geschonken door de Kamer van Koophandel, geven Arbeid, Handel en Industrie te zien. Alle zes stuks doen het buitengewoon goed.

In de raadszaal komen nog ramen met wapens van den glazenier Toon Berg, doch bij ons bezoek waren deze evenmin aanwezig. Desniettemin kunnen wij thans al wel reeds mededeelen, dat het de wapens zijn van de meest belangrijke heerschers van Tilburg t.w. Hertog I van Brabant, Pauwels van Haestrecht, Anthonis (Schetz) van Grobbendonck en Gijsbertus (Steenbergensis) van Hogendorp. Verder komen er de wapens van Nederland, Noord-Brabant en Tilburg.

 

Latent sentiment in schoonen vorm gegoten

Na de bezichtiging was ook de regisseur van het openluchtspel zoo bereidwillig een en ander mede te deelen over het openluchtspel, dat het hoogtepunt van de feesten moet worden. Volgens mededeeling van den heer Van Meerten zelf is zijne intentie dit openluchtspel te doen uitgroeien tot een grootsche, pieuze hulde van de stad Tilburg aan de nagedachtenis van een Nederlandschen Koning wiens goede gezindheid voor dit land en dit volk sprak uit al zijn woorden en daden. Het in het Tilburgsche volk latent levend sentiment van liefde en dankbaarheid wil hij in dit stuk van Jan Vuijsters duidelijk en op schoone wijze vorm geven, zoodanig dat straks het volk van Tilburg spontaan bekennen zal: "Dat is het wat wij voelen maar nooit konden uitdrukken!"…

De begeesterende wijze, waarop de regisseur over zijn werk sprak, sloeg zijn toehoorders als het ware reeds nu in den ban, wat direct zijn kracht als regisseur teekende. Wij hebben den indruk - en zijn verleden is daarvoor trouwens een waarborg - dat hij ook zijn spelers tot het hoogste enthousiasme voor hun taak zal opstuwen, waardoor, voor zoover het het spel betreft, succes verzekerd is. Over de executanten had de heer Van Meerten niets dan lof, speciaal ook voor de dilettanten. Hij voor zich bezat de overtuiging, dat zoowel verschillende der massascènes als de meer intieme tafereelen van slechts enkele mensen bij het publiek onweerstaanbaar zullen inslaan.

Tegelijkertijd hadden we de gelegenheid de decors van den filmarchitect den heer Habolt te bezichtigen. De linkerzijde van de speelruimte wordt ingenomen door den tuin van den Prins, respectievelijk Koning, terwijl men rechts een liefelijk landelijk deel aantreft nl. een boerenhoeve, stukje hei en plaggenhut. Deze decors zullen de aantrekkelijkheid van het geheel niet weinig verhoogen.

 

Na de bezichtiging van stadhuis met speelruimte bood het stadsbestuur den journalisten in hotel Mulder een lunch aan, tijdens welke het woord gevoerd werd door den burgemeester, den heer Hans van Meerten en namens de pers door de heeren A.J. Prins en U. Nooteboom. Hiermede kwam het einde van dezen persdag, welke - naar wij veronderstellen - ook onze collega's wel aanleiding zal geven Nederland een en ander van Tilburg's feesten te vertellen*.

 

 

* Voetnoot redactie:

Die collega's lieten zich niet onbetuigd. We vonden o.a. in de volgende kranten op 30 juli 1936 uitgebreide artikelen over het Tilburgsche nieuwe Paleis-Raadhuis:

De Tijd

De Telegraaf

De Gooi- en Eemlander

Het Vaderland

Dagblad De Grondwet

Leeuwarder Nieuwsblad

Twentsch Dagblad Tubantia

Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant

Nieuwe Apeldoornsche Courant

De Bredasche Courant

Provinciale Noordbrabantsche 's-Hertogenbossche Courant

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 30 juli 1936

 

 

Plechtige raadszitting Zaterdagmiddag 3 uur

 

De burgemeester der gemeente Tilburg roept de Leden van de Gemeenteraad op tot bijwoning van een openbare vergadering op Zaterdag 1 Augustus a.s. des namiddags om 3 uur in het Paleis-Raadhuis.

Punt van behandeling: Ingebruikneming van het voormalig paleis van wijlen Z.M. Koning Willem II als Paleis-Raadhuis der gemeente.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 30 juli 1936

 

 

De hofsteden van Koning Willem II

 

Tilburg bezit er nog twee in oorspronkelijken staat

 

 

Het is velen onbekend, dat nog heden twee hofsteden, destijds door Koning Willem II gebouwd, in hun geheel oorspronkelijken staat zijn bewaard gebleven. Het zijn de Sophia's hoeve, welke in 1835, en de Alexander-hoeve, die in 1836 voltooid is. Wanneer men de tweede kanaalbrug naar Moergestel over is, heeft men aan de rechterhand, nog vóór het Trappistenklooster, eene groote oprijlaan, welke naar twee boerderijen voert. Hier bevinden wij ons op voormalig Koningsgrondgebied met de twee overgebleven boerderijen en schitterende bosschen, jammerlijk door het kanaal in tweeën gespitst.

Het mooie Koningshoeven, thans eigendom der familie Houben-Mutsaers, was de heide-ontginning des Konings. Hier werd in Mei 1834 de eerste spade in den grond gestoken en na verloop van 15 jaren waren honderd vijf en twintig bunders woeste grond in bouw-, wei- en boschland herschapen. Het landgoed, dat is afgesloten, zal gedurende de paleis-raadhuisfeesten voor het publiek toegankelijk zijn.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 30 juli 1936

 

 

Ingezonden Stukken

 

 

Geachte Redactie,

Mag ik u beleefd een plaatsje verzoeken in uw dagblad. Bij voorbaat mijn dank.

 

De winkelier weer het kind van de rekening!

Met verbazing en tegelijk ergernis las ik in de Nieuwe Tilburgsche Courant de publicatie van ons Gemeentebestuur betreffende afwijking van de bepalingen van de "Wet op de Winkelsluiting", in welke publicatie vermeld wordt, dat de winkels gedurende de feesten geopend mogen zijn tot 12 uur des nachts, ook des Zondags. Het is zeker, dat al die verlichte winkels en etalages tot middernacht de stad een nog meer feestelijk aanzien geven, maar wie moet dat betalen? De winkelier! En kan de winkelier deze extra onkosten in deze tijden nog verdienen? Immers neen! Ware het wel zoo, hij zou deze verruiming der verkoopgelegenheid ten zeerste toejuichen.

Wat leerde ons de practijk? Dat het publiek in zulke dagen geen extra inkoopen doet, integendeel, de inkoopen van consumptie-artikelen verminderen zelfs, doordat men grootere uitgaven doet in feestelijke gelegenheden enz. en dit staat vast, het moet dan uit de lengte of uit de breedte komen. De practijk leert ons verder, dat de winkelier en zijn personeel de menschen in drommen naar de stad zien trekken, de buurten stroomen finaal leeg en de winkelier is gebonden achter zijn toonbank. Dan is er van verdienen geen sprake, wel van hoogere onkosten! Avond aan avond mag hij zich dan vervelen, omdat… het in zijn stad feest is, en dan tegen half twaalf komt zijn publiek, dat er des middags al op rekent: de winkels zijn toch tot hedennacht 12 uur open, wat wij noodig hebben halen wij dan maar even! Hierdoor voelt de winkelier in den namiddag reeds al de slapte in zijn bedrijf, en pas tegen middernacht kan hij de schade, hierdoor geleden, weer inhalen.

Deze verruiming der verkoopgelegenheid is voor de winkeliers in de buurten rondom de stad een schadepost en een week van ergernis. En dat is toch geheel onnoodig! Waarom moet in deze de gemakzucht van een deel van het publiek nog worden aangewakkerd? Waarom moet de winkelier en zijn personeel bij een feestelijke gelegenheid als deze nog eens extra langer, gepaard met hoogere onkosten, aan zijn zaak worden gebonden? Voor de winkeliers in de buitenbuurten is dat geheel onnoodig, niet echter voor de winkeliers in de onmiddellijke nabijheid der feestelijkheden, voor hen is het mogelijk hun omzet te verhoogen. Als het feest is, laat het dan ook feest zijn voor alle Tilburgers!

Ik geloof wel, dat alle winkeliers het met mij eens zullen zijn, wanneer ik zeg: ons geacht Gemeentebestuur had het sluitingsuur der winkels in de buitenwijken moeten vervroegen, bijv. op 6 uur des avonds. Het publiek houdt daar heusch wel rekening mede en zoo druk is het in dezen tijd van malaise in alle bedrijven toch niet. De politie behoeft tegen sluitingsuur heusch niet regelend op te treden. De tijden dat de klanten op een rij voor de deur staan, zijn voor iederen winkelier lang voorbij.

Winkeliers, betuigt uwe instemming met deze regelen, wellicht is ons Gemeentebestuur dan zoo welwillend om aan onze wenschen tegemoet te komen.

 

Een winkelier

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Een woord van Tilburg Vooruit aan onze stadgenooten

 

Wij staan aan den vooravond van de plechtige ingebruikneming van het Paleis van wijlen Z.M. Koning Willem II tot representatief Raadhuis van de gemeente Tilburg. Het bestuur van de gemeente heeft ons verzocht bij deze gelegenheid eenige feesten te organiseeren. Wij hebben aan deze vereerende uitnoodiging gaarne gevolg gegeven om waar het gemeentebestuur een daad wilde stellen van piëteit jegens de nagedachtenis van Nederlands Tweeden Koning, die ontzaglijk veel voor deze gemeente heeft gedaan, wij ons daaraan gaarne willen aansluiten, overtuigd als wij zijn, dat deze daad van hulde en waardeering ook in zich sluit eene hulde aan ons geliefd Oranjehuis. In het verleden heeft Tilburg Vooruit steeds tot taak gehad Oranjefeesten te organiseeren en waar dit mogelijk is, wil zij deze traditie handhaven.

Tilburg Vooruit is er zich bewust van, en zij heeft daarvan ook het verantwoordelijkheidsgevoel, dat in deze tijden niet meer dan noodzakelijk is beslag op de openbare kas mag worden gelegd. Zij heeft daarom slechts een zoo klein mogelijke subsidie aan de gemeente gevraagd en verder sommige zaken aan het particulier initiatief overgelaten. Tilburg Vooruit, en ieder onbevangen beoordeelaar zal dit moeten toegeven, is tevreden over hetgeen door de wijk- en winkeliersvereenigingen en particulieren is gedaan. Tilburg Vooruit is hen allen daarvoor dankbaar. Gelet op de tijdsomstandigheden, heeft Tilburg Vooruit een programma samengesteld, dat, naar zij hoopt, er toe zal bijdragen om het enthousiasme voor de nagedachtenis van Koning Willem II en ons Koninklijk Huis hooger op te voeren.

Tilburg Vooruit brengt dank aan allen, die op eenigerlei wijze aan de samenstelling van dit programma hebben medegewerkt en hoopt dat dit feest in prettige eensgezindheid zal verloopen en dat de stadgenooten, evenals de vreemdelingen die de feesten met een bezoek zullen vereeren, er eene aangename herinnering aan zullen bewaren.

 

Dus van elke woning de nationale driekleur!

 

Namens het Bestuur van Tilburg Vooruit,

Vereeniging tot bevordering van het vreemdelingenverkeer,

Fred. Mutsaerts, Voorz.

Lamb. G. de Wijs, Secr.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Een schoon Gedenkboek

 

Ter gelegenheid van de ingebruikname van het Paleis-Raadhuis

 

 

Bij een schoon feest hoort tegenwoordig een Gedenkboek en dies werd hiervoor ook gezorgd bij de Tilburgsche Paleis-Raadhuisfeesten. Onder den titel "Gedenkboek ter gelegenheid van de officieele ingebruikneming van het Paleis van wijlen Z.M. Koning Willem II tot Paleis-Raadhuis der gemeente Tilburg" kwam dezer dagen bij de drukkerij Henri Bergmans & Co., alhier, een dergelijk werk van de pers. Het is geschreven door onzen stadgenoot den heer Lambert de Wijs, lid van het Prov. Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en lid van het Ned. Economisch-Historisch Archief te Den Haag (voor onze lezers geen onbekende daar van zijn hand in ons blad vele interessante artikelen op historisch gebied verschenen) terwijl de uitgave is mogelijk gemaakt door een aantal inteekenaren, wier namen aan het eind van het boek vermeld worden.

In het werk wordt, zooals de burgemeester van Tilburg, die er een voorwoord voor schreef, het uitdrukt: "naast veel wetenswaardigs uit vroegere tijden over Tilburg vooral aandacht geschonken aan de groote plaats, welke wijlen Z.M. Koning Willem II in de geschiedenis van die gemeente inneemt". De schrijver is daarbij in de samenvatting van zijn stof, die uit verschillende archieven moest worden opgezocht, zoodanig geslaagd, dat de directeur van het Koninklijk Huis-Archief dr. H. Japikse in een inleiding het werk van den heer De Wijs "voor de geschiedenis van het Huis van Oranje-Nassau en voor die der Stad Tilburg van beteekenis" meent te mogen noemen, welk oordeel wij gaarne onderschrijven.

Het Gedenkboek opent met een hoofdstuk "Tilburg als Dorp", waaruit men o.a. vernemen kan, dat hoewel Tilburg tot de oudste gemeenten van Zuid-Nederland mag gerekend worden, de naam Tilburg eerst in het jaar 709 voorkomt in een document, waarin Angelbertus, een Salische Frank, aan de H. Willibrordus een schenking doet. In dit document wordt de plaats als "Tilliburgis" aangeduid. Na deze schenkingsacte verloopen er 5 eeuwen voor we den naam weer zien verschijnen nl. in het jaar 1200 wanneer een zoenacte tusschen Brabant en Gelre te Tilburg geteekend wordt. Nadien komt de naam Tilburg verscheidene malen en in verschillende spellingen voor.

Geschetst wordt achtereenvolgens hoe Tilburg in het jaar 1452, toen Philips de Goede aan den Heer van Tilburg, Paulus van Haestrecht, het recht gaf 7 schepenen te benoemen, zelfbestuur kreeg om echter eerst in 1809 door Koning Lodewijk tot stad verheven te worden. Bij de benoeming der 7 schepenen begint ook de geschiedenis van het Tilburgsche gemeentehuis, die heel interessant is. Uit in ons blad verschenen artikelen herinneren onze lezers zich wellicht nog, dat in 1683 het gemeentehuis in… de Heikesche kerk gevestigd werd. Het stadhuis, waarvan Tilburg morgen gedeeltelijk afscheid neemt, blijkt Tilburg's derde officieele gemeentehuis te zijn geweest. De bouw ervan werd in 1846 aanbesteed voor f 37.900, het gemeentebestuur vergat Gedep. Staten de aanbesteding te laten goedkeuren en de aannemer ging eraan failliet, zoodat het eerst in de laatste dagen van 1849 kon betrokken worden.

Het tweede en grootste deel van het Gedenkboek is geheel gewijd aan Koning Willem II en Tilburg. Zeer gedocumenteerd verhaalt ons de schrijver van Willem II's eerste kennismaking met onze stad, zijn landontginningen met vele andere werken van beteekenis, 's Konings verhouding tot Mgr. Zwijsen en tot den geleerde ds. Schotel, den bouw van het paleis, 's Konings blijde incomste en tragisch verscheiden. Op een sprekende en vaak ontroerende wijze komt in dit alles niet alleen de groote liefde van den vorst voor onze stad tot uitdrukking maar vooral ook zijn buitengewone eenvoud, waarvan men op schier iedere bladzijde de bewijzen vindt.

Wat de typografische verzorging van het boek betreft, deze is in één woord keurig: mooi papier, fraaie letter, vele illustraties op kunstdruk, en nog teekeningen tusschen den tekst. Vooral met belangstelling zal men kennis nemen van een foto van de Heuvelstraat in 1849, die bewijst, dat er nogal iets veranderd is en van een foto van 's Konings sterfkamer, waaruit voor alles weer de soberheid spreekt.

