INHOUD VAN BEUNINGEN
HOME
AUTEURS
TEKSTEN
BRABANTS
INTERVIEWS
SPECIAAL
KUNST
FOTOGRAFIE

Print deze Pagina

Guy van Beuningen (1911-1970)

Herinneringen aan Brabant

FRAANSKE, OF DE ZATTE JONKER

 


Illustratie: Eppo Doeve

Fraanske moet wel een hele vrolijke Frans geweest zijn, als men de legendarische verhalen wil geloven. Elke dag een gratis maaltijd; wie kwam was welkom. Keuken en kelder van de meest gastvrije man uit de streek stonden ter beschikking, maar de meesten die aanzaten kon men gerust tafelschuimers noemen.

Er zou misschien nooit zoveel uitgelekt zijn indien het noodlot, in de vorm van een vuurrode pastoor, het pad van de jonker niet had gekruist. Ook dat was iets uitzonderlijks, want de R.K. Geestelijkheid uit die dagen was bijzonder conservatief, vooral op het platteland. Men ziet, radicalen zijn niets nieuws, een kleine eeuw geleden bleken ze ook al eens de kop op te steken.

Fraanske trok zich weinig van deze zonderlinge figuur aan. Overtuigd vrijgezel als hij was, hartstochtelijk minnaar van "Wijntje en trijntje" lapte hij de eerwaarde aan zijn laars.

Nu moet u van het Brabantse houtje zijn gesneden (of voor mijn part Limburger of Vlaming) om te weten, dat zelfs de meest overtuigde katholiek gaarne de draak steekt met zaken die hem heel eerlijk het naast aan het hart liggen. Men zal met een ernstig gezicht vertellen dat de kerk drie zaken kent die met een T beginnen: Taltaar, Torgel en Touwehoer, waarmee de preek bedoeld is. Vooral met die preek had de jonker weinig op. Saai, vervelend, vol gemeenplaatsen, werkte deze meestal averechts op de ziel van de "beminde gelovigen". 

Het was niet ongebruikelijk dat een deel van de mannelijke parochianen tijdens de preek de kerk verlieten "om er enen te vatten" (borreltje pikken).

Zoiets zou Fraanske nooit gedaan hebben, maar na een welbestede zaterdag met korte nachtrust… viel hij tijdens de bewuste vertoning vaak in slaap. Op een dag was in de ogen van de rode pastoor de maat vol. Tegenover de luid ronkende Frans gaf hij een boetepreek weg, waarbij H. Dominicus of Savonarola kinderen geweest moeten zijn. De bekende thema's: "liederlijk gedrag, onkuisheid, gulzigheid en onmatigheid" waren niet van de lucht, en hel en verdoemenis werden uitgesproken over "zij, die geacht werden een voorbeeld van christelijk leven te zijn" tegenover

de hardzwoegende, uitgemergelde, simpele dorpsbevolking.

Uiteraard waren de fiolen van hemelse toorn geheel aan de zoet, zijn roes uitslapende jonker voorbij gegaan. Maar eenmaal thuis in zijn huis op "Dennenrhode" kwamen al spoedig de vriendjes verlustigd op een glaasje morgen-sherry, het schandaal, voorzien van het nodige commentaar, bespreken.

Frans lachte zuurzoet, beloofde over de zaak na te denken en... de pastoor met gelijke munt te betalen.

Wraak is zoet en wraak is een heerlijke maaltijd, die uiteraard eerst als koude schotel pas tot zijn recht komt.

En hiermee zette men zich aan een uitgebreide lunch, terwijl men vol spanning afwachtte hoe de vijandigheden tussen Fraanske en de kwaaie pastoor zouden aflopen.