Te betreuren valt het alleen, dat het klaarblijkelijk noodig is geweest aan het einde van het boek een tiental pagina's advertenties op te nemen daar deze afbreuk doen aan het fijne cachet van het geheel. Dit neemt echter niet weg, dat dit boek voor iederen Tilburger een kostbaar bezit zal beteekenen waarom wij hopen, dat het moge vinden "een algemeene verspreiding en daardoor bijdragen tot versteviging van de liefde en trouw van het Tilburgsche volk voor het Koningshuis, waaraan 't zooveel te danken heeft", zooals dit de burgemeester in zijn voorwoord wenscht.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Het feest begint

 

Wat er Zaterdag allemaal te doen is

 

 

Hieronder laten wij het officieele programma volgen van de Paleis-Raadhuisfeesten en wel voor wat den Zaterdag betreft.

 

9.15 uur:

- Plechtige H. Mis, opgedragen door den HoogEerw. heer Deken J.F.M. Sanders, in de Dekenale Kerk, Noordhoek, op verzoek van de R.K. leden van den Gemeenteraad, om Gods zegen te vragen op den toekomstigen arbeid. Alle geloovigen worden tevens uitgenoodigd om zooveel mogelijk deze H. Mis bij te wonen en zich te vereenigen met het gebed der raadsleden.

 

11 uur:

- Officieele opening van de Feestweek door den voorzitter van de V.V.V. Tilburg Vooruit, den heer Fred. Mutsaers, in de groote feestzaal van de TIMITO.

 

Direct daarna:

- Opening van de Middenstandstentoonstelling TIMITO door den Edelachtb. heer mr. dr. F.L.G.Z.M. Vonk de Both, burgemeester van Tilburg.

 

3 uur:

- Plechtige Raadszitting in het Paleis-Raadhuis, waarmede het gemeentehuis in gebruik wordt genomen.

Tegenwoordig zullen daarbij zijn o.a.: Hoogwelgeb. heer jhr. mr. J.T.M. Smits van Oijen, vertegenwoordiger van H.M. de Koningin; Z.Exc. prof. dr. J.R. Slotemaker de Bruïne, Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen; HoogEdelgestr. heer mr. D.G.W. Spitzen, vertegenwoordiger van Z.Exc. Minister van Binnenlandsche Zaken; Z.Exc. jhr. mr. A.B.G.M. van Rijckevorsel, Commissaris der Koningin in de Provincie Noord-Brabant; 1e en 2e Kamerleden; leden van Ged. Staten; leden van Provinciale Staten; Oud-Wethouders; Oud-Gemeenteraadsleden; Burgemeesters van Breda, Den Bosch, Eindhoven en van de omliggende gemeenten e.a.

De plechtigheid wordt opgeluisterd door de Tilburgsche Muziekschool, directeur Willem Robert Jr. en Jos. Vastersavendts, met medewerking van een koor van dames en de Kon. Liedertafel "Souvenir des Montagnards", onder leiding van Willem Robert Jr. Uitgevoerd zullen worden: a. Wilhelmus, 3 coupletten; b. Hallelujah uit "Der Messias" van G.F. Händel, voor gemengd koor en orkest. Begeleiding: de versterkte orkestklasse der Tilb. Muziekschool.

Deze plechtigheid wordt met geluidsversterking uitgezonden, zoodat deze in de omgeving van het Paleis geheel te volgen is.

 

3 uur:

- Opening der Schietwedstrijden van de Gildedagen voor geweer, hand-, voet- en kruisboog op het schietterrein aan de Koningshoeven.

 

5 uur:

- Groot Defilé door de Tilburgsche vereenigingen voor de autoriteiten. Opstelling van den stoet op den Ouden Dijk. Route: Markt, Paleis-Raadhuis, Zuidzijde, Noordzijde, Monumentstraat, Heuvelstraat, Willem II-straat, alwaar de stoet wordt ontbonden. De begeleidende harmonieën vangen direct daarna stersgewijze muzikale wandelingen door de stad aan. Hieraan wordt deelgenomen door de volgende harmonieën: L'Echo des Montagnes, Capelle St. Jan, Opwaarts, Excelsior, Orpheus, Harmonie Koningshoeven, Huize Nazareth, Harmonie V.K.C. (Hasselt), Fanfare Par. Hoefstraat.

 

8 uur:

- Groot Gala-Openingsprogramma in het Cabaret der TIMITO. Optreden van bekende artisten: Tummers, Prof. Ben Ali-Libi, The Violets, Jopie Koopman, Paul Duval.

- Dancing: Muziek The Blue Rhytm Boys (leider Fr. Horsten).

- Bal in de Hasselt in de zaal v.d. heer C. Fouchier.

- Elken avond in de N.K. Harmonie groot Feestbal met verschillende attracties in den schitterend verlichten tuin. Ook toegankelijk voor niet-leden.

 

8.30 uur:

- Galapremière van het Historisch Openluchtspel "Koning Willem II in Tilburg" door Jan Vuijsters onder alg. artistieke leiding van Hans van Meerten.

 

4 uur:

- Opening der Muziekuitvoeringen in de Noordhoek. Muziek vanaf den Feesttoren.

 

8.30 uur:

- Opening van de feesten op 't Heuvelplein. Kranslegging door het Bestuur van de Vereeniging Heuvel's Belang bij het standbeeld van Koning Willem II.

- 's Avonds: Militaire taptoe op het Heuvelplein.

- Elken avond Concert en Bal-champêtre (2 kiosken) op het Heuvelplein.

- Elken dag rondrit over den Heuvel met eene antieke diligence.

 

9 uur:

- Ontsteking der illuminatie in de Willem II-straat.

 

Iederen avond:

- Illuminatie van 9 - 1 uur.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Een gouden sleutel voor het Paleis-Raadhuis

 

Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe paleis-raadhuis had de heer Vincent Eras, oud-Tilburger en directeur der Lips-fabrieken te Dordrecht, de aardige gedachte om daarvoor een gouden sleutel te vervaardigen. De heer Eras had in verband hiermede voor eenige uren zijn tenten opgeslagen bij de Fa. W. v.d. Schoot in de Heuvelstraat, vertegenwoordigster der Lips-fabrieken, teneinde de laatste hand te leggen aan dit werkstuk, dat door hem zelf werd vervaardigd en dat Zaterdag bij de opening aan den burgemeester zal worden aangeboden. Wij hadden dezer dagen de gelegenheid den sleutel aldaar te bezichtigen. De bovenring is vervaardigd van goud, met de inscriptie "1 Augustus 1936", terwijl steel en baard van verchroomd staal zijn. Een alleraardigste attentie, die door den burgervader zeker op hoogen prijs zal worden gesteld.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Aan den vooravond

 

Aan den vooravond van den dag van de eerste opvoering van het historisch openluchtspel "Koning Willem II in Tilburg" door Jan Vuijsters, ter gelegenheid van de plechtige ingebruikneming van het als nieuw herrezen Paleis van wijlen Z.M. Koning Willem II als representatief Raadhuis der gemeente Tilburg, is het mij een behoefte dank te brengen aan allen, die met hun heele hart en met onverflauwde geestdrift met mij hebben samengewerkt ter bereiking van het hoog gestelde ideaal: door dit spel getuigenis af te mogen leggen van onze onvergankelijke liefde en trouw aan het Oranjehuis. In het diepe besef van onze verantwoordelijkheid dit schoone ideaal zoo dicht mogelijk nabij te komen, hebben wij drie maanden lang naar beste krachten dag aan dag gearbeid aan de verwezenlijking van de ons opgedragen zware doch eervolle taak.

Wij hopen en verwachten, dat de geheele bevolking van Tilburg mitsgaders talloozen uit Brabant en daarbuiten tot ons zullen komen om de resultaten van ons pogen te zien en om daar met ons één te zijn in wat ons allen bindt: ONZE LIEFDE VOOR HET HUIS VAN ORANJE!

 

Tilburg, 31 Juli 1936

Hans van Meerten

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

De gemeentelijke gedenkpenning

 

Men weet, dat ter gelegenheid van de Paleis-Raadhuisopening het gemeentebestuur een gedenkpenning heeft laten slaan. Hedenmorgen is de zending gearriveerd. De uitvoering is voortreffelijk geslaagd. Er zijn twee zilveren exemplaren, bestemd voor H.M. de Koningin en Prinses Juliana, de rest is in brons.

Aan de eene zijde prijkt het fraaie geciseleerde Paleis met als onderschrift: "Paleis-Raadhuis van Tilburg in gebruik genomen 1 Augustus 1936." De keerzijde vertoont een klein medaillon met het borstbeeld van Willem II en daaronder deze opdracht: "In dankbare herinnering aan Koning Willem II en uit eerbied voor Zijne Koninklijke familie heeft Tilburg het door den Koning gesticht Paleis hersteld en ingericht tot Raadhuis."

 

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

De TIMITO

 

Morgen officieele opening

 

 

Morgen neemt de feestweek, georganiseerd ter gelegenheid van de opening van het Paleis-Raadhuis, een aanvang en wordt tevens de in verband hiermede op touw gezette Tilburgsche Middenstandstentoonstelling geopend. Zaterdagmorgen om half elf zullen daartoe organisatoren van feestweek en tentoonstelling zich vereenigen in het restaurant van het tentoonstellingsgebouw aan den Bosscheweg, waar de heer M. Bedaux, voorzitter van den R.K. Middenstandsbond afd. Tilburg, een welkomstwoord zal spreken en de voorzitter van Tilburg Vooruit, de heer F. Mutsaerts, een inleiding zal houden over de feestweek. Daarna zal de heer F. van Geloven, voorzitter Kamer van Koophandel Kleinbedrijf, een inleiding geven met betrekking tot de tentoonstelling. Feestweek en tentoonstelling zullen daarna geopend worden door resp. den voorzitter van Tilburg Vooruit en den burgemeester en wel om 11 uur, welke gebeurtenis zal worden uitgezonden door de radio-centrale Van Boxtel, terwijl ook de KRO een en ander op grammofoonplaten zal vastleggen om een en ander bij het radio-journaal uit te zenden.

Het front van het tentoonstellingsgebouw maakt met zijn frissche kleuren, fraaie entree en verlichte zuilenreeks een prettigen indruk. Binnen is het thans nog een en al leven en bedrijvigheid om tijdig gereed te zijn met de vele stands. Het ruime aangrenzende restaurant, dat plaats biedt aan 1200 personen en waarin het publiek gedurende de feestweek allerlei attracties wordt geboden, is thans geheel gereed en zal zich ongetwijfeld, mede waar de consumptieprijzen laag werden gehouden, de komende dagen in een druk bezoek mogen verheugen. Wij komen t.z.t. op een en ander nader terug.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

De vlaggen uit

 

Tilburg is in feesttooi gestoken. Alles heeft zich opgemaakt om de plechtige ingebruikneming van het Paleis-Raadhuis tot een gebeurtenis te maken, die haar weerga niet vindt. In de stad heerscht een aparte sfeer, waarin inboorling en vreemdeling zich onwillekeurig voelen opgenomen. Maar buiten de reeds aangebrachte versieringen kan die sfeer nog verhoogd worden door het uitsteken van het vaderlandsche dundoek aan iedere woning. Dus de vlaggen uit. Dat is het parool in deze dagen, hetwelk naar wij hopen door velen zal worden opgevolgd.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Ook de armen worden bedacht

 

Extra uitkeering van het Burgerlijk Armbestuur

 

 

Naar wij vernemen heeft het Burgerlijk Armbestuur besloten zijn ondersteunden bij gelegenheid van de ingebruikneming van het nieuwe raadhuis op den eerstvolgenden uitkeeringsdag een kleine extra toelage te geven.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Ronde van Tilburg

 

De voorbereidende werkzaamheden trekken veel belangstelling naar de Enschotschestraat. Zooals we reeds dezer dagen meldden, is op de hoek van de Javastraat een politiewachtkamer ingericht waar de vermoeide politiemannen, die immers den ganschen dag dienst moeten doen, zullen kunnen uitrusten. Op de Ringbaan Oost staat reeds de jurytent, die geflankeerd zal worden door de persplaatsen. Vandaag wordt begonnen met de afrastering tussen rijwegen en trottoirs, waarvoor dan zeshonderd ijzeren palen zullen moeten worden geslagen. Er blijkt nog veel werk te doen, doch a.s. Zondag zal een voorbeeldige afsluiting zijn verkregen. Het Gemeentebestuur heeft blijk gegeven van zijn belangstelling in de groote Ronde door het beschikbaar stellen van 3 gemeentelijke legpenningen. De heele stad moet Zondag in het teeken van de Ronde staan.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

N.K. Harmonie

 

Gedurende de feestweek ter gelegenheid van de Paleis-Raadhuisfeesten zal in de tuin der N.K. Harmonie iederen avond bal-champêtre worden gegeven, afgewisseld met optreden van bekende artisten. Deze avonden zijn ook toegankelijk voor het publiek.

Voor nadere bijzonderheden zie advertentie in dit nummer.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Wat doet de Bisschop Zwijsenstraat????

 

Wat doet de Bisschop Zwijsenstraat ter gelegenheid van de Paleis-Raadhuisfeesten?

Ten eerste: er is aangebracht een straatversiering, welke bestaat uit 2 zuilen (hoogte 6 m) aan het begin en einde van de straat. Daartusschen zijn op verschillende plaatsen kleinere zuilen aangebracht, die van binnen verlicht zijn en waartusschen palen met bloemtakken en verlichting. Tusschen deze palen zijn diverse vlaggetjes aangebracht. Het geheel geeft bij avond een schitterend effect.

Wat betreft de feestelijkheden zal op Donderdag 6 Augustus a.s. een kinderfeest plaats hebben in het patronaat aan den Oude Dijk, bestaande uit een wedstrijd in het versieren van fietsen, autopeds, enz., waaraan prijzen verbonden zijn. Verders nog diverse kinderspelen, waaraan eveneens prijzen verbonden zijn. Ook zullen de kinderen onthaald worden op versnaperingen.

Op zaterdag 8 Augustus n.m. 4.30 uur zal een stoet gevormd worden, bestaande uit:

- 1. Comité;

- 2. Muziekkorps Huize Nazareth;

- 3. Weesmeisjes begeleid door de Eerw. Zusters van Liefde Oude Dijk;

- 4. Bruidjes uit de Bisschop Zwijsenstraat en aangrenzende straten;

- 5. Groep weesjongens begeleid door de Fraters;

- 6. Groep Welpen en Voortrekkers van de Mgr. Zwijsengroep;

- 7. K.J.V.-Groep.

Deze stoet zal vertrekken vanaf de Broekhovensche kerk (1) door de Bisschop Zwijsenstraat naar het monument van Mgr. Zwijsen en de gedenknaald van Z.M. Willem II, alwaar op beide plaatsen een krans gelegd zal worden en daarbij toepasselijke liederen gezongen worden. Op genoemd tijdstip zullen daar ter plaatse aanwezig zijn het Eere-Comité bestaande uit de Zeer Eerw. Zeergel. Heer Dr. J. v. Heck, Eerw. Overste der Zusters van Liefde Oude Dijk, Eerw. Overste der Fraters Gasthuisstraat, den Weled. Zeergel. Heer Dr. E. Schröder en den Weled. Gestr. Zeergel. Heer Mr. Dr. J. Eras; verders het voltallig college van B. en W., den ZeerEerw. Heer Pastoor van Oirschot, den Weled. Gestr. Heer Preusting Commissaris van Politie, het bestuur of deputatie van Tilburg Vooruit, een deputatie van de Zusters van Liefde Oude Dijk en een deputatie van het Moederhuis van de Fraters Gasthuisstraat.

Op deze plaats zal door den Weled.geb. Heer F. Mutsaerts, voorzitter van Tilburg Vooruit, een huldigingsrede uitgesproken worden. Na afloop zal gedefileerd worden langs het bordes van het nieuwe raadhuis, alwaar het voltallig college van B. en W. aanwezig zal zijn, waarna de stoet zich via Markt langs het Moederhuis der Zusters naar het patronaat aan den Oude Dijk zal begeven, waar de stoet ontbonden zal worden.

Ter sluiting van de feestweek zal een gecostumeerde voetbalwedstrijd plaats vinden op het Vincent-terrein aan de Nieuwe Goirlescheweg op Zondag 9 Augustus des namiddags te vier uur tusschen een elftal bestaande uit bewoners van de Bisschop Zwijsenstraat en een elftal van de Meubelfabriek Gebr. van Dijk, v. Doorenstraat. Deze beide elftallen zullen op origineele wijze afgehaald worden om half vier aan café G. de Rooij, Bisschop Zwijsenstraat, hoek Varkensmarkt.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

De Remington van Koning Willem III

 

Geëxposeerd in de Willem II-straat

 

 

Nu men ter gelegenheid van de Paleis-Raadhuisfeesten tal van voorwerpen en souvenirs, welke met het voormalig Paleis of met Koning Willem II verband hielden, te voorschijn heeft gebracht, achtte de heer v. Laarhoven, agent der Remington-schrijfmachines hier ter stede, het curieus genoeg om de eerste geïmporteerde Remington-schrijfmachine, die bestemd was voor en gebruikt werd door Koning Willem III, in zijn showroom in de Willem II-straat te exposeeren.

Deze schrijfmachine werd in het jaar 1874 in ons land geïmporteerd voor den Koning en nadien ingeruild, zoodat ze weer in de fabriek belandde, waar men haar uit den aard der zaak als een curiositeit bewaarde. Uiterlijk wijkt de machine heel wat af van de huidige geperfectioneerde typewriters, hoewel de indeeling van het toetsenbord vrijwel onveranderd bleef, alsmede het systeem volgens hetwelk de machines worden gebouwd. Zoo bestaan de aandrijfarmen, die in directe verbinding met de toetsen staan, bij deze oude machine uit hout. Alleen de type-armpjes met letters, die vrijwel rechtopstaande een ronden letterkorf vormen, zijn van metaal. Ook de rollen waardoor het papier schuift en die thans van rubber zijn vervaardigd, zijn bij de oude machine van hout. De bovenste rol waartegen de letters slaan en die zich in het midden recht boven den letterkorf bevindt, heeft zeker een middellijn van 7 cm. Horizontaal onder deze rol loopt het lint, zoodat geen zichtbaar schrift verkregen werd. Als men zich evenwel wil vergewissen van hetgeen men geschreven heeft, dan kan deze dikke houten rol worden opgelicht. Ook kon slechts getypt worden met één lettertype, nl. de kapitalen of hoofdletters. Na gebruik kan men de machine, althans het toetsenbord, net als een piano met een deksel afsluiten.

Het is werkelijk interessant deze ouderwetsche machine eens te gaan bezichtigen, die zooals per advertentie in dit nummer wordt aangekondigd, vanaf heden wordt geëxposeerd.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Voorheen en thans

 

Heden is door de fa. J. Hoendervangers in de Zomerstraat een collectie historische hoeden geëtaleerd ter gelegenheid van de Paleis-Raadhuisfeesten. Deze collectie, welke afkomstig is uit een Museum, is wel de moeite waard. Er zijn verschillende zeer origineele modellen te bezichtigen o.a. de hoed van Koning Frederik Willem II, Frederik de Groote enz. Het effect wordt nog verhoogd, doordat in de andere etalage de modernste hoeden, zijden hoeden, petten, uniformpetten (eigen fabrikaat), priestersteken enz. geëtaleerd zijn, zoodat het verschil tusschen voorheen en thans zeer goed uitkomt. Wij twijfelen er niet aan of deze etalages zullen in de komende dagen veel bekijks hebben.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Boeken over Koning Willem II

 

- J. Bosscha, "Het leven van Willem de Tweede, koning der Nederlanden". Amsterdam 1865.

- J. Pokkens, "De grootvader van onze koningin: koning Willem II". Rotterdam 1921.

- J. Heemskerk Bz., "Koning Willem de Tweede" - De Gids 17.1 (1853) 190.

- J.M.J.M. Witlox, "Koning Willem II en de Katholieken" - Varia historia (1936) 56.

 

(Bovengenoemde boeken zijn aanwezig in de R.K. Openbare leeszaal.)

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 31 juli 1936

 

 

Beperking Postdiensten wegens Raadhuisfeesten

 

In verband met de feestelijkheden op Zaterdag 1 Augustus vervallen: de 3de briefpostbestelling, de 2de pakketpostbestelling en de 4de buslichting.

Van 17-18 uur bestaat gelegenheid om kosteloos brieven en andere poststukken ten postkantore in ontvangst te nemen.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

Piëteitvolle hulde aan onzen Oranjevorst

 

Eerste officieele raadszitting in het paleis

 

Tal van autoriteiten wonen de plechtigheid bij

 

 

Tilburg heeft een nieuw stadhuis gekregen in het gerestaureerde Paleis van wijlen Koning Willem II, welke historische gebeurtenis heden een feit geworden is. Op een grootsche en officieele wijze had hedenmiddag 3 uur de plechtige ingebruikname plaats ter gelegenheid waarvan Tilburg een week aan één stuk in feeststemming zal zijn. De voornaamste deelen der stad zijn in feesttooi gestoken en vanaf de meeste huizen wappert het vaderlandsche dundoek.

Zooals in een Katholieke stad als Tilburg mocht verwacht worden, werden de Paleis-Raadhuisfeesten op kerkelijke wijze ingezet. Dit geschiedde des morgens om kwart over negen met een solemneele H. Mis om Gods zegen te vragen op den toekomstigen arbeid in het nieuwe stadhuis. Deze H. Mis werd opgedragen in de Dekenale kerk van den Noordhoek door den HoogEerw. heer J.F.M. Sanders, Deken van Tilburg, met assistentie van de WelEerw. heeren Van Haaren en Loeff, beiden kapelaan der parochie. Onder degenen, die de H. Mis bijwoonden, merkten wij op den Burgemeester met Wethouders, de katholieke gemeenteraadsleden, den heer A. van Rijen, lid van Ged. Staten, den Superior van de Fraterscongregatie en tal van geloovigen. Het parochiaal zangkoor voerde onder leiding van den heer H. van Berkel de 4-stemmige mis van J.A. Oremus uit, waarbij het orgel bespeeld werd door den heer G. Schellekens, die voor den aanvang der H. Mis een fantasie op het Wilhelmus ten gehoore had gebracht.

 

Plechtige raadszitting

Nadat des morgens 11 uur op de Timito de officieele opening der feestweek en van de tentoonstelling had plaats gevonden, waarvan men elders in dit blad verslag aantreft, werd des middags in het Paleis-Raadhuis de eerste officieele raadszitting gehouden, waarmede het Paleis als gemeentehuis in gebruik is genomen.

Tegen 3 uur arriveerden van alle zijden de genoodigden voor de plechtigheid in het nieuwe stadhuis. Aan het station waren ter ontvangst aanwezig de wethouders en eenige hoofden van takken van dienst. In de raadszaal hadden de raadsleden de voor hen bestemde plaatsen ingenomen, terwijl ook de burgemeester, de wethouders en de secretaris aan de tafel, bestemd voor het dagelijksch bestuur, gezeten waren. Voor en achter de plaatsen der raadsleden hadden de autoriteiten plaats genomen.

 

Wie er waren

We merkten op: Jhr. Mr. J.T.M. Smits van Oyen als vertegenwoordiger van H.M. de Koningin; Prof. Dr. J.R. Slotemaker de Bruïne, Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen; Mr. D.G.M. Spitzen, vertegenwoordiger van den Minister van Binnenlandsche Zaken; Jhr. Mr. Dr. A. van Rijckevorsel, Commissaris der Koningin in de Provincie Noord-Brabant; de leden van Ged. Staten van Noord-Brabant, de heeren W.C.J.I. Kipp, J.J.J. de Vlam, A.G.H. Schrauwen, A. Th. van Rijen en J.P.G. Asselbergs Czn.; de Griffier van de Staten de heer Vincent Cleerdin; de leden van de Eerste Kamer der Staten Generaal, de heeren H.M.J. Blomjous en P.W. de Jong van den Heuvel; de heer H.J. Strootman, garnizoenscommandant te Tilburg; de HoogEerw. heer J.F.M. Sanders, Deken der stad; de heer J.J.J. van Oudenhoven, oud-wethouder der gemeente Tilburg; de heer H.A.J. Mannaerts, lid van de Prov. Staten van Noord-Brabant; Mr. F.T.J.B. van de Ven, kantonrechter; verschillende oud-leden van den gemeenteraad die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van de besluiten die tot de restauratie van het voormalige Kon. Paleis leidden; Mr. van Lanschot, burgemeester van den Bosch; de heer A. Verdijk, burgemeester van Eindhoven; B.W.T. van Slobbe, benoemd burgemeester van Breda; de burgemeesters van de omliggende gemeenten; het curatorium der R.K. Handelshoogeschool; Mgr. Prof. Dr. Th. Goossens, rector der R.K. Leergangen; oud-minister Mr. M. Steenberghe, voorzitter van de Kamer van Koophandel; Prof. Ir. J.A.G. van der Steur en Dr. J. Kalf, voorzitter en secretaris van de Commissie voor Rijksmonumentenzorg; de architect Oscar Leeuw, onder wiens leiding de restauratie is uitgevoerd; de hoofden van takken van dienst; chefs afdeelingen gemeentesecretarie; vertegenwoordigers van het gemeentepersoneel; de senaat van het Tilburgsche Studentencorps St. Olof; de besturen van de Ambachts- en Industriescholen en van de Textielschool; het bestuur van Tilburg Vooruit en van de Kleine Academie; bestuur afd. Tilburg Oranje-Nassau Museum; de Z.Eerw. Pater Provinciaal van de Missionarissen van het H. Hart; Frater Superior van de Fraters van Tilburg; de besturen van de R.K. Werkliedenvereeniging en van den R.K. Middenstandsbond; de heer van Delft, die het voor het nieuwe raadhuis bestemde portret van H.K.H. Prinses Juliana schilderde, e.a.; ook de dames van de raadsleden waren in een der nevenzalen aanwezig.

 

De openingsplechtigheid

De burgemeester opende de openbare raadsvergadering op welker agenda als eenig punt van behandeling prijkte: "De ingebruikneming van het nieuwe raadhuis." De burgemeester ging in korte trekken de voorgeschiedenis na van de bestemming voor en de verbouwing tot raadhuis van het door wijlen Z.M. Koning Willem II gebouwde paleis. Door allen die hieraan hebben medegewerkt te danken, brengt spreker eerst zijn eerbiedigen dank aan H.M. de Koningin, die als eerste de plannen goedkeurde en haar medewerking verleende door afstand te doen van haar recht. Nadat de raadsvoorzitter de autoriteiten had bedankt voor hunne aanwezigheid, besloot hij: "Door deze openbare vergadering verklaar ik het nieuwe raadhuis in gebruik genomen."

Wethouder Mr. J. v.d. Mortel verkreeg als oudste lid van den raad het woord om den voorzitter te danken voor wat hij had gedaan om dit mooie raadhuis ter beschikking van de gemeente te stellen. Als blijk hoezeer de raadsleden ingenomen zijn met dit nieuwe raadhuis bood hij den voorzitter als geschenk van alle raadsleden een voorzitterszetel aan. Hierna werd nog het woord gevoerd door Jhr. Mr. Dr. A. van Rijckevorsel, Commissaris van de Koningin in de Provincie Noord-Brabant, Mr. Spitzen als vertegenwoordiger van den Minister van Binnenlandsche Zaken, Minister Prof. Dr. J.R. Slotemaker de Bruïne en burgemeester van Lanschot als voorzitter van de afdeeling Noord-Brabant van de Nederlandsche Vereeniging van Gemeenten.

Inmiddels hadden zich in de aan de andere zijde van de groote hal gelegen burgerzaal opgesteld een orkest, gevormd uit de versterkte orkestklasse van de Tilburgsche Muziekschool, het mannenkoor Koninklijke Liedertafel "Souvenir des Montagnards" en een dameskoor, die zoodra de burgemeester de zitting had opgeheven het Wilhelmus aanhieven. De genoodigden hoorden staande drie coupletten van het lied aan. Daarna werd nog gezongen "Halleluja" uit de Messias van Händel. De burgemeester dankte den leider, den heer Willem Robert Jr. Hierna hadden de genoodigden gelegenheid het nieuwe raadhuis te bezichtigen. Voor de gasten was in een der zalen een koud buffet ingericht.

 

Maandag hopen wij op een en ander meer uitvoerig terug te komen.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

De Tilburgsche Feestweek ingezet

 

Officieele opening door den Voorzitter van Tilburg Vooruit

 

De burgemeester stelt de TIMITO open

 

 

Eindelijk is de dag daar, waarop het volk van Tilburg in een steeds stijgende spanning gewacht heeft. De raadhuisfeesten zijn geopend. Nu het zoover is, mag de vreugde losslaan en Tilburg omtooveren in een stad van leut en gezelligheid, want gelukkig het volk, dat het jubelen kent. De voorteekenen - tenminste voor zoover menschen er macht over hebben - beloven alles en voor wat het weer aangaat, zullen wij maar het beste hopen al voorspelde het hedenmorgen dan ook niet veel goeds.

De officieele opening der feesten vond vanmorgen 11 uur plaats in het restaurant van Timito en werd bijgewoond door o.a. de volgende personen: het volledige college van Burgemeester en Wethouders met den gemeentesecretaris, het uitvoerend comité van de tentoonstelling, het bestuur van den R.K. Middenstand en voorts door den heer A. van Rijen, lid van Ged. Staten, oud-minister M.P.L. Steenberghe, voorzitter van de Kamer van Koophandel, leden van die Kamer, tal van gemeenteraadsleden, standhouders en vele anderen. Op een podium in het restaurant prijkte tusschen groen en bloemen een buste van Koning Willem II. De bijeenkomst werd geopend door den voorzitter van het tentoonstellingscomité den heer M. Bedaux, die de aanwezigen verwelkomde om daarna het woord te geven aan den voorzitter van Tilburg Vooruit, den heer Fred. Mutsaerts, die sprak als volgt.

 

Openingsrede door den heer Fred. Mutsaerts

Edelachtbare Heeren Burgemeester en Wethouders, Dames en Heeren. Als Voorzitter van Tilburg Vooruit is het voor mij een groot genoegen hier eenige woorden te mogen wijden aan het feestelijk gebeuren dat heden in Tilburg plaats vindt. Door het |Gemeentebestuur van Tilburg werd aan Tilburg Vooruit verzocht de leiding te willen nemen van de feestelijkheden ter gelegenheid van de officieele ingebruikneming van het Paleis-Raadhuis. Wij hebben aan deze uitnoodiging gaarne voldaan. Immers door deze Paleis-Raadhuisfeesten wordt op eene bijzondere wijze bedoeld uiting te geven van Tilburgsche aanhankelijkheid aan ons geliefd Oranjehuis en meer speciaal de nagedachtenis te eeren van Koning Willem II, die zich zoozeer de belangen van onze stad heeft aangetrokken en in zoo hooge mate haren vooruitgang heeft bevorderd.

Gezien de zeer slechte economische omstandigheden hebben we gemeend de feesten zoo sober mogelijk te moeten houden en het beroep op de Gemeentekas zoo klein mogelijk te doen zijn. Wij hebben daarom een beroep moeten doen op het particulier initiatief en wij willen deze gelegenheid te baat nemen om alle wijkvereenigingen en verder ieder die heeft medegeholpen deze feestweek voor Tilburg te doen slagen, onzen hartelijken dank te betuigen. Mag ik speciaal de aandacht vestigen op het Openluchtspel dat in deze feestelijkheden zeer zeker een voorname plaats inneemt en het initiatief van de Kleine Academie bewonderen dat dit heeft tot stand gebracht. Moge het een succes zijn tot voldoening van de initiatiefnemers en medespelers en tot eer van onze stad.

Ik moet een fout in het programmaboekje herstellen waarin is vergeten op te nemen de wandeltocht uitgeschreven door de Tilburgsche Wandelcentrale. Ik verwijs gaarne naar de advertentie, welke hedenavond in de Tilburgsche bladen komt, waarin de bijzonderheden over dezen wandeltocht worden vermeld*.

Met dankbaarheid erkennen wij de spontane medewerking, die wij in ons streven van den Tilburgschen Middenstand mochten ondervinden. Energiek hebt, gij, Middenstanders, de zaak aangepakt en deze tentoonstelling is weer een sprekend bewijs van uw "nooit versagen". De economische ontwrichting is voor u een prikkel om uw geheele kunnen en weten te mobiliseeren en ik spreek den wensch uit dat uw poging met het gewenschte succes moge worden bekroond. Moge deze tentoonstelling voor den Tilburgschen Middenstand een tijdperk inluiden van opbloei.

Mijne Heeren, ik spreek de hoop uit dat Tilburg op waardige wijze en eensgezindheid zal feestvieren, dat pamflettenverspreiding niet meer noodig zal zijn en dat deze week er toe moge bijdragen het vreemdelingenverkeer in onze stad te bevorderen. Eerst dan meenen wij op de juiste wijze aan het verzoek van 't Gemeentebestuur te hebben voldaan. Met deze wensch verklaar ik gaarne onze feestweek voor geopend.

 

Volgende spreker was de heer Fr. van Geloven, die sprak als voorzitter van de afdeeling Klein Bedrijf der Kamer van Koophandel en vice-voorzitter van het Tentoonstellingscomité. Deze spreker wees erop, dat men deze tentoonstelling georganiseerd heeft om de donkerte en de koude uit het Middenstandsbedrijf te verdrijven en wel door eigen initiatief en eigen kunnen van den Middenstand zelf, welke - hoewel hij extra steun van de overheid natuurlijk steeds op prijs stelt - volgens spreker toch niet op de eerste plaats tegen de overheid leunen moet. Zelf aanpakken, dat zij het parool. En indien dit gebeurt, dan is spreker ervan overtuigd, dat voor den Middenstand nog wel eens een betere tijd zal aanbreken. Hij hoopt dat de Timito het begin van deze betere tijden zal inluiden. Dank brengt spreker aan allen, die aan de totstandkoming van het werk hun medewerking verleenden, speciaal aan het college van B. en W., Tilburg Vooruit, de pers en den algemeen secretaris der tentoonstelling, den heer Jan de Bont, om ten slotte den wensch uit te spreken, dat de woorden van dr. Colijn, volgens welke een dageraad begint te gloren, inderdaad in vervulling zullen gaan.

 

Opening der tentoonstelling

Hierna houdt de burgemeester van Tilburg, mr. dr. F. Vonk de Both, de openingsrede der tentoonstelling. Spreker begint met onder de aandacht te brengen, dat het gemeentebestuur aanstonds sympathiek gestaan heeft tegenover het streven van den Middenstand om tijdens de paleis-raadhuisfeesten een tentoonstelling te organiseeren. Ook de uitnoodiging tot opening ervan heeft spreker gaarne aanvaard, niet alleen om zijn persoonlijke belangstelling voor het werk te toonen en het bestuur der Timito te feliciteeren, maar vooral ook omdat deze expositie zoo bijzonder geëigend is om gevoegd te worden in het groote feest, dat Tilburg viert.

De vraag mag gesteld - gaat spreker verder - of in dezen tijd, nu eigenlijk iedere winkel op zich al een tentoonstelling is en men zulk een sterk ontwikkeld verkeer heeft, het organiseeren van een tentoonstelling nog wel gemotiveerd is. Aanvankelijk zou men geneigd zijn zoo'n vraag ontkennend te beantwoorden, doch wanneer men daarnaast ziet, dat overal in de wereld nog regelmatig exposities gehouden worden, dan blijkt uit dit feit wel, dat tentoonstellingen nog niet uit den tijd zijn doch beschouwd worden als een middel waardoor consument en producent gemakkelijker tot elkaar gebracht worden.

Spreker feliciteert de organisators met het tot stand gekomen werk en betuigt hun hulde en dank voor de vele moeite, die zij zich daarbij gaven. In dien dank betrekt spreker ook speciaal de heeren Van den Bergh, welke zoo bereidwillig en geheel belangeloos hun terreinen voor de tentoonstelling afstonden, toen bleek dat er geen openbare stadspleinen voor beschikbaar waren. Dit was een daad, die van groote burgerzin getuigt (Applaus).

Met het uitspreken van den wensch, dat de expositie in alle opzichten aan haar doel zal beantwoorden en tevens een gebeurtenis moge zijn, die volkomen past in het kader van de Tilburgsche feesten, verklaart spreker ten slotte de Timito voor geopend. Het orkest zette hierop een plechtig "Wilhelmus" in, dat door allen staande werd meegezongen. Daarna werd de eerewijn rondgediend, waarbij de burgemeester de eerste toast instelde op het welzijn van den Middenstand en het slagen der tentoonstelling. Hierop maakten de autoriteiten en genoodigden een rondgang langs de stands.

 

 

* Voetnoot redactie:

In de NTC van 10 juni stond enkel en alleen vermeld dat de Tilburgse Wandelsport Centrale op zondag 2 augustus een Nationale Wandelsportdag zou organiseren. Vandaar dat we eens op zoek gingen naar de advertentie met nadere bijzonderheden. We konden die echter niet vinden. Omdat de Wandeltocht ook ontbrak in het in de NTC gepubliceerde programma voor zondag 2 augustus, zetten we onze speurtocht voort. Uiteindelijk kwamen we erachter, dat de Wandelsportdag een week later op zondag 9 augustus gehouden zou worden. Er is dus ergens iets in de berichtgeving misgelopen of misgewandeld.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

Wat er zooal te doen is

 

Het programma voor Zondag en Maandag

 

 

Het programma van de Paleis-Raadhuisfeesten ziet er voor Zondag en Maandag als volgt uit:

 

Zondag 2 Augustus:

 

 

Groote Gildedag van het kwartier Oirschot der Federatie van Brabantsche Schuttersgilden. Ruim 70 deelnemende gilden.

 

9 uur:

- H. Mis voor de leden en overleden leden van het Gilde St. Dionysius, in de parochiekerk van 't Heike.

 

11 uur:

- Bijeenkomst der gilden, leden van het Eere-comité, van Federatie- en Kringbestuur en van Tilburg Vooruit in het gildehuis "De Lindeboom", Heuvelplein.

 

11.30 uur:

- Vertrek uit het gildehuis naar het Besterdplein. Bloemenhulde door het gilde St. Dionysius.

 

11.45 uur:

- Samenstelling van den stoet op het Besterdplein. Te volgen route: Besterdplein, Verlengde Besterdstraat, Lange Nieuwstraat, Gasthuisstraat, Noordstraat, Nieuwlandstraat, Markt, halt houden bij het Paleis-Raadhuis, Paleisstraat, Emmastraat, Juliana van Stolbergstraat, Heuvelplein Zuidzijde, kranslegging bij het standbeeld van Koning Willem II, St. Jozefstraat, Koningshoeven. Deelnemende harmonieën: Opwaarts en Excelsior.

Na afloop van den optocht: Keuren van het zilver, vaandels en vendels in de zaal Koningshoeven, A. v.d. Langerijt; standaardpaardrijden, vendelzwaaien, trommelen en roffelen op de terreinen van AaBe, Koningshoeven.

 

 

3 uur:

- Officieele Opening van de Tentoonstelling "Koning Willem II", ingericht door de afdeeling Tilburg van het Oranje-Nassau Museum te 's-Hage, door den Edelachtb. Heer Mr. Dr. F.L.G.Z.M. Vonk de Both, Burgemeester van Tilburg.

 

3.30 uur:

- Receptie te houden door het Gemeentebestuur in het Paleis-Raadhuis en aanbieding van het geschenk der Tilburgsche Vereenigingen en burgerij.

 

 

11.00 uur:

- Tilburgsche Motorclub T.M.C. Sterrit voor auto's en motorrijwielen. Samenkomst der leden in het clublokaal Huize Remmers, Heuvel.

 

3 uur:

- Wedstrijd Terreinkampioenschap van Nederland voor motoren, op de terreinen aan den Hilvarenbeekschenweg.

 

 

11 uur:

- Start van den Rijwieltocht "Stad Tilburg" vanaf het Willemsplein.

 

4 uur:

- Aankomst der deelnemers aan den Rijwieltocht bij den Stadsschouwburg, waar gelegenheid is tot parkeeren.

 

 

Ronde van Tilburg - Op het circuit aan de Enschotschestraat.

 

11.30 uur v.m.:
- Start der Nieuwelingen (pl.m. 30 km).

 

1 uur:

- Start der Amateurs (pl.m. 72 km).

 

3 uur:

- Start der Profs en Onafhankelijken (pl.m. 120 km).

 

 

- Des avonds concert in het Wilhelminapark door de harmonie Orpheus.

 

8 uur:

- Variété in het Cabaret van de TIMITO.

 

8.30 uur:

- Herhaling van het Historisch Openluchtspel "Koning Willem II in Tilburg".

 

2 uur:

- Onderling Concours Hippique op de Hasselt door de Kapelle Ruiters.

 

 

 

Maandag 3 Augustus:

 

- Feestmaandmarkt op het Heuvelplein. Versierde kramen, attracties, enz.

- Hengelwedstrijd voor de werkloozen.

- Tilburgsche dag in Burger's Dierenpark. Voor werkloozen op vertoon van inteekeningskaart der Arbeidsbeurs toegangsprijs 10 cent.

 

7 uur:

- Muzikale rondgang om het Wilhelminapark door de harmonie Accordeon "Apollo", daarna over 't Smidspad naar de zaal van de Wed. Zebregs, alwaar concert wordt gegeven.

 

8 uur:

- Gymnastiekdemonstratie op de Hasselt door de Gymnastiekvereenigingen "Volt", "Steeds Voorwaarts" en "De Spartanen".

 

Des avonds:

- Concert op het Korvelplein door de harmonie "L'Echo des Montagnes".

- Muzikale rondgang over Heuvel en Piusplein met omgeving door de harmonie "Capelle St. Jan".

- Voorts zijn er op verschillende plaatsen bals en andere attracties zooals openluchtbioscoop e.d.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

De Oranje-tentoonstelling

 

De voorbereiding tot de Oranje-tentoonstelling in de Trouwzaal van 't Paleis, waarover we vroeger al eens bizonderheden hebben medegedeeld toen de Burgemeester in een onderhoud er een en ander van vertelde, is in vollen gang. Blijkens de verzonden uitnoodigingen heeft de opening plaats op Zondag 2 Augustus a.s. des middags 3 uur door den voorzitter van het bestuur der afd. Tilburg van de Vereeniging Oranje-Nassau Museum, Mgr. Prof. Dr. Th. Goossens.

Voorts vernemen wij, dat het hoofdbestuur van dit Museum een excursie zijner over heel Nederland verspreide leden voorbereidt in de tweede of derde week van Augustus.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

De feesten voor de werkloozen

 

Er bestaat groote belangstelling voor

 

 

De ontspanningsmiddagen voor de werkloozen gedurende de feestweek trekken, ondanks pogingen van zekere zijde deze te saboteeren, een groote belangstelling. Ruim 500 deelnemers gaven zich voor de diverse wedstrijden en spelen op. Vooral voor de vischwedstrijd bestaat groote belangstelling. De Kon. Erk. Hengelaarsvereeniging "De Ruischvoorn" geeft haar medewerking aan dezen wedstrijd, terwijl zij ook het geheele materiaal en benoodigdheden voor den wedstrijd belangeloos in bruikleen afstaat. Ook de roei- en kanowedstrijden en volksspelen trokken een groot aantal deelnemers.

Aan al deze wedstrijden zijn voor de deelnemers prijzen verbonden, terwijl voor den vischwedstrijd door een gullen gever, welke onbekend wenscht te blijven, twee prachtige vischhengels geheel compleet werden geschonken. Mochten er nog meer van die onbekende gevers zijn, dan houdt het Comité zich gaarne aanbevolen. Alle wedstrijden worden opgeluisterd met muziek, zoodat én de deelnemers én de toeschouwers ten volle kunnen genieten.

Op Dinsdag 4 Augustus wordt aan de werkloozen een gratis cabaretvoorstelling aangeboden op de Timito door de R.K. Middenstandsvereeniging. Daar er op de Timito voor al de werkloozen geen plaats is, heeft het Comité van den heer v.d. Waerden, directeur Stadsschouwburg, geheel gratis de groote Schouwburgzaal ter beschikking gekregen, zoodat ook daar ruim 800 werkloozen van een cabaretvoorstelling dien middag kunnen genieten. Alle bezoekers, zoowel op de Timito als in den Stadsschouwburg, ontvangen nog een aardige verrassing.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

Een prachtig geschenk voor het Paleis-Raadhuis

 

Van den Brabantschen Waterschapsbond

 

Muurschildering door Henri Sicking

 

 

Het Gemeentebestuur heeft in overleg met den architect Oscar Leeuw aan den Tilburgschen kunstschilder Henri Sicking, docent aan de Academie voor Beeldende en Bouwende Kunsten der R.K. Leergangen, de beschildering toevertrouwd van het nieuwe Paleis-Raadhuis. Aan den Brabantschen Bond van Waterschappen werd nu toegestaan om dezen zelfden kunstenaar opdracht te verstrekken tot het vervaardigen van een fries boven 's Raads koffiekamer op de tweede verdieping, die als onderdeel kan worden beschouwd van het geheele plan. De heer Sicking heeft daarvoor een symboliek gekozen, die als volgt kan worden verklaard:

De toekomstige geschiedenis van Tilburg wordt beschreven door de gesluierde geschiedenis in het gevleugelde boek van den tijd. Geestelijke en stoffelijke goederen (cultuur en oeconomie) dienen hierbij tot hulpe. De cultuur bestuurt de schrijvende hand der historie terwijl de oeconomie het inktvat reikt. Breed spreiden de banden met de woorden "cultura" en "oeconomica" zich naar rechts en links uit, beschermd eenerzijds tegen het moreele gevaar (draak, die verslagen wordt) en anderzijds beveiligd tegen oeconomische nadeelen. Dit laatste houdt verband met de taak der opdrachtgeefster (Waterschaps-organisatie) en wordt uitgebeeld in de symbolieke figuur van een dijk, die wateronraad pleegt te keeren en de golven binnen de perken der bedding weet te houden. Door de beveiliging tegen den draak kan de Wijsheid de lauwerkrans reiken en door de juiste regeling der stoffelijke dingen kan de arbeidende Welvaart met Korenschoof en Mercuriusstaf (Mercurius: de god van den handel), de historie begroeten.

Wat de uitvoering aangaat waarin Sicking deze prachtig gevonden symbolieke voorstellingen heeft geschilderd, kan dit worden opgemerkt: in overeenstemming met de lichtheid van de hal en de fijne marmers, is alles in teere, wazige tonen gehouden. Wat op dit oogenblik te zien is, beteekent nog slechts een "schets"; de definitieve voltooiing der beschildering zal eerst na de opening kunnen plaats vinden.

 

De aanbieding van het geschenk der gemeente-ambtenaren, bestaande uit een witmarmeren borstbeeld van Willem II, vervaardigd door den beeldhouwer prof. Wenckebach, dat thans op zijn voetstuk in de groote paleishal is geplaatst, zal geschieden ter officieele receptie, welke Zondag te 3 uur door het College van Burgemeester en Wethouders wordt gehouden. De overdracht geschiedt om half 4 uur.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 1 augustus 1936

 

 

Ingezonden Stukken

 

Gedicht

 

 

T ilburg viert thans Raadhuisfeesten,

I edereen hijst nu de vlag,

L icht en bloemen siert de straten,

B lijheid heerst er gansen dag.

U ren, dagen, weken, maanden,

R epte hier zich menige hand,

G randioos zijn de resultaten,

'S chouwt de trots van 't vaderland!

 

P rachtig, plechtig, indrukwekkend,

A an 'n sprookje schier gelijk,

L igt 't mooi Paleis verscholen,

E er van Neerland's Koninkrijk.

I mmers hier - reeds lang geleden -

S tierf (als Koning) Willem II.

 

R ouw en droefheid kwam ter stede,

A llen bidden: Rust in vrêe,

A an dit huis is eer gegeven,

D 'allerlaatste hand gelegd.

H et is als het waar' verrezen

U it de grond, zoals men zegt…

I n 'n sfeer van rust en vrêe

S traalt 't Paleis van Willem II.

 

PéèM

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Tilburg eert de nagedachtenis van zijn Oranjevorst

 

Een monument van historische beteekenis

 

 

Zooals wij reeds in ons nummer van Zaterdag in het kort meldden, heeft dien middag om 3 uur in het nieuwe paleis-raadhuis een officieele raadszitting plaats gevonden tijdens welke het paleis als raadhuis in gebruik is genomen. Wij komen hierop thans meer uitvoerig terug.

Naarmate het aanvangsuur der plechtigheid naderde, vulde zich de ruime raadszaal meer en meer met autoriteiten, genoodigden en hunne dames. Bij de opening der zitting was niet alleen de heele zaal tot de uiterste hoeken bezet, maar er moesten zelfs bij de ingangen en op de perstribune nog stoelen worden bijgeplaatst om alle genoodigden te bergen. Het volledige gemeentebestuur had plaats genomen op het verhoog aan de Marktzijde der raadszaal. Vóór hen zaten de hooge autoriteiten terwijl de raadsleden de zetels om de half cirkelvormige tafels bezetten. Daarachter en ook daarnaast, eigenlijk overal waar nog ruimte over was, sloten de overige aanwezigen aan.

Verschillende lampen, waaronder de modern gestyleerde kroonluchter, die in het midden van de zaal neerhangt, brandden, terwijl de plechtigheid vooral ook luister werd bijgezet door de zilver en goud gegalonneerde uniformen van de hoogwaardigheidsbekleeders nl. den vertegenwoordiger van H.M. de Koningin, den commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Brabant, de beide Tilburgsche 1ste Kamerleden, de leden van de Ged. Staten en den voorzitter. Wie er allemaal aanwezig waren, meldden wij reeds Zaterdag, aan welke lijst wij echter nog willen toevoegen vertegenwoordigers van de Gereformeerde Gemeente, Ned. Hervormde Gemeente en Israëlitische Gemeente alsmede den commissaris van politie.

 

Openingsrede van den burgemeester

Om twintig minuten over drie opende de burgemeester van Tilburg mr. dr. F. Vonk de Both de bijeenkomst met de woorden: "Mijne heeren leden van den gemeenteraad, ik open deze eerste plechtige zitting van den gemeenteraad in het paleis-raadhuis", welke woorden met een forschen hamerslag bezegeld werden.

"In dankbare herinnering aan Koning Willem II en uit eerbied voor het Koninklijk Huis heeft de gemeenteraad van Tilburg op den 21sten Augustus 1931 besloten het door Koning Willem II in 1847 tot 1849 gestichte paleis te herstellen en in te richten tot raadhuis", aldus staat geschreven in het voorportaal van dit paleis, begon spreker zijn rede. Inderdaad zoo is het. Uit innige dankbaarheid jegens den grooten Koning, den roemruchtigen telg van Oranje, den held van Waterloo en Quatrebras, heeft Tilburg zijn paleis verheven tot historisch monument als herinnering aan de vele weldaden, die de Tilburgsche bevolking van den hoogen Vorst heeft mogen ondervinden. Als eerbiedige hulde aan de kleindochter van Koning Willem II, onze geëerbiedigde Koningin Wilhelmina, en aan hare dochter H.K.H. Prinses Juliana heeft Tilburg dit paleis ingericht tot raadhuis. Als uiting van de verknochtheid der bevolking aan het Oranjehuis, maar ook als uiting van de behoefte om Tilburgs historie vast te leggen in een monument van groote waarde, heeft Tilburg dit gemeentehuis gesticht. En eindelijk om onze stad te verfraaien, het aanzien ervan te verhoogen, heeft Tilburg in zijn centrum, op deze historische plek, een gebouw doen verrijzen, dat voornaam is van aanzien, deftig van innerlijkheid en sierlijk van vorm. Dat zijn de motieven, die Tilburg tot inrichting van het paleis tot raadhuis bewogen, waarbij nog dient gevoegd de behoefte aan een voldoende huisvesting van het stadsbestuur. Kennende al deze motieven zal het allen duidelijk zijn, dat de dag, waarop dit paleis in gebruik wordt genomen, voor de gemeente Tilburg een historisch moment van groote waarde beteekent. Dan ook zal het duidelijk zijn, dat de bevolking zijn groote vreugde wil uiten in een feest.

Op dezen gewichtigen dag is het voor ons een groote eer, dat zoovelen de uitnoodiging aanvaardden om deze plechtigheid bij te wonen. Namens den gemeenteraad breng ik voor die groote eer hartgrondigen dank. Spreker richt zich vervolgens meer speciaal tot den vertegenwoordiger van H.M. de Koningin, jhr. mr. J.T.M. Smits van Oyen en zegt daarbij het wel als een heel bijzondere eer te beschouwen, dat - nu Hare Majesteit verhinderd is - H.K.H. jhr. mr. Smits van Oyen als haar vertegenwoordiger heeft willen aanwijzen en deze zoo welwillend is geweest hier te verschijnen. Spreker dankt hiervoor zeer bijzonder, er daarbij op wijzend, dat er echter nog een andere reden bestaat om aan H.K.H. de erkentelijkheid der gemeente te betuigen, nl. de koninklijke daad, die H.M. voor Tilburg heeft gesteld en waarbij Hare Majesteit spontaan aan de gemeente de noodige toestemming heeft gegeven om de bestemming van het paleis te veranderen. Deze koninklijke daad stijgt als men weet, dat de andere erfgenamen voor diezelfde toestemming een niet onaanzienlijk bedrag van de gemeente hebben gevorderd. Verder betuigt spreker H.M. zijn erkentelijkheid voor de toestemming en ook H.K.H. de Prinses voor haar bereidwilligheid om te poseeren tot het maken van een portret door den Tilburgschen kunstschilder Jan van Delft. Dit is een bijzondere gunst, die Tilburg van beide vorstinnen mocht genieten, omdat deze wijze van poseeren niet in overeenstemming is met den regel van het Koninklijk Huis. Ook hiervoor is Tilburg zeer dankbaar.

Dan richt spreker zich tot den vertegenwoordiger van den Minister van Binnenlandsche zaken mr. D.G.M. Spitzen, in wiens aanwezigheid spreker het bewijs ziet, dat de Minister medeleeft met de gebeurtenissen, die zich in ons land voordoen. Hiervoor betuigt spreker eveneens zijn dank. Een bijzondere eer acht spreker het, dat Z.Exc. prof. dr. J.R. Slotemaker de Bruïne, Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, persoonlijk naar Tilburg is willen komen. Niet alleen hiervoor maar ook voor de buitengewone aangename samenwerking, die men steeds met het departement van Onderwijs heeft mogen hebben, brengt spreker dank. Verder dankt spreker in een persoonlijk woord den Commissaris der Koningin jhr. mr. dr. A. van Rijckevorsel voor diens aanwezigheid, welke de plechtigheid bijzonder cachet geeft, alsmede voor de steeds ondervonden medewerking.

Woorden van dank mogen ook in ontvangst nemen de leden van Ged. Staten, de bouwmeester Oscar Leeuw, die door zijn kunst Tilburg een monument heeft gegeven, dat een sieraad voor de stad vormt, Jan van Delft, die zich op zoo'n kunstvolle wijze van zijn taak kweet en ten slotte de aannemer, onderaannemer, fabrikanten, leveranciers, opzichters alsmede allen welke op eenige wijze medewerkten om Tilburg dit juweel van een stadhuis te geven.

Spreker eindigt met den wensch, dat dit paleis in zijn deftigheid en statie tot in onafzienbaren tijd de zetel moge blijven van een voornaam gemeentebestuur; dat het een weerspiegeling moge zijn van de waardige wijze, waarop de raad zijn beraadslagingen houdt en besluiten neemt in het belang der gemeente. Met deze woorden verklaarde spreker het paleis-raadhuis voor in gebruik genomen. (Applaus).

 

Rede Mr. J. van de Mortel

Als oudste lid van den raad voert wethouder mr. J. van de Mortel hierna het woord namens den huidigen raad en namens dien, welke aan deze voorafging. Spreker meent, dat beide raden thans een zeer dankbaar moment beleven. Immers het was voor elk rechtgeaard Tilburger droevig te zien hoe van de weinige historische monumenten, die Tilburg bezit, het paleis aan de vernietiging was prijsgegeven. Het werd successievelijk omgeven door gebouwen, die het paleis zelve aan het oog onttrokken. Bovendien brak men het nog gedeeltelijk af o.a. door de verwijdering der kanteelen. Toch waren de Tilburgers nog trotsch op het gebouw en zij noemden het steeds "het paleis". Daarnaast echter is Tilburg er ook zeer trotsch op, dat Koning Willem II het plan had zich in Tilburg in dit paleis te vestigen. Daarom ook hebben de beide laatste gemeenteraden met zooveel graagte medegewerkt aan de totstandbrenging van hetgeen hier op het oogenblik is gesticht. Spreker meent trouwens, dat men tegenover het Vorstenhuis, het Vaderland en wijlen Koning Willem II den plicht bezat te bevorderen dat dit gebouw voor het vaderland behouden bleef. Spreker gelooft, dan men daarin nu geslaagd is.

Verder roept spreker in herinnering, dat aan de uitwerking van het plan wat in groote samenwerking van B. en W. geschiedde, een zeer moeilijke en ingewikkelde voorgeschiedenis verbonden zit en dat men er wel eens aan getwijfeld heeft of men ermede slagen zou. Vooral de burgemeester persoonlijk heeft zich zeer beijverd bij het voeren van de noodige onderhandelingen. Hiervoor brengt spreker hartelijk dank onder het uitdrukken van de hoop, dat de burgemeester nog lange jaren getuige zal mogen zijn van wat door zijn initiatief tot stand kwam. Om uiting te geven aan de bijzondere waardeering voor diens werk biedt spreker den burgemeester namens de huidige raadsleden ten slotte een fraaien voorzitterszetel aan. (Applaus).

 

De burgemeester dankend voor het kostbare geschenk, zegt dat dit voor hem vooral waarde heeft omdat het een cadeau is van de individueele leden van den raad. Hieruit leidt spreker het bestaan van een goede persoonlijke verhouding af, waarnaar hij ook steeds gestreefd heeft en welke voor een goede sfeer in de raadszaal noodig is. Dit geschenk nu zal voor spreker aanleiding zijn, zijn beste krachten in te spannen om die goede verhouding welke tot heden steeds bestaan heeft, te bestendigen.

 

De Commissaris der Koningin spreekt

De Commissaris der Koningin jhr. mr. dr. A. van Rijckevorsel begint met mede te deelen, dat, toen de burgemeester hem destijds de plannen ontvouwde, spreker daarmede direct zijn instemming betuigd heeft. Wat hier bereikt wordt, is ook wel een zeer gelukkige oplossing. Het oude raadhuis is geen gebouw van groote architectonische waarde maar toch doet het 't nog zeer goed in zijn omgeving en vertegenwoordigt de traditie van de generatie, die Tilburg groot maakte. Traditie nu is een belangrijke zaak, ook voor een gemeente. Spreker verheugt er zich dan ook over, dat het oude gebouw bewaard blijft voor de gemeente-administratie, maar nog meer verheugt hij zich over de gelukkige gedachte om het paleis tot raadhuis in te richten, ook weer omwille van de traditie. Dit paleis vertegenwoordigt eveneens een groote traditie nl. de liefde van het volk van Tilburg voor Koning Willem II, die een weldaad was voor de stad, Brabant en Nederland. Na 1830 was het voor ons een lichtstraal, dat de Koning het zoo goed met Tilburg kon vinden. Zijn liefde voor Tilburg nu wilde hij in dit paleis bezegelen doch de dood heeft den Vorst helaas verrast. Zijn nagedachtenis is echter bewaard gebleven.

Dit paleis, dat een uiting is van verschijnselen die men toentertijd in de bouwkunst aantrof nl. van de Engelsche neogothiek, waarvan ook elders in den lande nog voorbeelden aanwezig zijn, heeft Oscar Leeuw doen herrijzen. Het is nu wel een schoon representatief gemeentehuis en het voor museum ingerichte intendantshuis verhoogt de omgeving. Het heele stadsbeeld is veranderd: Tilburg heeft nu een prachtige raadhuiswijk gekregen.

Spreker eindigt met Tilburg geluk te wenschen met dit nieuwe raadhuis en zijn hulde te betuigen voor de wijsheid en burgerzin, die dit tot stand bracht.

 

Rede mr. D.G.M. Spitzen

De vertegenwoordiger van den Minister van Binnenlandsche Zaken mr. D.G.M. Spitzen brengt onder de aandacht, dat in iedere gemeente een raadhuis een gebouw van bijzondere beteekenis is, omdat er het gezag zetelt en het de plaats vormt, waar de bevolking door haar vertegenwoordiging overlegt en handelt zoodat het kan gezien worden als een symbool van de saamhoorigheid der bevolking. Is ieder gemeentehuis om deze redenen het aanzien waard, dit wordt in nog sterkere mate het geval wanneer het gebouw historische waarde bezit door sterke banden tusschen het Vorstenhuis en de gemeente. Zulk een gebouw verdient een gelukwensch, welke spreker dan ook bij deze namens den Minister van Binnenlandsche Zaken overbrengt.

Spreker hoopt dat dit raadhuis een huis zal worden waar men raad schaft en dat de trotsche tinnen ervan in de verdere toekomst zullen neerzien op een stad, waarop vooruitgang zijn stempel drukt.

 

Minister Slotemaker de Bruïne aan het woord

De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen begint met dank te brengen voor de vriendelijke aan zijn adres alsmede aan dat van zijn departement gerichte woorden en wijst er op, dat het vanzelfsprekend was, dat hij naar Tilburg kwam, nu zijn arbeid dit toeliet. Als Minister van Onderwijs interesseert het hem zeer bijzonder, dat het mogelijk werd plannen uit te voeren, waarbij ook een Rijks H.B.S. van pas kwam. Niet alleen het departement verdient echter hulde voor de goede gang van zaken maar vooral ook Tilburg. Daarmede kon men zaken doen en daarom liepen de onderhandelingen zoo vlot. Spreker betuigt zijn waardeering voor degenen, die hier het eigenlijke werk deden, waarvan het resultaat kan gezien worden als een symbool van wat samenwerking tot het bereiken van groote dingen vermag.

Als Minister van Kunsten en Wetenschappen is spreker ook blij omdat er hier een historisch monument kan bewaard blijven. Het behouden hiervan heeft hem echter minder hoofdbrekens gekost dan met andere monumenten wel eens het geval is. Spreker ziet dit paleis ook als een symbool van traditie, welke van zoo'n groote beteekenis is, maar ook als symbool van omhoogstreving daar immers de kunst ons losmaakt van het zuiver materieele, en ons erboven verheft. Vooral in onze zware tijden hebben wij zulke vingerwijzingen naar hooger noodig.

Ten slotte drukt spreker de hoop uit, dat in dit gebouw bij de behartiging der gemeentebelangen, waarbij men natuurlijk gerust van inzicht mag verschillen, toch steeds een zeer nauwe samenwerking zal bestaan en dat men er de kracht moge vinden het werk te verrichten als menschen, die naar boven wijzen.

 

De Bossche burgemeester feliciteert

De burgemeester van Den Bosch mr. van Lanschot spreekt dan als voorzitter van de afdeeling Brabant van de Ned. Vereeniging van Gemeenten. Spreker zegt daarbij, dat hem het voorzitterschap der Brabantsche afdeeling steeds een genoegen is geweest, maar wel bijzonder op dezen dag omdat hij voor alle belangrijke dingen, die in Brabant gebeuren, immers de grootste belangstelling bezit. Toen spreker dan ook van de Tilburgsche plannen kennis kreeg, heeft hij hierin direct ten volle medegeleefd omdat hij van oordeel was, dat men hier een voor Brabant goed werk ging verrichten. Spreker feliciteert den burgemeester van Tilburg en heel de gemeente hartelijk met het gebeuren van dezen dag, omdat heel Noord-Brabant trotsch is op de kloeke Tilburgsche daad, die getuigenis van liefde en trouw aan het Koninklijk Huis aflegt. In dit laatste zit de diepe beteekenis van dit gebeuren. Immers Willem II was het, die het roer heeft omgegooid en zijn hart verpandde aan het Zuiden van Nederland, speciaal aan hen, die trouw waren gebleven aan hun geloof en het vorstenhuis, trots verdrukking.

Spreker hoopt, dat de zittingen van den raad in dit paleis zich steeds zullen kenmerken door de edele gevoelen jegens den evenmensch zooals die ook den Koning met zijn vriend mgr. Zwijsen bezielden. Een speciale felicitatie richt spreker nog tot den burgemeester als initiatiefnemer van dit schoone werk en wenscht dezen toe, dat er in dit paleis eens nog een steen zal komen, die van dit initiatief melding maakt.

 

De voorzitter dankt voor de hartelijke woorden tot hem persoonlijk gericht en sluit dan de openbare zitting, waarmede de ingebruikname van het paleis-raadhuis een feit is geworden. Vanuit de groote burgerzaal in den linkervleugel van het paleis ruischt dan plechtig en grootsch, ja, we durven zeggen waarlijk majestueus, het Wilhelmus van een groot orkest, gevormd uit de versterkte orkestklasse van de Tilburgsche Muziekschool, een koor van dames en de Koninklijke Liedertafel "Souvenir des Montagnards", onder leiding van Willem Robert Jr. Drie coupletten worden uitgevoerd, welke het mooiste Wilhelmus vormen, dat wij ooit mochten hooren, hetgeen niet alleen te danken is aan de voortreffelijke uitvoering maar ook aan de zeldzaam goede acoustiek van de zaal. Staande in de groote hal aanhoorden de aanwezigen de Vaderlandsche hymne, welke nog gevolgd werd door een op even voortreffelijke wijze ten gehoore gebracht "Hallelujah" uit "Der Messias" van G.F. Händel. Het hartelijk dankwoord, dat Tilburg's burgemeester na afloop tot de executanten richtte, was ten volle verdiend. Hierop werden eerewijn en ververschingen geserveerd tijdens het gebruik waarvan de aanwezigen gelegenheid hadden om het door Jan van Delft geschilderd portret van H.K.H. Prinses Juliana, dat in de burgerzaal was opgehangen, te bewonderen.

 

Het defilé

Tijdens de plechtige raadszitting hadden zich in de omgeving van het paleis vele belangstellenden verzameld, wier aantal groeide naarmate het tijdstip, waarop het groote defilé zou plaats vinden, naderde. Met de raadszitting zelve had ook het publiek buiten kunnen medeleven, daar op verschillende plaatsen luidsprekers waren aangebracht. Tevens werden van deze historische zitting grammofoonplaten opgenomen voor de uitzending door de K.R.O. en voor het archief der gemeente.

Goed vijf uur arriveerde de met vele harmonieën opgeluisterde stoet van de Tilburgsche vereenigingen bij het paleis. Hij marcheerde op langs den rechteroprit naar den hoofdingang om via de linkeroprit den paleistuin, waarin de twee waaiervormige fonteinen in den azuren vijver hoog opspoten, weer te verlaten. De autoriteiten hadden zich opgesteld onder den bronzen luifel van den hoofdingang en sloegen vol belangstelling het defilé, dat een bonte maar interessante verzameling van veelsoortige en veelkleurige costumes vormde, gade. Via de Monumentstraat, Heuvelstraat marcheerde de stoet onder de schallende vreugdetonen der muziek naar de Willem II-straat om daar ontbonden te worden. Direct nadien echter maakten de begeleidende harmonieën - het waren er een tiental - stersgewijze muzikale wandelingen door de stad, welke zij nu voorgoed in feeststemming brachten.

Vermeld zij nog dat door het Mgr. Zwijsen-comité bij het standbeeld van den bisschop een krans werd gelegd.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Het gemeentebestuur recipieert

 

Een stroom van belangstellenden komt feliciteeren

 

Aanbieding van fraaie cadeaux

 

 

Direct nadat gisterenmiddag de Willem II-tentoonstelling geopend was, recipieerde het gemeentebestuur in de burgerzaal. Het was een onafgebroken stroom van vereenigingen en andere belangstellenden, die hierbij hun gelukwenschen kwamen aanbieden, welke vaak vergezeld gingen van fraaie en kostbare cadeaux. Het zou ons te ver voeren allen die hier verschenen op te noemen, waarom we ons tot de voornaamsten bepalen.

Allereerst verschenen de gemeente-ambtenaren wier woordvoerder was de heer ir. Huender, directeur van Publieke Werken, en welke in goed gekozen bewoordingen niet alleen den gelukwensch van de ambtenaren vertolkte, maar tevens als cadeau de marmeren buste van Koning Willem II, welke op een zuil in de hal prijkt, aanbood.

Namens de curatoria der R.K. Handelshoogeschool en R.K. Leergangen sprak de heer H. Blomjous, die namens beide instellingen de drie gebrandschilderde ramen aanbood, welke de achterzijde van de burgerzaal sieren en die - zooals er met trots op gewezen werd - zijn uitgevoerd door een oud-leerling der Leergangen den heer P. Clijsen.

Hierna verscheen het bestuur van Tilburg Vooruit, dat bij monde van den heer Fred. Mutsaerts het geschenk der burgerij aanbood. Zoo men weet bestaat dit uit een ameublement voor de kamer van den burgemeester en een voor de kamer van B. en W. Buitendien overhandigde de heer Mutsaerts een luxueus uitgevoerd Guldenboek, bevattende de namen van alle vereenigingen met de namen der bestuursleden.

Voor den Noord-Brabantschen Waterschapsbond offreerde de waarnemend voorzitter, de heer W.G. de Waard uit Werkendam, als geschenk een muurschildering in de hal boven de koffiekamer, die zal worden uitgevoerd door den Tilburgschen kunstschilder, den heer Henri Sicking.

Namens de R.K. Werkliedenvereeniging vereerde de heer A. van Iersel het gemeentebestuur met een gebrandschilderd raam voor de trouwzaal, weergevend een symbolische voorstelling met betrekking tot het huwelijk en wel als volgt: Voor de boom als symbool van leven staan twee figuren, man en vrouw, welke bij een goed huwelijk hand aan hand door het leven zullen gaan. Daar in het huwelijk het gevaar van verleiding voor den man het grootst is door invloed van een andere vrouw, is het zijn plicht deze te weren. Hij doet dit door een afwijzend gebaar te maken tegen de verleiding. Daarentegen ligt in het huwelijk, in diepsten grond gedacht, voor de vrouw de verleiding in de weelde. Deze weelde, welke altijd iets grijnzends heeft, is gesymboliseerd door een aap met geldzak. Met een handgebaar mijdt zij zijn verlokking. In het midden de te volle, overvloeiende beker, welke beiden zullen moeten mijden.

De heer Janssens-Minderop bood namens de Textielschool een kunstig weefstuk aan en de heer ir. K. Mercx namens de Ambachts- en Textielschool een voorzittershamer.

 

Onder degenen, die verder nog hun gelukwenschen kwamen aanbieden, zagen wij o.a. het Burgerlijk Armbestuur, den commandant van het A.P.D. H.J. Strootman, Bijzonder Vrijwillige Landstorm, Nat. Bond "Het Mobilisatiekruis", Luchtbeschermingsdienst, pater Gervasius van de Capucijnen, vertegenwoordigers Israëlitische Gemeente, A.R.K.A. (groep gemeente-ambtenaren), luitenant Kist van de Kon. Marechaussee te Den Bosch, vertegenwoordiger S.D.A.P. en den Bestuurdersbond, Tilburgsche Muziekschool, plaatselijke vereeniging der Ned. Heidemaatschappij, Commissie voor Bijzondere Nooden, vertegenwoordiger Ned. Herv. Gemeente, R.K. Openbare Leeszaal, Fraterscongregatie, den heer Bergmans en den heer L.G. de Wijs, schrijver van het Gedenkboek.

 

 

Eerstgenoemde bood als uitgever den voorzitter hiervan een exemplaar in bijzondere uitvoering aan.

Verder zagen we nog R.K. Wijkverpleging "Het Wit-Gele Kruis", den Geneeskundigen Kring Tilburg en omstreken, R.K. Slijtersvereeniging "St. Jozef", Textielbazenbond "St. Andreas", Kon. Liedertafel "Souvenir des Montagnards", Vereeniging tot Bevordering van den Volkszang en zeer vele particulieren.

 

De burgemeester wist voor ieder der sprekers afzonderlijk steeds een passend dankwoord te vinden én voor de hartelijke woorden én voor de mooie geschenken. Speciaal betuigde spreker tegenover Tilburg Vooruit aan de Tilburgsche bevolking zijn dank voor haar hartelijk blijk van medeleven zooals dit stoffelijk tot uitdrukking kwam in het fraaie geschenk. Om vijf uur werd de receptie gesloten.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

"Koning Willem II in Tilburg"

 

De galapremière van het openluchtspel

 

Pieuze hulde aan onzen Oranjevorst

 

 

Spel van fleurig Tilburgsch leven en diepe tragiek

Als hoogtepunt van de Tilburgsche feesten moet gelden het historische openluchtspel "Koning Willem II in Tilburg", dat de Oisterwijker Jan Vuijsters speciaal voor de feesten schreef, terwijl Hans van Meerten de regie voert. Eindelijk is dan de bevrediging gekomen van de wel buitengewoon hooggespannen verwachtingen. Zaterdagavond immers had de groote galapremière plaats ter opening van de reeks uitvoeringen, die er onder de auspiciën van de R.K. Volksuniversiteit Kleine Academie gegeven wordt.

Bij deze galapremière, die een deftig karakter droeg, was een groote massa publiek aanwezig, zoodat het er op de enorme tribune, die - als we ons niet vergissen - plaats voor 3000 personen biedt, een knusse sfeer heerschte, ondanks avondkoude en dreigende lucht. O.a. waren ook aanwezig jhr. mr. J. Smits van Oyen, vertegenwoordiger van H.M. de Koningin; mr. D.G.M. Spitzen, vertegenwoordiger van den Minister van Binnenlandsche Zaken; de Commissaris der Koningin in de provincie Noord-Brabant; het voltallig gemeentebestuur; leden van Ged. Staten en Raadsleden.

Het was wel een zware taak, waarvoor regisseur en spelers zich gesteld zagen. Op de eerste plaats omdat het hier een massaspel betreft - er zijn alleen reeds 200 Tilburgsche medespelenden - en op de tweede plaats wijl men te doen heeft met een historisch gelegenheidsstuk, dat een sterk samenbindende intrige mist. Verreweg het grootste deel van het stuk is kijkspel. Weliswaar zit er een reeks zeer intieme tafereeltjes van slechts enkele personen in gevlochten, waarop een kunstige verlichting de aandacht concentreert, doch dit neemt toch niet weg, dat in de massascènes, die zich vooral voor de openlucht eigenen, het show-element blijft overheerschen. Alleen voor het derde bedrijf geldt dit niet. Dit is geladen van een dramatische spanning, waarbij men niet meer met de oogen kijkt naar het tooneelgebeuren, omdat langzaam het hart opengaat en de ziel beroerd wordt door de diepe tragiek, die er spreekt uit de innige verbondenheid tusschen Vorst en Tilburg's volk op het moment, dat deze zich, moe en krank, maar door de liefde gedreven, aan zijn volk toont, terwijl men als toeschouwer weet, dat het de laatste keer zou zijn… Dit deel vormt met het vroolijke slot van het tweede bedrijf, het bal champêtre, dat onafscheidelijk aan de derde acte verbonden zit als de climax, die de tragische anticlimax voorafgaat en spreken doet, ontegenzeggelijk het beste deel van het stuk, ja is oorzaak, dat wij per saldo ook den lof van het geheel kunnen verkondigen, ondanks tekortkomingen. Zoo was bijv. over het algemeen het tempo te traag.

Of de rest dan minder geslaagd was? Boven maakten wij reeds een onderscheid, waarbij wij de eerste deelen van het stuk een kijkspel noemden. Als zoodanig bezit het een groote bekoorlijkheid, niet alleen door de fraaie constumeering, o.a. bij de steenlegging en dansen, maar vooral ook door de talrijke folklore. We denken hierbij dan aan de blijde intocht van den Prins. Wat een kostelijke, bonte bevolking en bekende types was hier bijeengebracht en hoe spontaan en volksch wist deze uiting aan haar eerlijke vreugde te geven. Een even groote aantrekkelijkheid ook ging er uit van de hulde der gildebroeders met het kunstige vendelzwaaien. In het tafereel van brand bij Jan van de Pas, waarin de brandweer met een ouderwetsche brandspuit optreedt en daarmede alsmede door slechte organisatie zóóveel afsukkelt, dat de brand uit is voor men ter plaatse komt, was vooral de humor van het geval, die het hem deed. Folkloristisch mooi was ook het verschijnen van een origineele postkoets uit dien tijd terwijl vooral de bewondering verdienen de ouderwetsche dansen (leiding Xanda Stradowska) bij het einde van het tweede bedrijf, niet alleen als dans op zich maar ook als het hoogtepunt van harmonie tusschen Koning en volk dat zij vormen. Eerst ziet men 's Konings hofhouding, waaronder de aanwezigheid van eenige beroepstooneelisten door hun vlot optreden sfeer scheppen, den Tempête uitvoeren, daarna komt op dit bal champêtre het volk van Tilburg los met een oude rondedans "horlepiep", "Mie Katoen" en "carré". En als dan tenslotte de vreugde ten toppunt is gestegen de befaamde zevensprong. Deze uitbundige vreugde, waarin onze Tilburgsche dilettanten zich uitstekend van hun taak kwijten, beteekent een zeer schoon slot van het tweede bedrijf.

Een heel vroolijk tooneeltje vormt 's Konings bezoek bij boer Pijnenburg aan wiens vrouw hij, verdwaald zijnde, den weg vraagt om in klassiek Tilburgs van de goede vrouw, die den Koning niet kent, te vernemen: "Gao mar deur, ik mot niks van de soldaoten hebben en zeker nie van pèrdevolk. Na witte 't gelijk!" De Koning wijst op zijn steek en sterren maar de vrouw, niet op haar mondje gevallen: "Kan me niks verschillen al hadde heel 't firmament aon oe lijf hangen; as ge nie mokt da ge weg komt, roep ik m'ne meensch!"

In de meer intieme tafereelen zooals bij de boeren op de hoeve, de conferenties met de fabrikanten (ook kostelijk getypeerd), gesprekken met ds. Schotel, met Zwijsen eerst als pastoor later als monseigneur, de ontmoeting met kolonel Majoie enz. komt vooral 's Konings goedheid en liefde voor zijn volk tot uitdrukking, een element, dat trouwens ook de groote tafereelen naar hooger plan heft.

Van een zeldzame schoonheid en ontroering zijn - zooals boven reeds gezegd - de drie tafereelen uit de laatste acte: de droeve intocht, de Koning in den tuin en zijn laatste verschijnen op het bordes. Angstig fluistert het volk van Tilburg over 's Konings ziekte. Ja, het zal wel waar zijn: "Waarom zat hij anders in een rijtuig?" Inderdaad is het waar! Moeizaam betreedt hij de trappen van het terras en als hij daarbij slechts één seconde wankelt, doet het volk een stap voorwaarts, strekken zich instinctmatig alle armen als wilden zij hun Vorst opvangen. Roerend symbool van verbondenheid! Even later verschijnt de Koning op het bordes van het paleis, met de handen zwaar op den rand leunend. Een onzichtbaar opgesteld koor zet vijf maal pianissimo het oude Wilhelmus in en vertolkt hiermede op een voelbare wijze het sentiment van de bevolking, die wel de vlaggen geheven houdt doch niet juicht maar bezorgd en beklemd toeziet als had het een voorgevoel van wat komen zou. De muziek sterft, de vlaggen zakken langzaam, alle licht wordt gedoofd. Zoo eindigt het stuk in volstrekte stilte, wat de tragiek te klemmender maakt. Tilburg zou zijn Koning niet meer weerzien…

 

Wat de executanten betreft kan gezegd, dat deze zich stuk voor stuk uitstekend van hun taak kweten. Vooral de Koning (Hans van Meerten) en Mgr. Zwijsen waren prachtfiguren. Niet alleen de beroepsacteurs(trices) maar ook alle dilettanten hebben het beste van hun kunnen gegeven, hetgeen zoowel geldt voor de stomme als sprekende rollen, evenals voor de stoere ruiters te paard en het weesmeisjeskoor, dat onder leiding van Mej. Jo Immink uitstekend zong. De spelers oogstten dan ook welverdiend applaus.

Resumeerend kan getuigd, dat de opzet van het spel geslaagd is, daar het in beeld bracht 's Konings goedheid en de liefde van en voor zijn volk, zulks in een schoonen vorm en daardoor een pieuze hulde aan zijn nagedachtenis geworden is.

Bij het einde werd de regisseur door den voorzitter der Tilburgsche Dilettanten-commissie met een lauwerkrans gehuldigd. Ook de burgemeester betuigde nog zijn hulde. Met een dankwoord van den regisseur voor de waardeering en zijn medewerkers voor hun spel werd deze galapremière gesloten.

 

Moge heel Tilburg van dit specifiek Tilburgsche spel gaan genieten.

 

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Tentoonstelling "Koning Willem II" in het Paleis-Raadhuis

 

Een gelukkig denkbeeld van het Oranje-Nassau Museum

 

Belangwekkende herinneringen aan Tilburg's Koning

 

 

Ter gelegenheid van de opening van het Paleis-Raadhuis wordt momenteel in de beide trouwzalen vanwege de afdeeling Tilburg van het Oranje-Nassau Museum een tentoonstelling gehouden van voorwerpen, die Koning Willem II tijdens zijn leven gebruikte of waaraan zijn naam ternauwste verbonden is. De officieele opening dezer expositie geschiedde Zondagmiddag 3 uur in de groote hal van het paleis in tegenwoordigheid van een uitgelezen gezelschap belangstellenden. Onder meer waren er aanwezig het volledige college van burgemeester en wethouders met den gemeentesecretaris; H. Blomjous, lid der 1ste Kamer; mgr. dr. Th. Goossens, voorzitter van de afdeeling Tilburg van het Oranje-Nassau Museum met andere bestuursleden der plaatselijke afdeeling; mr. L.H.J.J. Mazel, bestuurslid van het Oranje-Nassau Museum te Den Haag; tal van raadsleden en vele notabelen. Allereerst hield de voorzitter der plaatselijke afdeeling van het Oranje-Nassau Museum mgr. dr. Th. Goossens een korte rede.

 

Rede dr. Th. Goossens

Na er op gewezen te hebben, dat uit de vondsten bij de jongste opgravingen te Goirle en Riel blijkt, dat Tilburg als het ware de oudste geboortebrieven in de provincie Noord-Brabant heeft, gaat spreker voort met eraan te herinneren, dat aan die geboortebrieven door Lodewijk Napoleon een belangrijke alinea is toegevoegd, toen deze vorst aan Tilburg den rang van stad verleende. Maar, meer nog heeft Tilburg te danken aan dien vorst, die dezer dagen zoo dankbaar herdacht wordt: aan Koning Willem II, die hier als Kroonprins tijdens den Belgischen opstand de bevolking had leeren kennen en waardeeren en er ook vele vrienden gevonden had. De afdeeling Tilburg van het Oranje-Nassau Museum in Den Haag meende, aldus spreker, dat het thans een mooie gelegenheid was om haar werkzaamheid ook naar buiten te laten blijken, omdat zij dan ook tegelijkertijd eenigen luister hoopte te mogen toevoegen aan de luisterrijke plechtigheden, die hier dezer dagen plaats vinden.

Koning Willem II heeft zelf zijn nieuw paleis niet meer mogen bewonen. De dood heeft hem dat ideaal, zooals zoo vaak gebeurt, stukgeslagen. Onze Vereeniging heeft op bescheiden wijze en in beperkten omvang getracht Hem thans hier aanwezig te doen zijn door een groot aantal voorwerpen, die Hij zelf te Tilburg gebruikt heeft, of door andere voorwerpen, waarmede Zijn naam en beeltenis verbonden zijn, hier bijeen te brengen. Dankbaar gedenkt spreker de groote medewerking, die de Vereeniging mocht hebben van H.M. de Koningin. Zonder Hoogstderzelver medewerking zou deze tentoonstelling niet mogelijk zijn geweest. Ja, zelfs heeft Hare Majesteit ongevraagd en eigener beweging uit hare wereldberoemde miniaturencollectie twee kostbare miniaturen ons doen toekomen, die thans mede tot de meest kunstvolle voorwerpen dezer tentoonstelling behooren. Spreker ziet hierin het bewijs van de groote sympathie, die Zij gevoelt voor de huidige feestelijkheden, welke zich om de nagedachtenis van Haar grootvader concentreeren. Spreker dankt verder het bestuur van het Oranje-Nassau Museum, de directie van het Rijksmuseum en Stedelijk Museum te Amsterdam en aan de gemeente Tilburg voor het afstaan van diverse bruikleenen.

Koning Willem II heeft veel voor Tilburg gedaan, zoo gaat de spreker voort. Het is dezer dagen in woord en geschrift naar voren gekomen en spreker zal dit niet herhalen. Wel moge hij wijzen op een ander punt, dat eigenlijk van veel grooter, wijl algemeen belang is. Willem II heeft hier zijn vriendschap gegeven aan pastoor Zwijsen, later Aartsbisschop Zwijsen, die de groote emancipator is geweest van Katholiek Nederland in de helft der vorige eeuw. En gelijk in 1795 te Tilburg vooral verzet georganiseerd is tegen de Republiek der Vereenigde Provinciën en vandaar uit de vrijmaking van Brabant gekomen is, zoo was ook Tilburg weer een halve eeuw later het centrum, waar de belangen van het Katholicisme van geheel Nederland in stilte tusschen twee mannen, der Voorzienigheid mag ik wel zeggen, aldus spreker, werden besproken en veilig gesteld. Volkomen eens is spreker het met dr. Japikse als hij schrijft in het "Gedenkboek": het langdurig verblijf en het telkens herhaald bezoek van onzen tweeden Koning te Tilburg is een feit van niet te onderschatten waarde in onze volksgeschiedenis. Spreker zou er bij willen voegen: ook in de geschiedenis van de Nederlandsche Katholieke Kerk.

Zwijsen heeft tegenover Willem II de verzekering van Brabants verknochtheid aan het Oranje-Huis gegeven, toen hij, in de onzekere tijden van de Belgische Revolutie die hier en daar ook in onze provincie terrein had weten te veroveren, het gedenkwaardige woord gesproken: "Je réponds du Brabant", ik sta in voor Brabant en dat woord zal niet alleen Tilburg maar geheel Brabant fier gestand doen op den dag van heden tegenover zijn Doorluchtige Nazaat, onze geëerbiedigde Koningin (applaus).

Het verblijf van Willem II in onze stad heeft de eenheid van ons land versterkt en verinnigd, en zoo was het voor ons Bestuur, aldus spreker, ook in dit opzicht een heerlijk werk het beeld van dien tijd door deze tentoonstelling wat scherper en duidelijker aan het nageslacht voor ogen te mogen stellen, in het vertrouwen het werk en de bedoelingen van Willem II daardoor eenigermate te dienen.

Tenslotte brengt spreker dank aan dr. Jan de Jong, archivaris der stad, die met grooten ijver en fijnen kunstsmaak deze tentoonstelling heeft ingericht, het omvangrijke voorbereidende werk heeft gedaan en den catalogus heeft samengesteld.

 

Namens het Oranje-Nassau Museum betuigde mr. Mazel aan de Tilburgsche afdeeling en het gemeentebestuur zijn waardeering voor het houden dezer expositie om vervolgens in het kort het doel van het Museum uiteen te zetten. Dit is de banden, die er met het Oranje-Huis door de eeuwen bestaan hebben in stand te houden, hetgeen ook een der motieven was waarom Tilburg dit paleis inrichtte. Vooral omdat men hiervoor mede het doel van het Oranje-Nassau Museum bevordert, bracht spreker den burgemeester dank terwijl hij de plaatselijke afdeeling feliciteerde met haar initiatief. Wijl deze tentoonstelling juist op 2 Augustus geopend werd, den dag die vóór het overlijden van Koningin Emma een halve eeuw lang als een nationale feestdag gold, riep spreker ten slotte de nagedachtenis van deze vorstin in eerbiedige herinnering.

 

Openingsrede burgemeester

De burgemeester noemde het een fijngevoelige daad van de afdeeling van het Oranje-Nassau Museum om tijdens de feesten deze tentoonstelling te organiseeren, welke dan ook aanstonds zijn volle sympathie had. Immers het betreft hier het tentoonstellen van voorwerpen, die aanwezig waren in de kamer waar de Koning stierf en welke zich ook in dit paleis bevonden hebben totdat zij teruggingen naar Den Haag zoodra vaststond, dat het paleis niet meer zou bewoond worden.

Het Museum zegt spreker hartelijk dank voor deze pieuze daad terwijl hij zich ook volgaarne aansluit bij de herdenkingswoorden van mr. Mazel tegenover de overleden Koningin-Moeder. H.M. Koningin Wilhelmina dankt spreker voor haar medeleven met Tilburg ook op dit punt terwijl spreker ook dankwoorden wijdt aan den directeur van het Koninklijke Huis-Archief dr. Japikse alsmede aan den nieuwen gemeente-archivaris dr. de Jong. Hiermede werd de tentoonstelling geopend verklaard.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Een karakteristieke stoet trok door Tilburg's straten

 

De groote Gildedag

 

Defilé langs het paleis

 

 

Zondag was het groote gildedag! 's Morgens om 11 uur kwamen de gilden uit alle richtingen naar het Besterdplein, waar de opstelling van den stoet plaats vond. Fleurig wapperden de vaandels door de straten, de gildebroeders in hunne middeleeuwsche kleedij, de koningen omhangen met hun zilverschat maakten een karakteristieken indruk. De straten waren gevuld met een talrijk publiek, dat van dezen zeldzamen aanblik genoot. Werkelijk, zulk een gildefestijn is een groot en voornaam onderdeel van eene feestviering.

Het Besterdplein zelf leent zich buitengewoon goed voor de opstelling; de politie had voor eene goede afzetting zorg gedragen en in de groote carré kon het publiek voldoende de gilden bewonderen. Wegens het slechte weer in andere plaatsen waren eenige gilden niet opgekomen, maar de deelname was toch zoo groot, dat de algemeene indruk er niets onder leed en de route door de straat de haag van omstaanders volop de gelegenheid had om met deze roem van Brabant, het oude traditioneele gildeleven, nader kennis te maken.

De juryleden liepen druk aan en af om de prijzen van de mooiste groep, het keurigst marcheeren, te kunnen beoordeelen. Het Gilde St. Dionysius dat dit gildefeest feitelijk organiseerde, nl. den gildedag van de kring Oirschot, heeft eer van haar werk, de kring was geheel aanwezig en ook vele gilden buiten den kring hadden door hun aanwezigheid er niet weinig toe bijgedragen om de stoet nog mooier en grootscher te maken. Bovendien had het gilde voor een keurig stel juryleden gezorgd, noemen wij daarbij o.a. de minnaar van het Brabantsche gildeleven, ja we zouden zeggen een der grootste steunpilaren van het handhaven der tradities Dr. P.C. de Brouwer! Plaatsgebrek belet ons alle juryleden te noemen, doch met dezen naam meenen we wel het zegel op de geheele jury gelegd te hebben.

Wegens den beperkten tijd kon eene officieele ontvangst ten Paleize niet plaats vinden. Terwijl de stoet langs het bordes van 't Paleis-Raadhuis trok, stonden aldaar B. en W. en eenige genoodigden w.o. jhr. mr. van Rijckevorsel, Burgemeester van Berlicum, eerevoorzitter van de Brabantsche federatie van gilden en mr. van Lanschot uit Vught, lid van het federatiebestuur, het voorbijtrekken gade te slaan. De vendelaars brachten den gebruikelijken groet. Daarna trokken de gilden langs het standbeeld van Koning Willem II waar een krans werd gelegd en het vaandel van St. Dionysius den groet bracht.

 

 

('s Morgens was eene bloemenhulde gebracht bij het H. Hart-monument.)

 

Op de Koningshoeven, waar bij den gildebogaard de stoet werd ontbonden, was 't een bedrijvigheid zooals zelden gebeurd is. Aanstonds werd de tentoonstelling der oude gilden ingericht en namen de wedstrijden een aanvang. Had 's morgens bij de verwelkoming der gildebroeders in het gildehuis op den Heuvel de heer P. Smits een woord van welkom gesproken, de nadere kennismaking had op de terreinen van de Koningshoeven plaats en de traditioneele gildebroederlijkheid vierde hoogtij. Dit onderdeel der feestviering is uiterst schoon geslaagd. Op de resultaten der gehouden wedstrijden komen wij morgen terug.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Het leek wel kermis!

 

Tilburg viert feest

 

 

ZATERDAG

 

Op den Heuvel

Naarmate het avonduur naderde, werd het weer, dat op den middag nogal te wenschen had overgelaten, er steeds beter op. En toen dan ook om half negen de feesten op het Heuvelplein werden geopend, nadat eerst door het bestuur van de vereeniging "Heuvel's Belang" bij het standbeeld van Koning Willem II een krans was neergelegd, welke plechtigheid werd opgeluisterd door de kapel van het regiment wielrijders te Den Bosch, onder leiding van dhr. Borstlap, kon men er als het ware over de hoofden loopen en was het ook in de café's, waarvan vele door het aanbrengen van 'n Oud-Hollandsch front in "herbergen-uit-den-goeden-ouden-tijd" waren omgetooverd, een drukte van belang. Jolige groepen jongelui prefereerden de ouderwetsche vigilantes, die op en aan reden en mede hielpen om een gemoedelijke sfeer te scheppen, boven de meer moderne vervoermiddelen. Intusschen speelde de postfanfare pittige marschmuziek, om tegen negen uur den Heuvel rond te trekken.

Geleidelijk aan werden de fraaie gevelverlichtingen ontstoken, die aan verschillende panden waren aangebracht en een sprookjesachtigen aanblik boden, terwijl ook het Willem II-standbeeld door middel van schijnwerpers in het zonnetje werd gezet. Veel bekijks en volgzame feestelingen trok ook de militaire taptoe, die tegen half tien een aanvang nam. Heel den avond door tot diep in den nacht bleef op den Heuvel de feeststemming hangen en bood dit centraal punt een gezelligen en schilderachtigen aanblik.

 

In de Willem II-straat

Wat verlichting betreft, spant de Willem II-straat ongetwijfeld de kroon. Tal van sierlijke lichtguirlandes tooien van begin tot eind deze straat, welke genoemd werd naar hem, wiens nagedachtenis op zoo dankbare en feestelijke wijze werd herdacht. Tegen 't uur dat de verlichting zou worden ontstoken nl. 9 uur, stonden groote menschengroepen samengedromd. Een commissie, gevormd uit de straatbewoners, voorafgegaan door een accordeon-korps, trok tegen het vastgestelde uur met een krans naar den hoek van de Willem II-straat en Tuinstraat, waar in een nis van het pand, bewoond door mr. Passtoors, een portret van Koning Willem II was opgesteld, badend in het licht. Aan den voet hiervan werd de krans gedeponeerd, waarna het accordeon-korps het "Wilhelmus" inzette. De Willem II-straatbewoners hebben op waardige wijze den naam van hun straat hooggehouden.

 

Op de TIMITO

Was er tijdens de middaguren niet zoo'n groote belangstelling op de Tilburgsche Middenstandstentoonstelling, mede als gevolg van de feestelijkheden in de stad als defilé e.d., tegen den avond werd het er hoe langer hoe drukker en bleek wel, dat er voor deze fraaie tentoonstelling eveneens groote belangstelling bestaat. Vooral bij avond noodt het schitterend verlichte front aan den Bosscheweg als het ware tot binnenkomen. En velerlei is er te zien. De exposanten hebben veel werk van hun stands gemaakt. Eenige hiervan willen we de revue laten passeeren.

In den uitersten rechterhoek van de tentoonstellingshal vinden we de prachtige stand van de fa. P.C.A. van Erve, v.h. fa. J.B. Smans uit de Gasthuisstraat, welke 'n keur van sanitaire artikelen als baden, geysers, vaste waschtafels, verwarmingsartikelen, enz. exposeert. Direct bij den ingang bevindt zich ook de stand der firma H. Oprinsen van het Heuvelplein, die een bijzonder fraai salon- en slaapkamerameublement tentoonstelt.

Een flinke expositieruimte wordt ook ingenomen door de N.V. Colgate Palmolive Comp. met haar bekende toiletzeep, scheerzeep, tandpasta, crèmes enz. Bovendien zorgt deze voor een aardige attractie, doordat iedere 25ste bezoeker(ster) gratis een stuk toiletzeep door haar wordt uitgereikt. De fa. A. Voeten-Jongen, Heuvel, is er vertegenwoordigd met een respectabele en uitgelezen voorraad kaas, conserven, jams en wat dies meer zij.

Met een uitnemend geslaagde propagandastand is de Nederlandsche Middenstandbank op deze grootsch opgezette middenstandstentoonstelling keurig vertegenwoordigd. Door een kaart van ons land met vele gekleurde lichtpunten wordt duidelijk aangegeven het uitgebreid net van eigen kantoren, spaaragentschappen en aangesloten banken in Nederland. Meerdere wetenswaardigheden worden in deze goed verzorgde stand op aanschouwelijke wijze naar voren gebracht, die zeer zeker veler aandacht zal trekken.

Een stand, die eveneens veel kijkers trekt, is die van de Missionarissen van het H. Hart. Velerlei rariteiten uit de verre missiegebieden, waaronder vele en kostbare kunstvoorwerpen, zijn hier geëxposeerd, terwijl verlichte maquettes statistische gegevens over de missies verstrekken. Ook de fa. W. v.d. Schoot uit de Heuvelstraat ontbreekt niet op het appèl en neemt als agente der Lips-fabrieken een flinke stand in met brandkasten en kluisdeuren.

Op het gebied van rookartikelen mag ook de stand der N.V. Louis Dobbelman uit Rotterdam er zijn, die tal van haar bekende producten, waarvan het leeuwendeel aan het "Ibis"-mannetje is toebedeeld, exposeert. Een der grootste stands is die van de bekende en gerenommeerde koffie- en theehandel v.h. K. Tiktak, die aan deze expositie tevens een aantrekkelijke reclame verbonden heeft, die vooral bij de huisvrouwen in den smaak zal vallen. Indien nl. een bestelling wordt opgegeven van een half pond koffie en een ons thee, krijgt men, via den winkelier, een half pond koffie of thee gratis.

Op het gebied van heerlijkheden kan men bij de stand van de fa. Paijmans-Delgijer zijn hart ophalen. Een opvallende plaats werd toebedeeld aan de bekende Pano's, welke thans in keurige doosverpakking van 5 stuks verkrijgbaar zijn. Meerdere gebaksoorten, chocolade, alsmede artikelen der fa. Melle nemen een voorname plaats in. Bijzondere aandacht verdient een tweetal bouquetten, een waar staaltje van suikerbakkerskunst, die natuurgetrouw waren nagebootst. Aan het einde der tentoonstellingshal treft men verder de fa. van Boxtel, die met Emo-stofzuigers, haarden en Philips-producten op bijzondere wijze voor den dag komt.

 

Cabaret in het TIMITO-restaurant

Het Timito-restaurant heeft zich den eersten avond in een druk bezoek mogen verheugen. Een groote aantrekkingskracht zal wel zijn uitgeoefend door het welverzorgde cabaretprogramma, dat ten beste werd gegeven. Tummers, de flegmatieke humorist, had bij zijn eerste optreden, waarbij hij eenige liedjes ten gehoore bracht, waarbij hij zichzelf aan den vleugel begeleidde, al dadelijk contact met het publiek en mocht zich telkenmale verheugen in een warm en welverdiend applaus. De humoristische goochelaar Ben Ali-Libi overdonderde het publiek met zijn hokus-pokus-kunst en verstond eveneens de kunst om de menschen hartelijk te laten lachen. Het internationale danspaar The Violets zorgde voor 'n welkome afwisseling door het uitvoeren van acrobatische en rhythmische dansen. Hoogelijk geapprecieerd werd ook het optreden van Jopie Koopman, die enige aardige liedjes ten beste gaf en aan wie een ware ovatie werd gebracht. Als conferencier fungeerde Paul Duval, die als Ibis-man zorgt voor een attractie der tabaksfirma Louis Dobbelman. Tusschen de bedrijven door werd een druk gebruik gemaakt van de gelegenheid tot dansen, waarbij The Blue Rhythm Boys onder leiding van Frans Horsten zorgden voor pittige dansmuziek.

Wij moeten ons al heel erg vergissen, wanneer het gezellige tentoonstellingsrestaurant, waar men iederen avond der feestweek met een prima en afwisselend cabaretprogramma voor den dag komt, niet tot een der middelpunten van de feestelijkheden wordt.

 

 

EEN KERMISACHTIGE ZONDAG

Het hoogtepunt bereikte de feestelijke stemming wel gisteren, Zondag, toen de grootste drukte zich wederom in de binnenstad concentreerde. De meesten gingen nu eens een flinke rondwandeling maken, waardoor ze konden opmerken, dat er bijv. ook in de Nieuwlandstraat, Zomerstraat en Noordstraat veel werk van gemaakt was om de straten een zooveel mogelijk feestelijk aanzien te geven.

Tegen het middaguur werd het op het Heuvelplein met de minuut drukker en omstreeks half een begon het werkelijk op een "Unter den Linden" te gelijken. Hier kwam ook alles ineens bij elkaar. Daar was allereerst de traditioneele autozegening (die misschien dezen keer wel eens een week uitgesteld had kunnen worden), de deelnemers aan de sterrit stroomden toe met de belangstellenden voor de Ronde van Tilburg en de motorwedstrijden, terwijl het voetgangersverkeer het geheele plein vulde om van de eigen drukte getuige te zijn en vooral ook om den gilde-optocht gade te slaan. De politie, onder commando van den hoofdinspecteur, had handen vol werk om het buitengewoon drukke verkeer in goede banen te houden, maar zij slaagde daarin volkomen en alles verliep zeer vlot van stapel, hoewel aan de files van auto's en motoren, die rond het Heuvelplein snorden en uit alle spuigaten van het plein kwamen opzetten, schier geen einde scheen te komen. Tegen half twee, juist toen de autozegening nagenoeg was afgeloopen en er dus weer wat ruimte was gekomen, arriveerde de fleurige gildestoet (waarover elders uitvoeriger wordt geschreven) op den Heuvel en alles stroomde nu naar de Zuidzijde om den optocht te bewonderen. Toen deze goed en wel gepasseerd was, begon het te druppelen, als om de menschen nu eens even naar huis te sturen, waar het eten immers stond te wachten.

Alhoewel het weer dreigend was, bleef het in den namiddag droog, doch in den vooravond begon het hopeloos te regenen, zoodat zelfs de tweede opvoering van het openluchtspel letterlijk in het water viel en afgelast moest worden. Juist toen men daartoe besloten had en de spelers onverrichterzake weer waren heengegaan, klaarde de lucht op en bleef het den verderen avond droog. Daarop begon op den Heuvel de drukte opnieuw en in de latere avonduren heerschte er bepaald een kermissfeer. De café's waren weer overvol, groepjes vroolijke menschen trokken rond en vele leuke tafereeltjes kon men aanschouwen. Zoo reden er rijtuigen rond met een bezetting als van een autobus! Legio was het aantal muzikanten, waaronder harmonicaspelers waren van een "bewonderenswaardigen leeftijd", kleine hummeltjes, waarmede men vooral op de caféterrassen veel plezier scheen te hebben. Tot rondom 1 uur bleef het op en rond het Heuvelplein een echt gezellige drukte en een spontane stemming scheen er bij het publiek op deze twee eerste feestdagen al wel in te zitten.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

"De Ronde van Tilburg"

 

Uit het verslag van de op 2 augustus gereden "Ronde van Tilburg":

 

De "Ronde van Tilburg" die den laatsten tijd het gesprek van den dag was, is gisteren verreden, en goed geslaagd. De wedstrijd werd des morgens om 11 uur onder vrij gunstige weersomstandigheden ingezet met de koers voor Nieuwelingen die het traject 25 maal moesten rijden.

Des middags evenwel kwam de regen, nadat de Profs en Onafhankelijken ongeveer 40 km hadden gereden, de pret in het water gooien en gedurende de laatste 60 km van het parcours is het onophoudelijk blijven regenen. De laatste 50 km zijn bijzonder zwaar geweest voor de renners en de vele bochten moesten uiterst voorzichtig genomen worden. Vele renners hadden reeds in de 1e helft van den wedstrijd opgegeven, o.a. de Belg Dictus en meerdere Tilburgers, Rossou v. Helvoirt enz.

 

Bij de Nieuwelingen heeft de Tilburger P. Meys zich vooral gedurende de wedstrijd door verschillende uitlooppogingen onderscheiden. Van een valpartijtje was P. Nijnatten uit Roosendaal dusdanig de dupe, dat hij naar het ziekenhuis moest worden overgebracht.

 

 

De uitslagen (alleen de eerste vijf):

 

Nieuwelingen (30 km):

1. H. de Hoog, Amsterdam, tijd 43 min.

2. B. Hofland, Rotterdam

3. P. Meys, Tilburg

4. J. Weber, Amsterdam

5. Roskamp, Hilversum

 

Amateurs (72 km):

1. J. Demmenie, Rotterdam, tijd 1 uur 43 min. 8 sec.

2. J. Koppelmans, Dorst

3. M. Schnitz, Amsterdam

4. L. de Beer, Amsterdam

5. J. v.d. Vijver, Breda

 

Profs en Onafhankelijken (120 km):

1. C. Hosmus, Arnhem, tijd 2 uur 46 min. 5 sec.

2. Jan Gommers, Dongen (de sprint verloren)

3. Van Amsterdam, Leiderdorp (op 1 min.)

4. C.P. Bronger, Voorburg (op 1 ronde)

5. G. Heslinga, Den Haag (op 2 ronden)

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Jordaan-Cabaret Scala

 

In Scala is gedurende de Stadhuisfeesten een rasecht Jordaan-Cabaret gevestigd. Op zeer artistieke wijze is het geheele gebouw inwendig in een Amsterdamsche Jordaanbuurt herschapen, het geheel is zeer aardig ingericht. Een nijvere troep van pl.m. 18 mannen en vrouwen zijn daar gezeteld om Jordaan-Cabaretkunst uit te voeren.

Het duo Willy en Nol is het glanspunt van den avond. Zij hadden een warm applaus in ontvangst te nemen. Hun karakteruitbeelding van de origineele Jordaners is voortreffelijk. Ook de joviale, zingende kellner Joop de Linke heeft er de slag van beet het publiek te boeien. De Dickson-girls is een uitstekend danspaar en niet minder zijn Lola en Laurent in hun buitengewone prestaties. De humorist Schottanus en de cabaretière Willy Brands verstaan beiden de kunst het publiek enthousiast te laten meezingen. De zingende kellners zijn op zichzelf een attractie. Scala waarborgt het publiek onder leiding van Bart Elfrink een gezelligen avond.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

De Tilburgsche Motorclub viert haar tienjarig bestaan

 

Uit het verslag van Sterrit en Terreinkampioenschap die op 2 augustus gehouden zijn:

 

Ter viering van haar tienjarig bestaan heeft de Tilburgsche Motorclub gisteren een Sterrit georganiseerd, welke plaats vond in de ochtenduren, terwijl de middaguren doorgebracht werden met 't Terreinkampioenschap.

 

Tusschen 11 en 1 uur kwamen vervolgens de deelnemers aan den Sterrit met hunne passagiers binnen, in totaal meer dan 500. Daarna vond de uitreiking van het wedstrijdmateriaal voor het Terreinkampioenschap plaats.

 

Des avonds vond in Huize Remmers een feestavond plaats, die zeer druk bezocht was en in alle opzichten geslaagd is. Het sportevenement van den middag werd natuurlijk nog wijd en breed besproken en lof werd van alle zijden, vooral ook van den kant van officials en rijders, aan T.M.C. toegezwaaid voor het prachtig uitgezette parcours en de keurige regeling, waaraan het te danken was, dat alles zoo vlot verliep. De prijsuitreiking voor Sterrit en Terreinkampioenschap vond plaats bij monde van den voorzitter van de K.N.M.V., den heer P.J. Nortier. Het motorrijwiel voor de Sterrit werd gewonnen door den heer J. v. Dam uit Utrecht. Muziek en dans hielden er tot laat de stemming best in. T.M.C. kan met welgevallen op de viering van haar tweede lustrum terugzien.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Nederl. R.K. Bond van Kleermakerspatroons

 

Congres te Tilburg

 

 

Uit het artikel over het op 3 augustus te Tilburg gehouden Congres van de Ned. R.K. Bond van Kleermakerspatroons:

 

Ontvangst ten Raadhuize

Des middags om 12 uur werd het Congres door het College van B. en W. ten paleis-raadhuize ontvangen. De Burgemeester sprak de aanwezigen toe. Spreker verklaarde belangstelling te hebben voor het Congres en dankte voor het feit, dat het hoofdbestuur hier ter stede is komen vergaderen. Spreker zette vervolgens de motieven uiteen, waarom het gemeentebestuur officieele ontvangsten pleegt te organiseeren. Ten eerste bevordert zulk bezoek de bekendheid met de stad en haar voortbrengselen en ten andere wordt er het vreemdelingenverkeer door gestimuleerd. Ten slotte wees spreker op het feit, dat deze ontvangst de eerste is in het paleis-raadhuis en eindelijk wenschte hij den bond succes op zijn arbeid.

De voorzitter dankte voor de hartelijke ontvangst en de groote eer aan zijne organisatie daardoor bewezen. Spreker wees er op dat Tilburg als textielstad in zeer nauw verband staat tot de kleermakerij en roemde de cultureele instellingen dezer stad in hooge mate.

Er werden ververschingen rondgediend en nadien het geheele paleis in oogenschouw genomen.

 

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 3 augustus 1936

 

 

Gymnastiekuitvoering op het Piusplein

 

Door een fout in het officieele programmaboekje meldden wij, dat hedenavond op de Hasselt een gymnastiekdemonstratie zou plaats vinden. Deze demonstratie wordt echter op het Piusplein gehouden.

 


 

Naar het begin van de pagina